Κιρκάδιος ρυθμός: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Ελληνική εικόνα Ετικέτα: επεξεργασία κώδικα 2017 |
ετυμολογία |
||
Γραμμή 1:
[[Image:Biological clock human - Greek (el).svg|thumb|700px|Μερικά χαρακτηριστικά του ανθρώπινου κιρκάδιου κύκλου]]
Ο '''κιρκάδιος ρυθμός''' (Αγγλικά: circadian rhythm) είναι μια οποιαδήποτε βιολογική διαδικασία που παρουσιάζει ενδογενή περιοδική μεταβολή στη διάρκεια ενός 24ώρου. Αυτός ο ρυθμός ορίζεται από ένα [[κιρκάδιο ρολόι]] κι έχει παρατηρηθεί σε πολλούς ζωντανούς οργανισμούς, όπως σε [[φυτό|φυτά]], [[ζώο|ζώα]], [[μύκητας|μύκητες]] και [[κυανοβακτήρια]]
==Ετυμολογία==
Τον όρο ''κιρκάδιος'' δημιούργησε ο Φράντς Χάλμπεργκ τη δεκαετία του 1950.<ref>{{cite journal |author=Halberg F, Cornélissen G, Katinas G, ''et al.'' |title=Transdisciplinary unifying implications of circadian findings in the 1950s |journal=J Circadian Rhythms |volume=1 |issue=1 |pages=2 |date=October 2003 |pmid=14728726 |pmc=317388 |doi=10.1186/1740-3391-1-2| quote = Eventually I reverted, for the same reason, to "circadian" ...}}</ref> Ο όρος ''κιρκάδιος'' προέρχεται από την [[λατινική γλώσσα|λατινική]] φράση «circa diem» που σημαίνει «γύρω από την ημέρα».▼
==Ιστορία==
Γραμμή 9 ⟶ 13 :
Το 1896, οι Patrick και Gilbert παρατήρησαν ότι κατά τη διάρκεια μιας παρατεινόμενης περιόδου στέρησης ύπνου, η υπνηλία αυξάνεται και μειώνεται με περίοδο περίπου 24 ωρών.<ref>{{cite journal |author=Dijk DJ, von Schantz M |title=Timing and consolidation of human sleep, wakefulness, and performance by a symphony of oscillators |journal=J. Biol. Rhythms |volume=20 |issue=4 |pages=279–90 |date=August 2005 |pmid=16077148 |doi=10.1177/0748730405278292 }}</ref> Το 1918, ο J.S. Szymanski έδειξε ότι τα ζώα είναι ικανά να διατηρούν τα 24ωρα μοτίβα δραστηριότητας, ακόμη και σε απουσία εξωγενών παραγόντων, όπως είναι το φως της ημέρας και οι αλλαγές της θερμοκρασίας.<ref>{{Cite journal |author=Danchin A |title=Important dates 1900–1919 |journal=HKU-Pasteur Research Centre |location=Paris |url= http://www.pasteur.fr/recherche/unites/REG/causeries/dates_1900.html |accessdate=2008-01-12}}</ref> Στις αρχές του 20ου αιώνα, οι κιρκάδιοι ρυθμοί έγιναν αντιληπτοί από το γεγονός ότι οι μέλισσες τρέφονται ανά συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα. Εκτεταμένα πειράματα έγιναν από τους Auguste Forel, Ingeborg Beling, και Oskar Wahl για να καταλάβουν εάν αυτός ο ρυθμός ήταν ενδογενής. Στις αρχές της δεκαετίας του 1970 οι Ron Konopka και Seymour Benzer απομόνωσαν από τη μύγα [[δροσόφιλα]] το πρώτο γονίδιο του κιρκάδιου ρολογιού.<ref name="pmid5002428">{{cite journal |author=Konopka RJ, Benzer S |title=Clock mutants of Drosophila melanogaster |journal=Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. |volume=68 |issue=9 |pages=2112–6 |date=September 1971 |pmid=5002428 |pmc=389363 |doi=10.1073/pnas.68.9.2112 |bibcode=1971PNAS...68.2112K}}</ref> Όσον αφορά τα θηλαστικά το 1994 ο Joseph Takahashi απομόνωσε από ποντίκια το πρώτο γονίδιο του κιρκάδιου ρολογιού.<ref>{{Cite news |title=Gene Discovered in Mice that Regulates Biological Clock |work=Chicago Tribune |date=29 April 1994}}</ref><ref>{{primary source-inline|date=November 2013}} {{cite journal |author=Vitaterna MH, King DP, Chang AM, ''et al.'' |title=Mutagenesis and mapping of a mouse gene, Clock, essential for circadian behavior |journal=Science |volume=264 |issue=5159 |pages=719–25 |date=April 1994 |pmid=8171325|doi= 10.1126/science.8171325 }}</ref>
▲Τον όρο ''κιρκάδιος'' δημιούργησε ο Φράντς Χάλμπεργκ τη δεκαετία του 1950.<ref>{{cite journal |author=Halberg F, Cornélissen G, Katinas G, ''et al.'' |title=Transdisciplinary unifying implications of circadian findings in the 1950s |journal=J Circadian Rhythms |volume=1 |issue=1 |pages=2 |date=October 2003 |pmid=14728726 |pmc=317388 |doi=10.1186/1740-3391-1-2| quote = Eventually I reverted, for the same reason, to "circadian" ...}}</ref>
Το 2017, ο Jeffrey Hall, ο Michael Rosbash και ο Michael Young τιμήθηκαν με το [[Βραβείο Νόμπελ|Νόμπελ]] Ιατρικής για τις ανακαλύψεις τους πάνω στους μοριακούς μηχανισμούς που είναι ελέγχουν τους κιρκάδιους ρυθμούς.<ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2017/10/02/health/nobel-prize-medicine.html|title=2017 Nobel Prize in Medicine Goes to 3 Americans for Body Clock Studies|last=Kolata|first=Gina|date=2 Οκτωβρίου 2017|work=The New York Times|first5=|accessdate=12 Οκτωβρίου 2017|via=}}</ref>
| |||