Ιρίδιο: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 99:
Οι πιο σημαντικές ενώσεις του ιριδίου είναι τα [[άλας|άλατά]] του με [[χλώριο]] και οι οργανομεταλλικές ενώσεις που χρησιμοποιούνται στους [[κατάλυση|καταλύτες]] των [[οργανική αντίδραση|οργανικών αντιδράσεων]].
 
Ιρίδιο έχει βρεθεί και σε [[μετεωρίτης|μετεωρίτες]] και μάλιστα σε περιεκτικότητα πολύ υψηλότερη από τον μέσο όρο της λιθόσφαιρας. Υπάρχει η σκέψη ότι το ποσό του ιριδίου σ' ολόκληρο τον πλανήτη είναι πολύ υψηλότερο από αυτό που παρατηρείται στη [[λιθόσφαιρα]], αλλά λόγω της υψηλής πυκνότητας και του σιδηρόφιλου<ref group="Σημ.">Σιδηρόφιλα στοιχεία είναι τα μεταβατικά μέταλλα μεγάλης πυκνότητα τα οποία δεσμεύουν το μεταλλικό σίδηρο σε στερεή ή τηγμένη κατάσταση. Σιδηρόφιλα μέταλλα είναι ο χρυσός, το κοβάλτιο, ο σίδηρος, το ιρίδιο, το μαγγάνιο, το μολυβδαίνιο, το νικέλιο, το όσμιο, το παλλάδιο, ο λευκόχρυσος, το ρήνιο, το ρόδιο και το ρουθήνιο</ref> χαρακτήρα του, το περισσότερο ιρίδιο κατέβηκε κάτω από το φλοιό και μέσα στον πυρήνα της Γης, όταν ο πλανήτης ήταν ακόμαακόμη νεαρής ηλικίας και δεν είχε στερεοποιηθεί πλήρως.
Ασυνήθιστα μεγάλη περιεκτικότητα σε ιρίδιο έχει βρεθεί στο γεωλογικό "όριο Κ-Τ". Αυτή η ανακάλυψη αποτελεί ισχυρή ένδειξη της θεωρίας που υποστηρίζει ότι η εξαφάνιση των δεινοσαύρων πριν 65 εκατομμύρια χρόνια προκλήθηκε από την πτώση μεγάλου μετεωρίτη.
 
Γραμμή 130:
 
[[Αρχείο:Willamette Meteorite AMNH.jpg|thumb|250px|right|Ο μετεωρίτης Willamette στο Όρεγκον των ΗΠΑ, ο έκτος μεγαλύτερος που έχει βρεθεί, περιέχει 4,7 ppm ιρίδιο]]
Το ιρίδιο είναι από τα σπανιότερα χημικά στοιχεία στο φλοιό της Γης. Ο [[χρυσός]] είναι 4 φορές πιο άφθονος, ο [[λευκόχρυσος]] 10 φορές και ο [[άργυρος]] και ο [[υδράργυρος]] 80 φορές.<ref name="Green">Greenwood N. N., Earnshaw, A. "Chemistry of the Elements (2nd ed.)", Oxford 1997</ref> Το [[τελλούριο]] είναι περίπου όσο και το ιρίδιο, ενώ μόνο τρία φυσικά στοιχεία είναι πιo σπάνια: το [[ρήνιο]], το [[ρουθήνιο]] και το [[ρόδιο]]. Το ιρίδιο βρίσκεται στους μετεωρίτες σε συγκεντρώσεις μέχρι και 1400 φορές μεγαλύτερες από τη λιθόσφαιρα.<ref name="webel">[http://www.webelements.com/iridium/ webelements : iridium]</ref> Εκτιμάται ότι η συνολική συγκέντρωση του ιριδίου στη [[Γη]] είναι πολύ υψηλότερη από αυτή που παρατηρείται στους επιφανειακούς βράχους, αλλά λόγω της [[πυκνότητα]]ς και του σιδηρόφιλου χαρακτήρα του, κατέβηκε κάτω από τη [[λιθόσφαιρα]] προς τον πυρήνα της Γης, όταν ο πλανήτης ακόμαακόμη δεν είχε στερεοποιηθεί.
 
=== Εμφανίσεις ===
Γραμμή 204:
 
[[Αρχείο:Cubic-face-centered.svg|thumb|left|Κρύσταλλος Ir, α = 383,9 pm]]
Το ιρίδιο είναι μέταλλο αργυρόλευκο και το μοναδικό που διατηρεί τις καλές μηχανικές ιδιότητές του στον αέρα ακόμαακόμη και σε θερμοκρασίες μεγαλύτερες των 1600&nbsp;°C. Το Ir έχει πολύ μεγάλη θερμοκρασία βρασμού (12ο στη σειρά του σημείου βρασμού των χημικών στοιχείων).
Εξαιτίας της σκληρότητας, του πολύ ψηλού σημείου τήξης του (το 8ο υψηλότερο όλων των χημικών στοιχείων) και της μεγάλης πυκνότητας, το στερεό ιρίδιο είναι πολύ δύσκολο να κατεργαστεί.<ref name="Green" /> Παρόλες, όμως, τις δυσκολίες κατεργασίας και το ψηλό κόστος, το ιρίδιο χρησιμοποιείται σε αρκετές εφαρμογές τεχνολογιών αιχμής στις οποίες αξιοποιούνται οι μεταλλουργικές του ιδιότητες.<br />
Το ιρίδιο είναι παραμαγνητικό μέταλλο διότι έχει μονήρη ηλεκτρόνια τα οποία συμπεριφέρονται ως στοιχειώδεις μαγνήτες και έλκονται από μαγνητικά πεδία, αγώγιμο και [[κρύσταλλος|κρυσταλλώνεται]] στο ολοεδρικά κεντρωμένο κυβικό σύστημα.<br />
Γραμμή 211:
'''Μηχανικές ιδιότητες'''<ref group="Σημ.">Στις μηχανικές ιδιότητες ανήκει και η ελατότητα (malleability) και η ολκιμότητα (ductility). Ελατότητα μετάλλου ή μεταλλικού κράματος είναι η φυσική ιδιότητα με βάση την οποία τα υλικά μετατρέπονται στην επιθυμητή μορφή με σφυρηλάτηση. Ολκιμότητα είναι η φυσική ιδιότητα που έχουν πολλά μέταλλα και η οποία τα επιτρέπει να μετατρέπονται σε νήματα ή σύρματα.</ref>
 
Το ιρίδιο είναι το πιο σκληρό μέταλλο (1ο στην κατάταξη του μέτρου Young). Σε δοκιμές ολκιμότητας, η ελάχιστη ακτίνα καμπυλότητας<ref group="Σημ.">Η ελάχιστη ακτίνα καμπυλότητας είναι η ακτίνα κάτω από την οποία ένα αντικείμενο δεν πρέπει να λυγίσει.</ref> του ιριδίου, που ήταν πολύ μεγαλύτερη από των Pt,Pd,Rh, μειώθηκε εντυπωσιακά μεταξύ 200&nbsp;°C και 600&nbsp;°C καθιστώντας το Ir ακόμαακόμη πιο δύσκολο στην κατεργασία. Το μέτρο ελαστικότητας του ιριδίου ελαττώνεται ανεπαίσθητα από τους 0&nbsp;°C στους 1000&nbsp;°C και είναι το υψηλότερο όλων των μετάλλων μαζί με αυτό του οσμίου. Η πολύ μεγάλη του ακαμψία (5ο στη σειρά σκληρότητας μεταξύ όλων των χημικών στοιχείων) και ο πολύ μικρός λόγος Poisson,<ref group="Σημ.">Σχέση διατμητικής και πλευρικής πίεσης</ref> καθιστούν το ιρίδιο πολύ ανθεκτικό στη μορφοποίηση με αποτέλεσμα μεγάλες τεχνικές δυσκολίες στις διάφορες βιομηχανίες που κατεργάζονται υλικά.
 
'''Θερμικές ιδιότητες'''
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/wiki/Ιρίδιο"