Βυρσοδεψία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τον 19^ο αιώνα και μέχρι το 1980, η βυρσοδεψία διαδραμάτισε ιδιαίτερο ρόλο στην οικονομία της Ελλάδας. Μεγάλα κέντρα βυρσοδεψίας αναπτύχθηκαν στα νησιά του Αιγαίου (Σύρος, Χίος, Σάμος, Ρόδος, Λέσβος), στην ηπειρωτική Ελλάδα (Λάρισσα, Τρίπολη, Ιωάννινα, Άμφισσα). Τα ελληνικά βυρσοδεψεία εξειδικεύονταν στο σολόδερμα γι'αυτό και η εμφάνιση του καουτσούκ στις σόλες των παπουτσιών και στους ιμάντες των μηχανημάτων σηματοδότησε και την παρακμή της ελληνικής βυρσοδεψίας.

 

Η βυρσοδεψία στη Χίο ακμάζει ήδη από τις αρχές του 19ου αιώνα, οπότε και αριθμούνται περίπου 18 βυρσοδεψεία. Η καταστροφή της Χίου από τους Τούρκους το 1822 ανάγκασε αρκετές οικογένειες βυρσοδεψών να μετοικήσουν σε νησιά των κυκλάδων όπως η Σύρος, μεταφέροντας μαζί και την τέχνη τους. Το σωματείο των βυρσοδεψών Χίου με την επωνυμία "Σύνδεσμος Εργατών Βυρσοδεψών Χίου" ήταν ιδιαιτέρως ισχυρό και ιδρύθηκε το 1918, μετά την απελευθέρωση.<ref>{{Cite news|url=http://www.aplotaria.gr/tampakika-chios/|title=Τι ήταν τα Ταμπάκικα; - Απλωταριά|date=2014-04-01|newspaper=Απλωταριά|language=el-GR|accessdate=2017-08-19}}</ref> Λόγω του ρόλου της Χίου ως εμπορικό κέντρο η εκβιομηχάνιση της βυρσοδεψίας πραγματοποιήθηκε αρκετά νωρίς. Σε πρώτο στάδιο (πριν τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο), αποκτήθηκε εξοπλισμός για την μερική αυτοματοποίηση της διαδικασίας (μηχανικά περιστρεφόμενα βαρέλια, μεχανικά σφυριά) ενώ σε ένα δεύτερο στάδιο υιοθετήθηκε η δέψη με χρώμιο που επιτάχυνε τη διαδικασία της δέψης σε 3-4 μέρες. Κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο το απόθεμα των Χιώτικων σολοδερμάτων διατέθηκε για τις ανάγκες του ελληνικού στρατού, ενώ όσο απέμεινε το άρπαξαν οι Γερμανοί. Το 1960 η Χίος παρήγαγε το 20-25% του συνόλου του ελληνικού σολοδέρματος, ενώ μετά τη δεκαετία του '60 επεκτάθηκε στην παραγωγή επανωδερμάτων.<ref>{{Cite book|url=http://okeanis.lib.puas.gr/xmlui/bitstream/handle/123456789/3600/tex_15661.pdf?sequence=2|title=Ο κύκλος της επεξεργασίας του δέρματος στο βορειοανατολικό Αιγαίο. Διπλωματική εργασία|last=Γιακούπη|first=Πελαγία|publisher=ΑΝΩΤΑΤΟ EΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΠΕΙΡΑΙΑ Τ.Τ. ΤΜΗΜΑ: ΚΛΩΣΤΟΫΦΑΝΤΟΥΡΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Τ.Ε.|year=2017|isbn=|location=|page=}}</ref>

 

Τα βυρσοδεψεία της Σύρου βρίσκονταν στην Ερμούπολη, στο νότιο τμήμα του λιμανιού και ήταν παραδοσιακά διόροφα. Το πρώτο βυρσοδεψείο ιδρύεται από τον Χιώτη Καλουτά το 1829. Το δεύτερο βυρσοδεψείο ιδρύθηκε από τον κρητικό Σαλούστρο το 1834 και στεγαζόταν στην οδό Μανδηλαρά. Το 1851 απαριθμούνται 12 βυρσοδεψεία, ενώ τα συριανά σολοδέρματα έχουν εκτοπίσει τα γαλλικά από την αγορά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

 

Προς τα τέλη του 19ου αιώνα ολοκληρώθηκε η εκμηχάνιση των βυρσοδεψείων της Σύρου γεγονός που επέτρεψε στη βιομηχανία να επιβιώσει, παρά την πτώχευση ενός από τα μεγαλύτερα βυρσοδεψεία της Σύρου, του Καλουτά, το 1893. Μέχρι το 1930 η βυρσοδεψία αποτελούσε τον δεύτερο σημαντικότερο βιομηχανικό κλάδο της Σύρου, όταν σταδιακά μετατράπηκε σε κλωστοϋφαντουργία ιδιαίτερα κάτω από τον ανταγωνισμό της Σάμου και της Αθηναϊκής-Πειραϊκής βυρσοδεψίας.

 

Τα ταμπάκικα στη Σάμο αρχικά βρίσκονταν στο Βαθύ, ενώ στο τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα μετακινήθηκαν στο Καρλόβασι. Τα ταμπάκικα του Καρλοβασίου άνθησαν από το 1880 ως το 1930, ενώ η πρώτη φορά που αναφέρεται η ύπαρξη "βιομηχανικών καταστημάτων" ήταν το 1863 σε επίσημο έγγραφο της Σάμου. Όπως σε όλη την Ελλάδα, αρχικά τα βυρσοδεψία ήταν εν πολλοίς χειροκίνητα, ενώ η μετάβαση στις ατμομηχανές αρχικά, και ύστερα στο πετρέλαιο και τον ηλεκτρισμό έκανε εφικτή τη μεγάλη παραγωγή. Στο Καρλόβασι εφαρμόζονταν η φυτική δέψη για την παραγωγή σολοδερμάτων, ενώ οι χημικές μέθοδοι εισήχθησαν αργότερα. Οι πρώτοι μύλοι που λειτούργησαν με ατμό χρησιμοποιήθηκαν στο Καρλόβασι το 1889-1990, όπου και ιδρύεται "Εταιρικός Σύνδεσμος" ειδικά για αυτό το σκοπό. Την ίδια χρονιά ιδρύονται το σωματείο "Αδελφότης βυρσοδεψών ο Προφήτης Ηλίας" με συμμετοχή εργατών και εργοδοτών, και το 1908 το σωματείο «Αδελφότητα Εργατών βυρσοδεψείων Ο Άγιος Παντελεήμων». Το κίνημα των εργατών βυρσοδεψίας της Σάμου ήταν ένα από τα πιο ισχυρά εκείνη την εποχή. Ο ανταγωνισμός μεγάλων κέντρων και η ελάττωση της ζήτησης σολοδέρματος, έφεραν και την παρακμή στα βυρσοδεψεία της Σάμου μετά το 1950.<ref>{{Cite news|url=https://karlovasi.wordpress.com/tabakiko/|title=Το ταμπάκικο|date=2009-04-01|newspaper=Μουσείο Βυρσοδεψίας|language=el-GR|accessdate=2017-08-20}}</ref>

 

 

== Αναφορές ==