Όρος Πελέ: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 1:
{{coord|14|49|0|N|61|10|0|W|type:mountain|display=title}}
{{πληροφορίες βουνού}}
[[Αρχείο:MontagnePeléeMartinique 1.jpg|thumb|250px267px|Το όρος Πελέ όπως φαίνεται από το Καρμπ.]]
Το '''όρος Πελέ''' ([[γαλλική γλώσσα|γαλλικά]]: ''Montagne Pelée'') είναι ενεργό ηφαίστειο στην νήσο [[Μαρτινίκα]], [[Υπερπόντιοι νομοί και περιοχές|υπερπόντια περιοχή]] της Γαλλίας στην [[Καραϊβική]]. Με ύψος 1.397 μέτρα, είναι η ψηλότερηυψηλότερη κορυφή του νησιού. Βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του νησιού. Είναι το πιο ενεργό ηφαίστειο στις [[Μικρές Αντίλλες]]. Το ηφαίστειο είναι γνωστό για την έκρηξη του το 1902, η οποία κατέστρεψε την πόλη [[Σαιντ-Πιέρ, Μαρτινίκη|Σαιντ Πιερ]], προκαλώντας 28.000 θανάτους, τους περισσότερους από οποιαδήποτε έκρηξη μέσα στον 20ο20-ό αιώνα. Αυτή η έκρηξη χρησιμοποιήθηκε για να περιγράψει τις εκρήξεις πελέιου τύπου, ο οποίος πήρε το όνομά του από το ηφαίστειο.
 
== Γεωγραφία - γεωλογία ==
Γραμμή 13:
 
=== Έκρηξη του 1902 ===
[[Αρχείο:Pelee 1902 3.jpg|thumb|250px|Το Σαιν Πιερ μετά την έκρηξη.]]
Τον Ιανουάριο του 1902 το όρος Πελέ έδειξε σημάδια αυξημένης δραστηριότητας των [[φουμαρόλη|φουμαρολών]]. Τις 23 Απριλίου άρχισαν οι πρώτες μικρές εκρήξεις, οι οποίες ακολουθήθηκαν από [[σεισμός|σεισμικές δονήσεις]] και νέφη στάχτης και [[θείο|θειούχων αερίων]], τα οποία κάλυψαν τη γύρω περιοχή. [[Φίδι]]α και άλλα ζώα εγκατέλειψαν τις πλαγιές του ηφαιστείου, με αποτέλεσμα 50 άνθρωποι και 200 ζώα να πεθάνουν από τσιμπήματα φιδιών. Καθώς η ηφαιστειακή δραστηριότητα στο κρατήρα εντεινόταν, το νερό στη [[λίμνη]] στο κρατήρα Λετάνγκ Σεκ έφτασε σε [[σημείο βρασμού]]. Τις 5 Μαΐου 1902 τα τοιχώματα του κρατήρα υποχώρησαν και το καυτό νερό ανακατεύτηκε με χαλαρά ηφαιστειακά πετρώματα και σχημάτισε ένα [[λαχάρ]] που κατέβηκε την κοιλάδα του ποταμού Μπλα με ταχύτητα 100 χλμ/ώρα και σκότωσε 23 εργάτες σε ένα εργοστάσιο στις εκβολές του ποταμού. Στη συνέχεια και κατά την είσοδό του στη θάλασσα προκάλεσε ένα [[τσουνάμι]], με ύψος 3 μέτρα.<ref name="authHVW">[http://www.geo.auth.gr/765/5_historical/53_pelee.htm Pelee (Μαρτινίκα, 1902)], Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσαλλονίκης, κείμενο μετάφραση από [http://www.geology.sdsu.edu/how_volcanoes_work/Pelee.html MT. PELÉE ERUPTION (1902) How Volcanoes Work]</ref>
 
Γραμμή 24:
=== Μετέπειτα δραστηριότητα ===
[[Αρχείο:Pelee 1902 6.jpg|thumb|200px|Ο ακιδόμορφος ηφαιστειακός δόμος που αναπτύχθηκε μετά την έκρηξη του 1902.]]
 
Τον Οκτώβριο του 1902 στο κρατήρα Λετάνκ Σεκ άρχισε ένα αναπτύσσεται ένας ακιδόμορφος [[ηφαιστειακός δόμος]]. Ο θεαματικός αυτός [[οβελίσκος]] αναπτυσσόταν μέχρι 15 μέτρα την ήμερα και έφτασε σε ύψος 300 μέτρων και διάμετρο 100 με 150 μέτρων. Κατά τη διάρκεια της νύχτας φεγγοβολούσε, καθώς οι ρωγμές στην επιφάνειά του άφηναν να φαίνεται η πυρακτωμένη λάβα στο εσωτερικό του. Ο δόμος ονομάστηκε «Ακίδα του Πελέ» ή «Πύργος του Πελέ». Έγινε ασταθής και τελικά κατέρρευσε το Μάρτιο του 1903,<ref name="authHVW"/><ref>{{cite book|last=Scarth|first=Alwyn|title=''La Catastrophe''|publisher=Oxford|year=2002|pages=219–221}}</ref> πέντε μήνες μετά την δημιουργία του.