Κοσμάς Πολίτης: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

|σημαντικά έργα = ''Το Λεμονοδάσος'' ([[1930]]), ''Eroica'' ([[1938]]), ''[[Στου Χατζηφράγκου]]'' ([[1962]])

Το [[1967]], την ημέρα του πραξικοπήματος, πέθανε η σύζυγός του κι ο ίδιος συνελήφθη και ανακρίθηκε ως αριστερός. Αφέθηκε τελικά ελεύθερος μετά από παρέμβαση της Τατιάνας Γκρίτση - Μιλιέξ. Ο κλονισμός από το θάνατο της γυναίκας του ήταν μεγάλος, αλλά δεν τον εμπόδισε να αρχίσει να γράφει ένα νέο έργο (''Τέρμα''), το οποίο δεν ολοκληρώθηκε γραπτώς (ο συγγραφέας όμως είχε συλλάβει όλο το σχέδιο του βιβλίου), αλλά εκδόθηκε μετά το θάνατό του απόμε τοντην επιμέλεια του Ν. Γ. Πεντζίκη.

Το [[1973]] εισήχθη στον Ευαγγελισμό με αναπνευστική και καρδιακή ανεπάρκεια, και στη συνέχεια μεταφέρθηκε σε οίκο ευγηρίας. Το [[1974]] νοσηλεύτηκε ξανά στον Ευαγγελισμό, όπου και απεβίωσε, στις 23 Φεβρουαρίου.

Η εμφάνιση του Κοσμά Πολίτη στην νεοελληνική πεζογραφία ήταν αιφνίδια και εντυπωσιακή: το πρώτο του μυθιστόρημα, το ''Λεμονοδάσος'', ([[1930]]), έγινε δεκτό ενθουσιωδώς από την κριτική·. οΟ [[Αντρέας Καραντώνης]] (Καραντώνης 1977, σελ. 160), αναφέρει σχετικά: "πρωτοφάνηκε«''Πρωτοφάνηκε στα γράμματά μας, όχι με τον συνηθισμένο τρόπο, που φανερώνονται οι λογοτέχνες, ακόμα και οι καλύτεροι, προετοιμάζοντας δηλαδή την επιβολή του, αρχίζοντας να γράφει από νέος, να δημοσιεύει δειλά σε περιοδικά και σιγά-σιγά να χρίεται άνθρωπος των γραμμάτων, αλλά με μια εισβολή απροσδόκητη και συναρπαστική...".''» Το έργο, παρά τον μελοδραματικό χαρακτήρα του, σφύζει από ζωή, νεανικότητα και αγάπη για τη φύση, κάτι που το διαφοροποιούσε από την ατμόσφαιρα των περισσότερων μυθιστορημάτων της εποχής {{ref|2}}και που ήταν ο βασικός λόγος για την θετικότατη υποδοχή του .{{ref|3}}.

Τα τρία πρώτα μυθιστορήματα του Πολίτη, — ''Λεμονοδάσος'', ''Εκάτη'' και ''Εroïca'' — έχουν χαρακτήρα κοσμοπολίτικο .{{ref|3}}. Το κεντρικό θέμα αυτών των μυθιστορημάτων είναι η αναζήτηση της "«αυθεντικής ζωής"» (Vitti 1977, σελ. 339). Στα δύο πρώτα έργα οι ήρωες είναι ενήλικοι, ενώ στην ''Eroïca'' ο συγγραφέας στράφηκε στον κόσμο της εφηβικής ηλικίας για να αναζητήσει εκεί την αυθεντικότητα. Από το μυθιστόρημα ''Το Γυρί'' ([[1944]]), παράλληλα με την ιδεολογική μεταστροφή του συγγραφέα, σημειώνεται θεματική μεταβολή και στην πεζογραφία του: το ενδιαφέρον του μετατοπίζεται πλέον στις χαμηλότερες κοινωνικές τάξεις και τους λαϊκούς ανθρώπους και εστιάζει στο καθημερινό και το συνηθισμένο (Σαχίνης 1967, σ.), αντί για το απόλυτο και το ιδανικό. Από την ίδια οπτική γωνία περιγράφει και την [[Σμύρνη]] στο τελευταίο του ολοκληρωμένο μυθιστόρημα, ''[[Στου Χατζηφράγκου]]'' ([[1962]]). Πρωταγωνίστρια του έργου αυτού είναι η ίδια η Σμύρνη, και η συγκεκριμένα η λαϊκή συνοικία Χατζηφράγκου. Όλο το έργο διαδραματίζεται στα 1902, με εξαίρεση ένα εμβόλιμο τμήμα στο μέσον του βιβλίου, την "«Πάροδο"», όπου ένα από τα παιδιά της λαϊκής συνοικίας και πρόσφυγας πια στην Αθήνα του 1962 αφηγείται την καταστροφή της πόλης το [[1922]]. Η "«Πάροδος"» είναι ένα από τα πιο συγκλονιστικά κείμενα που έχουν γραφτεί για την Μικρασιατική Καταστροφή.

Αυτό που αναγνωρίστηκε αμέσως ως το αξιολογότερο χαρακτηριστικό της πεζογραφίας του Κοσμά Πολίτη ήταν η "«ποιητικότητα"» και ο "«λυρισμός"». Ο [[Μάριο Βίττι]] (Vitti 1977, σελ. 329-337) ερμηνεύει την ποιητικότητα ως "«συγκινησιακή φόρτιση"» στην περιγραφή του τοπίου. Το δεύτερο σημαντικότερο χαρακτηριστικό της πεζογραφικής τέχνης του Πολίτη ήταν η συνεχής ανανέωση, όχι μόνο θεματολογικά, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, αλλά και μορφολογικά.{{ref|4}}

* ''Το Γυρί'' (αντικατοπτρίζει τους κοινωνικούς προβληματισμούς του συγγραφέα), μυθιστόρημα, 1944

* ''Santa Barbara'' (απόσπασμα), εφημ. ''Η Μάχη'', 6.11.491949, σελ. 2.

* ''[[Στου Χατζηφράγκου'' (πρωταγωνίστρια είναι ή λαϊκή συνοικία "Χατζηφράγκου" της Σμύρνης του 1902) ]]'', μυθιστόρημα, 1962