|
γωγδωωβ βω βω φφ
{{άλλεςχρήσεις4|την αρχαία Ποτίδαια|τη Νέα Ποτίδαια|Νέα Ποτίδαια Χαλκιδικής}} ▼Η '''Ποτίδαια''' ήταν αρχαία πόλη του [[Θερμαϊκός κόλπος|Θερμαϊκού Κόλπου]] στη Μακεδονία και ειδικότερα στην ανατολική ακτή του, κοντά στη χερσόνησο της Παλλήνης (σημερινής Κασσάνδρας) της [[Χαλκιδική]]ς, ακριβώς στη θέση της σημερινής [[Νέα Ποτίδαια Χαλκιδικής|Νέας Ποτίδαιας]].
==Η αποικία της Ποτίδαιας==
δφγηφδγβφωφγωβββββββββββββββββββββββββφω
Ήταν αρχαία [[Δωριείς|δωρική]] πόλη που ιδρύθηκε από [[Αρχαία Κόρινθος|Κορίνθιους]] αποίκους γύρω στο [[600 π.Χ.]], όπως σημειώνει ο [[Θουκυδίδης]], και ίσως επί εποχής του [[Περίανδρος|Περιάνδρου]], στα δυτικά της [[Χαλκιδική]]ς, που τότε ανήκε στην ευρύτερη περιοχή της [[Θράκη]]ς. Η Ποτίδαια εμπορευόταν κυρίως με τη [[Μακεδονία]].
φδδδδδδδδδδδδδδδδδδδδδδδδδδδδδδδ
Το [[479 π.Χ.]] πολιορκήθηκε από τον [[Αρτάβαζος|Αρτάβαζο]] που ηγούνταν μεγάλης στρατιάς και συνόδευε τον [[Ξέρξης Α' της Περσίας|Ξέρξη]] τον οποίον όμως η πόλη αντιμετώπισε νικηφόρα. Αργότερα υποχρεώθηκε να ενταχθεί στην [[Δηλιακή Συμμαχία|Αθηναϊκή Συμμαχία]], στην πραγματικότητα ως πόλη φόρου υποτελής. Παρά όμως την υποτέλειά της αυτή προς τους Αθηναίους, η Ποτίδαια συνέχισε να διατηρεί άριστες σχέσεις με την μητρόπολή της την Κόρινθο. Έτσι το [[432 π.Χ.]] η Ποτίδαια αποστάτησε από την Αθηναϊκή Συμμαχία, συμμαχώντας με την Κόρινθο και τον [[Περδίκκας Α' της Μακεδονίας|Περδίκα]]. Η αποστασία παρέσυρε και άλλες πόλεις με συνέπεια να αποτελέσει μια από τις αιτίες του [[Πελοποννησιακός Πόλεμος|Πελοποννησιακού πολέμου]].
▲δφφφφφφφφφδφδφφγ{{άλλεςχρήσεις4|την αρχαία Ποτίδαια|τη Νέα Ποτίδαια|Νέα Ποτίδαια Χαλκιδικής}}
Το [[430 π.Χ.]], μετά τη [[Μάχη της Ποτίδαιας]], η οποία στην πραγματικότητα ήταν διετής πολιορκία, η πόλη αναγκάσθηκε να παραδοθεί λόγω λιμού που είχε ενσκήψει όπου κατά τον Θουκυδίδη οι κάτοικοι έφθασαν στο σημείο να τρώνε πτώματα. Οι Αθηναίοι εγκατέστησαν στη συνέχεια 1.000 εποίκους [[Κληρούχοι|κληρούχους]], (αφού μετέφεραν τους Ποτιδαιείς κατοίκους στην [[Όλυνθος Χαλκιδικής|Όλυνθο]]). Στο τέλος του Πελοποννησιακού Πολέμου η Ποτίδαια περιήλθε στον έλεγχο των [[Αρχαία Σπάρτη|Λακεδαιμονίων]], οπότε και συμμετείχε στο [[Κοινό των Χαλκιδέων]]. Το [[363 π.Χ.]] οι Αθηναίοι την ανακατέλαβαν αλλά το [[356 π.Χ.]] αναγκάσθηκαν να την εγκαταλείψουν στον [[Φίλιππος Β΄ της Μακεδονίας|Φίλιππο]], ο οποίος την κατέστρεψε και παραχώρησε τα εδάφη της στην Όλυνθο.
[[Κατηγορία:Πόλεις της Αρχαίας Χαλκιδικής]] ▼
==Μετονομασία σε Κασσάνδρεια==
Αργότερα, ο Μακεδόνας βασιλιάς '''[[Κάσσανδρος]]''' έχτισε στην ίδια τοποθεσία την '''[[Κασσάνδρεια (αρχαία)|Κασσάνδρεια]]''' το 316 π.Χ., μαζί με την [[Θεσσαλονίκη]] και την [[Ουρανούπολη Χαλκιδικής|Ουρανούπολη]]. Στην νέα πόλη ενσωματώθηκε όχι μόνο η παλιά Ποτίδαια, αλλά και οι επιζώντες της [[Όλυνθος Χαλκιδικής|Ολύνθου]] και οι άλλες πόλεις της [[Κασσάνδρα Χαλκιδικής|Παλλήνης]]. Ο Μακεδών βασιλεύς προίκισε τη νέα του πόλη με πλούσια καλλιεργήσιμη γη και κάθε λογής δικαιώματα. Από ιστορικές μαρτυρίες μαθαίνουμε ότι η ελληνιστική Κασσάνδρεια διέθετε βουλή, νομοφύλακες, στρατηγούς, ταμίες, δήμους και φυλές.
==Ελληνιστική ιστορία==
Σε αντίθεση με τις άλλες πόλεις του Κασσάνδρου, η Κασσάνδρεια αναφέρεται πολύ νωρίς στο αρχαίο ελληνικό προσκήνιο. Ήδη από το 304/3 π.Χ. αναφέρεται Κασσανδρεύς νικητής σε αγώνες ιπποδρόμου στα [[Λύκαια]]. Επίσης κατά τα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ. αναφέρεται στην λίστα των θεαροδόκων του Ασκληπείου της [[Επίδαυρος|Επιδαύρου]] ένας Κασσανδρεύς, ενώ Κασσανδρινοί μισθοφόροι εμφανίζονται σε αθηναϊκές επιγραφές του 300 π.Χ. Την ίδια περίοδο αναφέρεται και ο κωμικός ποιητής '''[[Ποσείδιππος (κωμικός ποιητής)|Ποσείδιππος]]''', γέννημα και θρέμμα της πόλεως (αρχές του 3ου αιώνα π.Χ.).
Το 288 π.Χ. βρήκε εκεί καταφύγιο ο ηττημένος από τον [[Πύρρος της Ηπείρου|Πύρρο]], [[Δημήτριος ο Πολιορκητής|Δημήτριος Πολιορκητής]], όπου αφού μεταμφιέστηκε, αγκυροβόλησε από το λιμάνι της για την νότια Ελλάδα. Έτσι προσωρινά η Κασσάνδρεια έπεσε στα χέρια του νικητή. Αργότερα φαίνεται πως την χάρισε ο [[Λυσίμαχος]] στην σύζυγό του [[Αρσινόη Β' της Αιγύπτου|Αρσινόη]]. Πολύ πιθανόν κατά την χρονική εκείνη περίοδο, η κόρη του Ευρυδίκη, χάρισε την ελευθερία στην πόλη που προσωρινά μετονομάστηκε σε '''Ευρυδίκεια'''. Κατά την διάρκεια της Λυσιμάχειας κατοχής, αναφέρεται στην Κασσάνδρεια- Ευρυδίκεια ένα επώνυμο ιερατείο. Το 281 π.Χ. μετά τον θάνατο του συζύγου της και του [[Σέλευκος Α' Νικάτωρ|Σελεύκου]], η Αρσινόη αφού μεταμφιέστηκε ρακένδυτη, έφυγε λαθραία από την [[Έφεσος|Έφεσο]] και βρήκε καταφύγιο στην μακεδονική πόλη μαζί με τους υιούς της, ελπίζοντας πως οι [[Μακεδόνες]] θα όριζαν βασιλέα τον μεγαλύτερο υιό της που ήταν 18. Σε διάστημα λίγου καιρού (280/79 π.Χ.) η αδύναμη πλέον Αρσινόη -πιεζόμενη εδώ και καιρό από τον ετεροθαλή της αδελφό [[Πτολεμαίος Κεραυνός|Πτολεμαίο Κεραυνό]] να την νυμφευθεί- τον υποδέχθηκε στην Κασσάνδρεια. Ο ραδιούργος Πτολεμαίος, αφού την νυμφεύθηκε και την έστεψε βασίλισσα της Μακεδονίας, δολοφόνησε εν ψυχρώ τα παιδιά της Φίλιππο και Λυσίμαχο, αθετώντας τους όρκους που είχε πάρει. Έκτοτε ήταν στην κυριαρχία του Πτολεμαίου (280-279 π.Χ.).
Μετά την εισβολή των [[Γαλάτες|Γαλατών]] στην Μακεδονία (279 π.Χ.) τύραννος στην Κασσάνδρεια κατέστη ο σκληρός '''Απολλόδωρος''' (279-277 π.Χ.). Στην αρχή εξήγειρε τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα της πόλεως εναντίον των πλουσίων –με την βοήθεια μισθοφόρων της Αρσινόης- σκότωσε μερικούς από αυτούς και στην συνέχεια μοίρασε την περιουσία στους οπαδούς του. Αν και ο ηρωικός Μακεδών στρατηγός [[Σωσθένης της Μακεδονίας|Σωσθένης]] πολιόρκησε ανεπιτυχώς την Κασσάνδρεια, ο Απολλόδωρος την έκανε ανεξάρτητη από το υπόλοιπο Μακεδονικό βασίλειο και συνήψε συμμαχία με τον [[Αντίοχος Α' Σωτήρ|Αντίοχο]] των [[Σελευκίδες|Σελευκιδών]] και την [[Σπάρτη]]. Κατά την διάρκεια όμως της εξουσίας του συνέρρευσε πλήθος Κελτών μισθοφόρων, οι οποίοι επιδόθηκαν σε βαρβαρισμούς επί των Κασσανδρέων. Στην συνέχεια όταν ο '''[[Αντίγονος Β' Γονατάς|Αντίγονος]]''' έγινε βασιλεύς της Μακεδονίας, ξεκίνησε την πολιορκία της Κασσάνδρειας που κράτησε περίπου 10 μήνες (277 π.Χ.). Πολιόρκησε την πόλη ανεπιτυχώς, διότι η Σπάρτη συνέδραμε τον Απολλόδωρο. Τελικά ο Αντιγονίδης βασιλεύς άφησε δύναμη υπό τον Φωκέα πειρατή Αμεινία, μαζί με [[Αιτωλοί|Αιτωλούς]] πειρατές και 2.000 πεζούς. Ταυτόχρονα παραπλάνησε τον Απολλόδωρο με συνθήκη ειρήνης, γιατί από την δεκάμηνη πολιορκία οι Κασσανδρείς υπέφεραν από έλλειψη τροφίμων. Με αυτό το τέχνασμα ο τύραννος εφησύχασε και με αιφνιδιαστική επίθεση του Αμεινίου, τα ελλιπώς φρουρούμενα τείχη της πόλεως έπεσαν, όπως έπεσε και χωρίς αντίσταση η πόλη. Ο ίδιος ο Απολλόδωρος βρήκε μαρτυρικό θάνατο.
Στην δεκαετία του 270/60 π.Χ. Κασσανδρινοί δικαστές διευθετούσαν συνοριακές διαφορές μεταξύ άλλων ελληνικών πόλεων. Από ένα διάταγμα της Κασσάνδρειας του 242/1 π.Χ. που αναφέρεται στην αποδοχή μιας πρόσκλησης από την Κω για συμμετοχή στην εορτή του Ακληπιείου και την χορήγηση ασυλίας στο ιερό, διαβάζουμε για το ''Αρχηγέτειον'' που μάλλον θα ήταν το κέντρο λατρείας του θεοποιημένου Κασσάνδρου.
Το 199 π.Χ. -στα πλαίσια του [[Μακεδονικοί Πόλεμοι|Β΄ Μακεδονικού πολέμου]] (200-196 π.Χ.), ο ρωμαϊκός στόλος του Λευκίου Απουστίου που συνέπραξε με τον περγαμηνό του [[Άτταλος Α' της Περγάμου|Αττάλου]], πολιόρκησαν ανεπιτυχώς την Κασσάνδρεια, χάρη στην πείσμονα αντίσταση της μακεδονικής φρουράς της. Η πόλη ως ίδρυμα του Κασσάνδρου, ήταν παραδοσιακή εχθρός των [[Δυναστεία των Αντιγονιδών|Αντιγονιδών]], επειδή ο Κάσσανδρος ήταν αντίπαλος του Αντιγόνου Μονοφθάλμου. Αυτό φάνηκε περισσότερο κατά το φθινόπωρο του 183 π.Χ.: όταν αποκαλύφθηκε συνωμοσία εις βάρος του [[Φίλιππος Ε' της Μακεδονίας|Φιλίππου]] από τον φιλορρωμαίο υιό του Δημήτριο για να τον ανατρέψει, ο πρώτος -για να σβήσει τις φιλορρωμαϊκές εστίες των παραλίων της Μακεδονίας- διέταξε να προσέλθουν άποικοι από το εσωτερικό της χώρας στα παράλια και αντίστροφα. Αν και το μέτρο αυτό ωφέλησε την οικονομία, την βιοτεχνία και την στρατιωτική φύλαξη της Κασσάνδρειας, ωστόσο οι κάτοικοί της μίσησαν περισσότερο τον Αντιγονίδη βασιλιά για το μέτρο του αυτό.
Κατά την διάρκεια του τρίτου Μακεδονικού πολέμου (172-168 π.Χ.), τον Ιούνιο του 169 π.Χ., η πόλη μαζί με την Αίνεια, την Θεσσαλονίκη και την [[Αντιγόνεια Κρουσίδος|Αντιγόνη]], απέκρουσαν ηρωικά τις επιθέσεις του ρωμαϊκού στόλου του Γάιου Μάρκιου Φίγλου, στον οποίο συνέδραμαν ο [[Ευμένης Β' της Περγάμου|Ευμένης]] και ο [[Προυσίας Β' της Βιθυνίας|Προυσίας]]. Όταν ο μάλιστα ο Γάιος επιτέθηκε στην Κασσάνδρεια για να την καταλάβει, η τελευταία έλαβε ενίσχυση 500 Γαλατών από την Θεσσαλονίκη και απέκρουσε για δεύτερη φορά τους εκ θαλάσσης εισβολείς.
==Από τη ρωμαϊκή κατάκτηση στο Βυζάντιο και στην Τουρκοκρατία==
Το 168 π.Χ. η πόλη ακολούθησε την τύχη της λοιπής Μακεδονίας και έπεσε στα χέρια των [[Ρωμαίοι|Ρωμαίων]]. Το 43 π.Χ. , με διαταγή του [[Βρούτος|Βρούτου]], ο τότε ανθύπατος της Μακεδονίας Q. Hortensius Hortalus ίδρυσε στην Κασσάνδρεια μια αξιόλογη ρωμαϊκή αποικία (colonia), η οποία το 30 π.Χ., επί Αυγούστου, ενισχύθηκε με νέους αποίκους (Ιταλούς πολίτες και απόμαχους του ρωμαϊκού στρατού), απέκτησε το ιταλικό δίκαιο και έλαβε την επίσημη ονομασία '''Colonia Iulia Augusta Cassandrensis'''<ref>Δημήτρης Κ. Σαμσάρης, Η ρωμαϊκή αποικία της Κασσάνδρειας (Colonia Iulia Augusta Cassandrensis), Δωδώνη 16(1987), τεύχ. 1, σ. 354-362.</ref>. Η επικράτεια (territorium) της αποικίας είχε συμπεριλάβει μέσα στα όριά της ολόκληρη τη χερσόνησο της Παλλήνης, καθώς και τα εδάφη που εκτείνονταν βόρεια από τη διώρυγα ως τους πρόποδες του Χολομώντα και ανατολικά ως τη σημερινή Νικήτη<ref>Δημήτρης Κ. Σαμσάρης, Η ρωμαϊκή αποικία της Κασσάνδρειας, ό.π., σ. 363-437.</ref>. Έτσι ακολούθησε η εκ νέου ανάπτυξή της. Περίπου τότε κατασκευάστηκε και η σημερινή διώρυγα.
Το 540 μ.Χ. οι [[Ούννοι]] εισέβαλαν στην βυζαντινή Μακεδονία και κατέστρεψαν την Κασσάνδρεια. Ο αυτοκράτωρ [[Ιουστινιανός Α']] την ανοικοδόμησε με ένα ισχυρό κάστρο, το ''διατείχισμα'' που σώζεται ακόμη και σήμερα. Το κάστρο της, ήταν ιδιαίτερης σημασίας για την ασφάλεια ολόκληρης της χερσονήσου, δέχτηκε επισκευές από τον [[Ιωάννης Η' Παλαιολόγος|Ιωάννη Παλαιολόγο]] το 1407 και αργότερα από τους [[Βενετοί|Βενετούς]] που χρησιμοποίησαν την πόλη για ναυτική τους βάση. Το 1430 ήρθε υπό [[Τουρκοκρατία|τουρκική κυριαρχία]].
==Το σήμερα==
Με την Ελληνική Επανάσταση του 1821, η παλιά οχύρωση επισκευάστηκε και επαναχρησιμοποιήθηκε, ενώ την ίδια περίοδο έγινε εκ νέου ανακατασκευή της διώρυγας. Το ίδιο έτος, οι επαναστατημένοι κάτοικοι της [[Χαλκιδική]]ς, οχυρώθηκαν στο κάστρο. Πάλεψαν σκληρά μέχρι την "αναταραχή της Κασσάνδρας", το γνωστό "ολοκαύτωμα", το οποίο γιορτάζεται με επίσημους εορτασμούς κάθε χρόνο στην επέτειο της 14 Νοεμβρίου.
Σήμερα επάνω στα ερείπια της Ποτίδαιας βρίσκεται η [[Νέα Ποτίδαια Χαλκιδικής|Νέα Ποτίδαια]].<ref>http://www.moudania.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=7&Itemid=14</ref>
==Παραπομπές==
{{παραπομπές}}
▲[[Κατηγορία:Πόλεις της Αρχαίας Χαλκιδικής]]
[[Κατηγορία:Αποικίες της Κορίνθου]]
| 