Ονομασίες των Ελλήνων: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Ενδιαφέρον έχει η χρήση των όρων σε σχέση με την ιδεολογική/θεολογική θέση του ανακαινιστή του ορθόδοξου μοναχισμού Θεόδωρου Στουδίτη (~759-826). Ενώ ταυτίζει τον Έλληνα με τον ειδωλολάτρη, θεωρεί "ελληνοειδέστατο" και τον διωγμό των εικονολατρών από τους εικονομάχους. Ο ίδιος χαρακτηρίζει "Γραικούς" τους κατοίκους της βυζαντινής αυτοκρατορίας και "ταπεινή Γραικία" τον τόπο όπου ζεί. Χρησιμοποιεί τον όρο "Ρωμαίος" μόνο για τον πάπα της Ρώμης.<ref>Γουναρίδης Πάρις, "Η εξέλιξη της ταυτότητας των Ελλήνων στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία", 1999, σ. 58, 59.</ref>

 

Ο όρος "Ελλαδικοί" είναι κλασσικός και αναφέρεται στον Ξενοφάνη (6ος αι. πΧ), τον Στράβωνα και άλλους<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aalphabetic+letter%3D*e%3Aentry+group%3D79%3Aentry%3D*%28elladiko%2Fs H. G. Liddell, R. Scott, A Greek-English Lexicon, ''ελλαδικός'']</ref>. Εμφανίζεται περίπου οκτώ φορές σε βυζαντινές πηγές του 6ου και 7ου αιώνα, όπως ο Κοσμάς ο Ινδικοπλεύστης και ο Μαλαλάς. Παλαιότεροι μελετητές πίστευαν ότι αναφέρεται στους κατοίκους του βυζαντινού θέματος "Ελλάς" το οποίο περιλάμβανε κυρίως τη Στερεά αλλά όχι την Πελοπόννησο. Ο Βέης και ο Ν.Γ. Πολίτης πίστευαν ότι η ονομασία επεκτάθηκε γενικότερα στους κατοίκους της Ελλάδας νοτίως του Ολύμπου ως εναλλακτικό του "Έλληνες" που είχε θρησκευτική σημασία, ώστε να μην προκαλείται σύγχυση. Μεταγενέστερη μελέτη δείχνει ότι ο όρος χρησιμοποιήθηκε και πριν από το σχηματισμό του θέματος της Ελλάδος, και αργότερα περιορίστηκε στο να σημαίνει τους κατοίκους αυτού του θέματος. Στο [[Πασχάλιο χρονικό]] (πρώτο μισό του 7ου αιώνα) η Αθηναΐς, μετέπειτα Ευδοκία, σύζυγος του Θεοδοσίου Β', αναφέρεται ως ''Ελλαδική και Ελληνίς'', δηλαδή από την Ελλάδα και παγανίστρια.<ref>[http://ir.lib.uth.gr/bitstream/handle/11615/16052/article.pdf?sequence=1 Peter Charanis, The term Helladikoi in Byzantine texts of the sixth, seventh and eighth centuries, στο Kurt WeiWeitzmann (editor), Late Classical and Mediaeval Studies in Honor of Albert Mathias Friend, JR. (Princeton, N.J., 1955), σ. 615-620]</ref>