Δημήτριος Καντεμίρ: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

| όνομα = Δημήτριος ΚαντεμίρηςΚαντεμίρ

| τέκνα = Εκατερίνα Ντμιτρίεβνα Γκολιτσίνα, Μαρία Καντεμίρ, Αντίοχος Δ. ΚαντεμίρηςΚαντεμίρ

| γονείς = Κωνσταντίνος Β΄ ΚαντεμίρηςΚαντεμίρ και Άννα Μπαντάς

Ο '''Δημήτριος ΚαντεμίρηςΚαντεμίρ''' (''Dimitrie Cantemir'', [[26 Οκτωβρίου]] [[1673]] - [[21 Αυγούστου]] [[1723]]) ήταν [[Μολδαβία|Μολδαβός]] στρατιωτικός, πολιτικός και λόγιος. Ήταν ηγεμόνας της Μολδαβίας, ειδήμονας της ελληνικής, λατινικής, αραβικής και ρωσικής γλώσσας. Διετέλεσε δύο φορές βοεβόδας της Μολδαβίας (1693 και 1710-11). Κατά την δεύτερη ηγεμονία του συντάχθηκε με την Ρωσία κατά των Οθωμανών επικυριάρχων του, αλλά η ήττα της Ρωσσίας είχε ως αποτέλεσμα την οριστική έκπτωση της οικογενείας του και τον εφεξής διορισμό Ελλήνων Φαναριωτών ως ηγεμόνων. Είχε άριστη εκπαίδευση στη φιλοσοφία, την πολιτική τέχνη και την ιστορία. Έγραψε την ιστορία της [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|Οθωμανικής Αυτοκρατορίας]], εξαίρετο βιβλίο που μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες. Έγραψε επίσης χρονικό της Μολδαβίας. Ήταν επίσης γεωγράφος, μουσικοθεωρητικός, ουμανιστής και εγκυκλοπαιδιστής. Αδελφός του ήταν ο [[Αντίοχος Καντιμήρης|Αντίοχος ΚαντεμίρηςΚαντεμίρ]], γιος του ήταν ο [[Αντίοχος Δ. Καντιμήρης|Αντίοχος Δ. ΚαντεμίρηςΚαντεμίρ]].

Γεννήθηκε στις [[26 Οκτωβρίου]] [[1673]] στην [[Σιλιστένη]] της [[Ρουμανία]]ς. Η γενέτειρά του αργότερα ονομάστηκε προς τιμήν του «Δημήτριος ΚαντεμίρηςΚαντεμίρ». Πατέρας του ήταν ο βοεβόδας [[Κωνσταντίνος Β΄ Καντιμήρης|Κωνσταντίνος Β΄ ΚαντεμίρηςΚαντεμίρ]]. Ήταν γόνος της παλιάς [[Βογιάρος|βογιάρικης]] οικογένειας ''ΚαντεμίρηΚαντεμίρ'', η οποία ήταν οικογένεια της κατώτερης αριστοκρατίας της Μολδαβίας, Ταταρικής προελεύσεως. Μητέρα του ήταν η τρίτη γυναίκα του πατέρα του, Άννα Μπαντάς, επίσης αριστοκράτισσα, με σημαντική μόρφωση, και διανοούμενη του Διαφωτισμού. Ο Δημήτριος, μαζι με τον αδερφό του [[Αντίοχος ΚαντιμήρηςΚαντεμίρ|Αντίοχο]], διδάχτηκε τα ελληνικά και λατινικά γράμματα στο σπίτι. Δάσκαλός του ήταν ο Έλληνας [[Ιερεμίας Κακαβέλας]], και απόκτησε βαθιά γνώση των αρχαίων κλασικών και εκκλησιαστικών Σλάβων συγγραφέων, λογική, φιλοσοφία και ρητορική. Έφηβος ακόμα αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την πατρίδα του και να πάει στην Κωνσταντινούπολη, όμηρος των Τούρκων κατά την διάρκεια της ηγεμονίας του πατέρα του. Ο Δημήτριος αντικατέστησε τον αδερφό του Αντίοχο, ο οποίος από το 1685 ήδη εκπλήρωνε την ίδια θητεία.

Στις 14 Νοεμβρίου 1710 ανέλαβε ο ίδιος το αξίωμα του βοεβόδα και επέστρεψε στην Μολδαβία. Ηγεμόνευσε για ένα έτος, μέχρι το 1711. Προτίμησε να συμμαχήσει με τον [[Πέτρος Α΄ της Ρωσίας (ο Μέγας)|Μεγάλο Πέτρο]] της Ρωσίας, υπογράφοντας μυστικά το σύμφωνο του Λουτσκ τον Απρίλιο του 1711, το οποίο εξασφάλιζε την κληρονομική ηγεμονία για την οικογένειά του. Στο μικρό χρονικό διάστημα της βασιλείας του ο ΚαντιμίρηςΚαντεμίρ ξεκίνησε μεταρρυθμιστικό έργο, ιδιαίτερα στον τομέα της αριστοκρατίας και της εκπαίδευσης. Έθεσε τη Μολδαβία υπό την εξουσία της Ρωσίας, και πήρε μέρος στον πόλεμο εναντίον των Τούρκων. Όμως, μετά την ήττα των ρωσικών δυνάμεων στο [[εκστρατεία του Προύθου | Στανιλέστι]], στον ποταμό Προύθο, τον Ιούλιο του 1711, αναγκάστηκε να καταφύγει στην Ρωσία και να εγκατασταθεί εκεί. Τιμήθηκε από την Ρωσία με τον τίτλο του πρίγκιπα (knyaz), ενώ ο αυτοκράτορας [[Κάρολος ΣΤ΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας|Κάρολος ΣΤ']] του απένειμε τον τίτλο του πρίγκιπα της [[Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία|Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας]]. Εγκαταστάθηκε στο Χάρκοβο, αλλά συχνά βρίσκονταν στην Αγία Πετρούπολη, ως κύριος σύμβουλος του Πέτρου.

== Απόγονοι του Δημήτριου ΚαντεμίρηΚαντεμίρ==

* Η [[Μαρία Καντιμήρη|Μαρία ΚαντεμίρηΚαντεμίρ]], (1700–1754) εντυπωσίασε τον [[Πέτρος Α΄ της Ρωσίας (ο Μέγας)|Πέτρο της Ρωσίας]] τόσο, που ήθελε για χάρη της να διαλύσει τον γάμο του με την [[Αικατερίνη Α΄ της Ρωσίας|Αικατερίνη]] για να την παντρευτεί. Όταν όμως ο Πέτρος ανέβηκε στο θρόνο, η Μαρία κλείστηκε σε μοναστήρι.

* Ο [[Αντίοχος Δ. Καντιμήρης|Αντίοχος ΚαντεμίρηςΚαντεμίρ]] (1708–1744) υπήρξε πρεσβευτής της Ρωσίας στο Λονδίνο και το Παρίσι, και επίσης λόγιος.

* Ο Κωνσταντίνος ΚαντεμίρηςΚαντεμίρ (1703–1747) κατηγορήθηκε για συνωμοσία εναντίον της αυτοκράτειρας Άννας και εξορίστηκε στη Σιβηρία.

* Η Σμαράγδα ΚαντεμίρηΚαντεμίρ (1720–1761), μοναδικό παιδί από το δεύτερο γάμο του, ήταν φημισμένη καλλονή της εποχής της, και σύζυγος του πρίγκιπα Δημήτριου Γκολίτσιν.

[[Αρχείο:USSR stamp D.Kantemir 1973 4k.jpg|thumb|200px|Σοβιετικό γραμματόσημο που απεικονίζει τον Δημήτριο ΚαντεμίρηΚαντεμίρ]]

Το έτος 1714 ο ΚαντεμίρηςΚαντεμίρ έγινε μέλος της Βασιλικής Πρωσικής Ακαδημίας των Επιστημών στο Βερολίνο. Τα έτη 1711 έως 1719 ήταν τα πιο καρποφόρα, αφού τότε έγραψε τα σημαντικότερα έργα του. Συγκαταλέγεται ανάμεσα στους αξιολογότερους γλωσσολόγους της εποχής του και μιλούσε άπταιστα ένδεκα γλώσσες. Σημαντικό έργο του είναι η «Ιστορία της ακμής και παρακμής της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας». Αρχικά κυκλοφόρησε ως χειρόγραφο ανά την Ευρώπη, και τελικά δημοσιεύτηκε το 1734 στο Λονδίνο. Μεταφράστηκε στα γερμανικά και γαλλικά, και ήταν το αξιολογότερο έργο για το θέμα αυτό, μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα. Έγραψε επίσης διάφορα βιβλία για τη μουσική της [[Εγγύς Ανατολή]]ς, και το πρώτο βιβλίο της ιστορίας της Ρουμανίας, με τίτλο ''Historia Hieroglyphica''. Άλλο έργο του ήταν το φιλοσοφικό δοκίμιο με τίτλο ''Divanul, sau Gâlceava Înțeleptului cu lumea sau Giudețul sufletului cu trupul'' (''Το Ντιβάνι, ή Η αντιδικία του σοφού με τον κόσμο ή Η διάκριση της Ψυχής από το Σώμα''), το οποίο μεταφράστηκε στα Ελληνικά, τα Αραβικά, τα Γαλλικά και τα Αγγλικά.

Ο ΚαντεμίρηςΚαντεμίρ διέπρεψε και ως μουσικός, συνθέτης και θεωρητικός της οθωμανικής μουσικής. Δημοσίευσε το 1698 στο Ιάσιο βιβλίο με τίτλο ''Kitâbu 'Ilmi'l-Mûsikí alâ Vechi'l-Hurûfât'' (''Το βιβλίο της γραπτής μουσικής επιστήμης''). Το βιβλίο αυτό, στο οποίο περιγράφει τις μελωδίες και τους ρυθμούς της οθωμανικής μουσικής, με βάση μουσικά σημεία που επινόησε ο ίδιος, θεωρείται μέχρι και σήμερα σημαντικό.

Το 1714 δημοσίευσε στο Βερολίνο την πρώτη γεωγραφική, εθνογραφική, και οικονομική περιγραφή της Μολδαβίας με τίτλο ''Descriptio Moldaviae'', η οποία μεταφράστηκε στα γερμανικά και τυπώθηκε το 1769 σε αποσπάσματα και το 1772 ως μονογραφία. Για το βιβλίο αυτό ο ΚαντεμίρηςΚαντεμίρ σχεδίασε τον πρώτο γεωγραφικό χάρτη της Μολδαβίας. Ο χάρτης τυπώθηκε το 1737 στην Ολλανδία.

{{Διαδοχή|'''[[Μολδαβία|Πρίγκιπας της Μολδαβίας]]'''<br />[[Αρχείο:AneniiNoi CoatOfArms.png|30px]]<br />[[1693]]|[[Κωνσταντίνος ΚαντεμίρηςΚαντεμίρ]]|[[Κωνσταντίνος Δούκας]]}}

* Ο ΚαντεμίρηςΚαντεμίρ είναι ονοματοδότης του [http://www.ucdc.ro/en/about_us.html Χριστιανικού Πανεπιστημίου «Δημήτριος ΚαντιμήρηςΚαντεμίρ»] στις ρουμανικές πόλεις [[Βουκουρέστι]], [[Μπρασόβ]], [[Κλουζ-Ναπόκα]], [[Κωνστάντζα]], [[Σίμπιου]], [[Τιμισοάρα]]

* [http://genealogy.euweb.cz/balkan/cantemir.html Γενεαλογικό δέντρο της οικογένειας ΚαντεμίρηΚαντεμίρ]

{{DEFAULTSORT:ΚαντιμηρηςΚαντεμιρ Δημητριος}}