Βουδαπέστη: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

[[Αρχείο:Polgárváros1.jpg|thumb|200px|left|Τα ερείπια της ρωμαϊκής πόλης AquincumΑκουίνκουμ όπως σώζονται σήμερα]]

Ο πρώτος οικισμός στην περιοχή της Βουδαπέστης κατασκευάστηκε από τους [[Κέλτες]] πριν το 1 ΠΚΕ. Στη συνέχεια κατελήφθη από τους Ρωμαίους. Ο ρωμαϊκός οικισμός - Aquincum[[Ακουίνκουμ]] - ήταν από το [[106]] μέχρι το τέλος του [[4ος αιώνας|4ου αιώνα]] η πρωτεύουσα της επαρχίας της Κάτω Πανοννίας[[Παννονία]]ς. Το AquincumΑκουίνκουμ ήταν αρχικά το στρατόπεδο - βάση της Λεγεώνας ΙΙ Adiutrix, αλλά στη συνέχεια η πόλη εξελίχθηκε σε σημαντικό εμπορικό κέντρο. Σήμερα αυτή η περιοχή αντιστοιχεί στην Όμπουντα.<ref>{{cite web |url=http://lovelybudapest.com/en/about-budapest/budapest-attractions.html |title=Association of professional tour guides |publisher=Lovely Budapest |accessdate=21 May 2013}}</ref> Οι Ρωμαίοι κατασκεύασαν δρόμους, αμφιθέατρα, λουτρά και σπίτια με θερμαινόμενο δάπεδο.<ref name=Frank>{{cite book |last=Sugar |first=Peter F. |title=A History of Hungary |url=http://books.google.com/?id=SKwmGQCT0MAC&pg=PR9&dq=The+Romans+roads,+amphitheaters+Aquincum+%C3%93buda |accessdate=3 June 2008 |year=1990 |publisher=Indiana University Press |isbn= 978-0-253-20867-5 |page=5 |chapter=Hungary before the Hungarian Conquest}}</ref> Το AquincumΑκουίνκουμ είναι ο καλύτερα διατηρημένος αρχαίος ρωμαϊκός αρχαιολογικός χώρος στην Ουγγαρία και έχει μετατραπεί σε ανοιχτό μουσείο.

Ο πολιτιστικός ρόλος της Βούδας ήταν ιδιαίτερα σημαντικός κατά τη βασιλεία του βασιλείαβασιλιά [[ΜατίαςΜατθίας Κορβίνος|Ματθία Κορβίνου]]. Η ιταλική Αναγέννηση είχε σπουδαία επιρροή στην πόλη. Η βιβλιοθήκη του, [[Κορβινιανή Βιβλιοθήκη|Bibliotheca Corviniana]], ήταν η σημαντικότερη συλλογή ιστορικών χρονικών και φιλοσοφικών και επιστημονικών έργων του 15ου αιώνα στην Ευρώπη, και δεύτερη σε μέγεθος πίσω μόνο από την βιβλιοθήκη[[Βιβλιοθήκη του Βατικανού]]. Μετά την ίδρυση του πρώτου ουγγρικού πανεπιστημίου στο [[Πετς]] το 1367 (Πανεπιστήμιο του Πετς), το δεύτερο ιδρύθηκε στην Όμπουντα το 1395<ref name=Sugar>{{cite book |last=Sugar |first=Peter F. |title=A History of Hungary |url=http://books.google.com/?id=SKwmGQCT0MAC&pg=PR9&dq=Hungarian+university+1395+Buda |accessdate=3 June 2008 |year=1990 |publisher= Indiana University Press |isbn= 978-0-253-20867-5|page=48 |chapter=The Angevine State }}</ref>. Το πρώτο ουγγρικό βιβλίο τυπώθηκε στη Βούδα το 1473<ref>{{cite journal |last=Mona |first=Ilona |year=1974 |title=Hungarian Music Publication 1774–1867 |journal=Studia Musicologica Academiae Scientiarum Hungaricae |publisher=Akadémiai Kiadó|volume=16|issue= 1/4|pages=261–275 |doi=10.2307/901850|jstor=901850 }}</ref>. Η Βούδα είχε περίπου 5.000 κατοίκους περί το 1500<ref name="Peter F. Sugar page 88">Southeastern Europe under Ottoman rule, 1354–1804, Peter F. Sugar, page 88</ref>.

Το 1686, μετά από δύο χρόνια της ανεπιτυχούς πολιορκίας της Βούδας, μια νέα εκστρατεία άρχισε για την κατάληψη της Ουγγρικής πρωτεύουσας. ΗΟ Αγία[[Ιερός Λίγκασυνασπισμός (1684)|Ιερός συνασπισμός]] είχε συγκεντρώσει στράτευμα 76.000 ανδρών και μέσα σε λίγα χρόνια είχε καταλάβει όλες τις πρώην ουγγρικές εκτάσεις, με την εξαίρεση της [[Τιμισοάρα]], από τους Τούρκους. Η πόλη καταστράφηκε κατά την πολιορκία. Το 1699, η [[συνθήκη του Κάρλοβιτς]], αυτές οι εδαφικές αλλαγές επισημοποιήθηκαν. Στη συνέχεια, η Ουγγαρία ενσωματώθηκε στην αυτοκρατορία των Αψβούργων.

Ο 19ος αιώνας χαρακτηρίστηκε από τον ουγγρικό αγώνα για ανεξαρτησία και εκσυγχρονισμό. Η εθνική εξέγερση ενάντια στους Αψβούργους άρχισε στη Βουδαπέστη το 1848 και καταπνίγηκε σε ένα χρόνο. Το 1867, με τη σύσταση της Αυστροουγγαρίας[[Αυστροουγγαρία]]ς, η Βουδαπέστη έγινε η συμπρωτεύουσα της μοναρχίας. Έτσι ξεκίνησε η δεύτερη περίοδος ανάπτυξης της πόλης, η οποία διήρκησε μέχρι τον [[ΑΠΠ|Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο]]. Το 1849 η [[γέφυρα των Αλυσίδων]] συνέδεσε τη Βούδα και την Πέστη και έγινε το πρώτο πέρασμα για πεζούς επί του Δούναβη<ref>{{cite book| last=Hughes| first=Holly| title=Frommer's 500 Places to Take Your Kids Before They Grow Up| publisher=Wiley Indianapolis Composition Services| chapter=7 Famous Briges| isbn= 0-470-57760-6| url=http://books.google.com/?id=Wd0znOQhqOwC&pg=PA91&dq=chain+bridge+budapest#v=onepage&q=chain%20bridge%20budapest&f=false| date=13 August 2009}}</ref>. Το 1873 η Βούδα, η Πέστη και η Όμπουντα (Παλιά Βούδα) ενώθηκαν και δημιούργησαν τη Βουδαπέστη. Η Πέστη αναπτύχθηκε και μετατράπηκε σε διοικητικό, πολιτικό, οικονομικό, εμπορικό και πολιτιστικό κέντρο. Οι εθνικά Ούγγροι ξεπέρασαν σε πληθυσμό τους Γερμανούς στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, καθώς μετανάστευαν από πυκνοκατοικημένες αγροτικές περιοχές στην Τρασδουναβία και την μεγάλη ουγγρική πεδιάδα. Ανάμεσα στο 1851 και το 1910, το ποσοστό Ούγγρων αυξήθηκε από 35,6% σε 85,9%, και τα ουγγρικά έγιναν κύρια γλώσσα. Το ποσοστό των Εβραίων έφτασε στο μέγιστό του το 1900, όταν οι Εβραίοι αποτελούσαν το 23,6% των κατοίκων.<ref>Budapest statisztikai évkönyve 1943 (Statistical Yearbook of Budapest, 1943), p. 33, Hungarian Central Statistical Office</ref><ref>''Budapest székes főváros Statisztikai és Közigazgatási Évkönyve 1921–1924'' (Statistical Yearbook of Budapest, 1921–1924), p. 38, Hungarian Central Statistical Office</ref><ref name="Budapest 1946 p. 12">Budapest statisztikai évkönyve 1944–1946 (Statistical Yearbook of Budapest, 1944–1946), p. 12, Hungarian Central Statistical Office</ref> Το 1918, μετά την ήττα και την κατάρρευση της Αυστροουγγαρίας, η Ουγγαρία ανακηρύχθηκε αυτόνομααυτόνομο κράτος (Δημοκρατία της Ουγγαρίας), αλλά με τη [[συνθήκη του Τριανόν]], η χώρα έχασε τα δύο τρίτα των εδαφών της.<ref name="Macartney37">{{cite book| last=Macartney| first =C.A.| title=Hungary and her successors - The Treaty of Trianon and Its Consequences 1919–1937| publisher=Oxford University Press| year=1937}}</ref><ref>{{cite news |title=East on the Danube: Hungary's Tragic Century |work=[[The New York Times]]| url=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9B07E3D91531F93AA3575BC0A9659C8B63&sec=&spon=&pagewanted=2|date=9 August 2003 |accessdate=15 March 2008 |first=Richard |last=Bernstein}}</ref>

[[Αρχείο:Shoes Danube Promenade IMGP1297.jpg|thumb|200px|Τα παπούτσια στις όχθες του Δούναβη, μνημείο για το [[Ολοκαύτωμα]] των Εβραίων.]]

Κατά τον [[Β΄ΠΠ|Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο]], η Βουδαπέστη καταστράφηκε εν μέρει από τους αεροβομβαρδισμούς των Βρετανών και των Αμερικάνων (πρώτη επίθεση 4 Απριλίου 1944<ref>{{cite news| work=Sydney Morning Herald| url=http://trove.nla.gov.au/ndp/del/article/17889740| title=RAF raids Budapest - second heavy attack| date=5 April 1944}}</ref><ref>{{cite news| url=http://trove.nla.gov.au/ndp/del/article/47691625| title=RAF Follows US Raid on Budapest| date=5 April 1944| work=Sydney Morning Herald}}</ref><ref>{{cite news| url=http://trove.nla.gov.au/ndp/del/article/11807143| title=Budapest bombed by RAF| date=5 April 1944| work=Sydney Morning Herald}}</ref>). από τις 24 Δεκεμβρίου 1944 μέχρι τις 13 Φεβρουαρίου 1945, η πόλη βρισκόταν υπό πολιορκία. Η Βουδαπέστη υπέστη πολλές ζημιές από τα επιτιθέμενα Σοβιετικά και Ρουμανικά στρατεύματα και τα αμυνόμενα Γερμανικά και Ουγγρικά. Περίπου 38.000 πολίτες έχασαν τη ζωή τους. Οι Γερμανοί κατέστρεψαν όλες τις γέφυρες της πόλης. Περίπου το 20% με 40% των Εβραίων της πόλης πέθαναν κατά τη διάρκεια της γενοκτονίας από τους Ναζί, από το 1944 μέχρι το 1945.<ref>{{cite web| title=Budapest| publisher=United States Holocaust Memorial Museum| url=http://www.ushmm.org/wlc/article.php?lang=en&ModuleId=10005264| accessdate=18 July 2007}}</ref> Ο Σουηδός διπλωμάτης Ραούλ Βάλενμπεργκ κατάφερε να σώσει αρκετές χιλιάδες Εβραίους δίνοντάς τους σουηδικά διαβατήρια<ref>{{cite web| url=https://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/biography/wallenberg.html| title=Raoul Wallenberg| publisher=[[Jewish Virtual Library]]| accessdate=2014-12-04}}</ref>.

* [http://english.budapest.hu/sites/english/Lapok/default.aspx Επίσημη σελίδα Βουδαπέστης] {{en}}