Άτη: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
|||
Γραμμή 5:
Κατά τον [[Ησίοδος|Ησίοδο]], στη ''[[Θεογονία]]'', ήταν τέκνο της [[Έρις|Έριδος]], όπως ο Πόνος, η [[Λήθη (μυθολογία)|Λήθη]], ο Λιμός, τα Άλγη, οι Υσμίνες, οι Φόβοι, οι Μάχες, οι Ανδρικτασίες, τα Νείκη, οι Ψευδολογίες, οι Αμφιλογίες, η Δυσνομία και ο [[Όρκος (μυθολογία)|Όρκος]].{{efn|«αὐτὰρ Ἔρις στυγερὴ τέκε μὲν Πόνον ἀλγινόεντα / Λήθην τε Λιμόν τε καὶ Ἄλγεα δακρυόεντα / Ὑσμίνας τε Μάχας τε Φόνους τ᾽ Ἀνδροκτασίας τε / Νείκεά τε Ψεύδεά τε Λόγους τ᾽ Ἀμφιλλογίας τε / Δυσνομίην τ᾽ Ἄτην τε, συνήθεας ἀλλήλῃσιν, / Ὅρκόν θ᾽, ὃς δὴ πλεῖστον ἐπιχθονίους ἀνθρώπους / πημαίνει, ὅτε κέν τις ἑκὼν ἐπίορκον ὀμόσσῃ».<ref>Βλ. ''Θεογονία'' ([http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/library/browse.html?text_id=2&page=5 226-232]), στο: ''Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα'', Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας. Ανακτήθηκε στις 02-03-2017.</ref>}} Πήγαινε χέρι-χέρι με την αδελφή της, τη Δυσνομία (Κακονομία, Ανομία). Ως θεά της βλάβης και της φθοράς των ανθρώπων, έστελνε σε εκείνους συμφορές.
Κατά τη διήγηση του [[Όμηρος|Ομήρου]] στην ''[[Ιλιάδα]]'',<ref name="LexKonst"/> η Άτη ήταν κόρη του [[Δίας (μυθολογία)|Δία]] που έφερνε τον όλεθρο σε όλους («πρέσβα Διὸς θυγάτηρ Ἄτη, ἣ πάντας ἀᾶται»), ικανή να ασκήσει την καταστροφική δύναμή της ακόμη και στον ίδιο τον πατέρα της, τον υπέρτατο των θεών: «καὶ γὰρ δή νύ ποτε Ζεὺς ἄσατο, τόν περ ἄριστον ἀνδρῶν ἠδὲ θεῶν φασ' ἔμμεναι».<ref>''Ιλιάδα'' ([[s:Ιλιάς/Τ#v90|Τ 91, 95-96)]]· πβ. [[s:Ιλιάδα_(Πολυλάς)/τ#v90''|μετάφραση]] του [[Ιάκωβος Πολυλάς|Ιάκωβου Πολυλά]]. Βλ. και άλλες αναφορές στην Άτη: ''Ιλ''. ([[s:Ιλιάδα_(Πολυλάς)/ι#v500|Ι 502 κ.εξ.]]) (μετάφρ. Πολυλά).</ref>
Το περπάτημά της περιγράφεται ως απαλό, όχι όμως πάνω στο χώμα, αλλά στα κεφάλια των ανθρώπων,{{efn|«... τῇ μέν θ' ἁπαλοὶ πόδες· οὐ γὰρ ἐπ' οὔδει / πίλναται, ἀλλ' ἄρα ἥ γε κατ' ἀνδρῶν κράατα βαίνει / βλάπτουσ' ἀνθρώπους ...»<ref>''Ιλιάδα'' ([[s:Ιλιάς/Τ#v90|Τ 92-94]])· πβ. [[s:Ιλιάδα_(Πολυλάς)/τ#v90''|μετάφραση Ι. Πολυλά]].</ref>}} υπονοώντας το πόσο εύκολα τους επηρεάζει και τους οδηγεί στην καταστροφή. Αυτό ακριβώς το χωρίο σχολιάζει ο [[Αγάθων]] στο [[Πλάτων|πλατωνικό]] [[Συμπόσιο (Πλατωνικός διάλογος)|''Συμπόσιο'']], λέγοντας ότι όπως στον Όμηρο αναφέρεται ως απόδειξη τρυφερότητας, απαλότητας, της Άτης το περπάτημά της στα μαλακά κρανία των ανθρώπων (αντί να βαδίζει πάνω σε σκληρά πράγματα), έτσι πρέπει κανείς να βλέπει και το ζήτημα της τρυφερότητας του [[Έρως|Έρωτα]].{{efn|«ποιητοῦ δ᾽ ἔστιν ἐνδεὴς οἷος ἦν Ὅμηρος, πρὸς τὸ ἐπιδεῖξαι θεοῦ ἁπαλότητα. Ὅμηρος γὰρ Ἄτην θεόν τέ
φησιν εἶναι καὶ ἁπαλήν (τοὺς γοῦν πόδας αὐτῆς ἁπαλοὺς εἶναι) λέγων<br>
::... τῆς μένθ᾽ ἁπαλοὶ πόδες· οὐ γὰρ ἐπ᾽ οὔδεος
::πίλναται, ἀλλ᾽ ἄρα ἥ γε κατ᾽ ἀνδρῶν κράατα βαίνει.<br>
καλῷ οὖν δοκεῖ μοι τεκμηρίῳ τὴν ἁπλότητα ἀποφαίνειν, ὅτι οὐκ ἐπὶ σκληροῦ βαίνει, ἀλλ᾽ ἐπὶ μαλθακοῦ. τῷ αὐτῷ δὴ καὶ ἡμεῖς χρησόμεθα τεκμηρίῳ περὶ Ἔρωτα ὅτι ἁπαλός. οὐ γὰρ ἐπὶ γῆς βαίνει οὐδ᾽ ἐπὶ κρανίων, ἅ ἐστιν οὐ πάνυ μαλακά, ἀλλ᾽ ἐν τοῖς μαλακωτάτοις τῶν ὄντων καὶ βαίνει καὶ οἰκεῖ. ἐν γὰρ ἤθεσι καὶ ψυχαῖς θεῶν καὶ ἀνθρώπων τὴν οἴκησιν ἵδρυται· καὶ οὐκ αὖ ἑξῆς ἐν πάσαις ταῖς ψυχαῖς, ἀλλ᾽ ᾗτινι ἂν σκληρὸν ἦθος ἐχούσῃ ἐντύχῃ, ἀπέρχεται, ᾗ δ᾽ ἂν μαλακόν, οἰκίζεται. ἁπτόμενον οὖν ἀεὶ καὶ ποσὶν καὶ πάντῃ ἐν μαλακωτάτοις τῶν μαλακωτάτων, ἁπαλώτατον ἀνάγκη εἶναι». (''Συμπόσιον'', [[:s:Συμπόσιον_(Πλάτων)#p195d|195d-195e]]).}}
Σύμφωνα με την ομηρική διήγηση, η Άτη συνέβαλε ώστε να παρασύρει η [[Ήρα]] τον Δία σε τρομερό όρκο, που είχε ως αποτέλεσμα τα δεινά του [[Ηρακλής|Ηρακλή]].<ref name="NLEM"/> Όταν ο Ζευς το κατάλαβε, άρπαξε την Άτη από τα μαλλιά και την πέταξε από τον [[Όλυμπος|Όλυμπο]], κάτω στα μέρη των ανθρώπων: «αὐτίκα δ' εἷλ' Ἄτην κεφαλῆς λιπαροπλοκάμοιο / χωόμενος φρεσὶν ᾗσι, καὶ ὤμοσε καρτερὸν ὅρκον / μή ποτ' ἐς Οὔλυμπόν τε καὶ οὐρανὸν ἀστερόεντα / αὖτις ἐλεύσεσθαι Ἄτην, ἣ πάντας ἀᾶται».<ref>''Ιλιάδα'' ([[s:Ιλιάς/Τ#v120|Τ 126-129]])· πβ. [[s:Ιλιάδα_(Πολυλάς)/τ''|μετάφραση Ι. Πολυλά]].</ref>
=== Κλασική τραγική ποίηση ===
| |||