|
| σημειώσεις=
}}
Το '''Ηνωμένο Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας και της Βορείου Ιρλανδίας''' ([[Αγγλική γλώσσα|αγγλικά]]: ''United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland'') είναι [[κράτος]] της βορειοδυτικής [[Ευρώπη]]ς, με έκταση 242.900 [[Τετραγωνικό χιλιόμετρο|τ.χλμ.]]. Βορειοδυτικά συνορεύει με την [[Ιρλανδία]] και βρέχεται περιμετρικά από τη [[Βόρεια Θάλασσα]]. Πρόκειται για νησιωτική χώρα με μοναδικά χερσαία σύνορα 360 χλμ. περίπου με τη [[Δημοκρατία της Ιρλανδίας]] στη νήσο Ιρλανδία.<ref name="cia">[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/uk.html United Kingdom] [[CIA World Factbook]]</ref> Το συνολικό έδαφος της χώρας διαμοιράζεται ανάμεσα στις [[Βρετανικές Νήσοι|Βρετανικές Νήσους]] -τα δύο μεγάλα νησιά του Βρετανικού Αρχιπελάγους- και τα πολυάριθμα μικρά νησιά που βρίσκονται κοντά στις βρετανικές ακτές, όπως οι [[Ορκάδες]], οι νήσοι [[Σέτλαντ]] και οι [[Εβρίδες]], το [[Άνγκλεσι]] και το [[Νήσος του Μαν|νησί Mαν]] στην [[Ιρλανδική θάλασσα]]. Τμήμα του Ηνωμένου Βασιλείου αποτελεί επίσης η νήσος [[Νήσος Γουάιτ|Γουάιτ]] και τα [[Νησιά της Μάγχης]]. Το Ηνωμένο Βασίλειο ως κρατική οντότητα είναι συχνά γνωστό με το αποδεκτό όνομα '''Μεγάλη Βρετανία''' και το μη αποδεκτό από τους Σκώτους, τους Ουαλούς και τους κατοίκους της [[Βόρεια Ιρλανδία|Βορείου Ιρλανδίας]], '''Αγγλία'''. Οι εθνότητες που περιλαμβάνει καθορίζονται από τέσσερις περιοχές: την [[Αγγλία]], τη [[Σκωτία]], την [[Ουαλία]] και τη [[Βόρεια Ιρλανδία]] (Όλστερ).
== Ιστορία ==
Η ιστορία της Μεγάλης Βρετανίας αρχίζει από την [[1η χιλιετία π.Χ.]]. Την εποχή αυτή κατοικήθηκε από τους Βρετανούς, που ανήκαν στις [[Κέλτες|κελτικές φυλές]]. Η αρχαιότερη αναφορά σχετικά με την περιοχή προέρχεται από το λεγόμενο ''«[[Περίπλους του Μασσαλιώτη|Μασσαλιώτικο Περίπλου]]»'', που πιστεύεται πως γράφηκε τον 6ο αιώνα π.Χ., και μερικά αποσπάσματά του διασώθηκαν στο μεταγενέστερο έργο του [[Αβιηνός|Αβιηνού]] ''Ora Maritima''.<ref>Donnchadh Ó Corráin. Chapter 1 '''Prehistoric and Early Christian Ireland''' . ''The Oxford Illustrated History of Ireland'' Oxford University Press, 2000 (Editor Foster RL) ISBN 0-19-289323-8</ref> Εκεί η περιοχή αναφέρεται με τον όρο ''«Albionum»'' (''Αλβιώνα''), ενώ γίνεται αναφορά και για το γένος των ''«Hiernorum»'' (Ιερνών), προγόνων των Ιρλανδών.<ref>[http://www.thelatinlibrary.com/avienus.ora.html Ora Maritima] 110-111</ref> Πριν από την εμφάνιση του Ora Maritima πάντως υπάρχουν αναφορές για τα νησιά Αλβίων και Ιέρνη από τον 4ο αιώνα π.Χ.<ref>Massey, Gerald '''A Book of the Beginnings''', Vol.1. Cosimo. ISBN 1-60206-829-1. s.440</ref> (ο όρος ''«Αλβιώνα»'', μαζί με τον χαρακτηρισμό ''«Γηραιά»'', χρησιμοποιείται κάποιες φορές ως εναλλακτικό όνομα για τη Μεγάλη Βρετανία). Στο ταξίδι του [[Πυθέας|Πυθέα]], στο ''«Περί Ωκεανού»'', τα νησιά αναφέρονται με τον όρο ''«Πρεττανικές Νήσοι»'', από το όνομα μίας ομάδας [[Γαλάτες|Γαλατών]], των ''Pritani'' (Πρεττανοί), με τους οποίους ο Πυθέας θεωρεί πως έχουν συγγενικές σχέσεις οι κάτοικοι του νησιού.<ref>Berry Gunliffe, '''The Ancient Celts''' κεφ. 8ο</ref>
[[File:Stater, Philippeios type, 65 BC - 45 AD, Durotriges, Britain.jpg|left|thumb|Βρετανικό νόμισμα του 1ου αιώνα π.Χ., τύπου [[Φιλίππειος (νόμισμα)|Φιλίππειου]]]]
Αργότερα, τον 1ο π.Χ. αιώνα, κατακτήθηκε από τους [[Αρχαία Ρώμη|Ρωμαίους]], έγινε [[Ρωμαϊκή αυτοκρατορία|ρωμαϊκή επαρχία]], αλλά παρά τις προσπάθειές τους, δεν μπόρεσαν να εκρωμαΐσουν τον πληθυσμό της. Άλλαξαν ελαφρά το όνομα με το οποίο περιγράφει τα νησιά ο [[Πυθέας ο Μασσαλιώτης|Πυθέας]] σε ''«Britannia»'' και ονόμασαν τους κατοίκους ''«Britons»''.<ref>Επίσης, ο [[Διόδωρος Σικελιώτης]] την ονομάζει ''«Πρεττανία»'', ενώ ο [[Στράβων]] (1.4.2) ''«Βρεττανία»'' και ο [[Στέφανος ο Βυζάντιος]] αναφέρει στα ''«Εθνικά»'' (69.16) πως ο [[Μαρκιανός ο Ηρακλειώτης]] ονομάζει στο έργο του ''«[[Περίπλους της έξω θαλάσσης]]» (Periplus maris externi)'' τη νήσο ''«Πρεττανική»'' και τους κατοίκους της ''«Αλβιώνιους»'' (''«...νῆσος Πρεττανική, Μαρκιανὸς ἐν περίπλῳ αὐτῆς. τὸ ἐθνικὸν Ἀλβιώνιος...»'')</ref>
Από το 150-650 μ.Χ. αρχίζει η κατάκτηση του νησιού (εκτός από την περιοχή της [[Σκωτία]]ς) από τους [[Άγγλοι|Άγγλους]], τους [[Σάξονες]], τους [[Ιούτοι|Ιούτους]], που ήταν γερμανικές φυλές. Οι Κέλτες τελικά είτε έγιναν δούλοι των γερμανικών φυλών είτε μετανάστευσαν στα βόρεια του νησιού. Οι νέοι άποικοι, οι [[Αγγλοσάξονες]], εγκαταστάθηκαν και δημιούργησαν διάφορα βασίλεια και άρχισε η συστηματική διαδικασία του εκφεουδαρχισμού της χώρας. Αργότερα, τον 9ο αιώνα μ.Χ., όλα τα αγγλοσαξονικά βασίλεια ενώθηκαν και αποτέλεσαν ένα, με το όνομα [[Αγγλία]].
Στο διάστημα αυτό άρχισαν τις επιδρομές στο νησί και οι [[Βίκινγκς]], κυρίως της Δανίας και της Νορβηγίας. Το αποτέλεσμα ήταν ένα μεγάλο μέρος να το καταλάβουν οι Βίκινγκς και να το κρατήσουν μέχρι τα μέσα του 10ου αιώνα. Οι βασιλείς της Αγγλίας, αφού στηρίχτηκαν στους διάφορους ιππότες, αύξησαν την επιρροή τους και κατάφεραν να ενισχύσουν την εξουσία τους απέναντι στους φεουδάρχες. Στο διάστημα αυτό η Αγγλία κατέλαβε ένα μέρος από τη [[Γαλλία]]. Τελικά, την εποχή του [[Ιωάννης της Αγγλίας|Ιωάννη του Ακτήμονα]] ξεσηκώθηκαν οι [[βαρώνος|βαρώνοι]] με αποτέλεσμα ο βασιλιάς να υποχωρήσει και να τους παραχωρήσει σημαντικά προνόμια, τη λεγόμενη [[Μάγκνα Κάρτα]] (καταστατικός χάρτης δικαιωμάτων).
Στα [[1265]] δημιουργήθηκε η πρώτη βουλή. Στα επόμενα χρόνια (1337-1453) άρχισε ο λεγόμενος [[εκατονταετής πόλεμος]], με αποτέλεσμα να χάσει η Αγγλία τις κτήσεις της στην [[Ευρώπη]], εκτός από το [[Καλαί]].
Το 1603, πρώτος τη τάξει στη διαδοχή της θανούσας βασίλισσας [[Ελισάβετ Α΄ της Αγγλίας|Ελισάβετ Α']] ήταν ο τότε βασιλιάς Ιάκωβος Δ' της Σκοτίας, ο οποίος διαδεχόμενος την Ελισάβετ έγινε και [[Ιάκωβος Α΄ της Αγγλίας|Ιάκωβος Α']] της Αγγλίας. Συνεπώς, το ίδιο πρόσωπο είχε δύο διαφορετικά στέμματα, ενώ ο Ιάκωβος αποφάσισε να μετακομίσει με την αυλή του από το Εδιμβούργο στο Λονδίνο. Η Αγγλία και η Σκωτία παρέμειναν διαφορετικές κρατικές οντότητες, με διαφορετικούς θεσμούς, νόμους και κοινοβούλια.
Στη συνέχεια πέρασε από διάφορες φάσεις μέχρι το [[1640]], οπότε άρχισε η αστική επανάσταση που έληξε το [[1660]]. Στα [[1649]], τα βασιλικά στρατεύματα νικήθηκαν, ο βασιλιάς [[Κάρολος Α' της Αγγλίας|Κάρολος ο Α΄]] θανατώθηκε και η χώρα απέκτησε [[δημοκρατία|δημοκρατικό]] πολίτευμα.
Αργότερα, το [[1653]] εγκαθιδρύθηκε το προτεκτοράτο του [[Όλιβερ Κρόμγουελ|Κρόμγουελ]] και το [[1660]] έγινε η παλινόρθωση του [[Οίκος των Στιούαρτ|Οίκου των Στιούαρτ]]. Στο διάστημα από 1660 μέχρι 1688-89, σχηματίστηκαν τα κόμματα των Τόρις και των [[Βρετανικό Κόμμα Ουίγων|Ουίγων]], που εναλλάσσονταν στην εξουσία.
Στις 1 Μαΐου 1707, η Αγγλία (που περιελάμβανε ήδη την Ουαλία) και η Σκωτία συνενώθηκαν σε ένα ενιαίο Ηνωμένο Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας με πρωτεύουσα το Λονδίνο με μια διαδικασία που εγκρίθηκε από τα αντίστοιχα κοινοβούλια που ονομάστηκε Πράξη της Ένωσης (Act of the Union 1707).
Στη διάρκεια του 17ου και 18ου αιώνα, η Αγγλία κατέκτησε τεράστια εδάφη στις [[Ινδία|Ινδίες]] και την [[Αμερική]], αφού συνέτριψε τον γαλλικό στόλο και εξασφάλισε την κυριαρχία των θαλασσών. Στο διάστημα από τα τέλη του 18ου αιώνα και τις αρχές του 19ου πρωτοστάτησε στη δημιουργία αντιγαλλικού συνασπισμού, που τελικά οδήγησε στη συντριβή του [[Ναπολέων|Ναπολέοντα]], με αποτέλεσμα να βγει κερδισμένη, αφού απέκτησε και τις [[γαλλικές αποικίες]] στην [[Αφρική]] και την [[Ασία]].
Η [[βιομηχανική επανάσταση]] έδωσε διέξοδο στις εσωτερικές αντιθέσεις της. Το [[1830]] απέκτησαν πολιτικές ελευθερίες οι Καθολικοί και οι Εβραίοι. Όλο αυτό το διάστημα μέχρι τον [[Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος|Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο]], επεξέτεινε τις κτήσεις της. Μετά από αυτόν όμως, η άλλοτε κραταιά Μεγάλη Βρετανία άρχισε να κλονίζεται ανεπανόρθωτα. Το [[1922]] παραχώρησε την ανεξαρτησία στην [[Δημοκρατία της Ιρλανδίας]] και το [[1932]] στο [[Ιράκ]].
Στον [[Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος|Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο]] πήρε μέρος από την αρχή και σήκωσε ένα αρκετά μεγάλο βάρος. Η λήξη του πολέμου σήμανε και την αρχή του τέλους της [[Βρετανική Αυτοκρατορία|Βρετανικής Αυτοκρατορίας]].
Στα χρόνια που ακολούθησαν η Μεγάλη Βρετανία παραχώρησε σταδιακά την ανεξαρτησία στις περισσότερες υπερπόντιες κτήσεις της, διατηρώντας μόνο κάποιες με μεγάλη στρατηγική σημασία (π.χ. [[Γιβραλτάρ|Χερσόνησος του Γιβραλτάρ]], [[Φώκλαντ Νήσοι|Φώκλαντ]], [[Περιοχές Κυρίαρχων Βάσεων Ακρωτηρίου και Δεκέλειας|Βρετανικά Υπερπόντια Εδάφη στην Κύπρο]]).
Η παραχώρηση του [[Χονγκ Κονγκ]] στην [[Κίνα]] το [[1997]] αναγνωρίζεται από τους περισσότερους ως το τέλος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας.
Στις 23 Ιουνιου 2016 έγινε δημοψήφισμα για την παραμονής ή αποχώρηση απο την [[Ευρωπαϊκή Ένωση]]. Το αποτέλεσμα ήταν 51,9% υπέρ της εξόδου 48,1% της παραμονής. Την επόμενη ημέρα, ο πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον προανήγγειλε την παραίτηση του.<ref>{{Cite web|url=http://www.huffingtonpost.gr/2016/06/24/apotelesmata-dhmopsifismatos-megali-vretania-apoxwrisi-ee-diethnes_n_10646900.html|title=Tα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος στη Μεγάλη Βρετανία. Νίκη του Brexit|website=The Huffington Post|accessdate=2016-06-29}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.eleftherostypos.gr/diethni/14608-grexit-fexit-auxit-kai-alla-deina-oi-epifoves-xores-gia-eksodo-apo-tin-ee-se-ena-xarti/|title=Grexit, Fexit, Auxit και άλλα δεινά: Οι επίφοβες χώρες για έξοδο από την ΕΕ σε ένα χάρτη|accessdate=2016-06-29}}</ref>
== Διακυβέρνηση ==
{{Κύριο|Πολιτική του Ηνωμένου Βασιλείου}}
[[Αρχείο:Palace of Westminster, London - Feb 2007.jpg|thumb|291px|[[Ανάκτορα του Ουεστμίνστερ|Βρετανικό Κοινοβούλιο]]]]
Το πολίτευμα του Ηνωμένου Βασιλείου είναι [[Βασιλευομένη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία]]. Η νομοθετική εξουσία ασκείται από το κοινοβούλιο, που αποτελείται από δύο σώματα, τη [[Βουλή των Λόρδων]] και τη [[Βουλή των Κοινοτήτων]].
Τα μικρότερα Έθνη του Ηνωμένου Βασιλείου, η Βόρεια Ιρλανδία, η Ουαλία και η Σκωτία διαθέτουν από το 1998 τοπικά αιρετά νομοθετικά σώματα και κυβερνήσεις. Η κεντρική κυβέρνηση έχει παραχωρήσει στα σώματα αυτά αρμοδιότητες σε ζητήματα όπως η εκπαίδευση, οι μεταφορές και το περιβάλλον. Ωστόσο έχει διατηρήσει το δικαίωμα να παύει ή να αναστέλλει τη λειτουργία τους σε περιπτώσεις εκτάκτου ανάγκης ή όποτε κρίνει απαραίτητο. Λόγω της έκρυθμης κατάστασης στη Βόρεια Ιρλανδία η λειτουργία της Συνέλευσης της Βορείου Ιρλανδίας έχει ανασταλεί τέσσερις φορές έως σήμερα, με μακροβιότερη την περίοδο από τον Οκτώβριο του 2002 έως το Μάιο του 2007. Στο διάστημα αυτό τις αρμοδιότητές της ασκούσε η κεντρική κυβέρνηση μέσω του Υπουργού Βόρειας Ιρλανδίας.
== Εκλογές ==
{{Κύριο|Εκλογές στο Ηνωμένο Βασίλειο}}
Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.<ref name="cia"/> Στη διοίκηση της χώρας εναλλάσσονται οι Συντηρητικοί και οι Εργατικοί, με παραδοσιακό τρίτο κόμμα τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες.
== Γεωγραφία ==
{| class="wikitable" align="right" width="280px"
|-
|colspan=2|[[Αρχείο:Map of United Kingdom.svg|280px|center]]
|-
|colspan=2| Χάρτης του Ηνωμένου Βασιλείου
|-
| '''Πληθυσμός''' || '''Υψόμετρο'''
|-
| πάνω από 5.000.000 [[Αρχείο:Square city locator.png|15px]]
| πάνω από 500 μ. <br>[[Αρχείο:Green rectangle 5.png|30px]]
|-
| πάνω από 500.000 [[Αρχείο:City locator 3.svg|20px]]
| έως 500 μ. <br>[[Αρχείο:Green rectangle 4.png|30px]]
|-
| πάνω από 100.000 [[Αρχείο:Circular map symbol.svg|15px]]
| έως 200 μ. <br>[[Αρχείο:Green rectangle 1.png|30px]]
|-
| πάνω από 50.000 [[Αρχείο:Circular map symbol 2.svg|15px]]
|
|-
| πάνω από 10.000 [[Αρχείο:Circular map symbol 3.svg|15px]]
|
|-
| κάτω από 10.000 [[Αρχείο:Circular map symbol 4.svg|15px]]
|}
Το μήκος των ακτών της χώρας φτάνει τα 12.429 χιλιόμετρα, ενώ υψηλότερη κορυφή είναι το όρος [[Μπεν Νέβις]] με ύψος 1.343 μέτρα. Η συνολική έκταση στην οποία περιλαμβάνονται οι νήσοι Σέτλαντ και Ρόκαλ είναι 243.610 τ.χλμ., από τα οποία 241.930 τ.χλμ. καλύπτουν χερσαία έκταση και τα 1.680 υδάτινη.<ref name="cia"/>
=== Σημαντικές πόλεις ===
'''[[Αγγλία]]'''
* [[Λονδίνο]] (Πρωτεύουσα)
* [[Μπέρμιγχαμ]]
* [[Ληντς]]
* [[Σέφιλντ]]
* [[Μάντσεστερ]]
* [[Λίβερπουλ]]
* [[Μπρίστολ]]
* [[Κόβεντρι]]
* [[Λέστερ]]
* [[Νότιγχαμ]]
* [[Νιούκασλ]]
* [[Πλίμουθ]]
* [[Γουλβερχάμπτον]]
* [[Ντέρμπι]]
* [[Σαουθάμπτον]]
'''[[Ουαλία]]'''
* [[Κάρντιφ]]
* [[Σουόνσι]]
* [[Νιούπορτ]]
'''[[Σκωτία]]'''
* [[Γλασκώβη]]
* [[Εδιμβούργο]]
* [[Αμπερντήν]]
* [[Ντάντι]]
* [[Ινβερνές]]
'''[[Βόρεια Ιρλανδία]]'''
* [[Μπέλφαστ]]
* [[Ντέρι]]
* [[Λίσμπουρν]]
== Δημογραφία ==
===Πληθυσμός===
[[Αρχείο:Population pyramid for the United Kingdom using 2011 census data.png|thumb|Κατανομή ανδρών και γυναικών ανά ηλικιακή ομάδα σύμφωνα με την απογραφή του 2011]]
[[Αρχείο:Population density UK 2011 census.png|thumb|Χάρτης πληθυσμιακής πυκνότητας σύμφωνα με την απογραφή του 2011]]
Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού ήταν σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2015 τα 80,54 χρόνια (78,37 χρόνια οι άνδρες και 82,83 οι γυναίκες).<ref name="cia"/>
{|class="wikitable sortable"
|+Κατανομή ανά περιοχή (2011)
|-
! Περιοχή !! Πληθυσμός !! colspan="2"|Ποσοστό !! Έκταση!! Πληθυσμιακή πυκνότητα
|-
| [[Αγγλία]] || 53.012.456 || {{bartable|83.9}} || 130.427 χλμ² || 406/χλμ²
|-
| [[Σκωτία]] || 5.295.000 || {{bartable|8.4}} || 78.772 χλμ² || 67/χλμ²
|-
| [[Ουαλία]] || 3.063.456 || {{bartable|4.8}} || 20.778 χλμ² || 147/χλμ²
|-
| [[Βόρεια Ιρλανδία]] || 1.810.863 || {{bartable|2.9}} || 13.843 χλμ²|| 130/χλμ²
|-
| '''Ηνωμένο Βασίλειο''' || 63.181.775 || {{bartable|100||||background:grey}} || 243.820 χλμ² || 259/χλμ²
|}
{| class="wikitable sortable"
|-
|+Κατανομή ανά ηλικιακή ομάδα (2011)<ref>[http://www.ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/population-and-household-estimates-for-the-united-kingdom/rft-table-3-census-2011.xls 2011 Census: Usual resident population by five-year age group and sex, local authorities in the United Kingdom], ons.gov.uk</ref>
|-
! Ηλικίες <br>σε έτη
! Πληθυσμός
! % του συνόλου
|-
| 0–4
| 3.914.000
| 6,2
|-
| 5–9
| 3.517.000
| 5,6
|-
| 10–14
| 3.670.000
| 5,8
|-
| 15–19
| 3.997.000
| 6,3
|-
| 20–24
| 4.297.000
| 6,8
|-
| 25–29
| 4.307.000
| 6,8
|-
| 30–34
| 4.126.000
| 6,5
|-
| 35–39
| 4.194.000
| 6,6
|-
| 40–44
| 4.626.000
| 7,3
|-
| 45–49
| 4.643.000
| 7,3
|-
| 50–54
| 4.095.000
| 6,5
|-
| 55–59
| 3.614.000
| 5,7
|-
| 60–64
| 3.807.000
| 6,0
|-
| 65–69
| 3.017.000
| 4,8
|-
| 70–74
| 2.463.000
| 3,9
|-
| 75–79
| 2.006.000
| 3,2
|-
| 80–84
| 1.496.000
| 2,4
|-
| 85–89
| 918.000
| 1,5
|-
| 90+
| 476.000
| 0,8
|}
{|class="wikitable sortable" style="text-align:right"
|-
|+Ηλικιακή δομή ανά φύλο (2011)<ref>[http://www.ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/population-and-household-estimates-for-the-united-kingdom/rft-table-1-census-2011.xls Table 1 2011 Census: Usual resident population by five-year age group and sex, United Kingdom and constituent countries], ons.gov.uk Accessed 20 December 2012</ref>
|-
!rowspan=2| Ηλικιακή ομάδα !!colspan=3| Πληθυσμός !!rowspan=2| %
|-
! Άντρες !! Γυναίκες !!Σύνολο<br>(εκατομμύρια)
|-
| 0–14 || 5.681 || 5.419 ||11.100 ||17,6
|-
| 15–64 || 20.751 || 20.953 ||41.704 ||66,0
|-
| 65+ || 4.597 || 5.781 || 10.378||16,4
|-
| Όλες οι ηλικίες ||31.029|| 32.153|| 63.182 || 100
|}
=== Γλώσσες ===
Δεν υπάρχει επίσημη γλώσσα αλλά κυριαρχεί η [[Αγγλική γλώσσα|αγγλική]] με 95%. Υπάρχουν ακόμη ομάδες που μιλούν [[κέλτικες γλώσσες]]: [[Ουαλική γλώσσα|Ουαλική]] (25% του πληθυσμού στην Ουαλία, περίπου 610.000 ομιλητές), [[Σκωτική Γαελική γλώσσα]] (60.000 ομιλητές). Επίσης μιλιέται η [[Σκωτική γλώσσα (Σκωτς)]] (1.500.000 ομιλητές στην Σκωτία και 30.000 στην Βόρειο Ιρλανδία).
=== Θρησκεία ===
Οι Βρετανοί είναι στην πλειοψηφία τους προτεστάντες. Ο [[αγγλικανισμός]] εγκαθιδρύθηκε στην Αγγλία το [[1534]], όταν διεκόπηκαν οι σχέσεις με την [[Καθολική Εκκλησία|Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία]] και οργανώθηκε η [[Εκκλησία της Αγγλίας]] ως επίσημη θρησκεία. Μαζί με την [[Εκκλησία της Σκωτίας]] λειτουργούν ως επίσημη θρησκεία αλλά και οι περισσότερες θρησκείες του κόσμου έχουν παρουσία. Ο παρακάτω πίνακας περιέχει τα πιο πρόσφατα στοιχεία απογραφής.<ref>Στην απογραφή του [[2001]], 390.000 άτομα δήλωσαν «[[Τζεντάι|Ιππότες Τζεντάι]]» αλλά δεν τους απονέμεται επίσημη αναγνώριση. [http://www.statistics.gov.uk/CCI/nugget.asp?ID=297&Pos=&ColRank=2&Rank=1000] [http://www.statistics.gov.uk/census2001/profiles/rank/jedi.asp]</ref><ref>Peach, Ceri, "United Kingdom, a major transformation of the religious landscape", in H. Knippenberg. ed. (2005). The Changing Religious Landscape of Europe. Amsterdam: Het Spinhuis. pp. 44–58. ISBN 90-5589-248-3</ref>.
{| {{prettytable}}
|+
|-
! Θρησκεία !! Πληθυσμός!! %
|-
| [[Αγγλικανοί]]
|align=right| 26.088.980 || 44,4
|-
| [[Καθολική εκκλησία|Ρωμαιοκαθολικοί]]
|align=right| 9.888.565 || 16,8
|-
| Λοιποί [[Χριστιανοί]]
|align=right| 6.083.003 || 10,3
|-
| [[Πρεσβυτεριανοί]]
|align=right| 2.524.740 || 4,3
|-
| [[Ισλάμ|Μουσουλμάνοι]]
|align=right| 1.591.000 || 2,7
|-
| [[Μεθοδιστές]]
|align=right| 1.430.686 || 2,4
|-
| [[Ινδουισμός|Ινδουιστές]]
|align=right| 559.000 || 1,0
|-
| [[Σιχ]]
|align=right| 336.000 || 0,6
|-
| [[Ιουδαϊσμός|Ιουδαίοι]]
|align=right| 267.000 || 0,5
|-
| [[Μορμόνοι]]
|align=right| 186.768 || 0,4
|-
| [[Βουδισμός|Βουδιστές]]
|align=right| 152.000 || 0,3
|-
|[[Μάρτυρες του Ιεχωβά]]
|align=right| 136.993 || 0,2
|-
| Άλλες θρησκείες
|align=right| 179.000 || 0,3
|-
| Δεν δήλωσαν
|align=right| 4.289.000 || 7,3
|-
| Χωρίς θρησκεία
|align=right| 9.104.000 || 15,5
|-
| Σύνολα θρησκειών
|align=right| 45.163.000 || 76,8
|}
=== Μετανάστες ===
Κατά τη διάρκεια της μεταπολεμικής περιόδου, η Αγγλία αποτέλεσε έναν από τους πιο σημαντικούς προορισμούς των μεταναστών που εγκαταστάθηκαν στην Ευρώπη, και ιδιαίτερα εκείνων που προέρχονταν από τις πρώην αγγλικές αποικίες. Οι κυριότερες χώρες προέλευσης των μεταναστών ήταν χώρες της [[Καραϊβική]]ς, το [[Πακιστάν]], το [[Μπανγκλαντές]], η [[Σρι Λάνκα]] και η [[Ινδία]].<ref>Figueroa, 1995:778</ref>
Ο πληθυσμός της Αγγλίας ανέρχεται σε 47.026.500 κατοίκους και οι μη λευκές μειονότητες αποτελούν το 6,3%, δηλ. περίπου 2.906.500 κάτοικοι.<ref>Figueroa, 1998: 125-128 στους Παλαιολόγου και Ευαγγέλου, 2003:153</ref>
Το ''Ηνωμένο Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας και της Βόρειας Ιρλανδίας'' είναι και ήταν πολιτισμικό, πολυεθνικό και πολυγλωσσικό στη σύνθεση του πληθυσμού του, ακόμα και πριν την άφιξη των μεγάλων μεταναστευτικών ρευμάτων στη δεκαετία του [[1950]]. Το [[1993]] από τα τρία εκατομμύρια περίπου των μη Ευρωπαίων κατοίκων του Ηνωμένου Βασιλείου οι 840.000 ήταν Ινδοί, 447.000 Πακιστανοί, 163.000 από το Μπανγκλαντές, 157.000 Κινέζοι και περίπου 891.000 ανήκαν στην μαύρη φυλή. Η πλειοψηφία όλων αυτών έχει γεννηθεί στη Βρετανία, ενώ αρκετοί δεν μιλούν καθόλου τη μητρική τους γλώσσα και η πολιτισμική τους ταυτότητα έχει πλέον διαφοροποιηθεί σε μεγάλο βαθμό.<ref>Grant, 1997: 178, 184 στους Παλαιολόγου και Ευαγγέλου, 2003: 153-154</ref>
== Οικονομία ==
[[Αρχείο:leedstownhall2.jpg|thumb|250px|Δημαρχείο του [[Λιντς (Αγγλία)|Λιντς]]]]
Μια από τις αιτίες που οδήγησαν σε μια χωρίς προηγούμενο ανάπτυξη της Βρετανίας ήταν οι αποικίες και η βιομηχανική επανάσταση, που επήλθε ως αποτέλεσμα. Αρχικά, η βιομηχανία της βασίστηκε στην ύπαρξη των πλούσιων κοιτασμάτων γαιάνθρακα και της εξασφάλιζε την απαραίτητη ενέργεια και στα πλούσια κοιτάσματα σιδηρομεταλλευμάτων.
Τα δύο αυτά, σε συνδυασμό με την εφεύρεση και την αξιοποίηση της [[ατμομηχανή]]ς, καθώς και η αφθονία των πρώτων υλών, που έρχονταν από τις αποικίες, δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη και των άλλων βιομηχανικών κλάδων.
Απέκτησε μια χωρίς προηγούμενο δύναμη, πολιτική και οικονομική. Έγινε το κέντρο του διεθνούς εμπορίου, ενώ η λίρα ήταν το επίσημο νόμισμα των εμπορικών ανταλλαγών σε όλο τον κόσμο.
Μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο άρχισε να διαφαίνεται στον ορίζοντα ένας από τους πιο μεγάλους οικονομικούς και πολιτικούς αντιπάλους, η Αμερική.
Στο διάστημα του μεσοπολέμου η Μεγάλη Βρετανία άρχισε να αντιμετωπίζει τα διάφορα απελευθερωτικά κινήματα στις αποικίες της. Την "χαριστική βολή" την δέχθηκε μετά το τέλος του [[Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος|Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου]], όταν οι αποικίες της άρχισαν να αποκτούν την ανεξαρτησία τους.
Σημαντικότεροι βιομηχανικοί τομείς της χώρας είναι: η εξορυκτική βιομηχανία<ref>{{Cite web|url=http://www.oryktosploutos.net/2016/10/uk.html#.WA-pavmLTIU|title=Η Εξορυκτική Βιομηχανία στο Ηνωμένο Βασίλειο (UK)|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=}}</ref>, η χαλυβουργία, η μηχανουργία, η υφαντουργία και η χημική βιομηχανία. Τα μηχανήματα της αγγλικής βιομηχανίας εξακολουθούν να είναι από τα καλύτερα στον κόσμο. Η υφαντουργία έχει παράδοση από την εποχή του [[Μεσαίωνας|Μεσαίωνα]] και κυρίως στον τομέα των μάλλινων υφασμάτων. Και σήμερα ακόμη, τα αγγλικά κασμίρια είναι από τα καλύτερα στον κόσμο. Σημαντική ακόμη είναι και η βιομηχανία τροφίμων, η ζυθοποιία, η ποτοποιία κ.ά.
Η μεγάλη βιομηχανική ανάπτυξη οδήγησε στην δημιουργία πυκνού δικτύου συγκοινωνιών και μεταφορών όλων των ειδών. Παρόλη την ανάπτυξη όμως, το εσωτερικό οδικό δίκτυο θεωρείται ξεπερασμένο και σήμερα εκσυγχρονίζεται με ταχείς ρυθμούς. Τα [[λιμάνι]]α είναι από τα πιο σύγχρονα στον κόσμο, ενώ ο εμπορικός της στόλος κατέχει μια από τις πρώτες θέσεις παγκοσμίως, όπως και οι αεροπορικές της συγκοινωνίες. Σε όγκο διεθνών συναλλαγών έρχεται στην τρίτη θέση ανάμεσα στις χώρες του δυτικού κόσμου.
Παράλληλα με τη βιομηχανία σημαντικά αναπτυγμένη είναι και η γεωργία και, κυρίως, η κτηνοτροφία. Από την γεωργική παραγωγή θα πρέπει να αναφερθούν το στάρι, το καλαμπόκι, το κριθάρι, η βρώμη και τα ζαχαρότευτλα.
Η Μεγάλη Βρετανία θεωρείται η χώρα όπου βελτιώθηκαν οι σημαντικότερες φυλές των ζώων που σήμερα εκτρέφονται σε όλο τον κόσμο και σήμερα είναι η χώρα με τη μεγαλύτερη εξαγωγή βελτιωμένων φυλών ζώων. Σημαντική επίσης είναι κι η αλιεία [[ρέγγα]]ς, [[βακαλάος|μπακαλιάρου]] κλπ. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα έχουν δημιουργηθεί μεγάλες προστριβές μεταξύ Μεγάλης Βρετανίας και [[Ισλανδία]]ς, ο λεγόμενος [[πόλεμος του μπακαλιάρου]], που μάλιστα στη δεκαετία του 1970 οδήγησε στη διακοπή των διπλωματικών σχέσεων των δύο χωρών.
== Συγκοινωνίες ==
[[File:Heathrow T5.jpg|thumb|Το [[Διεθνές Αεροδρόμιο Χίθροου|διεθνές αεροδρόμιο Χίθροου]] στα προάστια του [[Λονδίνο|Λονδίνου]] είναι ένα από τα μεγαλύτερα αεροδρόμια του κόσμου με την μεγαλύτερη κίνηση και διαθέτει 5 τερματικούς σταθμούς.<ref name="bbc1">{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/business/7472432.stm |title=Heathrow 'needs a third runway' |work=BBC News |accessdate=17 October 2008| date=25 June 2008}}</ref><ref name="airport">{{cite press release|url=http://www.aci.aero/aci/aci/file/Press%20Releases/2008/TOP30_International%20Passengers_2007.pdf |title=Statistics: Top 30 World airports |publisher=Airports Council International |date=July 2008 |accessdate=15 October 2008}}</ref>]]
Οι αεροπορικές συγκοινωνίες είναι επίσης πολύ προχωρημένες, με τα αεροδρόμια της χώρας να είναι υπερσύγχρονα και να εξυπηρετούν πολλά εκατομμύρια επιβάτες το χρόνο (το αεροδρόμιο [[Χίθροου]] του Λονδίνου είναι το μεγαλύτερο σε επιβατική κίνηση στον κόσμο), ενώ μόνο η πόλη του Λονδίνου διαθέτει 5 αεροδρόμια, το Χίθροου (νοτιοδυτικό Λονδίνο), Γκάτγουικ (νότιο), [[Διεθνές Αεροδρόμιο Λούτον|Λούτον]] (βόρειο), [[Διεθνές Αεροδρόμιο Στάνστεντ|Στάνστεντ]] (ανατολικό), και αυτό του [[Αεροδρόμιο του Σίτυ (Λονδίνο)|Σίτυ]] (κέντρο της πόλης), με αυτά του Χίθροου και του [[Διεθνές Αεροδρόμιο Γκάτγουικ|Γκάτγουικ]] να είναι τα μεγαλύτερα. Από τον Οκτώβριο του 2009 έως τον Σεπτέμβριο του 2010 όλα τα αεροδρόμια της χώρας εξυπηρέτησαν 211.4 εκατομμύρια επιβάτες.<ref name="caastats">{{cite web |url=http://www.caa.co.uk/docs/80/airport_data/201009/Table_01_Size_of_UK_Airports.pdf |title=Size of Reporting Airports October 2009 – September 2010 |accessdate=5 December 2010 |publisher=Civil Aviation Authority}}</ref><ref>{{cite news |title=BMI being taken over by Lufthansa |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/7697261.stm |accessdate=23 December 2009 |work=BBC News |date=29 October 2008}}</ref>
[[File:GBR rail passengers by year 1830-2015.png|thumb|left|150px|Αριθμός επιβατών αμαξοστοιχιών στη Μεγάλη Βρετανία, από το 1829 έως το 2015]]
Η οδήγηση γίνεται στην αριστερή πλευρά του δρόμου, με το τιμόνι των οχημάτων να βρίσκεται δεξιά. Οι οδικές αρτηρίες, που βρίσκονται σε πολύ καλή κατάσταση, καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος της χώρας. Το οδικό δίκτυο καλύπτει 46.904 χλμ κυρίων οδικών αρτηριών, 3.497 χλμ αυτοκινητοδρόμων, και 344.000 χλμ οδόστρωσης.<ref name="factbook">{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/uk.html |title=United Kingdom |work=[[The World Factbook]] |publisher=Central Intelligence Agency |accessdate=23 September 2008}}</ref> Ο περιφερειακός δρόμος Μ25 γύρω από το Λονδίνο, είναι ο μεγαλύτερος του κόσμου, <ref>{{cite book|title=Reading the Everyday|first=Joe|last=Moran|publisher=Routledge|p=95|isbn=978-1-134-37216-4}}</ref> ενώ το 2009 υπήρχαν 34 εκατομμύρια οχήματα με άδεια κυκλοφορίας στη Μεγάλη Βρετανία.<ref>{{cite web |url=http://www.dft.gov.uk/pgr/statistics/datatablespublications/tsgb/latest/tsgb2010vehicles.pdf |archiveurl=http://www.webcitation.org/5v0ol5E61 |archivedate=16 December 2010 |title=Transport Statistics Great Britain: 2010 |publisher=Department for Transport}}</ref>
Το Ηνωμένο Βασίλειο διαθέτει σιδηροδρομικό δίκτυο 16.209 χλμ σε Βρετανία και Βόρεια Ιρλανδία. Μετά τις εκτεταμένες ιδιωτικοποιήσεις κατά τη δεκαετία του 1990, υπάρχουν πολλές ιδιωτικές εταιρείες οι οποίες εκτελούν δρομολόγια αμαξοστοιχιών, με τον συνολικό αριθμό επιβατών για το 2015 να είναι 1.68 δισεκατομμύρια, <ref>{{cite web|url=http://orr.gov.uk/__data/assets/pdf_file/0008/20987/passenger-rail-usage-2015-16-q3.pdf |title=Passenger Rail Usage 2015-16 Q3 Statistical Release |page=1}}</ref><ref>{{cite news| url= http://www.independent.co.uk/news/business/news/revealed-how-the-world-gets-rich-from-privatising-british-public-services-9874048.html| title= Revealed: How the world gets rich - from privatising British public services| publisher= The Independent |accessdate= 30 December 2015| date= 30 November 2014}}</ref> και παράλληλα η βρετανική κυβέρνηση έχει προβλέψει δαπάνη 30 δισεκατομμυρίων λιρών για νέες υποδομές σιδηροδρόμων έως το 2026.<ref>{{cite news |url=http://www.bbc.co.uk/news/uk-16473296 |title=High-speed rail's long journey |work=BBC News |date=17 March 2014}}</ref>
== Πολιτισμός ==
[[Αρχείο:Cardiff University main building.jpg|thumb|Το κεντρικό κτήριο του Πανεπιστημίου του Κάρντιφ]]
Παράλληλα με την οικονομική και πολιτική ανάπτυξη, αναπτύσσονται στη χώρα τα γράμματα και οι τέχνες. Τα πρώτα καλλιτεχνικά λείψανα είναι τα μεγαλιθικά ιερά του Έιβμπερι, που χρονολογούνται μεταξύ του 1900-1600 π.Χ. Στη συνέχεια, μετά την κατάκτηση της από τους Ρωμαίους, οι τελευταίοι δίδαξαν το δικό τους πολιτισμό στους ντόπιους.
Με τη διάδοση του χριστιανισμού στα νησιά, αρχίζει μια καινούρια εποχή για την τέχνη. Αρχίζουν να κατασκευάζονται διάφοροι ναοί, μερικοί από τους οποίους καταστράφηκαν από την εισβολή και την κυριαρχία των [[Ούννοι|Ούννων]], ενώ μερικοί από αυτούς εξακολουθούν ακόμη και σήμερα να υπάρχουν.
Η [[Νορμανδοί|νορμανδική]] κατάκτηση των βρετανικών νησιών έπαιξε αποφασιστική σημασία στην όλη καλλιτεχνική εξέλιξη, που εξακολουθεί να εκφράζεται με τη μορφή διάφορων αρχιτεκτονικών κτισμάτων και με τη ζωγραφική. Οι νέες αντιλήψεις για την τέχνη, που αναπτύχθηκαν στην υπόλοιπη Ευρώπη κατά την [[Αναγέννηση]], άρχισαν να φτάνουν στη Βρετανία την εποχή του Ερρίκου του Η', που κάλεσε στην αυλή του διάφορους Ευρωπαίους καλλιτέχνες.
Αργότερα, το [[1768]], ο [[Γεώργιος Γ΄ της Μεγάλης Βρετανίας|Γεώργιος ο Γ΄]], δημιούργησε τη [[Βασιλική Ακαδημία Τεχνών]], ενώ η [[ζωγραφική]] και η [[γλυπτική]] γνωρίζει μια κάποια ανάπτυξη, χωρίς να δημιουργεί και τη δικιά της σχολή, όπως έγινε με άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Η [[λογοτεχνία]] στη Βρετανία αρχίζει να γνωρίζει ανάπτυξη και να βρίσκει το χαρακτήρα της μετά την εισβολή των Νορμανδών, στα 1066. Οι Νορμανδοί επέβαλλαν στους Άγγλους τη γλώσσα τους και τον πολιτισμό τους. Από την εποχή αυτή υπάρχουν μερικές ιστορίες με ιππότες και διάφοροι θρύλοι, όπως οι Αρθούριοι, που αρχικά γράφτηκαν στα λατινικά, αργότερα μεταφράστηκαν στα φραγκονορμανδικά και τέλος στα αγγλικά.
Κατά την Αναγέννηση, η λογοτεχνία έχει να επιδείξει μερικούς δυναμικούς εκπροσώπους, που ανάμεσά τους ξεχωρίζει ο [[Τόμας Μουρ]]. Πριν από την επικράτηση των [[πουριτανοί|πουριτανών]], το [[1642]], θα πρέπει να αναφερθεί κι ο κορυφαίος ποιητής της Αγγλίας, ο [[Σαίξπηρ]].
Μετά την επανάσταση του 1688, κάνει την εμφάνισή του το ρεαλιστικό μυθιστόρημα, που έχει ως θέμα του την καθημερινή ζωή. Κυριότεροι εκπρόσωποι της περιόδου αυτής είναι ο [[Ντάνιελ Ντεφόε]], ο [[Τόμπιας Σμόλλετ]] και άλλοι. Από τους ρομαντικούς πρέπει να αναφερθούν ο [[Τζον Κητς]], η [[Μαίρη Σέλλεϋ]] και ο [[Λόρδος Βύρων]]. Τα μετέπειτα χρόνια και μέχρι τα σημερινά υπάρχει πληθώρα λογοτεχνών, αλλά και πληθώρα τάσεων και αναζητήσεων. Ανάμεσα στα πιο γνωστά ονόματα θα πρέπει να αναφερθούν οι [[Τζόζεφ Κόνραντ]], [[Τόμας Χάρντυ]], [[Ράντγιαρντ Κίπλινγκ]], [[Όσκαρ Ουάιλντ]], [[Τ.Σ. Έλιοτ]], [[Γκράχαμ Γκρην]], [[Λώρενς Ντάρελ]] και άλλοι.
== Δείτε επίσης ==
* [[Σχέσεις Ελλάδας και Ηνωμένου Βασιλείου]]
* [[Βρετανικά Υπερπόντια Εδάφη]]
== Παραπομπές ==
<references />
| 