Ο Σιωνισμός έχει τα χαρακτηριστικά των εθνικών κινημάτων του 19ου αιώνα. Ενώ βασίζεται εν μέρει στην [[Ιουδαϊσμός|ιουδαϊκή]] θρησκευτική παράδοση η οποία συνδέει τους Εβραίους με τη Γη του Ισραήλ, το σύγχρονο κίνημα υπήρξε κυρίως κοσμικό, το οποίο εμφανίστηκε κυρίως ως απάντηση στον [[Αντισημιτισμός|αντισημιτισμό]] που μάστιζεκυριαρχούσε την [[Ευρώπη]] στα τέλη του 19ου αιώνα. Στις [[14 Μαΐου]] [[1948]], η [[Διακήρυξη της Ίδρυσης του Κράτους του Ισραήλ]] ανέφερε: «Το έτος 5657 [[ε.Κ.]] (1897), ύστερα από κάλεσμα του πνευματικού πατέρα του Εβραϊκού Κράτους, του [[Τέοντορ Χερτσλ]], το Πρώτο Σιωνιστικό Συμβούλιο συνεδρίασε και διακήρυξε το δικαίωμα του εβραϊκού λαού στην εθνική αναγέννηση σε δική του χώρα»<ref>[http://www.israel-mfa.gov.il/MFA/Peace+Process/Guide+to+the+Peace+Process/Declaration+of+Establishment+of+State+of+Israel.htm Η Διακήρυξη της Ίδρυσης του Κράτους του Ισραήλ], 14 Μαΐου 1948 (MFA) (''στα αγγλικά'')</ref>.
Στο πλαίσιο της αναζωπύρωσης της εβραϊκής εθνικής συνείδησης εντάσσεται και η τεχνητή αναγέννηση της [[Εβραϊκή γλώσσα|εβραϊκής γλώσσας]], η οποία από 2.000 χρόνια δεν ομιλείτο παρά υπήρχε μόνο στα ιερά κείμενα. Η ανάγκη για εθνικό κράτος εντείνεται μετά τον [[ΒΠΠ|Β' Παγκόσμιο Πόλεμο]] και το [[Ολοκαύτωμα]], καθώς οι Εβραίοι μετά την αποτρόπαιη εμπειρία των [[Ναζιστικά στρατόπεδα εξόντωσης|στρατοπέδων εξόντωσης]] και των διωγμών ζητούν τη δημιουργία ενός κράτους, στο οποίο δεν θα είναι μειονότητα, αλλά θα έχουν το δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού χωρίς να φοβούνται πλέον [[πογκρόμ]].
== Κριτική του κινήματος ==
ΑρκετοίΠολλοί Εβραίοιεβραίοι έχουν ασκήσει κριτική στον Σιωνισμό ως εθνικιστικό κίνημα. Στο στόχαστρο βρίσκεται η μετατροπή του Ιουδαϊσμού από θρησκεία σε έθνος. ΥπερσυντηρητικοίΣυντηρητικοί Εβραίοι στηλιτεύουν επίσης τη δημιουργία του κράτους του [[Ισραήλ]] ως αντίθετη στην εβραϊκή θρησκεία και στο [[Ταλμούδ]]: ο Θεός κατέστρεψε την Ιερουσαλήμ μέσω των [[Βαβυλώνιοι|Βαβυλωνίων]] του [[Ναβουχοδονόσορ Β'|Ναβουχοδονόσορ]] και έστειλε τους Εβραίους στην αιχμαλωσία και στην εξορία, όπου βρίσκονται ακόμη, λόγω των αμαρτιών τους. Το εβραϊκό βασίλειο θα ανασυσταθεί μόνο με την έλευση του Μεσσία. Ο Θεός έχει υποσχεθεί στους Εβραίους ότι θα ανοικοδομήσει εκ νέου την Ιερουσαλήμ: {{Πολυτονικό|ἰδοὺ ἡμέραι ἔρχονται, φησὶ Κύριος, καὶ οἰκοδομηθήσεται πόλις τῷ Κυρίῳ}} (Ιερ. 38:38). Η βίαιη κατάκτησή της από τους Εβραίους αποτελεί ασέβεια προς την υπόσχεση αυτήν του Θεού.
Ο [[Ουμπέρτο Έκο]], αναφερόμενος στο παράδοξο και τον αφορισμό<ref>{{Cite book|title = Ο υπεράνθρωπος των μαζών|last = Έκο|first = Ουμπέρτο|publisher = Γνώση|year = 1989|isbn = |location = |pages = 173-174}}</ref>, χρησιμοποιεί σαν παράδειγμα έναν ορισμό ΄τουτου Τριστάν Μπερνάρ για τον σιωνισμό: ''«ένας πλούσιος Εβραίος που ζητά χρήματα από έναν άλλο πλούσιο Εβραίο για να στείλει έναν τρίτο Εβραίο στην Παλαιστίνη»''. Ο Έκο υποστηρίζει πως το παράδοξο δεν είναι ποτέ αντιστρέψιμο και για να το δείξει βελτιώνει τον ορισμό με τη μορφή ''«ένας πλούσιος Εβραίος που ζητά χρήματα από έναν άλλο πλούσιο Εβραίο για να στείλει έναν τρίτο φτωχό Εβραίο στην Παλαιστίνη»''. Επειδή ποτέ ένας φτωχός Εβραίος δεν έστειλε στην Παλαιστίνη έναν πλούσιο Εβραίο, κατά τον Έκο, τότο αντεστραμμένο παράδοξο αποκαλύπτει μια δυσάρεστη αλήθεια. Πως στην έκφραση «πλούσιος Εβραίος» το καθοριστικό στοιχείο είναι το ταξικό επίθετο και όχι το φυλετικό ουσιαστικό.
== Κοινές παρανοήσεις ==
Ο Σιωνισμός αφορά κυρίως τη δημιουργία του κράτους του Ισραήλ και δεν έχει άμεση σχέση με τα [[Πρωτόκολλα των Σοφών της Σιών]] και με βλέψεις των Εβραίων να κυριαρχήσουν στον κόσμο.
