Φλάβιος Αέτιος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

{{πληροφορίες προσώπου}}Ο '''Φλάβιος Αέτιος'''<ref>Hughes, Ian. ''Aetius: Attila's Nemesis''. List of Plates, 1</ref> ([[λατινική γλώσσαλατινικά]]: ''Flavius Aetius'', [[390]] - [[21 Σεπτεμβρίου]] [[454]]) ήταν [[Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία|Ρωμαίος]] ηγέτης (dux) και πατρίκιος, και στρατηγός της [[Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία|Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας]]. Ήταν ικανός στρατιωτικός διοικητής και ο πιο ισχυρός άνθρωπος στη [[Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία]] για δύο δεκαετίες (433-454). Άσκησε πετυχημένη αμυντική πολιτική στις επιθέσεις των βαρβάρων μισθοφόρων Φοιδεράτων που εγκαταστάθηκαν σε όλη τη [[Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία]]. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ίδιος συγκέντρωσε ένα μεγάλο ρωμαϊκό και συμμαχικό (Φοιδεράτοι) στρατό για να σταματήσει τους [[Ούννοι|Ούννους]] στη [[Μάχη των Εθνών]], που έληξε με την καταστροφή της εισβολής των [[Ούννοι|Ούννων]] του [[Αττίλας|Αττίλα]] το 451 μ.Χ.

Μαζί με τον αντίπαλο του τον Βονιφάτιο, συχνά αποκαλείται ως <nowiki>''</nowiki>«ο τελευταίος των Ρωμαίων"».
[[File:Western Roman Empire.png|thumb|[[Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία]]]]

Ο Φλάβιος Αέτιος γεννήθηκε στο [[DurostorumΝτουροστόρουμ]] της [[Moesia InferiorΜοισία|Κάτω Μοισίας]] (σημερινή [[Σιλίστρα]], [[Βουλγαρία]]), περίπου το 390 μ.Χ. (εφόσον το 405 εμφανίζεται στις πηγές σαςσαν έφηβος). Πατέρας του ηταν ο Γαουδέντιος και η μητέρα του ηταν μια πλούσια κυρία ιταλικής καταγωγής αλλα δυστυχώς δεν μας έχει διασωθεί το όνομα της.

Ο Αέτιος παντρεύτηκε την κόρη του Καρπίλιου ίσως πρίνπριν το 425 καθώς ο Γρηγόριος της Τούρ αναφέρει οτι ο Αέτιος παντρεύτηκε πριν μπει στην υπηρεσία του σφετεριστή Ιωάννη και απέκτησαν ένα γιο τον Καρπίλιο.

Μετα το 432 ο Αέτιος φέρεται να ξαναπαντρεύεται με την Πελαγία χήρα του Κόμη της Αφρικής Βονιφάτιου με την οποία αποκτά ένα γιο τον Γαουδέντιο και ενδεχομένως μια κόρη της οποιας το όνομα δεν εχει διασωθεί και η οποία φέρεται να παντρεύτηκε ενανέναν απο τους Αξιωματικούςαξιωματικούς του Αέτιου τον Θραυστίλα.

=== Πρώιμα χρόνια και θητεία υπό [[Ιωάννης (αυτοκράτορας)|Ιωάννη]] ===

Το 408 επέστρεψε, αλλά ο Αλάριχος τον ζήτησε πάλι πίσω σαν όμηρο λιγουςλίγους μήνες αργότερα αλλααλλά το αίτημα του απορρίφθηκε. Πάντως λίγο καιρό πιο μετά ο Αέτιος βρίσκεται ξανά όμηρος αλλααλλά αυτή τη φορά στα χέρια των Ούννων.

Την περίοδο 423-425 βρίσκεται στην υπηρεσία του σφετεριστή Ιωάννη οπου κατείχε το αξίωμα του [[Κουροπαλάτης|Cura PalatiiΚουροπαλάτη]]. Εστάλη υπουπό του Ιωάννου ως πρέσβης στους Ούννους μέ αιτημα για βοήθεια περι το 424. Επέστρεψε στην Ιταλία το 425 μαζί με ενα μεγάλο Ουνικό στρατό και παρότι ο Ιωάννης είχε ηδη ανατραπεί ο Αέτιος πολέμησε τον ΡωμαικόΡωμαϊκό στρατό που ηταν υπουπό τηντη διοίκηση του Άσπαρου. Μετά απο μερικές μάχες έκανε ειρήνη με τον Αυτοκράτορα [[Ουαλεντινιανός_Γ΄|ΒαλεντινιανοΒαλεντινιανό Γ’]] και τη μητέρα του [[Γάλλα Πλακιδία|Πλακιδία]] και κανόνισε την ασφαλή επιστροφή του Ουνικού στρατού πίσω στην πατριδαπατρίδα τους με αντάλλαγμα να διοριστειδιοριστεί Κόμης και Magister Utriusque Militum per Gallias.

To 429 δολοφονεί τον Μagister Militum Praesentalis (ανώτατο διοικητηδιοικητή του ΣτρατουΣτρατού της Δυτικής ΡωμαικήςΡωμαϊκής ΑυτοκρατοριαςΑυτοκρατορίας) Φλάβιο Κωνσταντίνο Φήλιξ και τη γυναίκα του με την κατηγορία οτι συνομωτούσαν εναντίον του.

Μετά τη δολοφονία του Φήλικος ο Αέτιος παρέμεινε μόνος de facto ανώτατος Στρατιωτικός Διοικητής της Δύσης (αν και δεν έιχε τον τίτλο του ΠατρίκίουΠατρικίου που εθιμοτυπικά έφεραν ολοιόλοι οι ανώτατοι διοικητεςδιοικητές).

Το 430 νίκησε τους Αλαμανούς και σεμε μια αστραπιαιααστραπιαία κίνηση κατέστρεψε μια ομάδα Βισιγότθων που λυμαίνονταν την περιοχή της Άρλ αιχμαλωτίζοντας μάλιστα και τον αρχηγό τους Ανάολσο.

=== Ο ανταγωνιστής Βονιφάτιος ===

Το 432 αφου νίκησε τους Φράγκους και έκλεισε ειρήνη μαζί τους έστειλε τον Επίσκοπο Υδάτιο πίσω στην Ισπανία συνοδευόμενο αποαπό τον Κηνσόριο.

Ο Αέτιος και ο Βονιφάτιος ητανήταν δυοδύο εξαίρετοι Στρατηγοί στην υπηρεσία του Βαλεντινιανού και της Πλακιδίας αλλααλλά ητανήταν ανταγωνιστές και εχθροί και όσο ο Βονιφάτιος έλειπε στην Αφρική μεταξυμεταξύ 425 και 432 ο Αέτιος έχτιζε το προφίλ και τις διασυνδέσεις του στη Ρώμη και μεταξυμεταξύ 427 και 429 συνομωτούσε με σκοπό την ηθική εξόντωση του αντιπάλου του, κατικάτι το οποίο είχε πετύχει μεχριμέχρι το 429 οποτεοπότε και αποκαλύφθηκε η αλήθεια και ο Βονιφάτιος αποκαταστάθηκε αλλααλλά ο Αέτιος ηταν παντοδύναμος και ακομαακόμα και ο Αυτοκράτορας Βαλεντινιανός δεν μπορούσε να τον τιμωρήσει για τη συνομωσία του κατακατά του Βονιφάτιου.

Το 432 ο Βονιφάτιος επέστρεψε απο την Αφρική με στρατό και συναντησεσυνάντησε τον Αέτιο σε μάχη κοντά στο Ρίμινι. Ο Βονιφάτιος νίκησε τον Αέτιο αλλααλλά ο ίδιος τραυματίστηκε θανάσιμα στη μάχη.

Ο Αέτιος διέφυγε στα κτήματα του στην Β. Ιταλία αλλααλλά μετά απο μια απόπειρα δολοφονίας διέφυγε στη Ρώμη και αποαπό κειεκει μέσω Δαλματίας και [[Παννονία|Παννονίας]]ς στους Ούννους.

Με την βοήθεια των Ούννων για δεύτερη φορά επέστρεψε και ξανακέρδισε τα αξιώματα του και την δύναμη του (φοβερίζοντας τον Βαλεντινιανό με Ουννική εισβολή) ενώ παράλληλα απαίτησε και πέτυχε την εξορία του Σεβαστιανού γαμπρού του Βονιφάτιου ισοβίως για να μην τον προκαλέσει (καθώς ο Βονιφάτιος ειχεείχε ακόμα καποιουςκάποιους οπαδούς στο στρατοστρατό), παντρεύτηκε την Πελαγία χήρα του Βονιφάτιου και μέσω αυτής απέκτησε και την τεράστια περιουσία του Βονιφάτιου την οποία πρόσθεσε στην ηδηήδη μεγάλη δικιαδικιά του.

Τον επόμενο χρόνο οι ΒουργουνδοιΒουργουνδοί υπουπό τον βασιλιά Γουνδίχαρο ηττήθηκαν και ο Αέτιος έκλεισε ειρήνη μαζί τους και έφυγε για την Αρμορίκη μαζί με τον Λιτόριο οπου ειχεείχε ξεσπάσει επανάσταση. ΑλλαΑλλά το 437 έστειλε τους ΟυννουςΟύννους εναντιωνεναντίον τους για να τους αποτελειώσουν.

Την ίδια χρονιά έγινε για δεύτερη φορά [[Ύπατος]] με συνύπατο τον Φλάβιο Σιγισβούλτο και συνόδευσε τον Βαλεντινιανό στην Κωνσταντινούπολη οπουόπου ο τελευταίος παντρεύτηκε την Λικινία Ευδοξία.

Το 438 ο Αέτιος κατήγαγε μεγάλη νίκη εναντίων των Βησιγότθων (πιθανότατα η μάχη του Mons Colubrarius) και ο πόλεμος συνεχίστηκε μέχρι το 439 στην Γαλατία μεχρι την ήττα και το θάνατο του Λιτόριου στη μάχη οποτεοπότε και ο Αέτιος αναγκάστηκε να κλείσει ειρήνη με τους Βησιγότθους και να επιστρέψει στηστην Ιταλία.

Τον επόμενο χρόνο επέστρεψε στη Γαλατία αλλααλλά εναένα φραστικό επεισόδιο με τον Ύπαρχο του Πραιτωρίου της Γαλατίας Αλμπίνο παραλίγο να πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις εμφυλίου. Τελικά παρενέβη ο Διάκονος Λέων (μελλοντικός Πάπας Λέων Α΄) και τους συμφιλίωσε.

Την ίδια χρονια οι Αλανοί υπουπό τον Σαμπιδα εγκαταστάθηκαν στην κοιλάδα του Ροδανού στηνστη Γαλατία μεταμετά απο πρόσκληση του Αέτιου.

Στη Γαλατία εμεινεέμεινε πολύ λίγο καθώς τον Ιούνιο του ίδιου χρόνου επέστρεψε στην Ιταλία επικεφαλής ενοςενός μεγάλου στρατού για να αντιμετωπίσει τις Βανδαλικές επιδρομές οπουόπου και παρέμεινε μέχρι το 442 οπότε επέστρεψε στην Γαλατία για να αποκαταστήσει την τάξη στην Αρμορίκη επιτρέποντας στους ΑλανουςΑλανούς υπουπό τον βασιλιά Γκόαρ να εγκατασταθούν εκεί, και πιθανότατα ο Αέτιος εγκατέστησε όσους Βουργουνδούς γλιτωσανγλίτωσαν απο τους Ούννους στην ΣαβοίαΣαβοΐα το 443.

ΚαταΚατά τη διάρκεια της Υπατείας του έλαβε και την τελευταία έκκληση για βοήθεια αποαπό την Βρεταννία την οποία η ΡωμαικήΡωμαϊκή Αυτοκρατορία είχε εγκαταλείψει αποαπό το 410 και τώρα είχε πλημμυρίσει αποαπό Σάξωνες, αλλααλλά δεν είχε στρατιώτες για να στείλει.

Το 447 ξανάρχισαν τα προβλήματα στην Αρμορίκη ενωενώ ο Αέτιος ητανήταν απασχολημένος στην Τούρ. Παράλληλα οι Φράγκοι εισέβαλλαν στην περιοχηπεριοχή Αττρεβάτη (σημερινό Βέλγιο) και ο Αέτιος αναγκάστηκε να πάει ο ίδιος στην περιοχή να επιληφθεί του προβλήματος δίνοντας μάχη με τους Φράγκους την ώρα που περνούσαν εναένα ποτάμι στην περιοχή Vicus Helena.

Το 448 ο Αέτιος διαπραγμετεύτηκε μια συμφωνία με τον Αττίλα με την οποία οι Ούννοι θα έπερναν μια περιοχή στην Παννονία κοντά στον ποταμό Σαύο επίσης έστειλε το Κωνστάντιο στον Αττίλα σαν προσωπικό του γραμματέα (ο οποίος θα τον κατασκόπευε κιόλας και θα έστελνε αναφορά στον ΑετιοΑέτιο για τις κινήσεις του Αττίλα)

Το 449 εστειλεέστειλε στον Αττίλα μια πρεσβεία με επικεφαλής τον Ρωμύλο η οποία ειχεείχε σκοπό να εξευμενίσει τον Αττίλα ο οποίος είχε εξαγριωθεί απο την κλοπή ενοςενός χρυσού δίσκου απο Ρωμαίο υπηρέτη. Ο Αττίλας δέχτηκε να μην προβεί σε αντίποινα και χάρισε στον Αέτιο τον νάνο γελωτοποιό Ζέρκο τον οποιο είχαν πιάσει αιχμάλωτο σε επιδρομή στην Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Ο Αέτιος τον ξανάδωσε πίσω στον προηγούμενο αφέντη του Άσπαρ (από τον οποίο τον είχε αιχμαλωτίσει ο Αττίλας).

Εδώ ο Πρίσκος μάλλον κάνει λάθος είτε έχοντας μπλέξει τους Φράγκους με τους Βησιγότθους. Ο βασιλιάς που πέθανε πρεπει να είναι ο Θεοδώριχος Α’ (σκοτώθηκε στην Μάχη των Καταλαυνικών Πεδίων το 451) και ο νεοτεροςνεότερος γιος που υποστηρίχθηκε πρέπει να είναι ο Θορισμούνδος. Είτε έχοντας κάνει λάθος με το θάνατο του βασιλιά των Φράγκων (ο Αέτιος ηταν όντως φιλικά διακείμενος προς τον Χιλδέριχο αλλά ο Μερόβις δεν πέθανε το 450-451).

Οταν ο Αττίλας σχεδίαζε να εισβάλλει στην Γαλατία η πρώτη του σκεψησκέψη πριν καταστρωσεικαταστρώσει σχεδιασχέδια ητανήταν πως θα εξουδετερώσει τον Αέτιο ο οποίος αποαπό το 451 είχε αναλάβει προσωπικά την διοίκηση του στρατού της Γαλατίας απέναντι αποαπό τους Ούννους.

Μέσα σε σύντομο διάστημα με τη βοήθεια του Αβίτου κατορθώνει να κλείσει συμμαχία με τους Βησιγότθους εναντίον των κοινών εχθρών τους Ούννων και αποαπό τη νότια Γαλατία κινήθηκαν βόρεια και οι δυοδύο στρατοί συναντήθηκαν στην ΟρλεανηΟρλεάνη την οποία ηδηήδη πολιορκούσε ο Αττίλας.

Τελικά η μάχη δόθηκε στα [[Μάχη_των_Εθνών|Καταλαυνικά πεδία]] (451) και παρότι δεν υπήρχε καθαρός νικητής ο Αέτιος είχε το στρατηγικό πλεονέκτημα και ο Αττίλας αναγκάστηκε να υποχωρήσει καθώς ειχε αποδυναμωθεί πολύ και μια επίθεση θα ητανήταν αρκετηαρκετή για να διαλύσει τελείως το στρατό του.

Στη μάχη σκοτώθηκε ο βασιλιάς των Βησιγότθων Θεοδώριχος Α΄ και ο Αέτιος εδωσε μεγάλο αγώνα να συγκρατήσει τον γιο του Θορισμούνδο αποαπό το να επιτεθεί και να εξοντώσει τους Ούννους (καθώς εανεάν εξέλειπαν οι Ούννοι τελείως, οι Βησιγότθοι θα έσπαγαν την συμμαχία και θα επιτίθονταν στη Ρώμη) και τον συμβούλεψε να γυρίσει αμέσως στην Τολόσα για να υπερασπιστεί τα δικαιώματα του εναντιέναντι των αδελφών του. Ετσι ο Αέτιος κράτησε όλα τα λάφυρα για τον στρατό του.

Το 452 όμως ο Αέτιος απέτυχε να πάρει τα κατάλληλα μέτρα για να προασπίσει τις Άλπεις και ο Αττίλας τις διέσχισε χωριςχωρίς να ενοχληθεί καν από τις ΡωμαικέςΡωμαϊκές φρουρές και εισέβαλλε στην Ιταλία. Αφού λαφυραγώγησε όλη την Β. Ιταλία, ο Αττίλας σταμάτησε στη Ρώμη μετά απο παρέμβαση του [[Πάπας_Λέων_Α΄|Πάπα Λέοντα Α’]] και γύρισε πίσω όπου λίγο αργότερα πέθανε είτε από φυσικά αίτια είτε δηλητηριασθείς (ο Ιωάννης Μαλάλας αναφέρει ότι ο Αέτιος πλήρωσε έναν από τους σωματοφύλακες του να τον δολοφονήσει).

Το 454 ο Αέτιος συμφώνησε με τον Αυτοκράτορα Βαλεντινιανό Γ’ να νυμφευθεί ο γιος του Γαουδέντιος την κόρη του Αυτοκράτορα με απώτερο σκοπό να τοποθετήσει τον γιο του στη θέση του Βαλεντινιανού, αλλά ο [[Ρωμαϊκή_Σύγκλητος|Συγκλητικός]] Πετρώνιος Μάξιμος συνομώτησε εναντίον του Αέτιου και αποκάλυψε στον Βαλεντινιανό τα σχέδια του Αέτιου ο οποίος τον κάλεσε στα ανάκτορα στην Ραβέννα στις 21 Σεπτεμβρίου 454 με το πρόσχημα οτι ηθελεήθελε μια οικονομική αναφορά και τον δολοφόνησε με τα ίδια του τα χέρια την ώρα που του παρέδιδε την αναφορά μαζί με τον Ύπαρχο του Πραιτωρίου Βοήθιο ο οποίος ήταν μαζί με τον Αέτιο.

Η δολοφονία έγινε και ο Πετρώνιος Μάξιμος ανακηρύχτηκε Αυτοκράτορας μονομόνο για να ανατραπεί και να εκτελεστεί 77 μέρες μεταμετά.

ΗτανΉταν για χρόνια ο πλέον παντοδύναμος άνθρωπος στην Δυτική ΡωμαικήΡωμαϊκή Αυτοκρατορία και οι μελλοντικοιμελλοντικοί Αυτοκράτορες Μαιοριανός (και ο πατέρας του) και Άβιτος υπηρέτησαν υπουπό τις διαταγές του.

Πολλοί τον θεώρησαν απλό καιροσκόπο που έπαιζε διπλό παιχνίδι μεταξυμεταξύ Ρώμης και βαρβαρών εξυπηρετώντας δικά του σχέδια και άλλοι των θεωρούν ως τον "«τελευταίο των Ρωμαίων"» και τον άνθρωπο που έσωσε την Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία αποαπό βέβαιο θάνατο όταν επιτέθηκαν οι Ούννοι και οι λοιπές βαρβαρικές φυλές.