Βόρεια Αμερική: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Η '''ΒόρειαΒόρειος Αμερική''' είναι το τμήμα της [[Αμερική|Αμερικής]] που βρίσκεται στο βόρειο ημισφαίριο της [[Γη]]ς. Βρέχεται στο Βορρά από τον [[Αρκτικός Ωκεανός|Αρκτικό ωκεανό]], ανατολικά από τον Βόρειο [[Ατλαντικός Ωκεανός|Ατλαντικό ωκεανό]], νοτιοανατολικά από την [[Καραϊβική Θάλασσα]], και στη δυτική της πλευρά από τον [[Ειρηνικός Ωκεανός|Ειρηνικό ωκεανό]]. Προς το νότο βρίσκεται η [[Νότια Αμερική|Νότιος Αμερική]]. Καλύπτει έκταση περίπου 24.490.000 [[τετραγωνικό χιλιόμετρο|τετραγωνικών χιλιομέτρων]], περίπου 4,8% της συνολικής επιφάνειας του πλανήτη ή περίπου 16,4% της ξηράς. Σύμφωνα με την μέση εκτίμηση πληθυσμού των Ηνωμένων Εθνών για το 2017 ο πληθυσμός της εκτιμάται σε 584.241.000 κατοίκους.<ref name=pop>[http://esa.un.org/unpd/wpp/DataQuery/ Επίσημη εκτίμηση πληθυσμού των Ηνωμένων Εθνών, αναθεώρηση 2015]</ref>

Η ΒόρειαΒόρειος και ΝότιαΝότιος Αμερική ονομάστηκαν, κατά γενική παραδοχή, από τον Γερμανό χαρτογράφο [[Μάρτιν Βαλντσιμέλλερ]] κατά το όνομα του Ιταλού εξερευνητή [[Αμέριγκο Βεσπούτσι]]. Ο Βεσπούτσι ήταν ο πρώτος Ευρωπαίος που υποστήριξε ότι η Αμερική δεν ήταν οι [[Ανατολικές Ινδίες]], αλλά μια διαφορετική, άγνωστη μέχρι τότε ήπειρος. Ο Βεσπούτσι ανακάλυψε τη ΝότιαΝότιο Αμερική και ακολούθησε τις ακτές της Κεντρικής ώσπου έφτασε στη Βόρεια, συνδέοντας έτσι τις δικές του ανακαλύψεις με αυτές του [[Χριστόφορος Κολόμβος|Χριστόφορου Κολόμβου]] λίγα χρόνια πριν.

Η ΒόρειαΒόρειος Αμερική, ή κάποια μέρη της, κατά το παρελθόν, ειδικά κατά την πρώτη περίοδο αποικισμού, αναφέρονταν και με άλλα ονόματα.

* Το ισπανικό τμήμα αναφερόταν και σανως [[Νέα Ισπανία]].

* Οι Ισπανοί αποκαλούσαν τη ΒόρειαΒόρειο Αμερική "Φλόριντα"«Φλώριδα», που τελικά έγινε το όνομα της πολιτείας των ΗΠΑ.

* Οι Άγγλοι χρησιμοποιούσαν το όνομα ''Βιρτζίνια'' προς τιμή της βασίλισσας Ελισάβετ (που στα αγγλικά αποκαλούνταν ''The Virgin Queen'', η παρθέναπαρθένος βασίλισσα). Ο [[Τζων Ντη]] πρότεινε να χρησιμοποιηθεί το όνομα ''[[Ατλαντίδα|Ατλαντίς]]'', πιστεύοντας ότι πρόκειται για τη χαμένη ήπειρο που περιέγραψε ο [[Πλάτωνας|Πλάτων]].

* Το βορειότερο τμήμα αναφερόταν και σανως ''Νορουμπέγκα'' (''Norumbega''),

Η ΒόρειαΒόρειος Αμερική αποτελεί το βόρειο τμήμα της [[Αμερική]]ς. Το όριό της προς νότο είναι τα σύνορα [[Κολομβία]]ς-[[Παναμάς|Παναμά]] σύμφωνα με τις περισσότερες πηγές, ή η [[Διώρυγα του Παναμά]] σύμφωνα με κάποιες άλλες ή ακόμα και ο [[Ισθμός του Τεουαντεπέκ]] για αυτούς που ορίζουν τη ΒόρειαΒόρειο Αμερική σανως το κομμάτι ξηράς που βασίζεται πάνω στην [[Καραϊβική πλάκα]]. Πριν να ανυψωθεί η Κεντρική Αμερική, η περιοχή ήταν βυθισμένη στη θάλασσα. Τα νησιά των [[Δυτικές Ινδίες|Δυτικών Ινδιών]] σκιαγραφούν μια βυθισμένη πλέον γέφυρα γης που κάποτε ένωνε τη ΒόρειαΒόρειο με τη ΝότιαΝότιο Αμερική μέσω της [[Φλόριντα|Φλ]]<nowiki/>ώριδος και της [[Βενεζουέλα]]ς.

Το μεγαλύτερο μέρος της ΒόρειαςΒορείου Αμερικής βρίσκεται πάνω στη [[Βορειοαμερικάνικη πλάκα|ΒορειοαμερικάνικηΒορειοαμερικανική τεκτονική πλάκα]]. Κάποια τμήματα της [[Καλιφόρνια|Καλιφόρνιας]] και του δυτικού Μεξικού αποτελούν τα όρια της [[Ειρηνική πλάκα|Ειρηνικής Πλάκας]], και οι δυο πλάκες συναντιούνται στο [[Ρήγμα του Αγίου Ανδρέα]]. Το νότιο τμήμα και το μεγαλύτερο μέρος των Δυτικών Ινδιών βρίσκεται πάνω στην [[Καραϊβική Πλάκα]], ενώ οι πλάκες [[Πλάκα Χουάν ντε Φούκα|Χουάν ντε Φούκα]] και [[Πλάκα Κόκος|Κόκος]] βρίσκονται ανάμεσα στην Ειρηνική και Βορειοαμερικάνικη πλάκα.

Η ήπειρος μπορεί γενικά να χωριστεί σε τέσσερις μεγάλες περιοχές: τις [[Μεγάλες Πεδιάδες]] που απλώνονται από τον Κόλπο του Μεξικού ως τον Αρκτικό Καναδά, το γεωλογικά νεότερο δυτικό τμήμα με τα [[Βραχώδη Όρη]], τις ερήμους στα δυτικά, την Καλιφόρνια και την Αλάσκα, τις πεδιάδες της [[Καναδική Ασπίδα|Καναδικής ΑσπίδαςΑσπίδος]] στα βορειοανατολικά και την ανατολική περιοχή που περιλαμβάνει τα [[Απαλάχια Όρη]], την ανατολική ακτή και τη χερσόνησο της ΦλόρινταΦλώριδος. Το Μεξικό, με τα εκτεταμένα οροπέδια και τις [[Αμερικανικές Κορδιλιέρες]] ανήκει μορφολογικά περισσότερο στο δυτικό τμήμα, αν και οι ανατολικές παρόχθιες πεδιάδες εκτείνονται νότια κατά μήκος του Κόλπου.

Τα βουνάόρη της δύσηςδύσεως είναι χωρισμένα στη μέση. Το ένα τμήμα αποτελεί η κυρίως οροσειρά των Βραχωδών και το άλλο οι οροσειρές του Ειρηνικού στην Καλιφόρνια, το Όρεγκον, την Ουάσιγκτον και τη Βρετανική Κολομβία. Στη μέση βρίσκεται ο μεγάλος κρατήρας, ένα βαθύπεδο που περιέχει χαμηλότερα βουνά και επίπεδες ερήμους. Η ψηλότερη κορφή είναι το [[όρος ΜακΚίνλεϊ]] ή Ντενάλι στην Αλάσκα.

Οι κύριες γλώσσες στη ΒόρειαΒόρειο Αμερική είναι τα [[αγγλική γλώσσα|αγγλικά]], τα [[ισπανική γλώσσα|ισπανικά]] και τα [[γαλλική γλώσσα|γαλλικά]]. Ο όρος ''Αγγλοαμερική'' χρησιμοποιείται για τις αγγλόφωνες χώρες της Αμερικής, κοινώς τις ΗΠΑ και τον Καναδά (στον οποίο δεύτερη επίσημη γλώσσα είναι τα γαλλικά), αλλά μερικές φορές και για το [[Μπελίζ]] και ορισμένα τμήματα της Καραϊβικής. Ο όρος ''[[Λατινική Αμερική]]'' αναφέρεται γενικά στο χώρο νότια των ΗΠΑ όπου κυριαρχούν λατινογενείς γλώσσες, ειδικότερα στο Μεξικό, τις χώρες της Κεντρικής Αμερικής, το μεγαλύτερο μέρος της Καραϊβικής και τη ΝότιαΝότιο Αμερική.

Η Γαλλική γλώσσα έχει παίξει ιστορικά σημαντικό ρόλο στη ΒόρειαΒόρειο Αμερική και παραμένει κύρια γλώσσα σε μερικές περιοχές. Ο Καναδάς έχει δύο επίσημες γλώσσες, καθώς τα γαλλικά είναι επίσημη γλώσσα στο [[Κεμπέκ]] και μαζί με τα αγγλικά επίσημη γλώσσα στο [[Νιου Μπράνσγουικ]]. Άλλα μέρη όπου μιλιέταιομιλείται η γαλλική είναι οι [[Γαλλικές Δυτικές Ινδίες]] και ο [[Σαιν Πιερ και Μικελόν]], καθώς και η [[Λουιζιάνα]] των ΗΠΑ όπου είναι επίσημη γλώσσα. Η [[Αϊτή]] συμπεριλαμβάνεται σε αυτή την κατηγορία για ιστορικούς κυρίως λόγους, αλλά οι Αϊτινοί μιλούν [[Κρεόλ γλώσσα|Κρεόλ]] καθώς και γαλλικά. Η Κρεόλ, αν και προέρχεται από τα γαλλικά, δεν αποτελεί διάλεκτό τους αλλά ξεχωριστή γλώσσα.

Από κοινωνική και πολιτιστική άποψη, η ΒόρειαΒόρειος Αμερική αποτελεί μια καλά καθορισμένη και διακριτή οντότητα. Ο Καναδάς και οι ΗΠΑ έχουν παρόμοιο πολιτισμό και παραδόσεις, καθώς είναι και οι δύο πρώην Βρετανικές αποικίες. Λόγω των ιστορικών αυτών δεσμών έχει αναπτυχθεί ανάμεσα στις δύο χώρες μια κοινή πολιτισμική και οικονομική αγορά. Αντίστοιχα, οι Λατινόφωνες χώρες αποτέλεσαν στο παρελθόν αποικίες της Ισπανίας. Στο Μεξικό και τις χώρες της Κεντρικής Αμερικής, όπου άνθισε ο πολιτισμός των Μάγια, οι λαοί διατηρούν κοινές παραδόσεις που δεν γνωρίζουν γεωγραφικά σύνορα. Η Κεντρική Αμερική και η Λατινόφωνη Καραϊβική έχουν ιστορικά περισσότερα κοινά στοιχεία λόγω γεωγραφικής εγγύτητας, καθώς και λόγω του γεγονότος ότι το Μεξικό, μετά την ανεξαρτησία του από την Ισπανία, δεν προώθησε την ιδέα μιας Κεντροαμερικανικής Ένωσης και παρέμεινε σχετικά απομονωμένο.

Ο πληθυσμός της ΒόρειαςΒορείου Αμερικής είναι έντονα φυλετικά και εθνοτικά διαφοροποιημένος. Οι τρεις κύριες εθνοτικές ομάδες είναι οι [[λευκή φυλή|λευκοί]], οι [[Μεστίζο]] και οι [[μαύρη φυλή|μαύροι]] (κυρίως [[Αφροαμερικάνοι]] και έγχρωμοι της Καραϊβικής). Υπάρχουν σημαντικές μειονότητες Ινδιάνων και Ασιατών, καθώς και άλλες εθνοτικές ομάδες.

Η ΒόρειαΒόρειος Αμερική συχνά χωρίζεται σε υποπεριοχές, δεν υπάρχει όμως κάποιος επίσημος διαχωρισμός. Η Κεντρική Αμερική αποτελεί το νότιο τμήμα της περιοχής, αλλά το βόρειο όριό της καθορίζεται διαφορετικά ανάλογα με την πηγή. Από γεωφυσική άποψη, η περιοχή της Κεντρικής Αμερικής ξεκινά στον Ισθμό του Τεχουαντεπέκ στο Μεξικό, δηλαδή στα όρια των Πολιτειών Καμπέτσε, Τσιάπας, Ταμπάσκο, Κιντάνα Ρου και Γιουκατάν.<ref>[http://www.britannica.com/eb/article-9110092/Central-America Μπριτάννικα, λήμμα "Κεντρική Αμερική"]</ref> Κατά τον ΟΗΕ το Μεξικό αποτελεί τμήμα της Κεντρικής Αμερικής· αντίθετα, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν συμπεριλαμβάνει το Μεξικό, όπως και το Μπελίζ. Από [[γεωπολιτική]] άποψη το Μεξικό συνήθως δεν θεωρείται μέρος της Κεντρικής Αμερικής.<ref>[http://www.bartleby.com/61/8/C0200800.html The American Heritage Dictionary, λήμμα "Κεντρική Αμερική"]</ref>