Βικιπαίδεια

Μίλτον Φρίντμαν: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
μ +κατηγορία
μ βλ αναφορά σφάλμ. στη σελ. συζήτησης
Γραμμή 1:
{{πληροφορίες επιστήμονα}}
{{πληροφορίες επιστήμονα}}Ο '''Μίλτον Φρίντμαν''' (αγγλ. ''Milton Friedman'', [[31 Ιουλίου]] [[1912]] – [[16 Νοεμβρίου]] [[2006]]), ήταν επιφανής [[ΗΠΑ|Αμερικανός]] οικονομολόγος, στατιστικολόγος και συγγραφέας που δίδαξε στο [[Πανεπιστήμιο του Σικάγο|Πανεπιστήμιο του Σικάγου]] για περισσότερο από τρεις δεκαετίες. Τιμήθηκε το [[1976]] με το [[Βραβείο Νόμπελ Οικονομικών Επιστημών|Βραβείο Νόμπελ για τις Οικονομικές Επιστήμες]] και είναι γνωστός για την έρευνά του στην ανάλυση της συμπεριφοράς και τη νομισματική ιστορία και θεωρία, και για την πολυπλοκότητα της σταθεροποιητικής πολιτικής<ref name=nobel1>{{cite web |title=Milton Friedman on nobelprize.org |url=http://nobelprize.org/nobel_prizes/economics/laureates/1976/ |year=1976 |publisher=Nobel Prize |accessdate=20 Φεβρουαρίου 2008}}</ref>. Ως ηγέτης της [[Οικονομική σχολή Σικάγου|Οικονομικής Σχολής του ΣικάγοΣικάγου]] και των [[Μονεταρισμός|μονεταριστών]] και υπέρμαχος του [[Φιλελευθερισμός|φιλελευθερισμού]], επηρέασε πάρα πολύ τις ερευνητικές κατευθύνσεις του επαγγέλματος των οικονομολόγων. Στους ακαδημαϊκούς κύκλους ήταν γνωστός για την συνεισφορά του στην μακροοικονομία, οικονομική ιστορία και στατιστική. Στους ευρύτερους κύκλους ήταν γνωστός ως μεγάλος υπέρμαχος της οικονομικής και κοινωνικής ελευθερίας. Μια έρευνα μεταξύ των οικονομολόγων κατέταξε τον Φρίντμαν ως το δεύτερο πιο δημοφιλή οικονομολόγο του εικοστού αιώνα, πίσω από τον [[Τζων Μέυναρντ Κέυνς]]<ref>Davis, William L, Bob Figgins, David Hedengren, και Daniel B. Klein. [http://econjwatch.org/articles/economics-professors-favorite-economic-thinkers-journals-and-blogs-along-with-party-and-policy-views "Economic Professors' Favorite Economic Thinkers, Journals, and Blogs"], ''Econ Journal Watch 8(2): 126–146'', Μάιος 2011.</ref>, και ο [[The Economist|Εκόνομιστ]] τον περιέγραψε ως τον οικονομολόγο με τη μεγαλύτερη επιρροή στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα – ενδεχομένως σε όλο τον 20ό αιώνα<ref>{{cite news|title=Milton Friedman, a giant among economists|url=http://www.economist.com/business/displaystory.cfm?story_id=8313925|date=23 Νοεμβρίου 2006|work=The Economist|accessdate=20 Φεβρουαρίου 2008}}</ref>.
 
Οι αντιρρήσεις του Φρίντμαν κατά αυτού που αργότερα απεκάλεσε «αφελή Κεϋνσιανισμό» (σε αντίθεση με το Νέο-Κεϋνσιανισμό)<ref name=pbsinterview>{{cite web | title = Milton Friedman | work = Commanding Heights | publisher = PBS | date = 1 Οκτωβρίου 2000 | url = http://www.pbs.org/wgbh/commandingheights/shared/minitext/int_miltonfriedman.html#7 | accessdate =19 Σεπτεμβρίου 2011 }}</ref> ξεκίνησαν με την επανερμηνεία του, τη δεκαετία του 1950, της λειτουργίας της κατανάλωσης που τον ανέδειξε σε βασικό αντίπαλο των κεϋνσιανών κυβερνητικών πολιτικών<ref>[http://www.dallasfed.org/research/ei/ei0202.html Milton Friedman—Economist as Public Intellectual]{{dead link|date=June 2015}}</ref>. Στα τέλη της δεκαετίας του 1960 περιέγραψε τη δική του προσέγγιση (μαζί με αυτήν των περισσότερων συστημικών οικονομολόγων) ως ποιούμενη χρήση της «κεϋνσιανής γλώσσας και μηχανισμού», αλλά απέρριπτε τα «αρχικά» της συμπεράσματα<ref>{{cite book | title = The Making of Modern Economics: The Lives and Ideas of the Great Thinkers | author = Mark Skousen | page=407 | publisher = M.E. Sharpe | isbn = 0-7656-2227-0 | url=http://books.google.com/books?id=6sisXMv_AecC&lpg=PA407&dq=friedman%20we.are.all.keynesians.now&pg=PA407#v=onepage&q=friedman%20we.are.all.keynesians.now&f=false | date = 2009-02-28 }}</ref>.
Γραμμή 14 ⟶ 15 :
Ο Φρίντμαν αποφοίτησε από το πανεπιστήμιο Ράτγκερς το 1932, όπου εξειδικεύτηκε στα Μαθηματικά και τα Οικονομικά, σκοπεύοντας αρχικά να ακολουθήσει καριέρα αναλογιστή. Κατά τη φοίτησή του στο Ράτγκερς, ο Φρίντμαν επηρεάστηκε από δύο καθηγητές οικονομικών, τους Άρθουρ Φ. Μπερνς και Χόμερ Τζόουνς. Αυτοί τον έπεισαν ότι η σύγχρονη οικονομική επιστήμη θα μπορούσε να βοηθήσει στον τερματισμό της «[[Παγκόσμια οικονομική ύφεση 1929|Μεγάλης Ύφεσης]]».
 
Στον Φρίντμαν προσφέρθηκαν δύο υποτροφίες για μεταπτυχιακές σπουδές μετά την αποφοίτησή του από το Ράτγκερς – μία στα μαθηματικά από το πανεπιστήμιο Μπράουν, και μία στα οικονομικά από το πανεπιστήμιοΠανεπιστήμιο του ΣικάγοΣικάγου<ref>{{cite news|title=Milton Friedman and his start in economics|url=https://www.youtube.com/watch?v=EhYOtG2pt3w&feature=related|date=Αύγουστος 2006|publisher=Young America's Foundation|accessdate=12 Μαρτίου 2012}}</ref>. Διάλεξε τη δεύτερη, ολοκληρώνοντας το Μάστερ του το 1933. Επηρεάστηκε έντονα από τους Τζέηκομπ Βάινερ, Φρανκ Νάιτ και Χένρυ Σίμονς. Επιπλέον, στο Σικάγο γνώρισε και τη μέλλουσα σύζυγό του, την οικονομολόγο Ρόουζ Ντιρέκτορ. Το ακαδημαϊκό έτος 1933-1934 σπούδασε [[στατιστική]] με μεταπτυχιακή υποτροφία στο πανεπιστήμιο Κολούμπια, κοντά στον περίφημο στατιστικολόγο και οικονομολόγο Χάρολντ Χόουτελινγκ. Επέστρεψε στο Σικάγο το επόμενο ακαδημαϊκό έτος (1934-1935), όπου και εργάστηκε ως βοηθός ερευνητής υπό τον Χένρυ Σουλτς, ο οποίος τότε εργαζόταν πάνω στη Θεωρία και Μέτρηση της Ζήτησης. Τη χρονιά εκείνη, ο Φρίντμαν απέκτησε φιλικές σχέσεις με τους [[Τζωρτζ Στίγκλερ]] και Γ. Άλεν Γουάλις. Όπως αποδείχτηκε αργότερα, οι φιλίες αυτές θα κρατούσαν για το υπόλοιπο της ζωής των τριών ανδρών<ref>Ebenstein, ''Milton Friedman: a biography'' (2007) σελ. 13–30</ref>.
 
===Δημόσια Υπηρεσία===
Γραμμή 33 ⟶ 34 :
Έως τα τέλη του '40, ασχολήθηκε κυρίως με στατιστικά θέματα στην έρευνά του, όπως φαίνεται στη μελέτη του «Εισοδήματα από την αυτόνομη άσκηση επαγγέλματος» (''Income from Independent Professional Practice''), την οποία συνέγραψε μαζί με τον Σίμον Κούζνετς ως το [[1940]] και την υπέβαλε ως διδακτορική διατριβή το [[1945]]. Το πανεπιστήμιο του απένειμε τον τίτλο του Διδάκτορα το 1946. Ο Φρίντμαν πέρασε το ακαδημαϊκό έτος 1945–1946 διδάσκοντας στο [[Πανεπιστήμιο της Μινεσότα]] (όπου εργαζόταν ο φίλος του, George Stigler). Στις [[12 Φεβρουαρίου]] [[1945]], γεννήθηκε ο γιος του, Ντέιβιντ.
 
====Πανεπιστήμιο του ΣικάγοΣικάγου====
Το [[1946]], ο Φρίντμαν αποδέχτηκε την πρόταση να διδάξει οικονομική θεωρία στο Πανεπιστήμιο του ΣικάγοΣικάγου (θέση η οποία άνοιξε λόγω της μετάβασης του πρώην καθηγητή του Jacob Viner στο [[Πανεπιστήμιο Πρίνστον]]). Ο Φρίντμαν εργάστηκε στο Πανεπιστήμιο του ΣικάγοΣικάγου για τα επόμενα 30 έτη. Εκεί συνεισέφερε στην δημιουργία μιάς επιστημονικής κοινότητας από την οποία προέκυψε ένας αριθμός κατόχων [[Βραβείο Νόμπελ|βραβείου Νόμπελ]], η οποία έγινε γνωστή ως «[[Οικονομική σχολή Σικάγου|Σχολή του Σικάγου]]» ''(Chicago School)''. Η Σχολή του Σικάγου χαρακτηριζόταν από την απόλυτη εμπιστοσύνη στην ικανότητα αυτορρύθμισης της αγοράς και τη δυσπιστία σε κάθε μορφής κρατικό παρεμβατισμό, είχε δε μεγάλη επιρροή στα [[οικονομικά]] και στο [[Δίκαιο Κατά των Περιορισμών του Ανταγωνισμού]].
 
Την ίδια εποχή, ο Arthur F. Burns, ο οποίος τότε ήταν επικεφαλής του Εθνικού Γραφείου Οικονομικής Έρευνας, ζήτησε από τον Φρίντμαν να επιστρέψει σε αυτό. Αποδέχθηκε την προσφορά και ανέλαβε την ευθύνη της έρευνας του Γραφείου επί του ρόλου των χρημάτων στον κύκλο των επιχειρήσεων. Ως αποτέλεσμα ξεκίνησε το «Εργαστήριο Χρημάτων και Τραπεζικής» (το «Εργαστήριο του ΣικάγοΣικάγου») το οποίο προώθησε την αναβίωση των νομισματικών μελετών. Κατά το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1940, ο Φρίντμαν ξεκίνησε μια συνεργασία με την Άννα Σβαρτς, ιστορικό της οικονομίας στο Γραφείο, η οποία οδήγησε στην δημοσίευση το 1963 ενός βιβλίου το οποίο έγραψαν από κοινού, τη «Νομισματική Ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών, 1867–1960» (''A Monetary History of the United States, 1867–1960'').
 
Ο Φρίντμαν πέρασε το ακαδημαϊκό έτος 1954–1955 ως υπότροφος Fulbright στο Κολέγιο Gonville and Caius College του [[Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ|Πανεπιστημίου Κέμπριτζ]]. Την εποχή εκείνη οι καθηγητές οικονομικών του Κέμπριτζ χωρίζονταν σε μία Κεϋνσιανή πλειοψηφία (η οποία περιελάμβανε και τους Joan Robinson και Richard Kahn) και μία αντί-Κεϋνσιανή μειοψηφία (με επικεφαλής τον Dennis Robertson). Ο Φρίντμαν είκαζε ότι έλαβε την υποτροφία επειδή καμία από τις δύο αυτές ομάδες δεν αποδεχόταν τις απόψεις του. Αργότερα, οι εβδομαδιαίες στήλες του στο περιοδικό [[Newsweek]] (1966–84) διαβάζονταν από πολλούς και επηρέαζαν όλο και περισσότερους πολιτικούς και επιχειρηματίες<ref>CATO, "Letter from Washington," ''National Review,'' Σεπτέμβριος 19, 1980, τόμ. 32 τεύχος 19, σελ. 1119</ref>. Μεταξύ του 1968 και του 1978, αυτός και ο Paul Samuelson συμμετείχαν στη Σειρά Οικονομικών Κασσετών, μια σειρά που εκδιδόταν δύο φορές την εβδομάδα και στις οποίες ο οικονομολόγος συζητούσε τα επίκαιρα θέματα των ημερών για περίπου ένα ημίωρο<ref>[http://hoohila.stanford.edu/friedman/ecs.php Rose and Milton Friedman<!-- Bot generated title -->]</ref><ref>[http://library.duke.edu/rubenstein/findingaids/samuelsonpaul/ Inventory of the Paul A. Samuelson Papers, 1933–2010 and undated | Finding Aids | Rubenstein Library<!-- Bot generated title -->]</ref>.
Γραμμή 71 ⟶ 72 :
{{απόσπασμα|Η ομοσπονδιακή τράπεζα ήταν σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνη για την μετατροπή μιας, συνηθισμένου τύπου ύφεσης, έστω και κάπως σοβαρής έντασης, σε γενικευμένη καταστροφή. Αντί να χρησιμοποιήσει τις δυνατότητές της ώστε να αντισταθμίσει την οικονομική δυσπραγία, επέλεξε να μειώσει την κυκλοφορία του χρήματος κατά ένα τρίτο από το 1929 ως το 1933... μακριά από το να είναι μια αποτυχία της ελεύθερης αγοράς, η ύφεση ήταν μια τραγική αποτυχία της κυβέρνησης|Μίλτον Φρίντμαν|Two Lucky People, 233<ref>{{cite web|url=http://www.themoneymasters.com/the-money-masters/milton-friedman-end-the-fed/ |title=Milton Friedman: END THE FED |publisher=Themoneymasters.com |date= |accessdate=2014-04-22}}</ref>}}
 
Ο Φρίντμαν υποστήριξε τον τερματισμό της κρατικής παρέμβασης στις αγορές [[Συνάλλαγμα|συναλλάγματος]], δίνοντας έτσι το έναυσμα για την συγγραφή μιας γιγάντιας βιβλιογραφίας γύρω από το θέμα, καθώς και προώθησε την πρακτική της ελεύθερης διακύμανσης των συναλλαγματικών ισοτιμιών. Ο στενός φίλος του, [[Τζωρτζ Στίγκλερ]], εξηγεί: «Όπως συνηθίζεται στην επιστήμη, δεν πέτυχε ολοκληρωτική νίκη, και ένας λόγος ήταν ότι η έρευνα οδηγούνταν κατά μήκος διαφορετικών γραμμών από τη θεωρία των ορθολογικών προσδοκιών, μια νεότερη προσέγγιση που αναπτύχθηκε από τον Ρόμπερτ Λούκας, επίσης στο Πανεπιστήμιο του ΣικάγοΣικάγου.<ref>{{cite book |title=Memoirs of an Unregulated Economist |first=Milton |last=Friedman |publisher=Aldine Publishing Company |year=1969 |page=4}}</ref>.
 
Ο Φρίντμαν ήταν επίσης γνωστός για την δουλειά του στην λειτουργία της κατανάλωσης και την [[υπόθεση του μόνιμου εισοδήματος]], την οποία ο ίδιος αναφέρει ως την καλύτερη επιστημονική του εργασία<ref>{{cite episode |title=Charlie Rose Show |airdate=26 Δεκεμβρίου 2005}}</ref>. Σε αυτή αμφισβητείται ότι οι ορθολογικοί καταναλωτές θα ξόδευαν ένα ποσό ανάλογο προς αυτό που αντιλαμβάνονται ως μόνιμο εισόδημά τους. Έκτακτα κέρδη κατά κύριο λόγο θα αποταμιεύονταν. Αντίστοιχα και οι φορολογικές ελαφρύνσεις, καθώς οι ορθολογικοί καταναλωτές θα προεξοφλούσαν μελλοντικές φορολογικές αυξήσεις για την ισοσκέλιση των δημοσίων εσόδων. Άλλες σημαντικές συνεισφορές περιλαμβάνουν την κριτική του στην [[καμπύλη Φίλιπς]] και στη θεωρία του φυσικού ποσοστού ανεργίας ([[1968]]). Αυτή η κριτική συνέδεσε το όνομα του, μαζί με αυτό του [[Έντμουντ Φελπς]], με την επίγνωση ότι οι πληθωριστικές πολιτικές δεν μπορούν μόνιμα να μειώσουν την ανεργία. Μπορεί η ανεργία προσωρινά να υποχωρήσει αν ο πληθωρισμός δεν είναι δομικός, αλλά μακροπρόθεσμα το επίπεδο της απασχόλησης θα καθοριστεί από τις τριβές και τις ατέλειες της αγοράς εργασίας.
 
Το δοκίμιο του Φρίντμαν «Η Μεθοδολογία των Θετικών Οικονομικών» (''The Methodology of Positive Economics'', [[1953]]) προσέφερε το επιστημολογικό πλαίσιο για τις δικές του κατοπινές έρευνες και σε κάποιο βαθμό και σε αυτές της Σχολής του ΣικάγοΣικάγου. Σε αυτό υποστήριξε πως η οικονομική ως επιστήμη θα πρέπει να είναι απαλλαγμένη από αξιολογικές κρίσεις για να είναι αντικειμενική. Επιπλέον, μια χρήσιμη οικονομική θεωρία θα πρέπει να κρίνεται όχι από την περιγραφικό της ρεαλισμό αλλά από την απλότητα και την αποτελεσματικότητά της ως μηχανισμός πρόβλεψης. Αυτό σημαίνει ότι οι μελετητές οφείλουν να μετρούν την ακρίβεια των προβλέψεών της, αντί την «ορθότητα των συμπερασμάτων» της. Το επιχείρημά του αυτό ήταν μέρος ενός ατέρμονου διαλόγου ανάμεσα σε στατιστικολόγους όπως οι Τζερζι Νόιμαν, Λέοναρντ Σαβατζ και Ρόναλντ Φίσερ<ref>David Teira, "Milton Friedman, the Statistical Methodologist," ''History of Political Economy'' (2007) 39#3 σελ. 511–527,</ref>.
 
===Στατιστική===
Γραμμή 167 ⟶ 168 :
Στις [[21 Απριλίου]] [[1975]], σε μία επιστολή προς τον Πινοσέτ που ο Φρίντμαν έγραψε, ανταποκρινόμενος στο αίτημά του, ο Φρίντμαν θεωρούσε ότι «τα βασικά οικονομικά προβλήματα της Χιλής είναι ξεκάθαρα … ο πληθωρισμός και η προώθηση μιας υγιούς κοινωνικής οικονομίας της αγοράς»<ref name=letter>Two Lucky People: Memoirs By Milton Friedman, Rose D. Friedman. Παράρτημα A, σελ. 591–593. Επιστολή του Φρίντμαν στον Πινοσέτ, 21 Απριλίου 1975.</ref>. Δήλωσε ότι «Υπάρχει μόνο ένας τρόπος, για να μηδενισθεί ο πληθωρισμός: με τη δραστική μείωση του ρυθμού αύξησης της ποσότητας του χρήματος ...» και ότι «η μείωση των κρατικών δαπανών είναι κατά πολύ ο πιο επιθυμητός τρόπος για τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος, επειδή … ενδυναμώνει τον ιδιωτικό τομέα και με τον τρόπο αυτό θέτει τα θεμέλια για υγιή οικονομική ανάπτυξη»<ref name=letter/>. Ως προς το πόσο γρήγορα πρέπει να μηδενισθεί ο πληθωρισμός, ο Φρίντμαν ένιωθε ότι «για τη Χιλή, όπου ο πληθωρισμός καλπάζει με 10-20% το μήνα … η σταδιακή μείωση δεν είναι εφικτή. Θα χρειαζόταν μια τόσο επώδυνη εγχείρηση, που θα διαρκούσε τόσο πολύ, που ο ασθενής δεν θα επιβίωνε». Επιλέγοντας «μια βραχεία περίοδο υψηλότερης ανεργίας ...» ήταν το λιγότερο κακό ... και ότι «η εμπειρία της Γερμανίας, … της Βραζιλίας …, της μετα-πολεμικής προσαρμογής στις ΗΠΑ … όλες συνηγορούν υπέρ μιας θεραπείας σοκ». Στην επιστολή του ο Φρίντμαν πρότεινε να εφαρμοσθεί η θεραπεία σοκ μαζί με «... ένα πακέτο που θα εξουδετέρωνε την έκπληξη και θα ανακούφιζε τις περιπτώσεις έντονης δυστυχίας» και «... για να είμαι πιο συγκεκριμένος, ας διαγράψω τα περιεχόμενα μιας πρότασης πακέτου … που μπορεί να είναι ενδεικτικό», παρ' όλο που οι γνώσεις του για τη Χιλή ήσαν «πολύ περιορισμένες, για να μπορεί να είναι ακριβής ή πλήρης». Διαμόρφωσε ένα κατάλογο οκτώ νομισματικών και δημοσιονομικών μέτρων, που αποτέλεσαν την «ενδεικτική πρόταση», που περιελάμβαναν «την απομάκρυνση όσο περισσότερων εμποδίων γινόταν, τα οποία εμπόδισαν την αγορά. Για παράδειγμα, να ανασταλεί … η ισχύς του παρόντος νόμου κατά των απολύσεων εργαζομένων». Κλείνοντας, υποστήριξε ότι «Ένα τέτοιο πρόγραμμα σοκ θα μπορούσε να εκμηδενίσει τον πληθωρισμό σε μήνες». Στην επιστολή του υποστήριζε ότι η μείωση των δαπανών για να μειωθεί το δημοσιονομικό έλλειμμα θα οδηγούσε σε μικρότερη μεταβατική ανεργία από την αύξηση των φόρων.
 
Ο Σέρχιο ντε Κάστρο, χιλιανός απόφοιτος της Σχολής του ΣικάγοΣικάγου, έγινε Υπουργός Οικονομικών της Χιλής το [[1975]]. Κατά τη διάρκεια της εξαετούς θητείας του οι ξένες επενδύσεις αυξήθηκαν, τέθηκαν περιορισμοί στις απεργίες και τα εργατικά συνδικάτα και το ΑΕΠ αυξανόταν κάθε χρόνο.<ref>{{cite thesis |last1=Mask II|first1=William Ray|title=The Great Chilean Recovery: Assigning Responsibility For The Chilean Miracle(s)|date=Μάιος 2013|accessdate=20 Ιουνίου 2014|publisher=California State University, Fresno}}</ref>. Ένα πρόγραμμα ανταλλαγής φοιτητών δημιουργήθηκε ανάμεσα στο Καθολικό Πανεπιστήμιο της Χιλής και το Πανεπιστήμιο του ΣικάγοΣικάγου. Πολλοί άλλοι απόφοιτοι της Σχολής του ΣικάγοΣικάγου τοποθετήθηκαν σε κυβερνητικές θέσεις τα χρόνια του Πινοσέτ και μετά – άλλοι δίδαξαν το οικονομικό της δόγμα σε χιλιανά πανεπιστήμια. Όλοι αυτοί έγιναν γνωστοί ως «τα Παιδιά του ΣικάγοΣικάγου».<ref>{{cite web|title=Chile and the "Chicago Boys"|url=http://hoohila.stanford.edu/friedman/chile-chicago.php|website=The Hoover Institution|publisher=[[Πανεπιστήμιο Στάνφορντ]]|accessdate=20 Ιουνίου 2014}}</ref>.
 
Ο Φρίντμαν δεν άσκησε κριτική στη δικτατορία του Πινοσέτ εκείνο τον καιρό, ούτε στις δολοφονίες, τις παράνομες φυλακίσεις, τα βασανιστήρια ή άλλες παραβιάσεις που ήσαν ήδη ευρέως γνωστές τότε.<ref>{{cite news|title=General Augusto Pinochet|author=O'Shaughnessy, Hugh|date=11 Δεκεμβρίου 2006|url=http://www.independent.co.uk/news/obituaries/general-augusto-pinochet-427998.html|work=The Independent|accessdate=20 Φεβρουαρίου 2008}}</ref>. Το [[1976]] ο Φρίντμαν υπερασπίσθηκε την ανεπίσημη θέση συμβούλου που κατείχε λέγοντας: «Δεν θεωρώ ότι είναι κακό ένας οικονομολόγος να παρέχει τεχνικές οικονομικές συμβουλές στη χιλιανή κυβέρνηση, όπως και δεν θα θεωρούσα ότι είναι κακό για ένα γιατρό να παρέχει τεχνικές ιατρικές συμβουλές στη χιλιανή κυβέρνηση για να βοηθήσει να νικηθεί μια επιδημία».<ref>[[Newsweek]], 14 Ιουνίου 1976</ref>.
 
Ο Φρίντμαν υπερασπίσθηκε τις δραστηριότητές του στη Χιλή με το επιχείρημα ότι, κατά τη γνώμη του, η υιοθέτηση πολιτικών της ελεύθερης οικονομίας δεν βελτίωσε απλώς την οικονομική κατάσταση στη Χιλή, αλλά επίσης συνέβαλε στη βελτίωση του καθεστώτος του Πινοσέτ, αλλά και στην τελική μετάβαση σε δημοκρατική διακυβέρνηση κατά τη δεκαετία του 1990. Η ιδέα αυτή περιλαμβάνεται στον «Καπιταλισμό και Ελευθερία», όπου διακήρυξε ότι η οικονομική ελευθερία δεν είναι μόνο επιθυμητή καθ' αυτήν, αλλά επίσης αναγκαία συνθήκη για την πολιτική ελευθερία. Στο ντοκυμανταίρ του 1980 «[[Ελεύθερος να επιλέξεις]]» (''Free to Choose'') είπε τα παρακάτω: «Η Χιλή δεν είναι ένα σύστημα πολιτικής ελευθερίας και δεν εγκρίνω το σύστημα. Όμως οι άνθρωποι εκεί είναι περισσότερο ελεύθεροι από τους ανθρώπους σε κομμουνιστικές κοινωνίες, επειδή το κράτος έχει μικρότερο ρόλο … Οι συνθήκες ζωής των ανθρώπων τα τελευταία χρόνια βελτιώνονται και δεν χειροτερεύουν. Θα ήταν ακόμη καλύτερο να ξεφορτωθούν τη χούντα και να μπορούν να έχουν ένα ελεύθερο δημοκρατικό καθεστώς<ref>{{cite web |title=Free to Choose Vol. 5 |url=http://www.freetochoose.net/1980_vol5_transcript.html |accessdate=20 Φεβρουαρίου 2008|archiveurl = https://web.archive.org/web/20080209233014/http://www.freetochoose.net/1980_vol5_transcript.html |archivedate = 9 Φεβρουαρίου 2008|deadurl=yes}}</ref><ref>[https://www.youtube.com/watch?v=JQkdSj6arn0 Frances Fox Piven vs. Milton Friedman, Thomas Sowell], debate, 1980, YouTube.</ref>. Το [[1984]] ο Φρίντμαν δήλωσε ότι «ποτέ δεν παρέλειψε να ασκήσει κριτική στο πολιτικό σύστημα της Χιλής»<ref name=icelandtv/>. Το [[1991]] είπε: «Δεν έχω τίποτε θετικό να πω για το πολιτικό καθεστώς που επέβαλε ο Πινοσέτ. Ήταν ένα απαίσιο πολιτικό καθεστώς. Το πραγματικό θαύμα στη Χιλή ήταν ότι πόσο καλά τα πήγε οικονομικά – το πραγματικό θαύμα στη Χιλή ήταν ότι μια στρατιωτική δικτατορία ήταν πρόθυμη να παραβεί τις αρχές της και να υποστηρίξει ένα σύστημα ελεύθερης αγοράς σχεδιασμένο από πεπεισμένους υποστηρικτές της ελεύθερης αγοράς. […] Στη Χιλή η τάση για πολιτική ελευθερία, που προκλήθηκε από την οικονομική ελευθερία και την οικονομική επιτυχία που αυτή προκάλεσε, τελικώς κατέληξε σε ένα δημοψήφισμα που εισήγαγε την πολιτική δημοκρατία. Τώρα, επιτέλους, η Χιλή έχει και τα τρία: πολιτική ελευθερία, ανθρώπινη ελευθερία και οικονομική ελευθερία. Η Χιλή θα εξακολουθήσει να είναι ένα ενδιαφέρον πείραμα για να παρατηρούμε να δούμε εάν θα μπορέσει να διατηρήσει και τα τρία ή εάν, τώρα που έχει πολιτική ελευθερία, η πολιτική αυτή ελευθερία θα χρησιμοποιηθεί για να καταστρέψει ή να μειώσει την οικονομική ελευθερία»<ref>[http://www.cbe.csueastbay.edu/~sbesc/frlect.html The Smith Center: Διάλεξη του Μίλτον Φρίντμαν], "Economic Freedom, Human Freedom, Political Freedom", του Μίλτον Φρίντμαν, εκφωνήθηκε την 1η Νοεμβρίου 1991.</ref>. Τόνισε ότι οι διαλέξεις που έδωσε στη Χιλή είχαν το ίδιο περιεχόμενο με τις διαλέξεις που έδωσε αργότερα στην Κίνα και σε άλλα σοσιαλιστικά κράτη<ref>[[#refFriedman1999|Friedman 1999, σελ. 600–601]]</ref>.
Γραμμή 195 ⟶ 196 :
===Δικτατορία Πινοσέτ===
:''Δες και σχετικό κεφάλαιο: [[Μίλτον Φρίντμαν#Χιλή|Χιλή]]''
Η απήχηση της Σχολής του Σικάγου στη συντηρητική πολιτική παράταξη έφτασε στο απόγειό της επί προεδρίας [[Ρόναλντ Ρήγκαν]] και πρωθυπουργίας [[Μάργκαρετ Θάτσερ]]<ref>''[http://www.ekathimerini.gr/4Dcgi/4Dcgi/_w_articles_civ_11_25/10/2008_289692 Η απομυθοποίηση της απορρύθμισης στις αγορές]'', άρθρο από τον Economist, Καθημερινή, 25 Οκτωβρίου 2008.</ref>. Οι αντιλήψεις δε αυτής της Σχολής εφαρμόστηκαν σε κάποιο βαθμό στη [[Χιλή]], μετά την ανατροπή της εκλεγμένης σοσιαλιστικής κυβέρνησης του [[Σαλβαδόρ Αγιέντε]] και την επιβολή της δικτατορίας του [[Αουγκούστο Πινοσέτ|Α. Πινοσέτ]] το [[1973]]. Γι'αυτό το λόγο, ορισμένοι φτάνουν στο σημείο να ταυτίζουν «Τα παιδιά από το ΣικάγοΣικάγου», όπως ονομάζουν τη Σχολή, με το δικτατορικό καθεστώς. Για παράδειγμα, ο χιλιανός οικονομολόγος Ορλάντο Λετελιέ υποστήριξε ότι η δικτατορία του [[Πινοσέτ]] κατέληξε σε καταπίεση, εξαιτίας της λαϊκής αντίθεσης προς τις πολιτικές της Σχολής του ΣικάγοΣικάγου στη Χιλή.<ref>Orlando Letelier, [http://www.tni.org/article/chicago-boys-chile-economic-freedoms-awful-toll "Economic Freedom's Awful Toll"], ''The Nation'', 28 Αυγούστου 1976.</ref>.
 
Μετά από μια ομιλία του το [[1991]] για τη νομιμοποίηση των ναρκωτικών, ο Φρίντμαν απήντησε σε ένα ερώτημα για την ανάμειξή του με το καθεστώς του Πινοσέτ, λέγοντας ότι δεν ήταν ποτέ σύμβουλος του Πινοσέτ (πράγμα που επίσης ανέφερε στη συνέντευξή του στην Ισλανδία το 1984<ref name=icelandtv />), αλλά ότι μια ομάδα φοιτητών του στο Πανεπιστήμιο του ΣικάγοΣικάγου είχε αναμειχθεί στις οικονομικές μεταρρυθμίσεις της Χιλής. Ο Φρίντμαν απέδωσε στις μεταρρυθμίσεις αυτές υψηλά επίπεδα οικονομικής ανάπτυξης και την εγκατάσταση της δημοκρατίας που επήλθε, μετά από αυτές, στη Χιλή<ref>[http://www.druglibrary.org/special/friedman/socialist.htm The Drug War as a Socialist Enterprise], Μίλτον Φρίντμαν, από το: Friedman & Szasz on Liberty and Drugs, με επιμέλεια και πρόλογο των Arnold S. Trebach και Kevin B. Zeese. Washington, D.C.: The Drug Policy Foundation, 1992.</ref><ref>[https://www.youtube.com/watch?v=dzgMNLtLJ2k YouTube clip: ''Milton Friedman – Pinochet and Chile'']</ref>.
 
==Παραπομπές==
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/wiki/Μίλτον_Φρίντμαν"