Άνθιμος Γαζής: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ Robot: Αφαίρεση κατηγοριών έτους γέννησης/θανάτου
μ επιμέλεια, + νέα κατηγορία
Γραμμή 1:
{{πληροφορίες καλλιτέχνη}}
{{πληροφορίες καλλιτέχνη}}Ο '''Άνθιμος Γαζής''' ([[Μηλιές Μαγνησίας|Μηλιές Πηλίου]], [[1764]] – [[Σύρος]], [[1828]]) ήταν [[Έλληνες|Έλληνας]] συγγραφέας, χαρτογράφος και από τους σημαντικότερους [[Νεοελληνικός Διαφωτισμός|διαφωτιστές]], που αγωνίστηκε για τηντη διάδοση των ευρωπαϊκών ιδεών στην [[Ελλάδα]].
 
== Βιογραφία ==
Γεννήθηκε στις Μηλιές του [[Πήλιο|Πηλίου]] από φτωχούς γονείς<ref>[[Γιάνης Κορδάτος]], Ιστορία της Νεοελληνικής λογοτεχνίας. Από το 1453 ως το 1961, τόμος πρώτος,εκδ.Επικαιρότητα, Αθήνα, 1983, σελ. 137</ref>. Είχε συνολικά άλλα επτά αδέλφια. Ο πατέρας του Παναγιώτης πέθανε όταν ο Άνθιμος ήταν τριών ετών. Το κοσμικό του όνομα ήταν ''Αναστάσιος'' και το οικογενειακό του ''Γκάζαλης'', που τουτο μετέτρεψε σε ''Γαζής'' .
 
Σπούδασε στη γενέτειρά του, κοντά στον ιερομόναχο Άνθιμο Παπαπανταζή, στη Ζαγορά κοντά σε έναν εύπορο αλλά φιλάργυρο κληρικό<ref>Ιωάννης Χατζηφώτης,: «Ο Άνθιμος Γαζής με τον Φακό της Ιστορίας», ''Ιστορία Εικονογραφημένη'',τχ. τεύχος 56 (Φεβρουάριος 1973), σελ. 106</ref> και στην [[Κωνσταντινούπολη]], όπου και χειροτονήθηκε [[αρχιμανδρίτης]]. Το [[1796]] έγινε εφημέριος του ναού της ελληνικής παροικίας στη [[Βιέννη]] της [[Αυστρία|Αυστρίας]]ς.
Από το [[1799]] έως καιως το [[1812]] ανέπτυξε ιδιαίτερη συγγραφική και εκδοτική δραστηριότητα, εκδίδοντας έργα Ελλήνων ή ξένων συγγραφέων μεταφρασμένα από τον ίδιο. Από αυτά ξεχωρίζουνΞεχωρίζουν τα δικά του έργα, όπως η πεντάτομη ''Ελληνική Βιβλιοθήκη'' ([[1807]]), η οποία περιλαμβάνει βιογραφίες αρχαίων συγγραφέων, και το τρίτομο ''Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής'' ([[1809]]–[[1816]]). Το [[1811]], με υπόδειξη του [[Αδαμάντιος Κοραής|Κοραή]] εξέδωσε στηνστη Βιέννη το περιοδικό ''[[Ερμής ο Λόγιος]]'', το πιο αξιόλογο προεπαναστατικό έντυπο, μέσαόπου από το οποίο σχολιάζεισχολίαζε ο ίδιος τα φιλολογικά γεγονότα και τηντη δημιουργία πνευματικών ευρωπαϊκών κινημάτων. Ο ίδιος είχε την επιμέλεια του περιοδικού μέχριως το 1814. Το περιοδικό συνέχισε να κυκλοφορεί μέχρι το 1821.
 
H χαρτογραφική του ενασχόληση ήταν πολύ αξιόλογη. Σημαντικότερο έργο του είναι ο ''Πίναξ Γεωγραφικός της Ελλάδος'' τον οποίο εξέδωσε στη Βιέννη το 1800, που θεωρείται μία νέα έκδοση της [[Χάρτα του Ρήγα|Χάρτας του Ρήγα]]. Μικρότερων διαστάσεων από αυτήν (102 Χ 104 εκ.), είναι σήμερα, ένας από τους σπανιότερους ελληνικούς χάρτες, αφού σώζονται μόνο 6 αντίτυπά του στο εξωτερικό. Ένα από αυτά κοσμεί την Κεντρική Εθνική Βιβλιοθήκη της Ιταλίας στη Φλωρεντία <ref>[http://teca.bncf.firenze.sbn.it/TecaViewer/index.jsp?RisIdr=BNCF0003496582 Teca Digitale Ricerca - Home<!-- Αυτόματα δημιουργημένος τίτλος -->]</ref>. Ένας άλλος εξαιρετικά σπάνιος χάρτης του Γαζή (''Άτλας περιέχων καθολικούς γεωγραφικούς πίνακας της υδρογείου σφαίρας'') αποκτήθηκε από την Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστραλίας<ref>[http://www.nla.gov.au/pub/gateways/archive/48/p15a01.html Gazes, Santini and the Sydney 2000 Paralympics – recent map acquisitions<!-- Αυτόματα δημιουργημένος τίτλος -->]</ref>.
 
Ο Γαζής πίστευε ότι μόνο με την πνευματική αφύπνιση των υποδούλων θα επιτυγχανόταν η Επανάσταση. ΌνταςΩς άνθρωπος πνευματικής αναζήτησης, ο Γαζής επιθυμούσε να αναπτυχθεί το επίπεδο του εκπαιδευτικού συστήματος στην Ελλάδα. Το [[1814]], σε συνεργασία με τον [[Ιωάννης Καποδίστριας|Καποδίστρια]] και άλλους σημαντικούς Έλληνες, ίδρυσε τηντη [[Φιλόμουσος Εταιρεία (Βιέννης)|Φιλόμουσο Εταιρεία (Βιέννης)]], πολιτιστική οργάνωση, η οποία είχε ουσιαστικά πολιτική χροιά. Παράλληλα, ξεκίνησε την ανέγερση στην πατρίδα του προτύπου σχολείου, εστιασμένου στις φυσικές επιστήμες (βλ. [[Δημόσια Βιβλιοθήκη Μηλεών Μαγνησίας|Δημόσια Βιβλιοθήκη Μηλεών]]).
 
Το [[1817]] έφτασε μέχρι την [[Οδησσός|Οδησσό]], προκειμένου να συλλέξει συνδρομές για τηντη Σχολή. Εκεί τον βρήκε ο [[Νικόλαος Σκουφάς|Σκουφάς]] και του πρότεινε να γίνει μέλος της [[Φιλική Εταιρεία|Φιλικής Εταιρείας]]. Ο Γαζής δίστασε και έτσι επέστρεψε στις [[Μηλιές Μαγνησίας|Μηλιές]], όπου, μαζί με τον [[Γρηγόριος Κωνσταντάς|Γρηγόριο Κωνσταντά]], οργάνωσε τηντη Σχολή. Εκεί τον συνάντησε ο [[Εμμανουήλ Ξάνθος|Ξάνθος]], ο οποίος κατάφερε να τον πείσει να μπει στην [[Φιλική Εταιρεία|Εταιρεία]]. Ήταν ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες της, καθώς συνέβαλε στη μύηση νέων μελών και συνεννοήθηκε με ντόπιους οπλαρχηγούς, έτσι ώστε να προετοιμάσει την Επανάσταση. Υπήρξε ένα είδος συνδέσμου για τους Φιλικούς που βρίσκονταν στηνστη [[Ρωσία]] και στηνστη [[Μολδοβλαχία]], και τους μυημένους στην [[Πελοπόννησος|Πελοπόννησο]] και τηντη [[Στερεά Ελλάδα]].
 
ΤοΤον Μάιο του [[1821]] κήρυξε την επανάσταση στη [[Θεσσαλία]] και τη [[Μαγνησία]] και έλαβε μέρος σε όλες τις μετέπειτα μάχες στην περιοχή. Στις 7 Μαϊου 1821 εξέδωσε τηντη διακήρυξή του με τίτλο "«Προς τους λαούς της Ζαγοράς, των Φερών και της Αγυιάς"». Μεταξύ των άλλων τονίζει τη σημασία του Ρήγα και της θυσίας του και, ότι ο ίδιος ο Ρήγας προΐσταται στην επαναστατημένη Θεσσαλία και ο Θούριός του θα γίνει "«εγερτήριον σάλπισμα"». Συνιστά να συγκληθεί Συνέλευση με αντιπροσώπους από τις κοινότητες της Θετταλομαγνησίας με σκοπό να συντάξουν Σύνταγμα στα πρότυπα του δημοκρατικού συντάγματος του Ρήγα. Να συστήσουν τη ΒΟΥΛΗ ΘΕΤΤΑΛΟΜΑΓΝΗΣΙΑΣ. Η Συνέλευση των επαναστατών προς τιμήν του Ρήγα συνεδρίασε στο Βελεστίνο στις 11 Μαϊου 1821 και η Συνέλευση ονομάστηκε "«Βουλή Θετταλομαγνησίας"». Πρόεδρος ήταν ο Άνθιμος Γαζής και γραμματέας ο Φίλιππος Ιωάννου, ο μετέπειτα καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Επρόκειτο για εμβρυώδη τοπική κυβέρνηση που δεν πρόλαβε να λειτουργήσει λόγω της επιδρομής των Τούρκων. Η αφήγηση του Κορδάτου ότι εκεί ο Γαζής υπέβαλε σχέδιο πολιτεύματος "αντιγραφή του συντάγματος του Ρήγα" θεωρείται αποκύημα φαντασίας που δεν στηρίζεται σε καμμία ιστορική πηγή.<ref>Δασκαλάκης Β. Απόστολος, Οι τοπικοί οργανισμοί της Επαναστάσεως του 1821 και το Πολίτευμα της Επιδαύρου. Αθήνα, 1966, σ. 65, σημ. 1.</ref><br />
Μετά την αποτυχία της επανάστασης στηνστη [[Θεσσαλία]], κατέφυγε στον Νότο και διορίσθηκε μέλος του [[Άρειος Πάγος της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδας|Αρείου Πάγου]]. Συμμετείχε στις πρώτες εθνοσυνελεύσεις ως εκπρόσωπος της Θεσσαλίας ([[Α' Εθνοσυνέλευση Επιδαύρου]]<ref>[http://books.google.gr/books?id=6XS-gn5t3MAC&printsec=frontcover&dq=history+of+the+greek+revolution+comstock&source=gbs_similarbooks_r&cad=2#v=onepage&q=&f=false History of the Greek revolution: and of the wars and campaigns arising from the struggles of the Greek patriots in emancipating their country from the Turkish yoke, Τόμος 1, Thomas Gordon, Έκδοση 2, σελ. 323, εκδ. W. Blackwood, 1844]</ref><ref name="Eggeneis">
[http://www.syllogosperiklis.gr/ep_bima/epistimoniko_bima_6/01_tsoukalas.pdf Οι εγγενείς αδυναμίες των Εθνοσυνελεύσεων και των Προσωρινών Κυβερνήσεων και οι επιπτώσεις τους στην εκπαίδευση της επαναστατικής περιόδου (1821-1827)] Γιώργος Τσουκαλάς, Eπιστημονικό Bήμα, τ. 6, Ιούνιος 2006</ref>, [[Β' Εθνοσυνέλευση Άστρους]]<ref>[http://archive.is/20120717072341/www.alfavita.gr/artra/art8715b.php Συγκριτική μελέτη της Εκπαιδευτικής Πολιτικής του 19ου και του 20ου αιώνα στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Αθανασία Λουκοβίτη, Μεταπτυχιακή Διατριβή, Πάντειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα 2007], 2.1. Η περίοδος του απελευθερωτικού αγώνα</ref> και [[Γ' Εθνοσυνέλευση Τροιζήνας|Τροιζήνας]]<ref>[http://www.lib.uoa.gr/hellinomnimon/author//Konstandas.html Κωνσταντάς Γρηγόριος 1753(;), Μηλιές Πηλίου - 1844, Μηλιές Πηλίου] «όπου θα λάβει μέρος μαζί με τον Γαζή στην Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας. Βουρβέρης, 1974: 17», Βουρβέρης Κ., (1974), ''Γρηγόριος Κωνσταντάς'', Ελληνική Ανθρωπιστική Εταιρεία, σ. 7-22, Αθήνα</ref>), αλλά ύστερα έγινε σχολάρχης στην [[Τήνος|Τήνο]] και τηντη [[Σύρος|Σύρο]], όπου και πέθανε το [[1828]] σε ηλικία 70 ετών.
 
== Εργογραφία ==
[[Αρχείο:Ermis-o-logios.png|200px205px|thumb|Εξώφυλλο του περιοδικού ''[[Ερμής ο Λόγιος]]'' του 1818.]]
* ''Άτλας περιέχων καθολικούς γεωγραφικούς πίνακας της υδρογείου σφαίρας'', Βιέννη 1800
* ''Carte de la Grece ή Πίναξ Γεωγραφικός της Ελλάδος'', επιδιορθωθείς υπό Α.Γαζή, εκδοθείς παρά Φρανσουά Μύλλερ, Βιέννη 1800. Επανεκδόθηκε το 1810. (βλ. http://issuu.com/pinax.gazis/docs/gazis20100710versionb)
Γραμμή 74 ⟶ 78 :
* Δημήτριος Καραμπερόπουλος, «Περί Ανθίμου Γαζή και ιατρού Αγγέλου Μελισσηνού», ''Θεσσαλικό Ημερολόγιο'', τόμ. 32 (1997), σελ. 167-171, και ανάτυπο Αθήνα 1998, όπου τεκμηριώνεται το έτος γεννήσεως του Ανθίμου Γαζή, το 1764, όπως ο ίδιος ο Γαζής αναγράφει στη [[χαλκογραφία]] του στο βιβλίο του ''Γραμματική των φιλοσοφικών επιστημών'' (Βιέννη 1799).
* Δημήτριος Καραμπερόπουλος, «Ο διαφωτιστικός ρόλος του Ανθίμου Γαζή (1764-1828). Παράρτημα: Η εργογραφία του», ''Θεσσαλικό Ημερολόγιο'', τόμ. 63, Λάρισα 2012.
* Δημήτριος Καραμπερόπουλος,: ''Βουλή Θετταλομαγνησίας, Βελεστίνο 11 Μαίου 1821. Η ανέγερση του Μνημείου το 2000 και το γκρέμισμά του το 2008'', έκδοση Επιστημονικής Εταιρείας Μελέτης Φερών-Βελεστίνου-Ρήγα, Αθήνα 2009.
* Δημήτριος Καραμπερόπουλος,: «Χειρόγραφο Ημερολόγιο του Ανθίμου Γαζή των ετών 1802 και 1809», Λάρισα 2014 και στον τόμο ''ΕΥΚΡΑΤΟΝ'', Πρακτικά επιστημονικής συνάντησης προς τιμήν του κ. Γεωργίου Αντωνακόπουλου, ομοτίμου καθηγητού της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Λάρισα 2014, σελ. 25-48.
* Τάσος Γριτσόπουλος,: «Η Διαθήκη Άνθιμου Γαζή», ''Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος'', τόμ. ΙΕ, σελ. 351-355
* Ιωάννης Χατζηφώτης,: «Ο Άνθιμος Γαζής με τον φακό της Ιστορίας», ''Ιστορία Εικονογραφημένη'', τχ. 56 (Φεβρουάριος 1973), σελ. 106-116
* [[Γιάνης Κορδάτος]], ''Ιστορία της Νεοελληνικής λογοτεχνίας. Από το 1453 ως το 1961'', τόμος πρώτος, εκδ. «Επικαιρότητα», Αθήνα 1983
 
Γραμμή 83 ⟶ 87 :
* [http://www.lib.uoa.gr/hellinomnimon/authors//Gazis.html Γαζής Άνθιμος, 1758, Μηλιές Πηλίου – 1828, Ερμούπολη Σύρου], Ελληνομνήμων
* Για τον ''Πίνακα Γεωγραφικό της Ελλάδος'' βλ. http://issuu.com/pinax.gazis/docs/gazis_20100710versionb
* Για τη "«Βουλή Θετταλομαγνησιας"» βλ. http://www.karaberopoulos.gr/karaberopoulos/b_r9.asp
 
{{Νεοελληνικός Διαφωτισμός}}
{{authority control}}
 
 
{{DEFAULTSORT:Γαζης, Ανθιμος}}
 
[[Κατηγορία:Νεοελληνικός διαφωτισμός]]
[[Κατηγορία:Αγωνιστές του 1821]]
Γραμμή 95 ⟶ 101 :
[[Κατηγορία:Έλληνες χαρτογράφοι]]
[[Κατηγορία:Έλληνες φιλόσοφοι]]
[[Κατηγορία:Μέλη της Βαυαρικής Ακαδημίας Επιστημών]]