Κρούγια: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Η '''Κρούγια''' ([[Αλβανικά|αλβ.]] Krujë) είναι πόλη της βορειοκεντρικής [[Αλβανία]]ς με 15.829 κατοίκους (2004). Ευρισκόμενη ανάμεσα στο Ορος Κρούγια και τον Ποταμό 'Ισεμ, απέχει από την πρωτεύουσα της [[Αλβανία]]ς, τα [[Τίρανα]] μόνο 20 χλμ.

Κατοικημένη από την [[Ιλλυρία|Ιλλυρική]] φυλή των Αλβανών, το 1190 η Κρούγια έγινε πρωτεύουσα του πρώτου αυτόνομου Αλβανικού κράτους το [[Μεσαίωνας]], του Πριγκιπάτου του Αρβάνου. Αργότερα υπήρξε πρωτεύουσα του Βασιλείου της Αλβανίας, ενώ στις αρχές του 15^ου αιώνα η Κρούγια καταλήφθηκε από την [[Οθωμανική Αυτοκρατορία]], αλλά στη συνέχεια ανακαταλήφθηκε το 11431443 από τον [[Σκεντέρμπεης|Σκεντέρμπεη]] (Γεώργιο Καστριώτη), ηγέτη της Λίγκας του Λέζε, που την υπερασπίστηκε με επιτυχία έναντι τριών πολιορκιών από τους Οθωμανούς, μέχρι το θάνατό του το 1468.

Οι Οθωμανοί ανέκτησαν τον έλεγχο της πόλης μετά την τέταρτη πολιορκία το 1478 και την ενσωμάτωσαν στα εδάφη τους. ΜιαΜεγάλη τροπικήτοπική εξέγερση εκδηλώνεται στην πόλη το 1906 κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. ακολούθησεΑκολούθησε η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας της Αλβανίας το 1912. Στα μέσα της δεκαετίας του 1910 η Κρούγια ήταν ένα από τα πεδία μάχης της σύγκρουσης μεταξύ της βραχύβιας Δημοκρατίας της Κεντρικής Αλβανίας, ιδρυμένης από τον [[Εσάντ Πασάς|Εσάντ Τοπτάνι]], και του Πριγκιπάτου της Αλβανίας. Το 1914 ο Τοπτάνι κατάφερε να καταλάβει την πόλη, αλλά την ίδια χρονιά επανενσωματώθηκε στο Πριγκιπάτο της Αλβανίας από τον Πρενκ Μπίμπε Ντόντα. Κατά τον [[ΒΠΠ|Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο]] ήταν το κέντρο δράσης του αντιστασιακού ηγέτη Αμπάζ Κούπι.

Η Κρούγια βρίσκεται σε υψόμετρο 600 μ. στους πρόποδες του ομώνυμου όρους, ενώ νότια και δυτικά της πόλης βρίσκεται η πεδιάδα του Ποταμού Ισέμ'Ισεμ. Η πόλη βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της εξωτερικής τεκτονικής ενότητας των Αλβανίδων, που αποτελείται από αντίκλινα [[Μεσοζωικός αιώνας|Μεσοζωικών]] ανθρακικών αποθέσεων. Διοικητικό κέντρο του δήμου είναι η πόλη της Κρούγιας, αλλά αυτός περιλαμβάνει επίσης τα χωριά Μπαρκανές, Μπρε και Πιτσεράγκε. Οι πλησιέστερες πόλεις στην Κρούγια είναι τα [[Τίρανα]] και το [[Δυρράχιο]], σε αποστάσεις 20 και 37 χιλιομέτρων αντίστοιχα.

Τεχνουργήματα του πρώιμου μεσαίωνα περιλαμβάνουν είδη ενδυμασίας και όπλα που βρέθηκαν σε νεκροταφεία του 5^ου και του 6^ου αιώνα, που φανερώνουν το μεγάλο κύρος και τον πλούτο των ταφών. Το αρχικά μεσαίου μεγέθους φρούριο της Κρούγιας, όπως άλλων αστικών κέντρων, επεκτάθηκε σε πόλη πιθανόν από τον 6^ο μέχρι τον 9^ο αιώνα μ.Χ. Το 1190 η Κρούγια έγινε πρωτεύουσα του πρώτου αυτόνομου Αλβανικού κράτους του μεσαίωνα, του Πριγκιπάτου του Αρβάνου, που ιδρύθηκε από τον Πρόγκον της ομώνυμης οικογένειας. Αργότερα το Πριγκιπάτο διαλύθηκε και ενσωματώθηκε στο νεοϊδρυμένο Βασίλειο της Αλβανίας (1272-1368). Στα τέλη του 13^ου και τις αρχές του 14^ου αιώνα τον έλεγχο της πόλης είχαν η [[Βυζαντινή αυτοκρατορία]] και στη συνέχεια η [[Σερβική Αυτοκρατορία]]. Το Βασίλειο της Αλβανίας διαλύθηκε τελικά μεταξύ 1363 και 1368, όταν ο [[Κάρολος Τόπια|Κάρλ Τοπία]] κατέλαβε την πρωτεύουσά του Δυρράχιο και προσάρτησε τα εδάφη του, περιλαμβανομένης της Κρούγιας, το 1363 στο Πριγκιπάτο της Αλβανίας. Μετά το 1389 η Οικογένεια Τοπία σταδιακά έχασε τον έλεγχο της πόλης, που το 1395 έγινε υποτελής στους Οθωμανούς. Οι Οθωμανοί έχασαν τον έλεγχο της Κρούγιας στις αρχές του 15^ου αιώνα, όταν καταλήφθηκε από τον ΝικηταΝικήτα Τοπία, αλλά τον επανέκτησαν το 1415. Μετά την ανακατάληψή της προσαρτήθηκε στο [[Σαντζάκι]] της Αλβανίας. Κατά την Αλβανική Επανάσταση του 1432-1436 η πόλη πολιορκήθηκε χωρίς επιτυχία από τον Ανδρέα Τοπία.

Μέχρι το 1432 σούμπασης (κυβερνήτης) της Κρούγιας ήταν ο Ζαγκάν Μπέης, κατόπιν ο Χιζίρ Μπέης και στη συνέχεια (1437-1438) ο [[Σκεντέρμπεης]]. Το Νοέμβριο του 1438 διορίστηκε σούμπασης της Κρούγιας πάλι ο Χιζίρ Μπέης, μέχρι που αντικαταστάθηκε τον Απρίλιο του 1440 από τον Ουμούρ Μπέη. Στις 28 Νοεμβρίου 1443 ο Σκεντέρμπεης πήρε τον έλεγχο της Κρούγιας, εξαπατώντας το σούμπασή της με πλαστό σουλτανικό φιρμάνι. Το 1444 ο Σκεντέρμπεης την ενσωμάτωσε στη Λίγκα του Λέζε, την ομοσπονδία των Αλβανικών πριγκιπάτων. Από το 1450 ως το 1477 τα Αλβανικά στρατεύματα υπερασπίστηκαν με επιτυχία την Κρούγια έναντι του Οθωμανικού στρατού, που τελικά την κατέλαβε το 1478, κατά την τέταρτη πολιορκία της πόλης. Κατά την πρώτη πολιορκία της Κρούγιας το 1450 οι 1.500 ως 2.000 στρατιώτες της Λίγκας του Λέζε υπό το Βράνα Κόντι και το Σκεντέρμπεη νίκησαν μια Οθωμανική δύναμη περίπου 10.000 ανδρών, υπό το Σουλτάνο [[Μουράτ Β΄]], που είχε προσπαθήσει να δωροδοκήσει τον Κόντι για να παραδώσει το κάστρο της πόλης. Την επόμενη δεκαετία η Κρούγια πολιορκήθηκε το 1466 και το 1467 χωρίς επιτυχία από το Μπαλαμπάν Πασά και το Σουλτάνο [[Μωάμεθ Β΄ ο Πορθητής|Μωάμεθ Β΄]], των οποίων τα συνολικά στρατεύματα ήταν περίπου 100.000. Μετά το θάνατο του Σκεντέρμπεη το 1468 η φρουρά της πόλης ενισχύθηκε με στρατεύματα της [[Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Βενετίας|Δημοκρατίας της Βενετίας]]. Το 1476 η πόλη πολιορκήθηκε για μια ακόμη φορά από ένα στρατό δέκα χιλιάδων ανδρών υπό το Γκεντίκ Αχμέτ Πασά, όμως η τοπική φρουρά υπό τον [[Προβλεπτής|προβλεπτή]] Πιέτρο Βετούρι απέκρουσε τους Οθωμανούς πολιορκητές, που υποχώρησαν μετά την άφιξη ενισχύσεων υπό το Φραντσέσκο Κονταρίνι και το ΝικόλεΝικόλα Ντουκαγκίνι. Η πόλη καταλήφθηκε τελικά από τους Οθωμανούς το 1478, αφού πολιορκήθηκε για πάνω από ένα χρόνο. Η επιτυχία αυτή θεωρήθηκε από τους Οθωμανούς ως καλός οιωνός ότι η πολιορκία της [[Σκόδρα]] θα ήταν επίσης επιτυχής.

Μετά την [[Ιταλική εισβολή στην Αλβανία]] η χώρα έγινε [[προτεκτοράτο]] του [[Βασίλειο της Ιταλίας|Βασίλειου της Ιταλίας]]. Ο Μουσταφά Μερλίκα-Κρούγια, καταγόμενος από την Κρούγια, που εγινε πρωθυπουργός του νέου καθεστώτος, διέταξε τη δημιουργία μιας δύναμης χωροφυλακλης 300 ανδρών, για την άμυνα της πόλης έναντι των αντιστασιακών ομάδων. Εντούτοις λίγο αργότερα ο αντιστασιακός ηγέτης Αμπάζ Κούπι, επίσης καταγόμενος από την πόλη, σχημάτισε μια από τις πρώτες μόνιμες αντιστασιακές δυνάμεις της Αλβανίας στην Κρούγια και σταδιακά κέρδισε τον έλεγχο της περιοχής. Το 1943 στη συνέλευση του Ταπίζε η Μπαλί Κομπετάρ (εθνικιστική, αντικομμουνιστική και αντιμοναρχική οργάνωση) πρότεινε στο Εθνικό Απελευθερωτικό Κίνημα (ΕΑΚ) το σχηματισμό προσωρινής αντιστασιακής κυβέρνησης, με πρωτεύουσα την Κρούγια, αλλά η πρόταση αυτή απορρίφθηκε από τους ηγέτες του ΕΑΚ. Στα τέλη του Νοεμβρίου του 1944, τα τελευταία Γερμανικά στρατεύμσατα που ήταν στην περιοχή νικήθηκαναποχώρησαν και μπήκαν στην πόλη τα τάγματα του ΕΑΚ.