Μαμελουκικό Σουλτανάτο (Κάιρο): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Γραμμή 174:
===Το σύστημα του ''ίκτα''===
Το σύστημα του ''ίκτα'' κληρονομήθηκε από τους [[Αγιουβίδες]] και οργανώθηκε περαιτέρω από τους Μαμελούκους ώστε να ταιριάζει στις στρατιωτικές τους ανάγκες. Τα ''ικτά'ατ'' (πληθ. του ''ίκτα'') ήταν ένα κεντρικό συστατικό της μαμελουκικής εξουσιαστικής δομής. Το ''ίκτα'' των μουσουλμάνων διέφερε από την ευρωπαϊκή εκδοχή των φέουδων στο γεγονός ότι ο όρος ''ίκτα'' αντιπροσώπευε ένα δικαίωμα συλλογής εσόδων από μια καθορισμένη επικράτεια-έδαφος και παραχωρείτο σε έναν αξιωματούχο (εμίρη) ως εισόδημα και ως οικονομική πηγή μέριμνας των στρατιωτών του. Παρόλα αυτά, πριν την άνοδο των Μαμελούκων, υπήρχε μια αυξανόμενη τάση των κατόχων ''ίκτα'' να αντιμετωπίζουν την έκταση αυτή ως προσωπική τους περιουσία, που μεταβίβαζαν στους απογόνους τους. Οι Μαμελούκοι τερμάτισαν αυτή την τάση, με την εξαίρεση κάποιων περιοχών στο όρος [[Οροσειρά του Λιβάνου|Λίβανος]], όπου οι από καιρό [[Δρούζοι]] κάτοχοι ''ίκτα'', που αποτελούσαν τμήμα της ''χάλκα'' (οι στρατιωτικές δυνάμεις του σουλτανάτου που αποτελούνταν από μη Μαμελούκους), ήταν ικανοί να προβάλουν αντίσταση στην απώλεια των κληρονομικών, όπως θεωρούσαν, δικαιωμάτων τους. Στην εποχή των Μαμελούκων, το ''ίκτα'' αποτελούσε την πρωταρχική πηγή εισοδήματος του εμίρη, και ξεκινώντας από το 1337, οι Μαμελούκοι κάτοχοι ''ίκτα'' άρχισαν να προβαίνουν σε αγοραπωλησίες των δικαιωμάτων τους επί του ''ίκτα'' τους σε μη Μαμελούκους ώστε να αποκομίσουν περισσότερα έσοδα. Το 1343, η παραπάνω πρακτική αποτελούσε πλέον κοινό τόπο, και μέχρι το 1347, η αγοραπωλησία ''ικτά'ατ'' έγινε αντικείμενο κρατικής φορολόγησης. Τα έσοδα που πήγαζαν από το ''ίκτα'' χρησίμευαν επίσης ως μια πιο σταθερή πηγή εισοδήματος της ελίτ από άλλες που κάποιες φορές μετέρχονταν οι Μαμελούκοι, όπως η αύξηση των φόρων, η πώληση διοικητικών αξιωμάτων, και διάφορες μορφές εκβιασμού των πολιτών του σουλτανάτου. Σύμφωνα με τον ιστορικό Γιο φαν Στέενμπέργκεν, καθηγητή Αραβικών και Ισλαμικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της [[Γάνδη|Γάνδης]] του Βελγίου: <blockquote> Το σύστημα του ''ίκτα'' ήταν βασικό στη διασφάλιση μιας νομιμοποιημένης, ελεγχόμενης και εξασφαλισμένης πρόσβασης στις πηγές του συρο-αιγυπτιακού βασιλείου από ένα ανώτερο τμήμα της μαμελουκικής κοινωνίας, η οποία ήταν κυρίως στρατιωτική σε μορφή και οργάνωση. Ως τέτοιο αποτελούσε βασικό συστατικό της μαμελουκικής κοινωνίας, από τη μια πλευρά ανοίγοντας δρόμο σε μια στρατιωτική ιεραρχία που αποκρυσταλλωνόταν σε μια ακόμα πιο ανεπτυγμένη οικονομική ιεραρχία και η οποία είχε επαρκή οικονομικά συμφέροντα στην κοινωνία ως σύνολο· από την άλλη πλευρά, χαρακτήριζε βαθύτατα την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη του βασιλείου, τη γεωργία του, το εμπόριο δημητριακών του, και προπαντός τη δημογραφία στις αγροτικές περιοχές.</blockquote>
Το σύστημα σε μεγάλο βαθμό αποτελούταν από παροχή εκτάσεων από το κράτος σε αντάλλαγμα για παροχή στρατιωτικών υπηρεσιών. Η γη αποτιμάτο κατόπιν περιοδικής κτηματολογικής χωρογράφησης και αξιολόγησης, που αποτελείτο από αξιολόγηση τμημάτων γης (που μετρούνταν με μονάδες φεντάν), εκτιμήσεις της ποιότητας του εδάφους, το ετήσιο προσδοκώμενο εισόδημα από τη φορολογία των επιμέρους τμημάτων γης, και την κατάταξη και ταξινόμηση του νομικού καθεστώτος εκάστου τμήματος γης ως ''ουάκφ'' (εμπιστοσύνη) ή ''ίκτα''. Οι κτηματολογικές χωρογραφήσεις και αξιολογήσεις οργάνωναν το σύστημα του ''ίκτα'' και η πρώτη τέτοια διαδικασία έλαβε χώρα το 1298, στην περίοδο του σουλτάνου Λατζίν. Μια δεύτερη και τελευταία κτηματογράφηση και αξιολόγηση-αποτίμηση ολοκληρώθηκε το 1315 κατά τη σουλτανεία του Μουχάμμαντ αν-Νασίρ και επηρέασε την πολιτική και οικονομική ανάπτυξη του μαμελουκικού σουλτανάτου μέχρι την πτώση του στις αρχές του 16ου αιώνα.
| |||