Αχιλλέας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Ο Αχιλλέας ήταν γιος του [[Πηλέας|Πηλέως]] (γι' αυτό τον αποκαλούσαν και Πηλείδη), βασιλιάς των [[Μυρμιδόνες|Μυρμιδόνων]] στη [[Φθία]] (σημερινή ανατολική - βορειοανατολική [[Φθιώτιδα]]), η οποία βρίσκεται κοντά στα [[Φάρσαλα]] και της [[Νηρηίδες|Νηρηίδας]] [[Θέτις|Θέτιδος]]. Ο [[Δίας (μυθολογία)|θεός Δίας]] και ο [[Ποσειδώνας (μυθολογία)|θεός Ποσειδώνας]] συναγωνίστηκαν για το χέρι της μέχρι που ένα μαντείο αποκάλυψε ότι θα γεννούσε ένα γιο καλύτερο και πιο δυνατό από τον πατέρα του, οπότε και πολύ σοφά επέλεξαν να την δώσουν σε κάποιον άλλο. Σύμφωνα με το μετα-Ομηρικό μύθο, η [[Θέτις]] προσπάθησε να κάνει τον Αχιλλέα άτρωτο, βουτώντας τον στα [[Ύδατα Στυγός|νερά της Στύγας]], όμως πιάνοντάς τον από τη [[Πτέρνα|φτέρνα]], τον άφησε τρωτό σ' αυτό το σημείο. (Δείτε [[Αχίλλειος πτέρνα]]). Ο [[Όμηρος]], εν τούτοις, αναφέρει ένα ελαφρύ τραυματισμό του στην [[Ιλιάδα]]. Σε μια νεότερη και λιγότερο δημοφιλή εκδοχή, η [[Θέτις|Θέτιδα]] άλειψεάλειφε το αγόρι με [[αμβροσία]] κι έπειτα το έβαλεέβαζε κάθε [[Νύχτα|βράδυ]] πάνω από τη [[φωτιά]] ώστε να κάψει τα θνητά μέρη του κορμιού του. ΔιακόπηκεΌταν απόμια τον[[νύχτα]] Πηλέαο [[Πηλέας]] είδε την [[Θέτις|Θέτιδα]] να κάνει κάτι τέτοιο τρόμαξε (επειδή νόμιζε ότι ήθελε να σκοτώσει το παιδί) και εγκατέλειψεγι'αυτό της έβαλε της φωνές. Εξοργισμένη, η [[Θέτις|Θέτιδα]] έγκατέλειψε πατέρα και γιόγιο και επέστρεψε στην [[θάλασσα]], εξοργισμένηκοντά στις αδερφές της, της [[Νηρηίδες]]. Ο [[Πηλέας]] τον έδωσε (ίσως μαζί με τοτον μικρό φίλο του, τον [[Πάτροκλος|Πάτροκλο]]) στον [[Κένταυρος|κένταυρο]] [[Χείρων|Χείρωνα]], στο όρος [[Πήλιο]], να τον μεγαλώσει.

Σε μια μετα-Ομηρική (αλλά δημοφιλή) εκδοχή του μύθου, ο μάντης [[Κάλχας]] δήλωσε ότι οι [[Έλληνες]] δεν θα μπορούσαν να νικήσουν δίχως τη βοήθεια του Αχιλλέα, όμως η μητέρα του, η [[Θέτις|Θέτιδα]], ήξερε ότι η μοίρα του ήταν να πεθάνει αν πήγαινε στην [[Τροία]]. Έτσι τον έκρυψε στην αυλή του [[Λυκομήδης|Λυκομήδη]] στη [[Σκύρος|Σκύρο]], μεταμφιεσμένο σε κορίτσι. Εκεί είχε ένα δεσμό με τη [[Δηιάμεια ή Δειδάμεια]] με αποτέλεσμα ένα γιο, το [[Νεοπτόλεμος|Νεοπτόλεμο]]. Ανακαλύφθηκε, όμως, από τον πανούργο [[Οδυσσέας|Οδυσσέα]], που αφότου έμαθε που κρυβόταν ο Αχιλλέας, έφτασε στην [[Σκύρος|Σκύρο]] μαζί με τον παιδικό φίλο του Αχιλλέα, τον [[Πάτροκλος|Πάτροκλο]] και το δάσκαλο του, τον Φοίνικα. Μεταμφιεσμένος σε γυρολόγο με [[Κόσμημα|κοσμήματα]] και όπλαφορέματα πήγε στο παλάτι του [[Λυκομήδης|Λυκομήδη]] και εκεί συνάντησε τον ίδιο, τις κόρες του και τον Αχιλλέα. Ο [[Οδυσσέας]] με άδεια του [[Λυκομήδης|Λυκομήδη]], άφησε τα [[Κόσμημα|κοσμήματα]] και τα όπλαφορέματα μπροστά στις βασιλοπούλες. Όμως ο [[Οδυσσέας]] είχε κρύψει και τονένα Αχιλλέα[[Ξίφος|σπαθί]] κάτω από τα φορέματα. Έτσι ενώ οι κοπέλες δοκίμαζαν τα φορέματα ο οποίοςΑχιλλέας εντοπίστηκεβρήκε απότο σπαθί το γεγονόςτράβηξε ότικαι κοιτούσεέτσι ταο όπλα[[Οδυσσέας]] αντίκατάλαβε ταποιος κοσμήματαείναι. Εναλλακτικά, εντοπίστηκε με τον ήχο μίας σάλπιγγας, όπου αντί να δειλιάσει, άρπαξε ένα [[δόρυ]] ώστε να απωθήσει τους εισβολείς. Από εκεί και πέρα χρειάστηκε ελάχιστη πειθώ από τον [[Οδυσσέας|Οδυσσέα]], τον [[Πάτροκλος|Πάτροκλο]] και τον Φοίνικα για να αποφασίσει να πάει στην [[Τροία]].

Ο [[Αγαμέμνονας]] πήγε σε ένα μαντείο και ρώτησε εάν η εκστρατεία στην [[Τροία ]] θα είναι επιτυχημένη. Το μαντείο αποκρίθηκε στο ερώτημα του [[Αγαμέμνονας|Αγαμέμνονα]] και του απάντησε ότι εάν δει δύο από τους πιο γενναίους [[Αχαιοί|Αχαιούς]] βασιλιάδες να λογομαχούν τότε η εκστρατεία θα έχει επιτυχία. Πραγματικά σε ένα δείπνο συζητήθηκε το πώς θα κατακτηθεί η [[Τροία]]. Ο Αχιλλέας υποστήριζε ότι η Τροία θα κατακτηθεί με τη δύναμη των χεριών ενώ ο [[Οδυσσέας]] υποστήριζε ότι η [[Τροία]] θα πέσει με τον δόλο. Ο [[Αγαμέμνονας]] γνωρίζοντας για την εκπλήρωση του χρησμού καθώς δεν το είχε πει σε κανέναν, έβλεπε το καβγά χαμογελώντας.

Όταν οι [[Έλληνες]] συγκεντρώθηκαν στην [[Αυλίδα]] για πρώτη φορά, έκαναν θυσίες στους [[Δώδεκα θεοί του Ολύμπου|θεούς]] και έπειτα ξεκίνησαν να πλέουν για τη [[Τροία]]. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους, σταμάτησαν στη [[Μυσία]], η οποία είχε για βασιλιά τον [[Τήλεφο]]. Νομίζοντας πως είναι η [[Τροία]], οι [[Αχαιοί]] ξεσηκώθηκαν για να πολεμήσουν. Στη μάχη που επακολούθησε ο Αχιλλέας πολέμησε γενναία με τον [[Πάτροκλος|Πάτροκλο]] καθώς σκότωναν πολλούς στρατιώτες του Τήλεφου. Αλλά ο ίδιος ο Τήλεφος σκότωσε πολλούς [[Αχαιοί|Αχαιούς]] ανάμεσα τους και τον [[Θέρσανδρος|Θέρσανδρο]], τον γιο του [[Πολυνείκης|Πολυνείκη]] ο οποίος είχε πάρει μέρος στην δεύτερη πολιορκία της [[Θήβα|Θήβας]] μαζί με τους υπόλοιπους Επίγονους. Κατά την διάρκεια της μάχης, ο Αχιλλέας κυνήγησε τον Τήλεφο. Εκείνος φοβισμένος το έβαλε στα πόδια όμως μπλέχτηκε σε ένα κλήμα [[Αμπέλι|αμπελιού]] και έπεσε. Έτσι ο Αχιλλέας κατάφερε να τον πληγώσει στον μηρό με ένα κοντάρι που ο [[κένταυρος]] [[Χείρωνας]] του είχε δώσει. Όμως ακόμα και πληγωμένος ο Τήλεφος κατάφερε να αναγκάσει τους [[Αχαιοί|Αχαιούς]] να αποσυρθούν από τη [[Μυσία]]. Κατά τη διάρκεια του γυρισμού, το καράβι του Αχιλλέα όπως και όλων των [[Αχαιοί|Αχαιών]] έπεσε σε θαλασσοταραχή. Έτσι όταν οι [[Έλληνες]] ξαναγύρισαν στις πατρίδες τους, ήταν πάρα πολύ ταλαιπωρημένοι. Εν τω μεταξύ η πληγή του Τήλεφου δεν έκλεινε κι έτσι ο Τήλεφος ρώτησε ένα μαντείο του [[Απόλλων|θεού Απόλλωνα]] στη [[Λυκία]] το οποίο δήλωσε "ο τρώσας και ιάσεται" δηλαδή ότι «αυτός που πλήγωσε θα θεραπεύσει».

Σύμφωνα με αναφορές άλλων περί το χαμένο έργο του [[Ευριπίδης|Ευριπίδη]], ο Τήλεφος πήγε στην [[Αυλίδα]], προσποιούμενος το ζητιάνο και ζήτησε από τον Αχιλλέα να του γιατρέψει την πληγή. Ο Αχιλλέας τού αρνήθηκε, ισχυριζόμενος ότι δεν είχε ιατρικές γνώσεις. Εναλλακτικά, ο Τήλεφος κράτησε τον [[Ορέστης|Ορέστη]] όμηρο σε αντάλλαγμα με τη βοήθεια του Αχιλλέα στη θεραπεία της πληγής. Ο [[Οδυσσέας]] συμπέρανε πως το δόρυ δημιούργησε την πληγή, άρα το δόρυ θα έπρεπε να τη γιατρέψει. Ξύσματα χαλκού από το δόρυ τοποθετήθηκαν στην πληγή και ο Τήλεφος γιατρεύτηκε. Ο ίδιος μάλιστα από την ευγνωμοσύνη του προς τους [[Έλληνες]], τους υποσχέθηκε την ουδετερότητά του σε αυτόν τον πόλεμο και ότι θα τους δείξει τον δρόμο προς την [[Τροία]].

Όταν οι [[Έλληνες]] ξαναποφάσισαν να κάνουν μια εκστρατεία στην [[Τροία]], συγκεντρώθηκαν πάλι στην [[Αυλίδα]]. Όταν όμως ξεκίνησαν, τα καράβια δεν μπορούσαν να κινηθούν λόγω της άπνοιας που είχε προκαλέσει η θεά [[Άρτεμις|θεά Άρτεμις]]. Η [[Άρτεμις|θεά]] είχε προκαλέσει αυτή την άπνοια γιατί ο [[Αγαμέμνονας]] είχε σκοτώσει ένα ωραίο [[ελάφι]] στο άλσος της Άρτεμης[[Άρτεμις|Αρτέμιδος]] χωρίς να το ξέρει και μάλιστα ο ίδιος καυχήθηκε ότι ούτε η [[Άρτεμις|θεά ΆρτεμηΆρτεμις]] δεν θα σημάδευε τόσο καλά. Ο μάντης [[Κάλχας]] αποκάλυψε στον [[Αγαμέμνονας|Αγαμέμνονα]] ότι για να εξιλεωθεί η [[Άρτεμις|θεά]] θα πρέπει να θυσιάσει την κόρη του, την [[Ιφιγένεια]]. Ο [[Αγαμέμνονας]] με βαριά καρδιά αποφάσισε να θυσιάσει την [[Ιφιγένεια|κόρη]] του, όμως ο μόνος τρόπος για να καταφέρει να φέρει την [[Ιφιγένεια]] χωρίς τον φόβο της [[Κλυταιμνήστρα|Κλυταιμνήστρας]] ήταν ο δόλος. Ο [[Οδυσσέας]] κατάφερε να φέρει την [[Ιφιγένεια]] με την απόφασηπρόφαση πως θα παντρευόταν τον Αχιλλέα. Ο Αχιλλέας ο ίδιος δεν ήξερε τίποτα για αυτήν την απόφαση. Πραγματικά, η [[Κλυταιμνήστρα]] έρχεται με την [[Ιφιγένεια]] στολισμένη μαζί με το νυφικό της έπειτα όμως μαθαίνει από τον Αχιλλέα ότι δεν γίνεται κανένας [[γάμος]]. Η [[Κλυταιμνήστρα|βασίλισσα]] αγανακτισμένη προσπαθεί να πάρει με το μέρος της τον Αχιλλέα ο οποίος έχει θυμώσει που οι [[Έλληνες]] χρησιμοποίησαν το όνομα του χωρίς την άδεια του. Όμως η [[Ιφιγένεια]] βλέποντας τόσους άνδρες αποφασισμένους να πεθάνουν για την τιμή της [[Ελλάδα|Ελλάδας]], δέχεται να πεθάνει. Όταν η θυσία είναι έτοιμη, ο [[Κάλχας]] παίρνει ένα μαχαίρι για να θυσιάσει την [[Ιφιγένεια]], όμως αμέσως η [[Άρτεμις|θεά Άρτεμις]] παίρνει την [[Ιφιγένεια]] και την πηγαίνει στην χώρα των Ταύρων και την κάνει ιέρειά της ενώ ταυτόχρονα αφήνει στη θέση της [[Ιφιγένεια|Ιφιγένειας]] ένα [[ελάφι]]. ΟιΈτσι οι [[Έλληνες]] μεταξύ τους και ο Αχιλλέας μπορούν να πάνε στην [[Τροία]].

Ο ελληνικός στόλος αφού φεύγει από την [[Αυλίδα]], φτάνει στην [[Δήλος|Δήλο]]. Εκεί βρισκόταν ο [[Άνιος]], γιος του [[Απόλλων|θεού Απόλλωνα]] ο οποίος ήταν μάντης. Μάλιστα πρόβλεψε ότι η [[Τροία]] θα κατακτηθεί σε δέκα χρόνια και τους προσέφερε κατοικία για εννέα χρόνια τα οποία ισοδυναμούσαν με τα εννέα άκαρπα χρόνια του τρωικού[[Τρωικός πολέμουπόλεμος|Τρωικού Πολέμου]]. Οι [[Έλληνες]] με πρώτο τον Αχιλλέα αρνήθηκαν και αφού αποχαιρέτησαν τον [[Άνιος|Άνιο]], έφυγαν από την [[Δήλος|Δήλο]].

Ο ελληνικός στρατός λίγο πριν να φτάσει στη [[Τροία]], άραξε στην [[Τένεδος|Τένεδο]] στην οποία βασίλευε ο Τένης, ο γιος του [[Κύκνος (μυθολογία)|Κύκνου]]. Ο Τένης ήταν σύμμαχος των [[Τρώες|Τρώων]] και οι [[Έλληνες]] αποφάσισαν να πλήξουν την [[Τένεδος|Τένεδο]]. Ο Αχιλλέας μόλις αράζει το πλοίο του, βγαίνει αμέσως έτοιμος για πόλεμο αψηφώντας την εντολή της [[Θέτις|μητέρας]] του η οποία ήταν να μην σκοτώνει τους γιους ή τους εγγονούς του [[Απόλλων|θεού Απόλλωνα]] γιατί μία μέρα θα σκοτωθεί από τον ίδιο τον [[Απόλλων|θεό]]. Στην μάχη που ακολουθεί ο Αχιλλέας σκοτώνει τον Τένη και η αδελφή του, η [[Ημιθέα]] καταπίνεται από την [[γη]], λίγο πριν βιαστεί από τον Αχιλλέα.

Αφού η [[Τένεδος]] λεηλατήθηκε και έγινε προπύργιο των [[Έλληνες|Ελλήνων]], οι [[Αχαιοί]] κάνουν ένα μεγάλο συμπόσιο. Σε μία στιγμή όμως ο Αχιλλέας θυμώνει επειδή ο [[Αγαμέμνονας]] όταν καλούσε έναν, έναν τους [[Αχαιοί|Αχαιούς]] δεν τον κάλεσε από τους πρώτους έτσι όπως αρμόζει σε γιο [[Θέτις|θεάς]]. Οι [[Αχαιοί]] με πρώτο τον [[Οδυσσέας|Οδυσσέα]] προσπαθούν να τον ηρεμήσουν χωρίς αποτέλεσμα. Στο τέλος, η [[Θέτις]] αναγκάζεται να βγει από τη θάλασσα για να συμφιλιώσει τον Αχιλλέα και τον [[Αγαμέμνονας|Αγαμέμνονα]]. Το συμπόσιο συνεχίζεται όμως έπειτα ο Αχιλλέας ξαναμπλέκεται σε τσακωμό αυτή τη φορά με τον [[Οδυσσέας|Οδυσσέα]] με θέμα τον τρόπο κατάκτησης της Τροίας ακριβώς όπως την τελευταία φορά.

Όταν ο αχαικόςαχαϊκός στόλος έφτασε στη [[Τροία]] κανένας δεν τολμούσε να βγει από το καράβι του γιατί η μητέρα του Αχιλλέα, η [[Θέτις]] είχε πει πως όποιος ακουμπήξει πρώτος το έδαφος της [[Τροία|Τροίας]], θα σκοτωθεί αμέσως. Η κατάσταση χειροτερεύει καθώς μια ομάδα από [[Τρώες]] με αρχηγό τον [[Έκτορας|Έκτορα]], αρχίζει να πετροβολεί τα καράβια των [[Αχαιοί|Αχαιών]]. Λύση δίνει ο [[Οδυσσέας]] ο οποίος βγαίνει από το καράβι του αλλά παίρνει την ασπίδα μαζί του και λίγο πριν ακουμπήξει την τρωική γη ακουμπά πάνω στην [[ασπίδα]] του ώστε να μην γίνει ο χρησμός της [[Θέτις|Θέτιδας]]. Το ίδιο κάνει και ο [[Πρωτεσίλαος]] αλλά κατά λάθος ακουμπά για λίγο το χώμα και πεθαίνει αμέσως από το κοντάρι του [[Έκτορας|Έκτορα]]. Έπειτα από αυτό το γεγονός, οι [[Αχαιοί]] ευχαριστημένοι για την λύση του χρησμού ταυτόχρονα όμως και λυπημένοι για τον θάνατο του φίλου τους, βγαίνουν έξω και η μάχη αρχίζει. Κατά τη διάρκεια της μάχης ο Αχιλλέας μονομαχεί με τον [[Κύκνος (μυθολογία)|Κύκνο]] που είχε την ικανότητα να μην τον πληγώνει κανένα χάλκινο όπλο. Έτσι με δυσκολία, ο Αχιλλέας τοτον νικά, ρίχνοντας του μια μεγάλη πέτρα στο κεφάλι του. Η μάχη αυτή ήταν τόσο σφοδρή έτσι που όταν ανέφεραν τις επιτυχίες του Αχιλλέα, ανάφεραν την μάχη του με τον [[Κύκνος (μυθολογία)|Κύκνο]] μαζί με τις μάχες του με τον [[Έκτορας|Έκτορα]] και τον [[Μέμνων (μυθολογία)|Μέμνονα]].

Έπειτα τη μονομαχία του Αχιλλέα και του Κύκνου, οι [[Τρώες]] από τον φόβο τους μπήκαν μέσα στη πόλη τους φοβισμένοι. Εν τω μεταξύ οι [[Αχαιοί]] διαλέγουν αρχηγούς για τη πρεσβεία που θέλουν να στείλουν στους [[Τρώες]]. Ο Αχιλλέας αρνείται να γίνει μέρος της πρεσβείας και έτσι ο [[Οδυσσέας]] και ο [[Μενέλαος]] πηγαίνουν στην [[Τροία]] χωρίς εκείνον.

Μετά την πρώτη μάχη με τους [[Τρώες]], οι [[Έλληνες]], σύμφωνα με την [[Ιλιάδα]], πήραν αιχμάλωτες από το ιερό μαντείο του [[Απόλλωνας|Απόλλωνος]], πολλές ιέρειες και μία εξ' αυτών, ήταν και η [[Βρισηίδα]]. Ο Αχιλλέας, την ερωτεύτηκε και ήθελε να την κρατήσει, αλλά ο [[Αγαμέμνονας]] είχε διαφορετική γνώμη και προτίμησε να την κρατήσει για παλλακίδα του. Αυτή η απόφαση, εξόργισε τον Αχιλλέα, ο οποίος αποσύρθηκε στη σκηνή του και αρνήθηκε να βοηθήσει τους [[Έλληνες]], παρά τις παρακλήσεις τωντους, μέχρι που ο [[Έκτορας]] σκότωσε σε μία από τις πολλές μάχες, τον [[Πάτροκλος|Πάτροκλο]], ξάδερφο του Αχιλλέως.

Έτσι όπως λέγεται κατά τη διάρκεια του [[Τρωικός πόλεμος|πολέμου]], ο Αχιλλέας αναρωτιόταν για ποια πολεμούσε καθώς ποτέ δεν είχε γνωρίσει την [[Ελένη (μυθολογία)|Ωραία Ελένη]]. Αυτό το αίτημα το εκπλήρωσε η [[Θέτις]] με την βοήθεια της [[Αφροδίτη (μυθολογία)|θεάς Αφροδίτης]]. Κατά τη διάρκεια μιας νύχτας, η [[Αφροδίτη (μυθολογία)|θεά Αφροδίτη]] έβγαλε την [[Ελένη (μυθολογία)|Ωραία Ελένη]] από την αγκαλιά του [[Πάρις|Πάρη]] και την οδήγησε στον Αχιλλέα. Κι οι δύο συζήτησαν αλλά η πηγή που αναφέρει το περιστατικό (δηλαδή τα [[Κύπρια Έπη]]) δεν μας έχουν σωθεί ολόκληρα.

Κατά τον ένατο χρόνο του πολέμου οι [[Αχαιοί]] στρατιώτες επαναστάτησαν. Ο λόγος της ανταρσίας ήταν η κόπωση που υπέστησαν σε αυτά τα εννέα χρόνια και η έλλειψη τροφής. Με μεγάλη δυσκολία ο [[Αγαμέμνονας]] και ο Αχιλλέας υπενθύμισαν το χρέος τους ενώ ο [[Παλαμήδης (μυθολογία)|Παλαμήδης]] πήγε στη [[Δήλος|Δήλο]] για να φέρει τις Οινότροπες.

Η πολιορκία της [[Τροία|Τροίας]] δεν ήταν τόσο στενή και έτσι οι [[Τρώες]] μπορούσαν να βγαίνουν από τη πόλη τους για βοσκή και άλλες σημαντικές για τους [[Τρώες]] δουλειές. Έτσι μια μέρα η [[Πολυξένη (μυθολογία)|Πολυξένη]] και ο αδελφός της ο [[Τρωίλος (μυθολογία)|Τρωίλος]] που ήταν 18 χρονών βγήκαν από την [[Τροία]] για να πάρουν [[νερό]]. Ο [[Τρωίλος (μυθολογία)|Τρωίλος]] ήταν καβάλα σε ένα [[άλογο]] ενώ η [[Πολυξένη (μυθολογία)|Πολυξένη]] είχε μια στάμνα μαζί της. Δυστυχώς για τα αδέλφια, ο Αχιλλέας είχε στήσει ενέδρα στη πηγή γιατί ένας χρησμός έλεγε ότι εάν ο [[Τρωίλος (μυθολογία)|Τρωίλος]] γινόταν 19 χρονών, τότε η [[Τροία]] θα έμενε απόρθητη. Καθώς η [[Πολυξένη (μυθολογία)|Πολυξένη]] γέμιζε τη στάμνα της, ο Αχιλλέας ορμά. Φοβισμένη φεύγει αλλά ξεχνάει τον [[Τρωίλος (μυθολογία)|αδελφό]] της, τον [[Τρωίλος (μυθολογία)|Τρωίλο]] ο οποίος τρέχει με το [[άλογο]]. Αλλά ο Αχιλλέας τον φτάνει, τον πιάνει και τον σκοτώνει στον ναό του Θυμβραίου [[Απόλλων|Απόλλωνος]].

Τον Αχιλλέα με τη βοήθεια του [[Απόλλων|θεού Απόλλωνα]] σκότωσε ο [[Πάρις]] στον [[Τρωικός πόλεμος|Τρωικό πόλεμο]] χτυπώντας τον στην [[πτέρνα]].