Ραμνούντας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Geoandrios (συζήτηση | συνεισφορές)
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Geoandrios (συζήτηση | συνεισφορές)
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 1:
{{Αρχαίος δήμος
| εικόνα = NAMA Themis Rhamnonte.jpg
| λεζάντα = Άγαλμα της θεάς [[Θέμις|Θέμιδος]], σε [[Πεντέλη|πεντελικό]] [[μάρμαρο]]. Βρέθηκε στονστο Ραμνούντα, το 1890, μέσα στο μικρό ναό της Νεμέσεως. Περί το 300 π.Χ., [[Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο]], [[Αθήνα]].
<!-- γενικά στοιχεία -->
| ονομασία = Ῥαμνοῦς
Γραμμή 69:
Ο '''Ραμνούς''' ή ''Ραμνούντας'' ({{lang-grc|Ῥαμνοῦς}}), (ο δήμος: Ραμνούντος ΝΜΑΕ ή Ραμνούντα ΝΕ) <ref>[...] "Ραμνούς: ο / Ῥαμνοῡς, -οῡντος, ΝΜΑ, και Ραμνούντας Ν. Δήμος τής Αιαντίδος φυλής, στη βορειοανατολική παραλία τής Αττικής, πάνω στον Ευβοϊκό Κόλπο. [ΕΤΥΜΟΛ. < ῥάμνος + κατάλ. -οῦς (< -όεις*), πρβλ. Σελην-οῦς]". [...] [http://greek_greek.enacademic.com/1968/%CE%A1%CE%B1%CE%BC%CE%BD%CE%BF%CF%8D%CF%82 Ραμνούς]</ref> ήταν αρχαίος οικισμός - [[πόλις|πόλη]] και δήμος της [[Αιαντίδα φυλή|Αιαντίδας]] (περιοχή της [[Αρχαία Αττική|Αρχαίας Αττικής]] και [[Φυλές (αρχαία Ελλάδα)|φυλή]] της αρχαίας [[Αρχαία Αθήνα|Αθήνας]]).
 
Ο ''Ραμνούντας'' σήμερα είναι αρχαιολογικός χώρος της [[νομαρχία Ανατολικής Αττικής|Ανατολικής Αττικής]] με τα εντυπωσιακά ερείπιά του να βρίσκονται βορειοδυτικά της σύγχρονης πόλης της Αγίας Μαρίνας του [[Δήμος Μαραθώνος|Δήμου Μαραθώνος]] στην ανατολική ακτή της [[Αττική]]ς, με θέα τα [[Εύβοια|ευβοϊκά στενά]]. Στον Ραμνούντα υπήρχε λατρευτικός χώρος της αδυσώπητα εκδικητικής θεάς [[Νέμεσις|Νέμεσης]],<ref name="Pausanias"/> που ήταν και ο σημαντικότερος λατρευτικός χώρος της θεάς στην αρχαία Ελλάδα. Ο Ραμνούντας είναι από τους πλέον καλύτερα διατηρημένους [[αρχαιολογική θέση|αρχαιολογικούς χώρους]], όπου ο επισκέπτης μπορεί να διαπιστώσει τη δομή λειτουργίας ενός αττικού [[δήμοι|δήμου]]. Ο δήμος αυτός ήταν στρατηγικά σημαντικός για τις θαλάσσιες διαδρομές και ενισχυόταν αμυντικά με αθηναϊκή φρουρά των ''εφήβων'' (νέων ανδρών), οι οποίοι υπηρετούσαν εκεί κατά το 2ο έτος της θητείας τους. Η οχυρωμένη ακρόπολη του Ραμνούντα δεσπόζει πάνω από τα δύο μικρά λιμάνια που βρίσκονται και από τις δύο πλευρές του χώρου, ο οποίος είναι φραγμένος ως επάνω, εκτενώς, από την αρχαιότητα και στα οποία λιμανάκια εισάγονταν σιτηρά για την Αθήνα κατά τη διάρκεια του [[Πελοποννησιακός Πόλεμος|Πελοποννησιακού Πολέμου]].
 
==Ονομασία==
Γραμμή 104:
=== Τα ιερά της Νέμεσης ===
[[Αρχείο:Rhamnous-2.jpg|thumb|left|250px|Αρχαϊκός ναός στον Ραμνούντα.]]
ΣτονΣτο Ραμνούντα βρίσκονται δυο ιερά της [[Νέμεσις|Ραμνουσίας Νεμέσεως]] (το μικρό και το μεγάλο). Σύμφωνα με μια μυθολογική εκδοχή, η θεά [[Νέμεσις]] ήταν η μητέρα της ωραίας [[Ελένη (μυθολογία)|Ελένης]], η οποία γεννήθηκε από αυγό που άφησε ο μεταμορφωμένος σε [[κύκνος|κύκνο]] [[Δίας (μυθολογία)|Δίας]] στη μήτρα της [[Λήδα]]ς. Τα πρώτα αποδεικτικά στοιχεία της λατρείας της Νέμεσης στο δήμο αυτό αναφέρονται στο 499 π.Χ., αν και πιθανώς η λατρεία να ξεκινά ακόμη παλαιότερα. Γύρω στο 430 π.Χ. χτίστηκε ο ναός ο αφιερωμένος στη θεότητα, ο οποίος ήταν από τα τελευταία παραδείγματα πολυγωνικής κατασκευής. Δίπλα του ήταν ένας ακόμα ναός της Νέμεσης και της [[Θέμις|Θέμιδας]].
 
Οι δύο ναοί της [[Νέμεσις|Νέμεσης]], βρίσκονται πολύ κοντά μεταξύ τους, σε περιοχή προς το δρόμο μεταξύ του Ραμνούντα και του Μαραθώνα, περίπου 630 μέτρα νότια της μετέπειτα πόλης. Στη σύγχρονη εποχή, το αξιοθαύμαστο έργο του ''John Peter Gandy's''<ref>"The Unedited Antiquities of Attica", London 1817, and Antiquities of Ionia, Part V (Suppl. to Part III), W. R. Lethaby,ed., London 1915.</ref> ήταν η πρώτη απόπειρα, το 1813, προκειμένου να τεκμηριωθεί η περιοχή. Ως πρωτοπόρος με υποτυπώδη πειθαρχία καταγράφει στις σημειώσεις και τα σχέδια πολλές πληροφορίες που διαφορετικά θα είχαν χαθεί.
Γραμμή 130:
===Άγαλμα της Νέμεσης===
[[αρχείο:Nemesis marble statue, Roman copy of classical work, Prague Kinsky, NG P 5520, 140944.jpg|thumb|150px|Άγαλμα της [[Νέμεσις|Νέμεσης]], ρωμαϊκό αντίγραφο, Μουσείο Kinsky, [[Πράγα]].]]
Ο σηκός του μεγάλου ναού στέγαζε το κυρίαρχο λατρευτικό αντικείμενο, το άγαλμα της Νέμεσης, το οποίο ήταν γλυπτό του Αγοράκριτου, μαθητή του Φειδία, κατασκευασμένο από κομμάτι παριανού μαρμάρου και το οποίο είχε ύψος περίπου 4 μέτρων. Ο Ρωμαίος ιστορικός και γνώστης [[Μάρκος Τερέντιος Βάρρων|Βάρρων]] το βαθμολογεί ως το καλύτερο παράδειγμα της ελληνικής γλυπτικής.<ref>[[Πλίνιος ο Πρεσβύτερος]], «[[Φυσική Ιστορία (Πλίνιος)|Φυσική Ιστορία]]» - [[Πλίνιος ο Πρεσβύτερος|Plinio il Vecchio]], "[[Φυσική Ιστορία (Πλίνιος)|Naturalis historia]]", XXXVI, 17.</ref> Εκτιμούσε ότι ήταν ίσως έργο του [[Αγοράκριτος (γλύπτης)|Αγορακρίτου]], αν και σύμφωνα με τον [[Παυσανίας|Παυσανία]], άλλοι το απέδιδαν στον ίδιο τον δάσκαλό του τον [[Φειδίας|Φειδία]].<ref name="Pausanias">[[Παυσανίας]], «Ελλάδος περιήγησις», [[s:Ελλάδος περιήγησις/Αττικά|«Αττικά», 33.2-33.3]]: [...] "Μαραθῶνος δὲ σταδίους μάλιστα ἑξήκοντα ἀπέχει Ῥαμνοῦς τὴν παρὰ θάλασσαν ἰοῦσιν ἐς Ὠρωπόν. καὶ αἱ μὲν οἰκήσεις ἐπὶ θαλάσσῃ τοῖς ἀνθρώποις εἰσί, μικρὸν δὲ ἀπὸ θαλάσσης ἄνω Νεμέσεώς ἐστιν ἱερόν, ἣ θεῶν μάλιστα ἀνθρώποις ὑβρισταῖς ἐστιν ἀπαραίτητος. δοκεῖ δὲ καὶ τοῖς ἀποβᾶσιν ἐς Μαραθῶνα τῶν βαρβάρων ἀπαντῆσαι μήνιμα ἐκ τῆς θεοῦ ταύτης• καταφρονήσαντες γὰρ <μηδέν> σφισιν ἐμποδὼν εἶναι τὰς Ἀθήνας ἑλεῖν, λίθον Πάριον [ὃν] ὡς ἐπ᾽ ἐξειργασμένοις ἦγον ἐς τροπαίου ποίησιν. [33.3] τοῦτον Φειδίας τὸν λίθον εἰργάσατο ἄγαλμα μὲν εἶναι Νεμέσεως, τῇ κεφαλῇ δὲ ἔπεστι τῆς θεοῦ στέφανος ἐλάφους ἔχων καὶ Νίκης ἀγάλματα οὐ μεγάλα• ταῖς δὲ χερσὶν ἔχει τῇ μὲν κλάδον μηλέας, τῆ δεξιᾷ δὲ φιάλην, Αἰθίοπες δὲ ἐπὶ τῇ φιάλῃ πεποίηνται. συμβαλέσθαι δὲ τὸ ἐς τοὺς Αἰθίοπας οὔτε αὐτὸς εἶχον οὔτε ἀπεδεχόμην τῶν συνιέναι πειθομένων, οἳ πεποιῆσθαι σφᾶς ἐπὶ τῇ φιάλῃ φασὶ διὰ ποταμὸν Ὠκεανόν• οἰκεῖν γὰρ Αἰθίοπας ἐπ᾽ αὐτῷ, Νεμέσει δὲ εἶναι πατέρα Ὠκεανόν". [...] </ref>Λέγεται ότι ήταν αρχικά άγαλμα της θεάς [[Αφροδίτη (μυθολογία)|Αφροδίτης]] το οποία απορρίφθηκε από τον κύριο κατασκευαστή του έργου και είχε μετατραπεί σε άγαλμα της Νέμεσης προκειμένου να πωληθεί για τον ναό στον Ραμνούντα, υπό την προϋπόθεση όμως, να μην επιστραφεί ποτέ στην Αθήνα.
 
Μεταγενέστερα, στις αρχές του 19ου αιώνα, στα ερείπια του κατεστραμμένου μεγάλου ναού, ανακαλύφθηκε από τον Βρετανό αρχιτέκτονα John Peter Gandy (1787–1850) μαρμάρινο κεφάλι από λατρευτικό άγαλμα της Νέμεσης αντίστοιχου μεγέθους με το αναφερόμενο, το οποίο έφερε διατρήσεις για τη στερέωση χρυσού στεφανιού, το οποίο και είναι σήμερα έκθεμα της Συλλογής του [[Βρετανικό Μουσείο|Βρετανικού Μουσείου]].<ref>[http://www.britishmuseum.org/research/collection_online/collection_object_details.aspx?objectId=444386&partId=1&place=34253&plaA=34253-3-1&page=1 Head from a Parian marble statue of Nemesis], British Museum Collection.</ref> Αυτό το κεφάλι δείχνει να έχει στυλιστικές ομοιότητες με τα γλυπτά του αετώματος του Παρθενώνα των ετών 440-432 π.Χ. Πολλά μέλη του αρχικού αγάλματος έχουν ανακτηθεί και ανακατασκευαστεί <ref>Alfred Friendly, Eleni Karapanayiotis, "[https://www.penn.museum/sites/expedition/nemesis/ Nemesis]", "Nemesis" Penn Museum, Expedition Magazine, Volume 15, Issue 1, September 1972, Penn Museum</ref><ref>Despinis, G. "Discovery of the Scattered Fragments and Recognition of the Type of Agorakritos' Statue of Nemesis." AAA 3 (1970), 403-414.</ref> από τις εκατοντάδες των θραυσμάτων που βρέθηκαν διασκορπισμένα μετά την καταστροφή της εικόνας λατρείας από τους πρώτους Χριστιανούς και αυτό επέτρεψε την ταυτοποίηση των συνολικά έντεκα ρωμαϊκών αντιγράφων, σε μικρότερη κλίμακα, του αρχικού αγάλματος. Η βάση του αγάλματος, περίπου 90 πόντους σε ύψος και 240 πόντους σε πλάτος, έχει επίσης ανακατασκευαστεί. Στις τρεις πλευρές της βάσης, η σκηνή εκτιλίσεται περιστροφικά με παράσταση που δείχνει την παρουσίαση της ωραίας Ελένης στην μητέρα της Νέμεση, από την Λήδα.<ref>Kenneth Dean Shapiro Lapatin (Lapatin, K.D.S.), "[http://www.jstor.org/stable/148185 The Reconstruction of the Temple at Rhamnous? Who is who on the Nemesis Base", "The Journal of the [[Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα|American School of Classical Studies at Athens]]", Hesperia 61 (1992), 107-119.</ref>
Γραμμή 141:
===Επιτύμβιο ανάγλυφο Ιέρωνα και Λυσίππης===
[[αρχείο:Grave relief. 325-300 BC (3470851691).jpg|thumb|left|150px|Επιτύμβιο ανάγλυφο σε πεντελικό μάρμαρο. Βρέθηκε στονστο Ραμνούντα Αττικής, περί το 325-300 π.Χ., [[Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο]], [[Αθήνα]]]]
Χαρακτηριστικό εύρημα είναι και το επιτύμβιο ανάγλυφο σε πεντελικό μάρμαρο, περίπου μεταξύ των ετών 325-300 π.Χ., το οποίο βρέθηκε στονστο Ραμνούντα. Απεικονίζονται ένας ώριμος, γενειοφόρος άνδρας στηριγμένος σε βακτηρία και μια νεαρή γυναίκα οι οποίοι δίνουν σιωπηλά τα χέρια, ενωμένοι και μετά θάνατον. Η ξεχωριστή ομορφιά της γυναίκας με τα λεπτά χαρακτηριστικά, τη λυγερή κορμοστασιά και την κομψότητα της στάσης παραπέμπει σε αγάλματα του Πραξιτέλους. Ανήκει σε επιτύμβιο ναΐσκο από τον ταφικό περίβολο του Ιεροκλέους. Η αετωματική επίστεψη με τα ονόματα των νεκρών, Ιέρων, γιος του Ιεροκλέους, από τον Ραμνούντα και Λυσίππη, βρίσκεται στονστο Ραμνούντα. Εκεί βρίσκεται επίσης και η βάση του ναΐσκου με επίγραμμα, στο οποίο γίνεται αναφορά στον Ιέρωνα και στα τέσσερα αδέλφια του που πέθαναν πριν από αυτόν. Το επιτύμβιο ανάγλυφο βρίσκεται στο [[Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο]] στην [[Αθήνα]].
 
===Ρωμαϊκή περίοδος===