Κομμουνιστικό Κόμμα Κύπρου: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
||
Γραμμή 29:
Σύμφωνα με δημοσίευμα της [[Πολίτης (εφημερίδα Κύπρου)|εφημερίδας Πολίτης]], την εποχή εκείνη, όλα τα εργατικά και κομμουνιστικά κόμματα της Ευρώπης βρίσκονταν τότε κάτω από την επίδραση της [[Δεύτερη Διεθνής|2ας Διεθνούς]].<ref name=":2" /> Με την ίδρυση της [[Κομμουνιστική Διεθνής|3ης Διεθνούς]] από τον [[Βλαντίμιρ Λένιν|Λένιν]] το 1924 και την καταγγελία τη 2ας Διεθνούς για οππορτουνιστικές και εθνικιστικές θέσεις, το [[Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας]] μέσω των Ελλήνων και Κυπρίων που ζούσαν στην [[Αίγυπτος|Αίγυπτο]], αποφάσισε να ιδρύσει το Κομμουνιστικό Κόμμα Κύπρου και να το εντάξει στην 3η διεθνή, κάτω από την άμεση καθοδήγηση του ΚΚΕ.<ref name=":2" />
Όπως αναφέρει η Χαραυγή, τον Φεβρουάριο του 1926 γίνεται συνδιάσκεψη στελεχών σε πολύ στενό κύκλο για λόγους ασφαλείας, με στόχο την έγκριση των προκαταρκτικών εγγράφων του Ιδρυτικού Συνεδρίου και πρόγραμμα δράσης. Ακολούθησαν επαφές με το ΚΚΕ. Τον Ιούλιο έρχεται από την Ελλάδα, σταλμένος από το ΚΚΕ, ο Χαράλαμπος Βατυλιώτης (Βάτης)<ref name=":5">{{Cite web|url=http://pdf.kathimerini.com.cy/issues/20150426_ALL.pdf|title=90 χρόνια ΑΚΕΛ μέσα από τους ηγέτες του|last=|first=|date=2015-04-26|website=|publisher=[[Καθημερινή (εφημερίδα Κύπρου)|Καθημερινή]]|archiveurl=http://www.webcitation.org/6si11Pg6N|archivedate=2017-08-14|accessdate=2017-08-14}}</ref> ο οποίος, σε συνεργασία με την προϋπάρχουσα κεντρική επιτροπή του ΚΚΚ προετοίμασε τις εισηγήσεις και τις θέσεις για το ιδρυτικό συνέδριο βασισμένη στα προκαταρκτικά έγγραφα. Το ιδρυτικό συνέδριο έγινε σε σπίτι στην οδό Βασιλείου Μακεδόνος 13. Λόγω της καταδίωξης αποφασίστηκε όπως το ιδρυτικό συνέδριο διεξαχθεί τον Δεκαπενταύγουστο, έτσι ώστε να μην κινήσει υποψίες η σύναξη των κομμουνιστών, λόγω της γιορτής.<ref name=":4" />
Σύμφωνα με το ΑΚΕΛ, το ιδρυτικό συνέδριο του KKK υπήρξε το επιστέγασμα μιας διαδικασίας, που είχε αρχίσει στα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1920 με την εμφάνιση στην Κύπρο της [[Σοσιαλισμός|σοσιαλιστικής ιδεολογίας]] και των πρώτων [[Κομμουνισμός|κομμουνιστικών]] πυρήνων. Tο KKK ήταν γέννημα των νέων οικονομικών και κοινωνικών συνθηκών, που διαμορφώθηκαν στην Κύπρο με την ανάπτυξη του [[Καπιταλισμός|καπιταλισμού]] στο πρώτο τέταρτο του 20ου αιώνα. H εμφάνιση και ανάπτυξη της [[Εργατική τάξη|εργατικής τάξης]] ήταν το σημαντικότερο στοιχείο αυτής της εξέλιξης. H εργατική τάξη ζούσε και εργαζόταν κάτω από άθλιες συνθήκες της πιο άγριας εκμετάλλευσης και καταπίεσης από τους [[Αγγλοκρατία στην Κύπρο|Βρετανούς αποικιοκράτες]], την ντόπια αστική τάξη, τους τοκογλυφους και τους τσιφλικάδες. Γεννήθηκε η ιστορική αναγκαιότητα ταξικής συνειδητοποίησης, οργάνωσης και πάλης των εργαζομένων για τα δίκαια και τα δικαιώματα τους. Αυτή την αναγκαιότητα ήρθε να καλύψει με την ίδρυση του το KKK. Επιπλέον, η [[Ρωσική Επανάσταση|Mεγάλη Oκτωβριανή Σοσιαλιστική Eπανάσταση]] στη Ρωσία, η ακτινοβολία και η επίδραση της στο παγκόσμιο εργατικό και επαναστατικό κίνημα ήταν ο δεύτερος σημαντικός παράγοντας που ώθησε στη δημιουργία του KKK. O απόηχος της επανάστασης έφτασε και στη Κύπρο. Οι θέσεις του σοσιαλισμού για μια κοινωνία ελεύθερων ανθρώπων απαλλαγμένη από κάθε καταπίεση και εκμετάλλευση και στηριγμένη στην ισότητα, τη δημοκρατία και την κοινωνική δικαιοσύνη συγκίνησαν και κινητοποίησαν τους πρωτοπόρους εργάτες, υπάλληλους, αγρότες, βιοτέχνες και προοδευτικούς διανοούμενους της εποχής.<ref name=":3">{{Cite news|url=http://www.akel.org.cy/istoria-kkk-akel/#.WZFryFEjHIU|title=Ιστορία ΚΚΚ – ΑΚΕΛ|last=|first=|date=2014-02-04|work=|newspaper=|language=|first5=|archive-url=https://web.archive.org/web/20170814094043/http://www.akel.org.cy/istoria-kkk-akel/|archive-date=2017-08-14|accessdate=2017-08-14|via=}}</ref>
Γραμμή 36:
Ιδρυτές αποτέλεσαν οι Χαράλαμπος Βατυλιώτης (Βάτης), Kώστας Xριστοδουλίδης (Σκελέας), Γ. Λεύκης, Χρ. Σαββίδης, Χαρ. Σολομωνίδης, Κατίνα Νικολάου-Τουμάζου, Πλάτωνας Τουμάζου, Κώστας Δράκος, Χριστόδουλος Αρτεμίου, Κλεάνθης Κιουπής, Γιώργος Σολιάτης, Χαράλαμπος Σκαπανέας, Κώστας Ερωτας, Λεωνίδας Χριστοδουλίδης και Αννινος Γεωργίου. Στο Συνέδριο ως εκπρόσωποι της μαθητικής και εργατικής νεολαίας έλαβαν μέρος οι Κυριάκος Κουκουλλής, Μάρκος Μαρκουλλής, Γιώργος Σολομωνίδης, Ευστάθιος Ξυναρής, Μ. Μικελλίδης, ενώ συμμετείχαν επίσης οι γιατροί Νικολαΐδης και Βασιλείου.<ref name=":0">{{Cite web|url=http://dialogos.com.cy/haravgi/wp-content/uploads/sites/3/2016/08/15082016.pdf|title=Oι πρωτοπόροι κομμουνιστές έθεσαν τα θεμέλια της ταξικής πάλης|last=Νικόλα|first=Νικόλας|date=2016-08-15|website=|publisher=[[Χαραυγή (εφημερίδα Κύπρου)|Χαραυγή]]|page=23|archiveurl=http://www.webcitation.org/6shtITzSc|archivedate=2017-08-14|accessdate=2017-08-14}}</ref><ref name=":4" />
Το Συνέδριο ενέκρινε το Καταστατικό του Κόμματος και μια σειρά από έγγραφα, ενώ τέλος εξέλεξε Κεντρική Επιτροπή στην ηγεσία της οποίας τέθηκε ο Σκελέας. Οι θέσεις και οι αποφάσεις του ΚΚΚ δημοσιοποιήθηκαν στην εφημερίδα ''Νέος Άνθρωπος'' (εκφραστικό όργανο του κόμματος<ref>{{Cite web|url=http://dialogos.com.cy/haravgi/wp-content/uploads/sites/3/2016/02/18022016.pdf|title=60 χρόνια στην πρώτη γραμμή|last=Νικόλα|first=Νικόλας|date=2016-02-18|website=|publisher=[[Χαραυγή (εφημερίδα Κύπρου)|Χαραυγή]]|page=7|archiveurl=http://www.webcitation.org/6si0joars|archivedate=2018-08-14|accessdate=}}</ref>) μεταξύ 18 Σεπτεμβρίου και 24 Δεκεμβρίου 1926. Οι θέσεις και αποφάσεις αυτές ήταν:<ref name=":0" />
* Μανιφέστο προς τους εργάτες και χωρικούς της Κύπρου
* Θέσεις για την οικονομική και πολιτική κατάσταση
Γραμμή 63:
=== Κοινωνικά ζητήματα ===
Μέσω των υπόλοιπών του αποφάσεων, το ΚΚΚ επικύρωσε τις θέσεις του και τα αιτήματά του πάνω στα ζητήματα που αφορούσαν το εργατικό και το αγροτικό κίνημα. Κάποια από αυτά ήταν η ελευθερία οργανώσεως και η αναγνώριση όλων των Εργατικών Σωματείων χωρίς φορολογία, το οκτάωρο, ή αποζημίωση ή ιατρική περίθαλψη από τις εταιρείες προς τους εργάτες που καθίστανται ανίκανοι προς εργασία λόγω ατυχήματος εν ώρα εργασίας και ανάλογη αποζημίωση προς τις οικογένειές τους σε περίπτωση θανάτου, η αποζημίωση στους υπαλλήλους και εργάτες που απολύονται χωρίς λόγο, η ίδρυση Κυβερνητικής Επαγγελματικής Σχολής προς δωρεάν φοίτηση των φτωχών και η ίδρυση Ταμείου Περιθάλψεως προς αποζημίωση ή ιατρική περίθαλψη των εργατών σε περίπτωση ατυχήματος εν ώρα της εργασίας στις ιδιωτικές επιχειρήσεις. Για τα εισοδήματα του Ταμείου Περιθάλψεως προτείνουν φορολογία επί των νέων κτιρίων που η αξία τους υπερβαίνει τις 500 στερλίνες, φορολογία επί των σιγαροποιητικών μηχανών που εξουδετερώνουν εργατικά χέρια, φορολογία επί των εισαγόμενων έτοιμων ενδυμάτων, υποδημάτων και διαφόρων άλλων αντικειμένων που κατασκευάζονται και στην Κύπρο και φορολογία επί των δημοσίων θεαμάτων. Ακόμη η προστασία των εργαζομένων γυναικών και των ανήλικων παιδιών, η κατάργηση της φορολογίας επί των ειδών πρώτης ανάγκης, η αντικατάστασή της με φορολογία επί του κεφαλαίου, η κατάργηση του φόρου υποτελείας, η ειδική νομοθεσία για την προστασία των εργατών στα μεταλλεία, η επιβολή φορολογίας επί των εξαγόμενων μεταλλευμάτων και ο τερματισμός της καταδίωξης από την αστυνομία.<ref name=":0" />▼
▲αποζημίωση ή ιατρική περίθαλψη από τις εταιρείες προς τους εργάτες που καθίστανται ανίκανοι προς εργασία λόγω ατυχήματος εν ώρα εργασίας και ανάλογη αποζημίωση προς τις οικογένειές τους σε περίπτωση θανάτου, η αποζημίωση στους υπαλλήλους και εργάτες που απολύονται χωρίς λόγο, η ίδρυση Κυβερνητικής Επαγγελματικής Σχολής προς δωρεάν φοίτηση των φτωχών και η ίδρυση Ταμείου Περιθάλψεως προς αποζημίωση ή ιατρική περίθαλψη των εργατών σε περίπτωση ατυχήματος εν ώρα της εργασίας στις ιδιωτικές επιχειρήσεις. Για τα εισοδήματα του Ταμείου Περιθάλψεως προτείνουν φορολογία επί των νέων κτιρίων που η αξία τους υπερβαίνει τις 500 στερλίνες, φορολογία επί των σιγαροποιητικών μηχανών που εξουδετερώνουν εργατικά χέρια, φορολογία επί των εισαγόμενων έτοιμων ενδυμάτων, υποδημάτων και διαφόρων άλλων αντικειμένων που κατασκευάζονται και στην Κύπρο και φορολογία επί των δημοσίων θεαμάτων. Ακόμη η προστασία των εργαζομένων γυναικών και των ανήλικων παιδιών, η κατάργηση της φορολογίας επί των ειδών πρώτης ανάγκης, η αντικατάστασή της με φορολογία επί του κεφαλαίου, η κατάργηση του φόρου υποτελείας, η ειδική νομοθεσία για την προστασία των εργατών στα μεταλλεία, η επιβολή φορολογίας επί των εξαγόμενων μεταλλευμάτων και ο τερματισμός της καταδίωξης από την αστυνομία.<ref name=":0" />
Στο αγροτικό ζήτημα το ΚΚΚ ζητούσε ίδρυση γεωργικής τράπεζας, απαλλοτρίωση της εκκλησιαστικής περιουσίας προς χάριν των ακτημόνων, κατάργηση της δεκάτης και την αντικατάστασή της με φόρο εισοδήματος, προστασία της κτηνοτροφίας με παραχώρηση δασικών περιοχών, κατάργηση των αγροτικών χρεών κτλ.<ref name=":0" />
== Παρανομία ==
Η Βρετανική διοίκηση του νησιού είχε ενοχληθεί από τη δράση του ΚΚΚ. Με αφορμή τα [[Οκτωβριανά]] του 1931, όπου συγκροτήθηκε αντιαποικιακό μέτωπο, καθιστά το ΚΚΚ παράνομο, εξορίζει τον Γενικό Γραμματέα του ΚΚΚ Xαράλαμπο Bατυλιώτη (Βατή) και τον Βοηθό Γενικό Γραμματέα Kώστα Xριστοδουλίδη (Σκελέα) και φυλακίζει άλλα στελέχη του .<ref name=":0" /><ref name=":1">{{Cite web|url=https://papapolyviou.com/2016/04/16/akel-ta-prota-vimata-aprilios-1941/|title=ΑΚΕΛ: Τα πρώτα βήματα (Απρίλιος 1941)|last=Παπαπολυβίου|first=Πέτρος|date=2016-04-16|website=Περί Ιστορίας|publisher=|archiveurl=https://archive.is/NqekL|archivedate=2017-08-14|accessdate=2017-08-14}}</ref><ref name=":2" /><ref name=":3" /><ref>{{Cite news|url=http://archive.philenews.com/el-gr/p-papapolyviou/1419/337068/oktovriana-1931-i-vretaniki-via|title=Οκτωβριανά 1931: η βρετανική βία|last=Παπαπολυβίου|first=Πέτρος|date=2016-10-22|work=|first5=|archive-url=https://archive.is/cEQaL|archive-date=2017-08-14|accessdate=2017-08-14|via=}}</ref><ref name=":5" /> Μέχρι τη δεκαετία του 1940, το αποδεκατισμένο ΚΚΚ έστρεψε την προσοχή του στη δημιουργία συνδικάτων και στην κατοχύρωση του εργασιακού καθεστώτος των εργαζομένων, με αποκορύφωμα τη δημιουργία της Παγκύπριας Συνδικαλιστικής Επιτροπής (ΠΣΕ) το 1939.<ref name=":2" /> Επιπλέον, μέλη του ΚΚΚ που μετανάστευσαν σε Αγγλία και βόρειο Αμερική, συμμετείχαν στις [[Διεθνείς Ταξιαρχίες]] στο πλευρό των Ισπανών Δημοκρατικών στον [[Ισπανικός εμφύλιος πόλεμος|ισπανικό εμφύλιο πόλεμο]]. Περίπου 59 Κύπριοι κομμουνιστές πολέμησαν το διδακτορικό καθεστώς του [[Φρανθίσκο Φράνκο|Φράγκο]], μεταξύ των οποίων και ο [[Εζεκίας Παπαϊωάννου]], ιστορικό στέλεχος του ΑΚΕΛ.<ref name=":0" />
Η χαλάρωση των δικτατορικών μέτρων με την έναρξη του [[Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου]] έδωσε τη δυνατότητα στους κομμουνιστές να ιδρύσουν με άλλα δημοκρατικά στοιχεία το [[Ανορθωτικό Κόμμα Εργαζόμενου Λαού|ΑΚΕΛ]] το 1941 για νόμιμη δράση. Ανάμεσα στους ιδρυτές τους ΑΚΕΛ υπήρχαν μέλη του ΚΚΚ. Το ΚΚΚ εξακολουθούσε να βρίσκεται στην παρανομία. Το ΚΚΚ και το ΑΚΕΛ συνυπήρχαν μέχρι το 1944, έχοντας τον ίδιο Γενικό Γραμματέα, τον [[Πλουτής Σέρβας|Πλουτή Σέρβα]].<ref name=":1" />
Το 5ο συνέδριο του ΚΚΚ, τον Νοέμβριο του 1944, αποφάσισε τη συγχώνευση των δύο κομμάτων. Ουσιαστικά διαλύθηκε το ΚΚΚ και η αριστέρα στην Κύπρο συνέχισε με μοναδικό εκπρόσωπο το ΑΚΕΛ. Το ΑΚΕΛ θεωρεί ότι αποτελεί διάδοχο του ΚΚΚ.<ref name=":1" /><ref name=":0" /><ref name=":3" />
== Ηγέτες ==
Πρώτος γενικός γραμματέας του ΚΚΚ ήταν ο Χαράλαμπος Βατυλιώτης (Βατής). Ο Βατής στη συνέχεια έφυγε στο εξωτερικό. Καθήκοντα γενικού γραμματέα ανέλαβε ο Kώστας Xριστοδουλίδης (Σκελέας), έως το 1930, όταν και επέστρεψε στην Κύπρο ο Χαράλαμπος Βατυλιώτης. Το 1931, όπως έχει προαναφερθεί, οι δύο ηγέτες του ΚΚΚ εξορίστηκαν από τους Βρετανούς και το κόμμα κηρύχθηκε παράνομο. Γενικός Γραμματέας ανέλαβε τότε ο Κώστας Κόνωνας. Το 1936, την ηγεσία ανέλαβε ο [[Πλουτής Σέρβας]], ο οποίος παρέμεινε στη θέση του ως το 1944 που το κόμμα διαλύθηκε.<ref name=":5" />
== Παραπομπές ==
| |||