Οξιράνιο: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Vchorozopoulos (συζήτηση | συνεισφορές)
Vchorozopoulos (συζήτηση | συνεισφορές)
Γραμμή 109:
Η χημική δραστικότητα του οξιρανίου, που είναι υπεύθυνη για πολλές από τις βλαβερές (για τον [[Άνθρωπος|ανθρώπινο]] [[Οργανισμός (βιολογία)|οργανισμό]] και φυσικά όχι μόνο) ιδιότητές του, είναι επίσης υπεύθυνη για το ότι είναι μια ουσία που έχει νευραλγική σημασία για τη χημική βιομηχανία, και που υποστηρίζει (σε σημαντικό βαθμό) το επίπεδο ζωής των προηγμένων [[Κοινωνία|κοινωνιών]] και [[Οικονομία|οικονομιών]] του [[Πλανήτης|πλανήτη]] μας. Επίσης, παρόλο που είναι πολύ επικίνδυνο για [[Κατοικία|οικιακή]] χρήση, και γι' αυτό σχετικά άγνωστο στους περισσότερους από τους απλούς [[Καταναλωτισμός|καταναλωτές]], το οξιράνιο χρησιμοποιείται ως πρόδρομη ένωση για τη βιομηχανική παραγωγή πολλών καταναλωτικών και μη χημικών προϊόντων, τελικών και ενδιαμέσων. Ενδεικτικά, είναι από χρήσιμο ως απαραίτητο για την παραγωγή [[απορρυπαντικό|απορρυπαντικών]], πηκτικών, διαλυτών, [[πλαστικό|πλαστικών]] και διαφόρων οργανικών χημικών, όπως η [[1,2-αιθανοδιόλη]], οι αιθανολαμίνες, διάφορες απλές και σύνθετες γλυκόλες, οι πολυγλυκολικοί αιθέρες και άλλες ενώσεις. Ως [[δηλητήριο|δηλητηριώδες]] αέριο, που δεν αφήνει ίχνη στα αντικείμενα με τα οποία έρχεται σε επαφή, το χημικά καθαρό οξιράνιο είναι [[αποστείρωση|αποστειρωτικό]], που χρησιμοποιείται ευρύτατα από [[νοσοκομείο|νοσοκομεία]] και από τη βιομηχανία παραγωγής ιατρικού εξοπλισμού, σε αντικατάσταση της χρήσης [[Ατμός|ατμού]] σε υλικά που είναι ευαίσθητα στη [[θερμότητα]], όπως οι μίας χρήσης πλαστικές σύριγγες<ref>McKetta, John J. and Cunningham, William A. (1984). Encyclopedia of Chemical Processing and Design 20. CRC Press. p. 309. ISBN 0-8247-2470-4.</ref>.
 
Είναι εξαιρετικά [[Ευφλεκτότητα|εύφλεκτο]] αλλά και [[έκρηξη|εκρηκτικό]], οπότε χρησιμοποιείται και ως κύριο συστατικό σε [[Θερμοβαρικό όπλο|θερμοβαρικά οπλικά συστήματα]]<ref name="e1">Eric Croddy, James J. Wirtz (2005). Weapons of mass destruction: an encyclopedia of worldwide policy, technology, and history, Volume 2. ABC-CLIO. p. 136. ISBN 1-85109-490-3.</ref><ref name="e2">Rudolf Meyer, Josef Köhler, Axel Homburg (2007). Explosives. Wiley-VCH. p. 142. ISBN 3-527-31656-6.</ref>. Για τον ίδιο λόγο χρησιμοποιείται και μεταφέρεται ως καταψυγμένο [[υγρό]], για να ελεγχθεί η βλαπτική φύση του.<ref name="Ullmann" />
 
Το οξιράνιο είναι η «μητρική ένωση» για μια σειρά «θυγατρικών» του παραγώγων, που μαζί με τη «μητρική ένωση», ονομάζονται συλλήβδην «'''οξιράνια'''».
Γραμμή 174:
<div style="text-align: center;">
<math>\mathrm{CH_2=CH_2 + Cl_2 \xrightarrow{} ClCH_2CH_2Cl}</math>
</div></div></div>Η τελευταία [[Χημική αντίδραση|αντίδραση]] είναι (εδώ) ανεπιθύμητη. Για να κατασταλθεί (μερικώς βέβαια) διατηρείται η [[Εκφράσεις περιεκτικότητας και συγκέντρωσης διαλυμάτων|συγκέντρωση]] του αιθενίου σε περίπου 4–6%, ενώ επιπλέον το διάλυμα θερμαίνεται με [[Ατμός|ατμό]] στη [[θερμοκρασία βρασμού]]. <ref name="uk" />
 
Αμέσως μετά αρχίζει το δεύτερο στάδιο της όλης διεργασίας: Το υδατικό διάλυμα 2-χλωραιθανόλης που παράχθηκε από το στάδιο #1 εισέρχεται σε στη δεύτερη στήλη, όπου αντιδρά με υδατικό διάλυμα υδροξειδίου του ασβεστίου 30% στους 100°C:<ref name="uk" /><div style="text-align: center;">
Γραμμή 185:
 
=== Εναλλακτικές μέθοδοι ===
1. Εναλλακτικά, η [[οξειδοαναγωγή|οξείδωση]] μπορεί να γίνει και με [[αιθανικό οξύ|αιθανικό υπεροξύ]]<ref name="ReferenceA">Ν. Αλεξάνδρου, Α. Βάρβογλη, Δ. Νικολαΐδη: Χημεία Ετεροχημικών Ενώσεων, Θεσσαλονίκη 1985, §2.1., σελ. 15.</ref>:
<div style="text-align: center;">
<math>\mathrm{CH_2=CH_2 + CH_3CO_3H \xrightarrow{} CH_3COOH +}</math> [[Αρχείο:Ethylene oxide.svg|40px|Οξιράνιο]]
Γραμμή 197:
==== Από 2-χλωραιθανόλη ====
 
Με [[αντιδράσεις απόσπασης|απόσπαση]] [[υδροχλώριο|υδροχλωρίου]] (HCl) από [[2-χλωραιθανόλη]] παράγεται οξιράνιο<ref name="ReferenceA"/>:
<div style='text-align: center;'>
<math>\mathrm{ClCH_2CH_2OH + NaOH \xrightarrow{} NaCl + H_2O +}</math> [[Αρχείο:Ethylene oxide.svg|40px|Οξιράνιο]]
Γραμμή 259:
</div>
 
Οι αντιδράσεις αυτές είναι τύπου S<sub>N<sup>2</sup></sub> με αντιπροβολή σε σχέση με το [[οξυγόνο]], με σχηματισμό ρακεμικών και διαστερεομερών μιγμάτωνμειγμάτων. Σε ορισμένα οξιράνια, με υποκαταστάτες ισχυρούς δέκτες ηλεκτρονίων, όπως π.χ. CN, μπορεί να διασπαστεί ο δεσμός C-C, οπότε με αλκένια, παράγονται [[τετραϋδροφουράνιο|οξολάνια]]<ref>Ν. Αλεξάνδρου, Α. Βάρβογλη, Δ. Νικολαΐδη: Χημεία Ετεροχημικών Ενώσεων, Θεσσαλονίκη 1985, §2.1., σελ. 16-17.</ref>.
 
=== Προσθήκη ύδατος ===