Εκπαίδευση των Ελλήνων στην Οθωμανική Αυτοκρατορία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ αφαιρέθηκε η Κατηγορία:Ελληνικά σχολεία κατά την τουρκοκρατία; προστέθηκε η Κατηγορία:Ελληνικά σχολεία κατά την Τουρκοκρατία (με το... |
|||
Γραμμή 300:
==Δυσχέρειες λειτουργίας των σχολείων==
Ενώ τα τουρκικά σχολεία όλων των βαθμίδων ήταν δημόσια και τα οικονομικά τους αντιμετωπίζονταν από το Κράτος, τα ελληνικά (και γενικά όλα τα μειονοτικά) ήταν ιδιωτικά και αυτοσυντηρούμενα και φορολογούνταν κατά μαθητή προς όφελος της δημόσιας εκπαίδευσης. Η μόνη φιλεκπαιδευτική χειρονομία που έχουμε είναι όταν δυο χρόνια μετά την επικράτηση τω Νεοτούρκων το νέο καθεστώς επιχορήγησε τις προκαταρκτικές σχολές των μη μουσουλμανικών Κοινοτήτων. Πράξη που υπέκρυπτε την επιδίωξη της Τουρκίας να θέσει υπό τον ουσιαστικό έλεγχο τα ελληνικά σχολεία παραβιάζοντας το προνομιακό καθεστώς του ελληνικού Πατριαρχείου.<ref>Χρίστος Σολδάτος, Η εκπαιδευτική και πνευματική κίνηση του Ελληνισμού της Μ.Ασίας (1800-1922), τ.Γ , Αθήνα, 1991, σελ. 102-103</ref> <br />Η εξέλιξη της πολιτικής ιστορίας πολλών επαρχιών της Οθωμανικής Αυτοκρατοριας είχε αντίκτυπο και στα σχολεία, τα οποία σε περίοδο αναταραχών έκλειναν, ενώ οι δάσκαλοί τους - Έλληνες οι πιο πολλοί - διώχνονταν από την τουρκική διοίκηση που τους υποπτευόταν για ελληνική προπαγάνδα. Αναφέρονται διάφορα εμπόδια ανάλογα με την περιοχή. Για παράδειγμα, στην Κρήτη στα μέσα του 19ου αι., ο σχολάρχης Β. Ψιλάκης διωγμένος δύο φορές κατέφυγε στο Ελληνικό κράτος. Δεν βελτιώθηκε η κατάσταση ούτε μετά την έκδοση του Χάτι Χουμαγιούν αφού οι γενικοί διοικητές εμπόδιζαν παντοιοτρόπως την εύρυθμη λειτουργία των σχολείων.<ref>Ιωάννα Διαμαντούρου, «Η ζωή και η δράση των υπόδουλων Ελλήνων 1833-1881: Κρήτη», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους Εκδοτική Αθηνών, τομ. ΙΓ' (1977), σελ.415-416</ref> Τις προφάσεις που χρησιμοποιούσαν οι τουρκικές αρχές για να εμποδίζουν τη λειτουργία των χριστιανικών σχολείων αναφέρουν Αμερικανοί και Βρετανοί κάτοικοι της Οθωμ. Αυτοκρατορίας προς τον Βρετανό πρέσβυ Sir Philip Currie το 1895. Σχολεία έκλειναν και δάσκαλοι απαγορευόταν να διδάξουν με το πρόσχημα ότι χρειάζονται ειδική άδεια από το αρμόδιο υπουργείο. Όταν κατάφερναν να πάρουν αυτή την άδεια, αυτή ακυρωνόταν με την αιτιολογία ότι χρειάζεται άλλη από τον σουλτάνο. Εκδίδονταν διαταγές σύμφωνα με τις οποίες η διδασκαλία έπρεπε να γίνεται σε τουρκική γλώσσα.<ref>[https://archive.org/stream/ldpd_11217226_000/ldpd_11217226_000_djvu.txt VIOLATIONS OF THE HATTI HUMAYOUN, A paper prepared at the request of Sir Philip Currie, British Ambassador to the Sublime Porte, bythe Evangelical Alliance of Constantinople. New York City, 1895. σελ. 17-19 και passim.]</ref> Ο σύγχρονος της Επανάστασης του '21 Αμβρόσιος Φραντζής αναφέρει ότι οι Έλληνες ίδρυαν σχολεία "μετά φόβου πολλού, και συστολής μεγάλης", διότι οι Τούρκοι επικαλούνταν διατάξεις του Κορανίου και με βάση αυτές κατέστρεφαν σχολεία. Σχολεία της Κωνσταντινούπολης, των Κυδωνιών, της Χίου κτλ διασώθηκαν χάρη σε αδρές προσφορές προς τους Οθωμανούς.<ref>[http://anemi.lib.uoc.gr/php/pdf_pager.php?rec=/metadata/2/5/9/metadata-39-0000531.tkl&do=149768_03.pdf&pageno=330&pagestart=1&width=322&height=530&maxpage=598&lang=en Φραντζής Αμβρόσιος, ''Επιτομή της Ιστορίας της αναγεννηθείσης Ελλάδος αρχομένη από του έτους 1715, και λήγουσα το 1837''. Κωνστ. Καστόρχη και Συντροφίας, 1839-1841, τόμ. Δ', σ. 21.]</ref>
Στην περιοχή Διδυμοτείχου, στα τέλη του 19ου αι., τα ελληνικά σχολεία, εκτός από τους περιορισμούς των Τουρκικών αρχών υπέστησαν και την επιθετικότητα των Βουλγάρων.<ref>Ευθυμίου Π. Γρηγόριος, Η παιδεία εν Διδυμοτείχω κατά την τουρκοκρατίαν. Μέρος Β΄. Αρχείον του Θρακικού Λαογραφικού και Γλωσσικού Θησαυρού, 1956, τομ. 21. σ. 33: «.<small>.. ''εις στο χωρίον τούτο [Μεγάλο Δερβένι / Δέρειο] εγκατασταθείσαι από μακρού βουλγαρικαί οικογένειαι τέως μεν έζων εν συμπνοία μετά των ελληνικών τοιούτων, από της ημέρας όμως του Βουλγαρικού σχίσματος και τς καταλήψεως της περιοχής υπό ρωσικών στρατευμάτων, οι Βούλγαροι αποθρασυνθέντες επειρώντο πάση τέχνη και μηχανή και δυνάμει να εκβουλγαρίσωσι και το χωρίον τούτο καταλαβόντες βία την Ορθόδοξον ελληνικήν εκκλησίαν αυτού και υποχρεούντες τους κατοίκους ν' αποστέλλωσι τα τέκνα των εις βουλγαρικόν σχολείον''.»</small></ref> Η αμέλεια και ιδιοτέλεια των κοινοτικών αρχών σε κάποιες περιπτώσεις ανέστειλε την ίδρυση και λειτουργία σχολείων. Αναφέρεται η περίπτωση του εμπόρου Αλέξανδρου Κουμπάρη ο οποίος το 1861 άφησε γενναίο κληροδότημα για τα σχολεία της ιδιαίτερης πατρίδας του της Μεσημβρίας, ωστόσο οι κοινοτικές αρχές δεν το αξιοποίησαν.<ref>Κυριακή Μαμώνη, «Η ζωή και η δράση των υπόδουλων Ελλήνων 1833-1881: Θράκη», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τομ. ΙΓ' (1977), σελ. 377</ref> Οι δυσκολίες στη μητρική γλώσσα και η ελληνική διγλωσσία των μαθητών σε περιοχές όπως η [[Καππαδοκία]] οι πειραματισμοί στο σύστημα διδασκαλίας -το αλληλοδιδακτικό δοκιμάστηκε σε κάποιες περιοχές χωρίς όμως θετικό αποτέλεσμα, οι έριδες και τα κόμματα στους κόλπους των κοινοτήτων και η δυσκολία των ξένων δασκάλων να προσαρμοσθούν στα ήθη, στη γλώσσα και στο χαρακτήρα των Ελλήνων του εσωτερικού της Μ. Ασίας.<ref>Ιφιγένεια Αναστασιάδου, «Η ζωή και η δράση των υπόδουλων Ελλήνων 1833-1881:Καππαδοκία»Ιστορία του Ελληνικού Έθνους Εκδοτική Αθηνών, τομ. ΙΓ' (1977), σελ 433</ref> Οι φυσικές καταστροφές συχνά κατέστρεφαν το σχολικό δίκτυο: έτσι με το μεγάλο σεισμό του 1912 κατέρρευσαν πολλά σχολεία σε χωριά της Καλλιπόλεως και στα Γανόχωρα, και διδασκαλία γινόταν στο ύπαιθρο.<ref>Κυριακή Μαμώνη, «Η ζωή και η δράση των υπόδουλων Ελλήνων 1881-1913: Θράκη», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους Εκδοτική Αθηνών, τομ. ΙΔ' (1977), σελ. 367</ref><br />
| |||