Αρχαία Αλεξάνδρεια: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Διορθώσεις |
Διορθώσεις |
||
Γραμμή 104:
== Φιλοσοφία ==
[[File:Plotinos.jpg|thumb|Πλωτίνος]]
Ο σημαντικός φιλόσοφος της ύστερης αρχαιότητας και ιδρυτής του νεοπλατωνισμού Πλωτίνος (204-270) γεννήθηκε στη Λυκόπολη της Άνω Αιγύπτου και πήγε σε ηλικία είκοσι ετών στην Αλεξάνδρεια όπου πέρασε τα νεανικά του χρόνια. Άρχισε να ασχολείται με τη φιλοσοφία σε ηλικία 28 ετών κάτω από διάφορους δασκάλους, ωστόσο ο μόνος που τον επηρέασε καθοριστικά ήταν ο πλατωνικός φιλόσοφος Αμμώνιος Σακκάς. Σύμφωνα με τον Πλωτίνο ο κόσμος διαχωρίζεται σε νοητό και αισθητό. Η αληθινή ουσία βρίσκεται στον νοητό κόσμο, του οποίου το ανώτερο μέρος, το άριστο, είναι ο Νους. Οι ψυχές προέρχονται από τον νοητό κόσμο
Η ύστερη αλεξανδρινή νεοπλατωνική σχολή επικεντρώθηκε στη μελέτη της φιλοσοφίας και των μαθηματικών. Οι ρίζες της ανάγονται στα τέλη του 4ου και στις αρχές του 5ου αιώνα και κύριοι εκπρόσωποί της υπήρξαν ο μαθηματικός Θέωνας και η κόρη του Υπατία που θανατώθηκε από όχλο φανατικών χριστιανών. Παρά τις περί του αντιθέτου εικασίες δεν υπάρχουν αποδείξεις για την άμεση αυτουργία των Παραβαλάνων στον φόνο της φιλοσόφου.<ref>Haas Christopher, ''Alexandria in Late Antiquity: Topography and Social Conflict'', JHU Press, Baltimor and London 2006, σσ. 234, 235, 315.
</ref><ref>Υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις για τη φυσική αυτουργία των Παραβαλάνων στον φόνο της Υπατίας. Η θέση των υποστηρικτών αυτής της άποψης θεμελιώνεται πάνω σε δύο έδικτα του Θεοδοσιανού κώδικα (του έτους 416) με τα οποία αφενός θεσπίζονται αυστηροί κανόνες που απαγορεύουν την παρουσία των Παραβαλάνων σε δημόσιες εκδηλώσεις και δικαστήρια και αφετέρου ορίζεται ο Αρμοστής ως διοικητής τους και ως το μοναδικό αρμόδιο όργανο για την επικοινωνία με τον Αυτοκράτορα. Βλ. Haas Christopher, ''Alexandria in Late Antiquity: Topography and Social Conflict'', JHU Press, Baltimor and London 2006, σ. 314. </ref> Οι τελευταίοι συγκροτούσαν παραεκκλησιαστικό σώμα 500 ανδρών που ελεγχόταν
</ref> Τα ηνία της σχολής ανέλαβε αργότερα ο Έλληνας φιλόσοφος Αμμώνιος, γιος του Ερμείου (περ. 440-520 μ.Χ.) που είχε σπουδάσει στην Αθήνα κοντά στον Πρόκλο.
Γραμμή 149:
{{Κύριο|Τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου}}
[[File:Model of the Mausoleum of Halicarnassus, constructed for King Mausolus during the mid-4th century BC at Halicarnassus in Caria, Bodrum, Turkey (17362934180).jpg|thumb|Αναπαράσταση του [[Μαυσωλείο της Αλικαρνασσού|Μαυσωλείου της Αλικαρνασσού]]. Ορισμένοι συγγραφείς εικάζουν ότι ο τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου προσομοίαζε με αυτήν τη μορφή.]]Πολλοί αρχαίοι συγγραφείς έχουν αναφερθεί στη σωρό και τον τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου και έχουν περιγράψει τις μετακινήσεις, τις κλοπές πολύτιμων κτερισμάτων και τις ζημιές που υπέστη ανά τους αιώνες τόσο από τους Πτολεμαίους όσο και από Ρωμαίους αυτοκράτορες. Μεταξύ των ετών 293-283 ο Πτολεμαίος IΙ Φιλάδελφος μετέφερε το σώμα του Αλέξανδρου από τη Μέμφιδα<ref>[[Παυσανίας|<u><font color="#0066cc">Παυσανίας</font></u>]], ''Ελλάδος Περιήγησης'' 1.6</ref> όπου φυλασσόταν προσωρινά σε νεόδμητο μαυσωλείο στην Αλεξάνδρεια.<ref>[[Παυσανίας|<u><font color="#0066cc">Παυσανίας</font></u>]], ''Ελλάδος Περιήγησης'' 1.7.</ref> Το 215 π.Χ. ο [[Πτολεμαίος Δ΄ Φιλοπάτωρ|Πτολεμαίος Δ]]΄ [[Πτολεμαίος Δ΄ Φιλοπάτωρ|Φιλοπάτωρ]] θεώρησε ότι ο Αλέξανδρος έπρεπε να ταφεί μαζί με τους προηγούμενους Πτολεμαίους και κατασκεύασε προς τούτο νέο περίκλειστο ταφικό συγκρότημα στο κέντρο της πόλης, το Σήμα ή Σώμα, στο οποίο τον μετέφερε.<ref>Ζηνόβιος, ''Ἐπιτομὴ ἐκ τῶν Ταρραίου καὶ Διδύμου παροιμιῶν συντεθεῖσα κατὰ στοιχεῖον'' ''(Epitome Collectionum Lucilli Tarrhaei et Didymi)'' 3.94.</ref><ref>Στράβων ''Γεωγραφικα'', 1.8.</ref>
Ένας από τους επιγόνους του Φιλοπάτορα, ο Πτολεμαίος X (ο επονομαζόμενος Παρείσακτος ή Κόκκης), αντικατέστησε τη χρυσή σαρκοφάγο του στρατηλάτη με γυάλινη (περ. 89-90 π.Χ.) και αφού την έλειωσε έκοψε νομίσματα για να αποπληρώσει το μισθοφορικό του στράτευμα.<ref>Στράβων ''Γεωγραφικα'', 17.1.8.</ref> Το παράδειγμά του ενέπνευσε την Κλεοπάτρα VII η οποία αφαίρεσε χρυσά αντικείμενα από τον τάφο για να χρηματοδοτήσει τον συνεχιζόμενο πόλεμο με τον Οκταβιανό.<ref>Φλάβιος Ιώσηπος, ''Κατά Απίωνος'', II, 35, 57.</ref> Μετά την επικράτηση του το 30 π.Χ. ο τελευταίος απόθεσε άνθη και χρυσό στέφανο στη σωρό, αλλά από απροσεξία τού κατέστρεψε τη μύτη.<ref>Διων Κασσιος, ''Ρωμαϊκὴ Ιστορία,'' 51.16.5.</ref> Ο Σουητώνιος αναφέρει ότι ο Καλιγούλας [περί το 40 μ.Χ.] είχε αποσπάσει τον θώρακα του Αλέξανδρου και τον φορούσε τακτικά.<ref>Σουητώνιος, ''Vita Caligulae,'' 52.</ref> Με τη σειρά του ο Ιούλιος Καίσαρας απέτισε φόρο τιμής στον γιο του Φίλιππου. Στη σχετική περιγραφή του ο Λουκανός (γύρω στο 60 μ.Χ.), αναφερόμενος απαξιωτικά στον Αλέξανδρο και τους Πτολεμαίους<ref>Ο Λουκανός, αντιπαθούσε τα καθεστώτα που βασίζονταν στην αρχή του ενός (π.χ. τα αυτοκρατορικά) και αναπολούσε την εποχή κατά την οποία το κέντρο των αποφάσεων ήταν η Σύγκλητος.</ref> περιγράφει το Σώμα ως υπόγειο τεχνητό σπήλαιο και τους τάφους των Πτολεμαίων ως «καλυμμένους με αγανακτισμένες πυραμίδες και μαυσωλεία».<ref>Λουκανός x. 19, viii. 692-9.</ref>
Γραμμή 155:
Ο εν λόγω Λατίνος συγγραφέας χρησιμοποιεί τη λέξη «Μαυσωλείο», πράγμα που παραπέμπει στο μεγαλοπρεπές μνήμα του σατράπη της Καρίας Μαύσωλου στην Αλικαρνασσό, πόλη που βρισκόταν επί σειρά ετών υπό πτολεμαϊκή ηγεμονία.<ref>Saunders Nicholas J., ''Alexander's Tomb: The Two-Thousand Year Obsession to Find the Lost Conquerer'', Basic Books, New York 2007, σ. 75 σημ. 32.</ref> Η πιθανότητα να είχε κατασκευάσει ο Φιλοπάτωρας κυκλικό ή κυλινδρικό μαυσωλείο για τον Αλέξανδρο υποστηρίζεται και από τη μορφή τριών παρόμοιων μεταγενέστερων τάφων, του μαυσωλείου του Αύγουστου στη Ρώμη και δύο τάφων στην Αλγερία (τον «τάφο της Χριστιανής» και αυτόν του Μέντρασεν). Οι αλγερινοί τάφοι ενσωματώνουν στη δομή τους κάπου 50 κίονες και έχουν πεπλατυσμένο κωνικό δώμα επί του οποίου πιθανώς υπήρχαν αγάλματα ή πυραμοειδής οροφή. Το 199 μ.Χ. ο αυτοκράτορας [[Σεπτίμιος Σεβήρος]] επισκέφτηκε την Αλεξάνδρεια και αφού μετέφερε διάφορα απόκρυφα βιβλία στο μαυσωλείο, το σφράγισε για να αποφευχθούν οι περαιτέρω επισκέψεις.<ref>Δίων Κάσσιος, ''Ρωμαϊκὴ Ιστορία,'' 75.13.2.</ref> Η τελευταία έγκυρη πηγή που αναφέρεται στο μαυσωλείο είναι ο Ηρωδιανός, ο οποίος λέει ότι ο αυτοκράτορας Καρακάλλας απέθεσε προσωπικά του αντικείμενα στη σωρό (215 μ.Χ.).<ref>Ηρωδιανός ''Ιστορία,'' 4.8.9.</ref> Ο Δίων Κάσσιος συμπληρώνει ότι κατά την παραμονή του στην Αλεξάνδρεια ο τελευταίος έκτισε τείχος γύρω από την ανακτορική περιοχή.<ref>Διων Κασσιος, ''Ρωμαϊκὴ Ιστορία,'' 77.23.3.</ref> Αυτό ίσως σχετίζεται με την ισοπέδωση του Βρουχείου από τον Διοκλητιανό το 298 μ.Χ. κατά την αντιπαράθεσή του με το στρατό της Ζηνοβίας που είχε ''οχυρωθεί'' στην πόλη. Εξάλλου, το 365 η Αλεξάνδρεια επλήγη από δυνατό σεισμό και αμέσως μετά από τσουνάμι. Από τότε τα ίχνη του μαυσωλείου χάνονται.
Μολαταύτα, κατά διαστήματα εμφανίζονται διάφοροι ερευνητές, ερασιτέχνες και μη, που διατείνονται ότι ανακάλυψαν τον τάφο ή δημοσιεύουν σχετικές πληροφορίες. Για παράδειγμα, το 1850 ο Αμβρόσιος Σκυλίτσης, δραγουμάνος της ρωσικής πρεσβείας, υποστήριξε πως είδε τη σωρό του Αλέξανδρου μέσα σε γυάλινο κουβούκλιο στο τζαμί του Προφήτη Δανιήλ (Νάμπι Ντάνιελ), ενώ τo 1863 o Μαχμούντ ελ Φαλάκι ανέφερε στον Γιάκουμπ Άρτεν πασά ότι κατά πάσα βεβαιότητα ο Αλέξανδρος βρισκόταν στα υπόγεια του ως άνω τζαμιού.<ref>Zogheb, Alexandre Max de, ''<nowiki/>'Études sur l'ancienne Alexandrie,'' κεφ. «Le Tombeau d’Alexandre le Grand», E. Leroux, ''Paris'' 1910.</ref> Σημειώνεται ότι τούτη η άποψη υποστηριζόταν την ίδια εποχή και από τον Έλληνα γιατρό Νερούτσο Μπέη. Παρ’ όλα αυτά στις πολωνικές ανασκαφές του 1956 δεν ανακαλύφθηκε πτολεμαϊκό αρχαιολογικό στρώμα
==Παραπομπές==
| |||