Χάικου: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Μίνως (συζήτηση | συνεισφορές)
επιμέλεια
Γραμμή 1:
[[Αρχείο:Japanpilz2.jpg|right|230px|thumb| Ζωγραφιά μανιταριών από τον [[Τσικούσο]] (1763-1830) και το χαϊκού "''«κάτι διασκεδαστικό»''" του Ρανγκιού (1798-1876)): ''«Μετά την πυρά/σώθηκ' η θράκα/ένα κόκκινο φύλλο»'']]
Το '''χαϊκού''' ({{lang-ja|俳句}}, "δηλαδή «αστείος στίχος"») είναι μια [[Ιαπωνία|ιαπωνική]] ποιητική φόρμα. Παραδοσιακά αποτελείται από τρεις ομάδες των 5, 7, 5 [[Συλλαβή|συλλαβών]], οι οποίες τοποθετούνται σε τρεις στίχους για έμφαση ή σε έναν, χωρισμένο με κενά. Το χαϊκού είναι με συνολικά 17 συλλαβές η πιο σύντομη μορφή ποίησης στον κόσμο. Περιγράφει μια εικόνα της φύσης και δίνει στοιχεία για την εποχή του χρόνου μέσα από ''εποχιακές λέξεις'' ([[Χαϊκού#Κίγκο|Κίγκο]]). Υπάρχουν επίσης ποιητές χαϊκού οι οποίοι ακολουθούν μια πιο ελεύθερη φόρμα. Ο ιδρυτής του σύγχρονου χαϊκού ως αυτόνομης μορφής [[ποίηση]]ς ήταν ο [[Μασαόκα Σίκι]], ο οποίος επίσης διαμόρφωσε τον όρο ''χαϊκού'' (από τους παλιότερους ''χαϊκάι'' ή ''χόκκου'').
 
Το '''χαϊκού''' ({{lang-ja|俳句}}, "αστείος στίχος") είναι μια [[Ιαπωνία|ιαπωνική]] ποιητική φόρμα. Παραδοσιακά αποτελείται από τρεις ομάδες των 5, 7, 5 [[Συλλαβή|συλλαβών]], οι οποίες τοποθετούνται σε τρεις στίχους για έμφαση ή σε έναν, χωρισμένο με κενά. Το χαϊκού είναι με συνολικά 17 συλλαβές η πιο σύντομη μορφή ποίησης στον κόσμο. Περιγράφει μια εικόνα της φύσης και δίνει στοιχεία για την εποχή του χρόνου μέσα από ''εποχιακές λέξεις'' ([[Χαϊκού#Κίγκο|Κίγκο]]). Υπάρχουν επίσης ποιητές χαϊκού οι οποίοι ακολουθούν μια πιο ελεύθερη φόρμα. Ο ιδρυτής του σύγχρονου χαϊκού ως αυτόνομης μορφής [[ποίηση]]ς ήταν ο [[Μασαόκα Σίκι]], ο οποίος επίσης διαμόρφωσε τον όρο ''χαϊκού'' (από τους παλιότερους ''χαϊκάι'' ή ''χόκκου'').
 
Ένα χαϊκού διαβάζεται σε μια αναπνοή.
Γραμμή 123 ⟶ 122 :
Ο [[Ρολάν Μπαρτ]] διακρίνει τις διάφορες δυνατές εναλλακτικές αναγνώσεις των χαϊκού. Τη δυτική ανάγνωση, η οποία το ερμηνεύει συμβολικά και ρέπει προς ένα [[Μεταφυσική|μεταφυσικό]] νόημα την απορρίπτει ως [[Ευρωκεντρισμός|ευρωκεντρική]]. Μια τέτοια ανάγνωση είναι αντίθετη στην [[Πρόθεση (Λογοτεχνία)|πρόθεση]] του χαϊκού <ref>Bettina Krüger (1997): ''Sehnsucht nach dem ganz anderen. Roland Barthes’ L’Empire des signes – eine Japan-Reise?'' Στο: ''parapluie'' no. 2 (sommer 1997).[http://parapluie.de/archiv/sehnsucht/japan/] {{ISSN|1439-1163}}</ref>. Ο Μπαρτ συγκρίνει το χαϊκού με το [[σατόρι]] του [[Βουδισμός Ζεν|βουδισμού Ζεν]] και βλέπει μια ουσιαστική [[Αναλογία (Ρητορική)|αναλογία]] στην αναλαμπή της [[αλήθεια]]ς<ref>Ο Ρολάν Μπαρτ παραπέμπει σχετικά στο τέλος του ''L'Effraction du sens'' στο χαϊκού του [[Ματσούο Μπασό]]: ''Πόσο θαυμαστό είναι, / Όποιος δε σκέφτεται: „Η ζωή παρέρχεται“ / Όταν βλέπει μια αστραπή.''</ref>
 
Ενάντια στις απόπειρες ερμηνείας δυτικού τύπου, η "«[[αποκωδικοποίηση]], [[τυποποίηση]] ή [[ταυτολογία]] … που από εμάς προορίζονται να ''διαρρήξουν'' το νόημα, δηλαδή να εισέλθουν σε αυτό"», μπορούν "«να αστοχήσουν στο χαϊκού, καθώς η ανάγνωσή του συνίσταται στην αιώρηση της γλώσσας και όχι στη πρόκλησή της"». Αντί γι' αυτό, το ζήτημα είναι πολύ περισσότερο "«να ταρακουνηθεί το νόημα και να πέσει όπως το δόντι αυτού που δαγκώνει το παράλογο, ο οποίος πρέπει να είναι ο μαθητής Ζεν"»<ref>Roland Barthes: «Der Einbruch des Sinns». Στο: Roland Barthes: ''Das Reich der Zeichen''. Frankfurt a.M., 1981, σελίδασελ. 98</ref>.
 
== Τα χαϊκού εκτός της Ιαπωνίας ==
Γραμμή 131 ⟶ 130 :
Μια από τις πρώτες αναγνωρισμένες προσπάθειες σύνθεσης χαϊκού στην [[Ελλάδα]] καταγράφεται το 1925, όταν ο Γ. Σταυρόπουλος δημοσιεύει στο περιοδικό ''Λυκαβηττός'' έξι μικρά ποιήματα με το γενικό τίτλο «Τρίστιχα» συνοδευόμενα από σύντομο σημείωμα γνωριμίας με το ποιητικό είδος<ref name="ένα">Μανιάτης 2006</ref>.
 
Ίσως ο πιο επιφανής Έλληνας που έγραψε χαϊκού είναι ο [[Γιώργος Σεφέρης]] ("«Δεκαέξι χαϊκού"», ''Τετράδιο Γυμνασμάτων'' (1928-1937)) και θεωρείται ο εισηγητής των χαϊκού στην Ελλάδα, είτε λόγω του κύρους του, είτε λόγω του ότι θεωρείται πως ήταν πιο επιτυχής στην προσπάθειά του<ref name="ένα"/>, όχι όμως χωρίς κριτική<ref>Γιώργος Κοροπούλης, ''«49. Σατόρι''», ένθετο "«Βιβλιοθήκη"», ''Ελευθεροτυπία'', 15 Δεκεμβρίου 2006 [http://www.enet.gr/online/online_issues?pid=51&dt=15/12/2006&id=77740500]</ref>.
 
Το χαϊκού έχει γνωρίσει μεγάλη διάδοση στην Ελλάδα, όπως φαίνεται και από την εισαγωγή του στα ελληνικά σχολεία. Στο μάθημα Μουσικής της Β΄ Γυμνασίου, αφού παρουσιάζεται τη μορφή χαϊκού στους μαθητές, τους ζητείται να μελοποιήσουν το [[Ματσούο Μπασό#Το χαϊκού του βατράχου|χαϊκού του βατράχου]] του Μπασό<ref>[http://dide.fth.sch.gr/books_mous_gym/b_ergasion.pdf Τετράδιο Εργασιών Μουσικής Β΄ Γυμνασίου, σελ. 18 (αρχείο PDF, 1.8 MB)]</ref>. Όπως αναφέρει ο Γιάννης Μανιάτης,
Γραμμή 161 ⟶ 160 :
== Βιβλιογραφία ==
=== Ελληνικά χαϊκού (ενδεικτικά) ===
* Ζαφειριάδης, Τάσος, και Χριστόφορος Νικολάου.: ''Χακί χαϊκού· στρατευμένη ποίηση''. Εκδόσεις Φαρφουλάς, 2010.
* Λαμπαδάρη, Στίβυ.: ''Άρρητον κάλλος· Χαϊκού''. Εκδόσεις «Εριφύλη» (2007).
* Παυλόπουλος, Γιώργης.: ''Τριαντατρία χαϊκού''. Εκδόσεις «Στιγμή».
* Πρίμπας, Γιώργος.: ''5+7+5 ακριβώς ή περίπου χαϊκού''. Εκδόσεις «Ενδυμίων» (2007).
* Σαβίνα, Ζωή.: ''La Casa, χαϊκού''. ΄Ισπανικά. Επιμέλεια, μετάφραση, σημειώσεις Carlos A. Castrillón, κοσμήματα Αλέξανδρος Mουστάκας, εξώφυλλο ο γλύπτης Βαγγέλης Μουστάκας. Εκδόσεις: Cuadernos Negros-, Κολομβία (2009).
* Σαβίνα, Ζωή.: ''Μάγισσες, χαϊκού-τάνκα''. 3η Έκδοση, σε έξι γλώσσες. Επιμέλεια Ζ. Σαβίνα, κοσμήματα Αλέξανδρος Μουστάκας. Εκδόσεις 5+6 (1994).
* Σαβίνα, Ζωή.: ''Μάγισσες, χαϊκού-τάνκα''. Δίγλωσσο. Επιμέλεια και κολάζ Ζωή Σαβίνα. Εκδοσεις Grafic Olimpia di Milano (1985)
* Σαβίνα, Ζωή.: ''Παγκόσμια ανθολογία χαϊκού. Τα φύλλα στο δέντρο ξανά''. Πολύγλωσσο (186 ποιητές, 500 σελίδες). Επιμέλεια κοσμήματα Αλέξανδρος Μουστάκας. Εκδόσεις 5+6 (2002).
* Σαβίνα, Ζωή.: ''Το Σπίτι, χαϊκού''. Δίγλωσσο. Επιμέλεια Ζωή Σαβίνα, Κοσμήματα Αλέξανδρος Μουστάκας. , Εκδόσεις «5+6 » (2008).
* [[Νίκος Σιδέρης|Σιδέρης, Νίκος]].: ''Η τέχνη του κόκκου''., Εκδόσεις «Μεταίχμιο», 2011.
* Τουμανίδης, Χρήστος (επιμέλεια).: ''Ανθολογία ελληνικού χαϊκού''., Εκδόσεις «Δελφοί», 1995.
* Τουμανίδης Χρήστος,: ''Κεριά θυέλλης'', Γαβριηλίδης, 2005
* Τουμανίδης Χρήστος,: ''Η γέφυρα των στίχων,'' (δίγλωσση συλλογή χαϊκού, με τον Αλβανό ποιητή Milianov Kallupi), Ελληνικός Κύκλος Χαϊκού, 2009
* Τσούκης, Γιώργος.: ''Τα χαϊκού του Θερμαϊκού''. Εκδόσεις Γιώργος Τσούκης, 2010.
* Τσουτάκος, Παναγιώτης.: ''Ερωτικά χαϊκού''. Εκδόσεις Ίδμων (2001).
 
=== Ιαπωνικά χαϊκού στα ελληνικά ===
Γραμμή 213 ⟶ 212 :
{{Ενσωμάτωση κειμένου|de|Haiku}}
 
 
[[Κατηγορία:Ποίηση]]
[[Κατηγορία:Ιαπωνικός πολιτισμόςΠοίηση|Χαικου]]
[[Κατηγορία:Ιαπωνικός πολιτισμός|Χαικου]]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/wiki/Χάικου"