|
== Τεκτονική ιστορία ==
Λίγα είναι γνωστά για τα [[παλαιοζωικός αιώνας|παλαιοζωικά]] γεγονότα τα οποία επηρέασαν την πεδιάδα της Παννονίας, αν και η περιοχή συμμετείχε στην ερκύνια ορογέννεσηορογένεση κατά τη διάρκεια του [[λιθανθρακοφόρο]]υ, κατά τη σύγκρουση [[Γκοντβάνα]]ς και [[Λαυρεντία]]ς η οποία δημιούργησε την [[Παγγαία]]. Στο τέλος του [[Πέρμιος|Περμίου]] δημιουργήθηκε η θάλασσα [[Τηθύς (γεωλογία)|Τηθύς]] και δημιουργήθηκαν ρήγματα και πτυχώσεις στον φλοιό της γης. H [[τριαδική περίοδος]] σημαδεύτηκε από τη συνεχιζόμενη διάνοιξη της Τηθύος και την δημιουργία τεκτονικών τάφρων. Πελαγικά [[ίζημα|ιζήματα]] κατακάθισαν σε τάφρους και υποθαλάσσιες επιφάνειες.<ref name="USGSb2204">{{cite web | url=https://pubs.usgs.gov/bul/2204/b/pdf/b2204-b_508.pdf | title=Pannonian Basin Province, Central Europe (Province 4808) —Petroleum Geology, Total Petroleum Systems, and Petroleum Resource Assessment | publisher=USGS | date=2006 | accessdate=21 Μαρτίου 2017 | author=Gordon L. Dolton}}</ref>
Κατά τη διάρκεια του ύστερου ΜεσοζωϊκούΜεσοζωικού και του ΚαινοζωϊκούΚαινοζωικού αιώνα, η Τηθύς άρχισε να συρρικνώνεται, λόγω της σύγκρουσης της Ευρωπαϊκής [[τεκτονική πλάκα|τεκτονικής πλάκας]] με μικρά κομάτιακομμάτια φλοιού τα οποία προηγούνταν στην Αφρικανικής τεκτονικής πλάκας, η οποία προσέγγιζε την ευρωπαϊκή. Αυτή η σύγκρουση δημιούργησε την Παρατηθύ και ζώνες πτύχωσης της [[Άλπεις|Αλπικής ορογένεσης]] πάνω στις οποίες βρίσκεται η πεδιάδα της Παννονίας. Κατά τη διάρκεια του Κρητιδικού και του [[Παλαιογενές|Παλαιογενούς]], δημιουργήθηκαν τα φλοιϊκά κομμάτια τα οποία δημιούργησαν την εσωτερική ζώνη πτύχωσης των Καρπαθίων. Η εξωτερική ζώνη πτύχωσης των Καρπαθίων παραμορφώθηκε κατά τη διάρκεια του [[Νεογενές|Νεογενούς]].<ref name="USGSb2204"/>
Κατά τη διάρκεια του [[Ηώκαινο]]υ και [[Ολιγόκαινο]]υ, η σύγκλιση των τεκτονικών πλακών είχε πιέσει τα φλοιικά κομμάτακομμάτια της Απουλίας, Πέλσο και Τίσα εντός της ευρωπαϊκής τεκτονικής πλάκας, με αποτέλεσμα τη δημιουργία επιηπειρωτικών λεκανών ιζηματογένεσης, όπως η ουγγρική παλαιογενής λεκάνη και λεκάνες [[φλύσχης|φλύσχη]] στα όρια των φλοιικών κομματιών. Στα τέλη του ΟλιγόκαινοΟλιγόκαινου ή αρχές του [[Μειόκαινο]]υ συναρμολογήθηκε το σημερινό τεκτονικό μπλοκ της Παννονίας, το οποίο περιστράφηκε δρώντας ως σύνδεσμος ανάμεσα στις πλάκες της Ευρώπης και της Απουλίας, και μετακινήθηκε λόγω της συμπίεσης προς τα ανατολικά, δημιουργώντας το τόξο των Καρπαθίων στα όριά του.<ref name="USGSb2204"/>
Καθώς το Παννονικό μπλοκ εφίπευσεεφίππευσε την τεκτονική πλάκα, ακολούθησε λέπτυνση του φλοιού, επέκταση και κατακερματισμός, με τη δημιουργία ρηγμάτων και ενός πολύμπλοκουπολύπλοκου δικτύου τεκτονικών τάφρων, τεκτονικών κεράτων και ιζηματογένεσης. Η επέκταση του φλοιού συνοδεύτηκε από [[ηφαίστειο|ηφαιστειακή δραστηριότητα]], ως αποτέλεσμα της βύθισης της ευρωπαϊκής πλάκας κάτω από την Παννονία και οι έντονες ηφαιστειακές εκρήξεις δημιούργησαν παχιά στρώματα [[τόφφος|τόφφου]], ιδιαίτερα στο βόρειο τμήμα της λεκάνης.<ref name="USGSb2204"/>
Η τεκτονική επέκταση συνεχίστηκε μέχρι το [[Πλειόκαινο]], όπως και η ανύψωση γύρω από τα όρια της λεκάνης.<ref name="USGSb2204"/> Η λεκάνη υπολογίζεται ότι επεκτάθηκε 220 με 270 χιλιόμετρα, ξεκινώντας από 20 εκατομμύρια χρόνια πριν.<ref>{{cite journal|last1=Cook|first1=Terri|title=Unraveling the History of Central Europe's Pannonian Basin|journal=Eos|date=12 August 2016|volume=97|doi=10.1029/2016EO057403}}</ref> Στο ύστερο Πλειόκαινο, η τεκτονική δραστηριότητα άρχισε να μειώνεται και τα περισσότερα από τα μπλοκ της Παννονικής πεδιάδας καλύφθηκαν με ιζήματα, με εξαίρεση την κεντρική οροσειρά της ΤρανδουναβίαςΤρανσδουναβίας και τη βόρεια ουγγρική οροσειρά, στα όρια της λεκάνης.<ref name="USGSb2204"/>
Ακόμη και σήμερα υπάρχει έντονη [[γεωθερμία|γεωθερμική]] δραστηριότητα στην Παννονία, με τη θερμοκρασία του νερού να φτάνει τους 100°C σε βάθος 1.900 μέτρων. Οι πιο ζεστές περιοχές είναι η ανατολική σλοβακική λεκάνη και η μεγάλη ουγγρική πεδιάδα. Η κεντρική οροσειρά της ΤρανδουναβίαςΤρανσδουναβίας και η βόρεια ουγγρική οροσειρά αποτελούνται από μεσοζωικά ανθρακικά πετρώματα τα οποία είναι κατακερματισμένα και [[καρστ|διαβρωμένα]] και ως αποτέλεσμα το νερό της βροχής μπορεί να εισέλθει σε αυτά και στη συνέχεια όταν φτάσει σε βάθος να θερμανθεί και να επιστρέψει στην επιφάνεια δια μέσου ρηγμάτων με τη μορφή θερμών πηγών.<ref>{{cite journal|last1=Horváth|first1=F.|last2=Musitz|first2=B.|last3=Balázs|first3=A.|last4=Végh|first4=A.|last5=Uhrin|first5=A.|last6=Nádor|first6=A.|last7=Koroknai|first7=B.|last8=Pap|first8=N.|last9=Tóth|first9=T.|last10=Wórum|first10=G.|title=Evolution of the Pannonian basin and its geothermal resources|journal=Geothermics|date=January 2015|volume=53|pages=328–352|doi=10.1016/j.geothermics.2014.07.009}}</ref>
== Μεγάλες πόλεις ==
|
