Κλασική αρχαιολογία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

H '''κλασική αρχαιολογία''', διακριτός κλάδος της [[αρχαιολογία]]ς, εστιάζεται στη μελέτη των [[αρχαιολογική μαρτυρία|υλικών υπολειμμάτων]] των πολιτισμών της [[Αρχαία Ελλάδα|αρχαίας Ελλάδας]] και της Ρώμης. Στην ευρύτερη έννοιά της η κλασική αρχαιολογία αντλεί υλικό από ένα ευρύτερο χρονικό πλαίσιο, δηλαδή την περίοδο από την άνοδο του [[Μινωικός πολιτισμός|Μινωικού]], [[Μυκηναϊκός πολιτισμός|Μυκηναϊκού]] και [[Κυκλαδικός πολιτισμός|Κυκλαδικού]] [[πολιτισμός (αρχαιολογία)|πολιτισμού]] κατά τη δεύτερη 2η χιλιετία [[Π.Κ.Ε.]] έως τον [[Εκχριστιανισμός|εκχριστιανισμό]] της [[Ελλάδα]]ς. Για τον ρωμαϊκό πολιτισμό, αρχίζει με την ίδρυση της [[πόλη]]ς της [[αρχαία Ρώμη|Ρώμης]] και συνεχίζεται έως την κατάρρευση της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Μερικοί από τους άλλους ιταλικούς πολιτισμούς, όπως οι [[Ετρούσκοι]], συμπεριλαμβάνονται σήμερα στην κλασική αρχαιολογία σε αρκετά πρεογράμματα σπουδών και έρευνας. Η [[γεωγραφία|γεωγραφική]] εστίαση της κλασικής αρχαιολογίας είναι η [[Μεσόγειος]] και εκείνες οι επικράτειες της δυτικής Ευρώπης που ήταν τμήματα της [[Ρωμαϊκή αυτοκρατορία|ρωμαϊκής αυτοκρατορίας]]. Στην αυστηρή έννοιά της η κλασική αρχαιολογία σχετίζεται με τη μελέτη των υλικών καταλοίπων του ελληνορωμαϊκού πολιτισμού <ref>Πλάντζος, 2002, 163</ref>.

Οι αιτίες που γέννησαν την κλασική αρχαιολογία ως [[επιστήμη]] κρύβονται στην [[Αναγέννηση]] και την αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος για τον ελληνικό και ρωμαϊκό κόσμο. Οι ανθρωπιστές, ειδικά στην [[Ιταλία]], άρχισαν συλλογές κλασικών έργων τέχνης και ξεκίνησαν οι ανασκαφές σε κλασικές [[αρχαιολογική θέση|αρχαιολογικές θέσεις]]. Ωστόσο, αυτή η πρώιμη αρχαιολογία συνδέθηκε ιδιαίτερα με τη μελέτη των γραπτών κειμένων. Η συλλογή των αντικειμένων [[τέχνη]]ς, αρχικά από άτομα και αργότερα από [[Μουσείο|μουσεία]], και η έμφαση στη χρησιμοποίηση της αρχαιολογίας για για την ερμηνεία ελλήνων και λατίνων συγγραφέων έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της κλασικής αρχαιολογίας από τότε, <ref>Μανακίδου, 2002, 20.</ref>

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να επικεντρωθεί η έρευνα στην ανασκαφή περιοχών σημαντικών για τα λογοτεχνικά και ιστορικά τους συμφραζόμενα. Οι συστηματικές ανασκαφές στους [[Δελφοί|Δελφούς]], την [[Ολυμπία]], και την αθηναϊκή αγορά απεικονίζουν αυτήν την εστίαση. Οι πρώτες ανασκαφές σε θέσεις όπως η [[Αλικαρνασσός]] και η [[Πέργαμος]] στόχευαν κυρίως στη συλλογή κλασικών έργων τέχνης, ειδικά γλυπτών, που θα μπορούσαν να σταλούν στα ευρωπαϊκά μουσεία. Με τη διαμόρφωση νόμων προστασίας της πολιτισμικής κληρονομίας ενάντια στην εξαγωγή, τα μουσεία σταδιακά έχασαν το ενδιαφέρον τους για την χρηματοδότηση ανασκαφών και στράφηκαν στις νόμιμες ή/και παράνομες αγορές αρχαιοτήτων για νέα αποκτήματα για τις συλλογές τους <ref>Μανακίδου, 2002, σ. 41</ref>.

Σήμερα η [[ανασκαφή (αρχαιολογία)|ανασκαφική έρευνα]] στην κλασική αρχαιολογία στοχεύει στη διασάφηση του ρόλου και της ιστορικής εξέλιξης αρχιτεκτονικών καταλοίπων –πολεοδομικά συγκροτήματα, χώρους οργανωμένης λατρείας, νεκροταφεία- στη συστηματική περισυλλογή και ταξινόμηση κινητών ευρημάτων από τον ιδιωτικό ή τον δημόσιο χώρο και την αξιολόγηση της πολιτισμικής τους αξίας <ref>Πλάντζος, 2002, σσ. 164, 184</ref>

Σε ότι αφορά στην κλασική αρχαιολογία παρατηρείται εξαρχής εξάρτηση από τις λογοτεχνικές πηγές. Η προσκόλληση στα ερευνητικά εδιαφέροντα των [[Φιλολογία|φιλολόγων]] φαίνεται πως περιόρισε αισθητά την ερευνητική δημιουργικότητα των αρχαιολόγων που εργάζονται στην κλασική ελληνική και ρωμαϊκή περίοδο. «Η αρχαιολογία, αυτός ο ένοικος της σκόνης, έγινε ο παραδοσιακά φτωχός συγγενής της φιλολογίας, διακόσμηση των κλασικών σπουδών, του τυποποιημένου φιλολογικού παρελθόντος» <ref>Morris, 1994, σ. 24.</ref>. Οι αυθεντικότερες πιθανώς συνεισφορές ήλθαν από περίοδους ή τομείς της αρχαίας κοινωνίας, για τους οποίους η φιλολογική μαρτυρία είναι περιορισμένη και οι αρχαιολόγοι κατόρθωσαν να διαμορφώσουν ελεύθερα την ερευνητική τους δραστηριότητα.

Από τα παραπάνω φαίνεται πως παρόλο που οι κλασικοί αρχαιολόγοι υπήρξαν οι «ιδρυτές» της επιστήμης της αρχαιολογίας, η υπαγωγή της κλασικής αρχαιολογίας στις φιλολογικές σπουδές και η στενή διασύνδεσή της με τις ανάγκες των μουσείων μείωσε τον ρόλο της στη θεωρητική συζήτηση που αναδιαμόρφωσε ένα μεγάλο μέρος της ευρωπαϊκής και νέας παγκόσμιας αρχαιολογίας από τη δεκαετία του '60 και εντεύθεν. Οι κλασικοί αρχαιολόγοι φυσικά και διανοητικά χωρίστηκαν από τους άλλους κλάδους της αρχαιολογίας και στράφηκαν περισσότερο στην [[ιστορία της τέχνης]] παρά στα τμήματα [[ανθρωπολογία]]ς και τα μουσεία φυσικής ιστορίας, συνεχίζοντας να ακολουθούν παραδοσιακά ερευνητικά προγράμματα σε τομείς όπως η υφολογική ανάλυση για παράδειγμα.