Βικιπαίδεια

Αθεϊσμός: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
μ Protected "Αθεϊσμός": Συνεχείς βανδαλισμοί ([Επεξεργασία=Φραγή μη συνδεμένων χρηστών] (λήγει 12:41, 21 Οκτωβρίου 2017) [Μετακίνηση=Φραγή μη συνδεμέ...
διόρθωση
Ετικέτα: μεγάλη αφαίρεση
Γραμμή 1:
[[Image:Atheismsymbol endorsed by AAI.svg|thumb|Σύμβολο του αθεϊσμού το οποίο σχεδιάστηκε από τη συνταξιούχο δασκάλα Νταϊάνα Ριντ, στις [[Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής|ΗΠΑ]], για διαγωνισμό της "Atheist Alliance International". Ο Κύκλος αντιπροσωπεύει το φυσικό σύμπαν, το "Α" παραπέμπει στη γλώσσα της επιστήμης και επιπλέον θυμίζει τη λέξη Αθεϊσμός.<ref>{{Cite web|url=http://www.eoht.info/page/Atheism+symbols|title=Atheism symbols|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=18/5/2017}}</ref>]]
 
[[Image:Atheismsymbol endorsed by AAI.svg|thumb|Ένα απ' τα αθεϊστικά σύμβολα (σήματα)]]
'''Αθεϊσμός''' σημαίνει την άρνηση πίστης στην ύπαρξη Θεών ή Θεού.<ref>[https://plato.stanford.edu/archives/sum2016/entries/atheism-agnosticism/ Smart, J. J. C., "Atheism and Agnosticism", ''The Stanford Encyclopedia of Philosophy ''(Summer 2016 Edition), Edward N. Zalta (ed.)]</ref> Αθεϊσμός, υπό την ευρύτερη έννοια, ονομάζεται η απουσία πίστης σε ύπαρξη θεοτήτων.<ref name="ReferenceA">in [[Atheism#CITEREFFlynn2007|Flynn 2007]], p. 35:</ref><ref>{{Cite web|url=https://en.oxforddictionaries.com/definition/us/atheism|title=atheism|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=18/5/2017}}</ref> Υπό μια πιο στενή έννοια, ο αθεϊσμός δηλώνει την απόρριψη της πίστης στην ύπαρξη θεοτήτων.<ref name="ReferenceB">[[Atheism#CITEREFNielsen2013|Nielsen 2013]]:</ref><ref>[[Atheism#CITEREFEdwards2005|Edwards 2005]]: "Στον ορισμό μας, ο άθεος είναι κάποιος που απορρίπτει την πίστη στον Θεό, άσχετα από το αν η λογική της απόρριψης του είναι πως η φράση «ο Θεός υπάρχει» είναι λανθασμένη. Οι άνθρωποι συχνά υιοθετούν μια τάση απόρριψης απέναντι σε πρόταση, για λόγους άσχετους με το κατά πόσο η πρόταση είναι λογική. Είναι συχνό ανάμεσα στους σύγχρονους φιλοσόφους, αλλά και παλιότερα, να απορρίπτουν θέσεις επειδή δεν έχουν νόημα. Μερικές φορές επίσης,  μια θεωρία απορρίπτεται για λόγους που είναι  περιττοί ή ασυνήθιστοι ενώ υπάρχουν και πολλοί άλλοι λόγοι  σε ορισμένες περιπτώσεις που γενικά  αποτελούν βάσιμους λόγους για την απόρριψη ενός ισχυρισμού."</ref> Σε ακόμη πιο στενή έννοια, ο αθεϊσμός λαμβάνει τη συγκεκριμένη θέση πως δεν υπάρχουν θεότητες.<ref>[[Atheism#CITEREFRowe1998|Rowe 1998]]:</ref><ref>{{Cite web|url=https://plato.stanford.edu/entries/atheism-agnosticism/|title=Atheism and Agnosticism|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=17/5/2017}}</ref> Ο αθεϊσμός βρίσκεται σε αντίθεση με τον ντεϊσμό και τον θεϊσμό, σύμφωνα με τους οποίους μια θεότητα είναι υπαρκτή.<ref>Oxford English Dictionary (2nd ed.). 1989. Belief in a deity, or deities, as opposed to atheism
</ref>
 
'''Αθεϊσμός''' ή '''Αθεΐα''' ονομάζεται η [[οντολογία|οντολογική]] θέση που απορρίπτει την ύπαρξη του [[Θεός|Θεού]]<ref>
Ο αθεϊσμός εμφανίστηκε περίπου την ίδια χρονική περίοδο στην Αρχαία Ελλάδα και την Κίνα. Επεκτάθηκε στην Αρχαία Ρώμη, αλλά εξασθένισε δραματικά κατά την περίοδο του Μεσαίωνα στην Ευρώπη.<ref name=":17" /> Μετά την αναγέννηση και τον Διαφωτισμό, ο αθεϊσμός ξαναεμφανίστηκε στην Ευρώπη, και επηρέασε αρκετά φιλοσοφικά και πολιτικά ρεύματα του [[19ος αιώνας|19ου]] και [[20ός αιώνας|20ου αιώνα]]. Σήμερα οι άθεοι αριθμούν σημαντικά ποσοστά -αν και δύσκολο να καταμετρηθούν επακριβώς εξ αιτίας της πληθώρας ορισμών- και είναι σε ανάπτυξη.<ref name="Zuckerman Atheism" />
*{{Cite encyclopedia |first=Kai |last=Nielsen |authorlink=Kai Nielsen (philosopher) |encyclopedia=[[Encyclopædia Britannica]] |title=Atheism |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/40634/atheism |year=2010 |quote=Atheism, in general, the critique and denial of metaphysical beliefs in God or spiritual beings.... Instead of saying that an atheist is someone who believes that it is false or probably false that there is a God, a more adequate characterization of atheism consists in the more complex claim that to be an atheist is to be someone who rejects belief in God for the following reasons (which reason is stressed depends on how God is being conceived)... | accessdate=2011-04-09}}
*{{Cite encyclopedia |title=Atheism |first=Paul |last=Edwards |authorlink=Paul Edwards (philosopher) |publisher=MacMillan Reference USA (Gale)|editor=Donald M. Borchert |origyear=1967 |year=2005 |edition=2nd |encyclopedia=[[Encyclopedia of Philosophy|The Encyclopedia of Philosophy]] |volume=Vol. 1 |page=359 |isbn=0028657802 |isbn13=9780028657806 |quote=On our definition, an 'atheist' is a person who rejects belief in God, regardless of whether or not his reason for the rejection is the claim that 'God exists' expresses a false proposition. People frequently adopt an attitude of rejection toward a position for reasons other than that it is a false proposition. It is common among contemporary philosophers, and indeed it was not uncommon in earlier centuries, to reject positions on the ground that they are meaningless. Sometimes, too, a theory is rejected on such grounds as that it is sterile or redundant or capricious, and there are many other considerations which in certain contexts are generally agreed to constitute good grounds for rejecting an assertion.}}(page 175 in 1967 edition)
</ref>. Αντίκειται στον [[θεϊσμός|θεϊσμό]] και περιλαμβάνει τόσο τις απόψεις εκείνων που δεν έχουν πίστη στην ύπαρξη [[θεότητα|θεοτήτων]] (αρνητικός αθεϊσμός) όσο κι εκείνων που πιστεύουν ρητά στη μη ύπαρξη τέτοιων οντοτήτων (θετικός αθεϊσμός)<ref name="rep">λήμμα «atheism», ''Routledge Encyclopedia of Philosophy'', Routldedge, 1998</ref>. Κατά την [[αρχαιότητα]], ο [[επικουρισμός]] περιέκλειε αθεϊστικές αντιλήψεις, αλλά εξαφανίστηκε από την [[ελληνορωμαϊκός πολιτισμός|ελληνορωμαϊκή]] φιλοσοφική παράδοση καθώς αυξανόταν η επιρροή του [[Νεοπλατωνισμός|νεοπλατωνισμού]].
 
Κατά την εποχή του [[Διαφωτισμός|Διαφωτισμού]] η έννοια του αθεϊσμού αναδύθηκε εκ νέου ως κατηγορία εναντίον εκείνων που αμφισβητούσαν το θρησκευτικό [[status quo]], αλλά μέχρι τα τέλη του [[18ος αιώνας|18ου αιώνα]] είχε γίνει η φιλοσοφική τοποθέτηση μιας αυξανόμενης μειονότητας. Μέχρι τον [[20ος αιώνας|20ο αιώνα]], παράλληλα με την εξάπλωση του [[ορθολογισμός|ορθολογισμού]] και του [[ανθρωπισμός|ανθρωπισμού]], ο αθεϊσμός είχε γίνει μια κοινότοπη τοποθέτηση, με σημαντικά ποσοστά μεταξύ των [[επιστήμονας|επιστημόνων]]<ref>Alister McGrath, Το Λυκόφως του Αθεϊσμού, Εκδόσεις Ουρανός, 2008 Αθήνα, Σελ. 156-157</ref>.
Οι άθεοι επιδεικνύουν την έλλειψη αποδείξεων για την ύπαρξη του Θεού ενώ εμπιστεύονται την Επιστημονική Μεθοδολογία για την κατανόηση του κόσμου. Οι θεϊστές απαντούν πως δεν υπάρχουν αποδείξεις μη ύπαρξης του θεού, μεταθέτοντας το βάρος της απόδειξης στους άθεους.<ref name=":18" /> Υπάρχει μια σειρά από επιχειρήματα, τα περισσότερα εκ των οποίων υπάρχουν από αρχαιοτάτων χρόνων για την ύπαρξη ή μη του Θεού.
 
Όπως συμβαίνει και με παρόμοιες μη-ντεϊστικές έννοιες στον [[αγνωστικισμός|αγνωστικισμό]], δεν υπάρχουν θέσεις που να μπορούμε να πούμε ότι τις προσυπογράφουν όλοι οι αθεϊστές. Πολλοί αθεϊστές όντως μοιράζονται κοινές ανησυχίες σχετικά με τις αποδείξεις και την [[επιστημονική μέθοδος|επιστημονική μέθοδο]], αλλά υποστηρίζουν ότι ο αθεϊσμός δεν είναι ούτε θρησκεία ούτε ένα παγιωμένο σύστημα [[πεποίθηση|πεποιθήσεων]].Τα δικαιώματα τω αθειστών ποικίλουν από χώρα σε χώρα.Στα πιο πολλά δυτικά κράτη μπορούν να διατυπώνουν ελεύθερα τις απόψεις τους και τα δικαιώματα τους γίνονται σεβαστά από το κράτος ως μέρος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων([[Γαλλία]], [[Γερμανία]], [[ΗΠΑ]], [[Ελλάδα]] κ.α.) ενώ σε πολλά μουσουλμανικά (π.χ, [[Ιράν]], [[Αίγυπτος]] κ.α.) και χριστιανικά πρώην κομμουνιστικά κράτη (π.χ. [[Ρωσία]],[[Λευκορωσία]], [[Αρμενία]] κ.α.) τα δικαιώματα αυτά είναι συνήθως ανύπαρκτα {{Εκκρεμεί παραπομπή|σχόλιο=19/7/2016}} λόγω της νομθεσίας αλλά και του πολύ μεγάλου θρησκευτικού κλίματος που επικρατεί σε αυτές τις χώρες μαζί με το αντιαθειστικό αίσθημα που κυριαρχεί στους λαούς των χωρών αυτών.
Οι άθεοι αναλόγως των επιχειρημάτων που εκφράζουν μπορούν να ταξινομηθούν σε διάφορες κατηγορίες, ''σκληρός'' ή ''μαλακός'' αθεϊσμός (σκληρός δηλώνει καταφατικά πως δεν υπάρχουν Θεοί ή Θεός, ενώ μαλακός περιλαμβάνει τις υπόλοιπες μορφές αθεϊσμού).<ref name=":6" /> "''Νέοι άθεοι''" ονομάζεται μια ομάδα άθεων συγγραφέων οι οποίοι προσήλκυσαν τα φώτα της δημοσιότητας με την επιθετική τους γλώσσα απέναντι στις θρησκείες.<ref name=":21" /> Οι άθεοι σήμερα τονίζουν την ανάγκη για εκκοσμίκευση του κράτους και της εκπαίδευσης, η οποία, πρέπει να σταματήσει να χρησιμοποιείται ως εργαλείο για κατήχηση των παιδιών σε θρησκείες.<ref>{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/commentisfree/belief/2009/jun/30/bjorn-ulvaeus-religion-schools|title=Religion and schools don't mix|date=2009-06-30|newspaper=The Guardian|language=en-GB|issn=0261-3077|accessdate=2017-08-05}}</ref>
 
== ΟρισμοίΕτυμολογία ==
'''Αθεϊσμός:''' (Atheism) O όρος κυμαίνεται από την ανυπαρξία πίστης στον Θεό,<ref name="ReferenceA"/> έως την πίστη πως δεν υπάρχει θεός.<ref name="ReferenceB"/> Ο πρώτος ορισμός συμπεριλαμβάνει και τον [[Αγνωστικισμός|αγνωστικισμό]], ενώ ο δεύτερος όχι. Ετυμολογικά προέρχεται από γαλλική "''athéisme"'', το οποίο προέρχεται από το [[Αρχαία ελληνική γλώσσα|αρχαίο ελληνικό]] ''ἄθεος'', είναι δηλαδή αντιδάνειο.
 
Στα πρώιμα [[αρχαία ελληνική γλώσσα|αρχαία Ελληνικά]], το επίθετο ''άθεος'' (από το στερητικό ''α'' + ''θεός'') σήμαινε εκείνον που ήταν "χωρίς θεούς" ή εκείνον που του "έλειπε η πίστη στους θεούς". Η λέξη απέκτησε ένα επιπρόσθετο νόημα κατά τον [[5ος αιώνας π.Χ.|5ο π.Χ. αιώνα]], οπότε και εξέφραζε την πλήρη έλλειψη σχέσεων με τους θεούς, δηλαδή σήμαινε "αρνητής των θεών, άθρησκος, ανόσιος", είχε δε βαρύτερες συνυποδηλώσεις από τον όρο ''ασεβής''. Οι σύγχρονες μεταφράσεις των κλασικών κειμένων μερικές φορές αποδίδουν το ''"άθεος"'' ως "αθεϊστής". Υπήρχε επίσης το αφηρημένο ουσιαστικό ''αθεότητα'': "αθεϊσμός". Ως άθεος κατηγορήθηκε και ο [[Σωκράτης]]<ref>Πλάτων, Απολογία Σωκράτους</ref> και καταδικάστηκε ως τέτοιος, παρ' όλο που οι θέσεις του ήταν μάλλον μονοθεϊστικές. Ο [[Κικέρων]] μετέγραψε τη λέξη στα [[λατινικά]] με τη μορφή ''"atheos"''. Η συζήτηση περί ''αθέων'' υπήρξε έντονη στη διαμάχη μεταξύ των πρώτων [[χριστιανισμός|χριστιανών]] και των [[παγανισμός|παγανιστών]], με την κάθε πλευρά να χαρακτηρίζει αθεϊσμό τις πεποιθήσεις της αντίπαλης.
'''Αγνωστικισμός:''' (Agnosticism) προέρχεται από το "α" το στερητικό και τη λέξη "''γνώση".''<ref>{{Cite web|url=https://el.wiktionary.org/wiki/%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CF%89%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%AE%CF%82|title=αγνωστικιστής|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=18/5/2017}}</ref> Ο αγνωστικισμός είναι η θέση που πρεσβεύει πως δε μπορούμε να ξέρουμε αν υπάρχει ή όχι θεός.<ref>Hepburn, Ronald W. (2005) [1967]. "Agnosticism". In Donald M. Borchert. The Encyclopedia of Philosophy. 1 (2nd ed.). MacMillan Reference USA (Gale). p. 92. <nowiki>ISBN 0-02-865780-2</nowiki>. In the most general use of the term, agnosticism is the view that we do not know whether there is a God or not. (page 56 in 1967 edition)</ref>
 
Ο A.B. Drachmann παρατηρεί:
'''Ντεϊσμός:''' (Deism), ετυμολογικά προέρχεται από το Λατινικό "''deus''", το οποίο σημαίνει Θεός. Ο Ντεϊσμός είναι η φιλοσοφική θέση που πρεσβεύει πως ο θεός υπάρχει μεν, αλλά δεν επεμβαίνει στην ιστορία του ανθρώπου και του κόσμου. Ως εκ τούτου, απορρίπτει τις προφητείες ή τις "εξ αποκαλύψεως" αλήθειες. Θεωρεί πως μέσα από τη λογική και την παρατήρηση του φυσικού κόσμου, μπορούμε να καταλήξουμε πως υπάρχει ένας δημιουργός του Κόσμου.<ref>{{Cite web|url=https://www.merriam-webster.com/dictionary/deism?utm_campaign=sd&utm_medium=serp&utm_source=jsonld|title=Deism|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=}}</ref><ref>"Ντεϊσμός". Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάνικα. 2012. Γενικά, ο ντεϊσμός αναφέρεται σε αυτό που μπορεί να ονομαστεί φυσική θρησκεία, η αποδοχή μιας  συγκεκριμένης  θρησκευτικής γνώσης που είναι εγγενές σε κάθε άνθρωπο ή που μπορεί να αποκτηθεί με τη χρήση της λογικής και την απόρριψη της θρησκευτικής γνώσης όταν αποκτάται είτε με αποκάλυψη είτε με την διδασκαλία οποιασδήποτε εκκλησίας.</ref>
 
<blockquote>Αθεϊσμός και αθεϊστής είναι λέξεις που διαμορφώθηκαν από ελληνικές ρίζες και με ελληνικές καταλήξεις. Εντούτοις δεν είναι [''αρχαίες'', ΣτΜ] ελληνικές· η μορφή τους δεν είναι σύμφωνη προς την ελληνική χρήση. Στα ελληνικά έλεγαν ''άθεος'' και ''αθεότης''· Σ' αυτές αντιστοιχούν με σχετική ακρίβεια οι αγγλικές λέξεις ''ungodly'' (ανευλαβής) και ''ungodliness'' (ανευλάβεια, ασέβεια). Ακριβώς όπως και η λέξη ''ungodly'' [στα αγγλικά], ο όρος ''άθεος'' χρησιμοποιούνταν ως σοβαρή μομφή και ηθική καταδίκη· αυτή είναι μια παλιά χρήση της λέξης, και δη η παλαιότερη που μπορεί να εντοπιστεί. Μόνο μεταγενέστερα βρίσκουμε τη λέξη να χρησιμοποιείται για να δηλώσει ένα συγκεκριμένο φιλοσοφικό δόγμα.<ref name="Drachmann1922">A. B. Drachmann, ''Atheism in Pagan Antiquity'', 1922, σελ. 5. Διαθέσιμο σε ψηφιακή έκδοση από το Project Gutenberg <http://www.gutenberg.org/ebooks/28312></ref></blockquote>
'''Θεϊσμός:''' (Theism) είναι η πίστη στην ύπαρξη θεού ή θεοτήτων.<ref>[http://www.dictionary.com/browse/theism? "theism,"] ''Dictionary.com''. Retrieved 2016-10-21.</ref><ref>[http://www.merriam-webster.com/dictionary/theism "theism,"] ''Merriam-Webster Online Dictionary''. Retrieved 2011-03-18.</ref> Στην τυπική καθομιλουμένη αφορά τις μονοθεϊστικές και τις πολυθεϊστικές θρησκείες.
 
== Ορισμοί του αθεϊσμού ==
'''Αθρησκία''': (Irreligion) είναι η απουσία, η αδιαφορία, η απόρριψη ή η εχθρότητα προς τη [[θρησκεία]].<ref>* {{cite web|url=http://onelook.com/?w=irreligion&ls=a|title=''Irreligion'' as presented in 26 reference works}}
Πολλοί διανοητές έχουν προβληματιστεί με το πώς μπορεί να περιγραφεί καλύτερα ο αθεϊσμός: μεγάλο μέρος της σχετικής λογοτεχνίας εμπεριέχει ή προκαλεί σύγχυση.
* {{citation|title=Definition including ''hostility'' and ''indifference''|url=http://oxforddictionaries.com/definition/irreligious?view=uk|work=Compact Oxford Dictionary}}
* {{citation|title=Definition including ''lack'' and ''indifference''|url=http://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/irreligion|work=Collins Dictionary}}
* {{citation|title=Irreligion|url=http://hirr.hartsem.edu/ency/irreligion.htm|work=Encyclopedia of Religion and Society|accessdate=2012-02-18}} Includes ''rejection''.
* {{citation|title=Irreligion|url=https://books.google.com/books?id=6TMFoMFe-D8C&pg=PA239|work=Encyclopedia of Religion and Society|accessdate=2012-02-18|author=Colin Campbell}}</ref> Μπορεί να περιλαμβάνει μορφές θεϊσμού, όπως τον [[Ντεϊσμός|ντεϊσμό]].
 
Μεταξύ των σύγχρονων αθεϊστών, ο αθεϊσμός γίνεται ευρύτερα αντιληπτός με την έννοια του "χωρίς (ή, επιθετικά, "ελεύθερος από") θεϊστικές πεποιθήσεις". Αυτός ο πολύ ευρύς ορισμός δικαιολογείται με αναφορά στην ετυμολογία της λέξης καθώς και στη συνέπειά του με τη χρήση του όρου που κάνουν οι αθεϊστές.
== Ιστορία του αθεϊσμού ==
[[Αρχείο:Epicurus Louvre.jpg|μικρογραφία|Προτομή του [[Επίκουρος|Επίκουρου]] στο [[μουσείο του Λούβρου]]. Ο Επίκουρος ήτανε ένας από τους πρώτους άθεους συγγραφείς.<ref>{{Cite web|url=http://www.bbc.co.uk/religion/religions/atheism/history/ancient.shtml|title=First atheist writers|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=18/5/2017}}</ref> ]]
Οι πρώτες αθεϊστικές απόψεις ξεπήδησαν από την Αρχαία Ελλάδα, με κύριους εκπροσώπους τον [[Πρωταγόρας|Πρωταγόρα]] και άλλους προσωκρατικούς φιλόσοφους. Την ίδια εποχή αναπτυσσόταν αθεϊστικές απόψεις στην Κίνα από τον Κομφουκιανισμό. Στην Αρχαία Ρώμη ήταν διαδεδομένες οι αθεϊστικές απόψεις, παράδειγμα αποτελούν ο [[Λουκρήτιος]], ο [[Μάρκος Τύλλιος Κικέρων|Κικέρων]], ο [[Οβίδιος]], ο [[Σενέκας ο Νεότερος|Σενέκας]] και ο [[Ιούλιος Καίσαρ]].<ref name=":17">{{Cite web|url=http://atheism.about.com/od/abouthumanism/a/ancientrome.htm|title=Humanism in Ancient Rome|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=}}</ref> Με την επικράτηση του Χριστιανισμού, οι [[Ανθρωπισμός|ανθρωπιστικές]] ιδέες θα υποχωρήσουν για να επανεμφανιστούν μετά τον [[Μεσαίωνας|Μεσαίωνα]], κατά την [[Αναγέννηση]]. Κατά την εποχή του [[Διαφωτισμός|Διαφωτισμού]] η έννοια του αθεϊσμού αναδύθηκε εκ νέου ως κατηγορία εναντίον εκείνων που αμφισβητούσαν το θρησκευτικό status quo, αλλά μέχρι τα τέλη του [[18ος αιώνας|18ου αιώνα]] είχε γίνει ανεκτος και αποτέλεσε τη φιλοσοφική τοποθέτηση μιας μικρής αλλά αυξανόμενης μειονότητας. Μέχρι τον [[20ος αιώνας|20ο αιώνα]], παράλληλα με την εξάπλωση του [[ορθολογισμός|ορθολογισμού]] και του [[ανθρωπισμός|ανθρωπισμού]], ο αθεϊσμός είχε γίνει μια κοινότοπη τοποθέτηση, με σημαντικά ποσοστά κυρίως μεταξύ των [[επιστήμονας|επιστημόνων]] και των ανώτερων τάξεων.<ref>Alister McGrath, Το Λυκόφως του Αθεϊσμού, Εκδόσεις Ουρανός, 2008 Αθήνα, Σελ. 156-157</ref>
 
=== Πρακτικός και εικοτολογικός αθεϊσμός στη θρησκευτική απολογητική ===
=== Αρχαία Ελλάδα ===
Όπως και οι ρίζες της Δυτικής Φιλοσοφίας, έτσι και της αθεΐας, βρίσκονται στην Αρχαία Ελλάδα του [[6ος αιώνας π.Χ.|6ου αιώνα π.Χ.]] αιώνα. Οι πρώτοι Έλληνες φιλόσοφοι δεν ήτανε άθεοι, αλλά προσπαθούσανε να εξηγήσουν τον κόσμο και τα φαινόμενα του χωρίς θεϊκές επεμβάσεις, πχ οι αστραπές ήτανε αποτέλεσμα του διαχωρισμού σύννεφων από τον άνεμο ή οι σεισμοί αποτέλεσμα της θέρμανσης της Γης.<ref>[[Anaximander]], ap. [[Hippolytus of Rome]], ''Refutation of all Heresies'', i. 6</ref><ref>[[Anaximenes of Miletus|Anaximenes]], ap. Hippolytus, ''Refutation of all Heresies'', i. 7</ref> Η ανάπτυξη της αθεΐας στην Αρχαία Ελλάδα φαίνεται να σχετίζεται με την ύπαρξη πολλών αυτόνομων πόλεων και την απουσία μιας κοινά αποδεκτής ηθικής αρχής η οποία να περιορίζει τη σκέψη όσο αφορά τις θεότητες.<ref>{{Cite web|url=https://www.theguardian.com/books/2016/feb/17/atheism-has-ancient-roots-claims-new-study|title=Atheism has ancient roots and is not ‘modern invention’, claims new text|last=Flood|first=Alison|date=17/2/2016|website=The Guardian|publisher=|accessdate=}}</ref>
 
Οι πρώτες απόπειρες να οριστεί ή να αναπτυχθεί μια τυπολογία του αθεϊσμού παρουσιάστηκαν στη θρησκευτική απολογητική. Αυτές οι απόπειρες εκφράστηκαν με τη χρήση ορολογίας και εν μέσω συμφραζομένων τα οποία, ως ήταν αναμενόμενο, απηχούσαν τις θρησκευτικές υποθέσεις και προκαταλήψεις των συγγραφέων. Παρόλα αυτά, αναγνωριζόταν ότι υπήρχε μια ποικιλομορφία στις αθεϊστικές απόψεις· καθιερώθηκε κοινώς μια διάκριση ανάμεσα στον ''πρακτικό αθεϊσμό'' και τον ''εικοτολογικό (υποθετικό) αθεϊσμό''. Ο πρακτικός αθεϊσμός λεγόταν ότι πηγάζει από την ηθική αστοχία, την υποκρισία, την ηθελημένη άγνοια και την απιστία. Οι πρακτικοί αθεϊστές ''συμπεριφέρονταν'' σαν να μην υπήρχε ο Θεός, οι ηθικές αξίες και η κοινωνική υπευθυνότητα. Όσο για τον σοβαρό εικοτολογικό αθεϊσμό, από την άλλη μεριά, η ύπαρξή του αμφισβητούνταν. Το ότι κάποιος μπορεί να οδηγηθεί στον αθεϊσμό δια της ''λογικής'' οδού θεωρούνταν κάτι το αδύνατο (δείτε για παράδειγμα Armstrong (1999 σελ. 331-332)).
Ένας από τους πρώτους φιλόσοφους που άσκησε κριτική στις παραδοσιακές απόψεις περί θεοτήτων ήτανε ο [[Ξενοφάνης]] τον [[6ος αιώνας π.Χ.|6ο αιώνα π.Χ.]] δήλωνε πως "''αν τα άλογα και τα βόδια είχαν τα χέρια και μπορούσαν να ζωγραφίσουν οι θεοί τους θα ‘μοιαζαν πολύ με άλογα και βόδια''".<ref>[[Clement of Alexandria]], ''Stromata'', v. 14</ref> Ο Αναξαγόρας, τον [[5ος αιώνας π.Χ.|5ο αιώνα π.Χ.]], ισχυριζότανε πως ο Ήλιος ήτανε μια πύρινη μάζα μεγαλύτερη από την Πελοπόννησο, μια ιδέα που κρίθηκε ως αθεϊστική την εποχή του.<ref>[[Diogenes Laertius]], ii. 6–14</ref>
 
Ο Martin (1990, σελ. 465-466) επισημαίνει ότι ο πρακτικός αθεϊσμός θα μπορούσε να περιγραφεί ακριβέστερα ως ''αλλοτριωμένος θεϊσμός''.
Οι πρώτες πλήρως υλιστικές θεωρίες, εμφανίστηκαν από τους "ατομιστές" [[Λεύκιππος|Λεύκιππο]] και [[Δημόκριτος|Δημόκριτο]] τον 5ο αιώνα π.Χ., οι οποίοι προσπάθησαν να εξηγήσουν τη δημιουργία του κόσμου μέσα από την κίνηση των [[Άτομο|ατόμων]] που κινούνται σε ένα άπειρο [[σύμπαν]]. Ο [[Ευριπίδης]] στο έργο του [[Βελλεροφών (τραγωδία)|Βελλεροφών]] έγραφε "''μερικοί λένε πως υπάρχουν θεοί από πάνω μας; Δεν υπάρχουν, όχι δεν υπάρχουν μη σε ξεγελάνε, μην αφήσεις τους παλιούς μύθους να σε παραπλανήσουν".''<ref>Christoph Riedweg, The "atheistic" fragment from Euripides "Bellerophone", 39-53, ICS, 1990</ref> Ο [[Ηράκλειτος]] έγραφε "''Αυτόν τον κόσμο που είναι για όλους, ούτε κανείς θεός ούτε άνθρωπος τον έκανε, αλλά ήταν από πάντα και είναι και θα είναι αιώνια φωτιά, που ανάβει με μέτρο και σβήνει με μέτρο".''<ref>{{cite web|url=https://en.wikiquote.org/wiki/Heraclitus#Other_fragments|website=Wikiquote|accessdate=9 September 2016|first1=Heraclitus}}</ref>
 
Όταν στην πορεία της ιστορίας των ιδεών η άρνηση της ύπαρξης του "εικοτολογικού" αθεϊσμού δεν μπορούσε πλέον να υποστηριχθεί, ο αθεϊσμός παρόλα αυτά συνέχισε να απωθείται με το να ορίζεται πολύ στενά, με το να απορρίπτεται ως απαράδεκτα δογματικός ή να παρερμηνεύεται σκόπιμα.
==== Οι σοφιστές ====
Τον πέμπτο αιώνα π.Χ., οι [[σοφιστές]] άρχισαν να αμφισβητούν αρκετές παραδοσιακές θεωρίες της Ελληνικής κουλτούρας. Ο [[Πρόδικος ο Κείος]] θεωρείται πως ισχυρίστηκε πως ο άνθρωπος επινόησε τις θεότητες, από ευγνωμοσύνη για τα αγαθά που του παρείχε η φύση.<ref>[[Cicero]], ''De Natura Deorum'', i. 42</ref> Ο [[Πρωταγόρας]], από τα Άβδηρα της Θράκης, δήλωσε: "''Για τους θεούς δε μπορώ να ξέρω ούτε αν υπάρχουν ούτε αν δεν υπάρχουν ούτε ποια είναι η μορφή τους. Γιατί πολλά πράγματα εμποδίζουν τη γνώση: η αδηλότητα των θεών και η βραχύτητα του ανθρωπίνου βίου".''<ref>Cicero, ''De Natura Deorum'', i. 23</ref>
 
Ο "πρώτος άθεος" θεωρείται ο [[Διαγόρας ο Μήλιος]], ο οποίος έζησε τον 5ο αιώνα π.Χ. θεωρήθηκε βλάσφημος καθώς διακωμωδούσε τα [[Ελευσίνια Μυστήρια]] και καλούσε τον κόσμο να μην τα παρακολουθεί. Δήλωνε ανοιχτά πως δεν υπάρχουν θεοί ή θεός.<ref>[[Walter Burkert]], ''[[Homo necans]]'', p. 278; Marek Winiarczyk, ''Diagoras of Melos: A Contribution to the History of Ancient Atheism''. Berlin 2016.</ref> Ο [[Θεόδωρος ο άθεος|Θεόδωρος ο Άθεος]], από την [[Κυρήνη]] (σήμερα [[Λιβύη]]) αρνήθηκε την ύπαρξη θεών και την αιτιολόγησε στο έργο του "περί θεών". Ο [[Ευήμερος ο Μεσσήνιος]] πίστευε πως οι Θεοί ήτανε παλιοί βασιλιάδες, οι οποίοι μετά τον θάνατο τους θεοποιήθηκαν μέσα από τους μύθους, επειδή βοηθούσαν και την άρχουσα πολιτική τάξη να διατηρεί την ηγεμονία της.<ref>Fragments of Euhemerus' work in Ennius' Latin translation have been preserved in [[Church Fathers|Patristic]] writings (e.g. by [[Lactantius]] and [[Eusebius of Caesarea]]), which all rely on earlier fragments in [[Diodorus Siculus|Diodorus]] 5,41–46 & 6.1. Testimonies, especially in the context of polemical criticism, are found e.g. in [[Callimachus]], ''Hymn to Zeus'' 8.</ref> Κατηγορήθηκε πως άπλωσε τον αθεϊσμό σε όλη την κατοικημένη Γή.<ref>[[Plutarch]], ''Moralia – Isis and Osiris'' [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Moralia/Isis_and_Osiris*/B.html#23 23]</ref> Ο [[Επίκουρος]] υπήρξε ένας σημαντικός άθεος της αρχαιότητας. Επηρεασμένος από τον Λεύκιππο, Δημόκριτο και άλλους Ατομιστές, υποστήριξε μια υλιστική θεωρία στην οποία το Σύμπαν κυβερνάται από φυσικούς νόμους που δεν αλλάζουν και δε χρειάζεται κάποια θεία παρέμβαση.<ref name="BBC1">{{cite web|url=http://www.bbc.co.uk/religion/religions/atheism/history/ancient.shtml|title=BBC: Ancient atheists|publisher=BBC|accessdate=13 June 2012}}</ref><ref>{{cite book|title=The Hellenistic Philosophers, vol.1|last=Long and Sedley|first=A.A. and D.N.|publisher=Cambridge University Press|year=1985|isbn=0521275563|location=Cambridge|pages=144–149}}</ref>
 
=== Μεσαίωνας, ο αθεϊσμός στον Ισλαμικό κόσμο ===
Την περίοδο του μεσαίωνα, δεν υπήρχε αθεϊστική σκέψη στη χριστιανική Δύση.Κανένας γνωστός άθεος δεν υπήρχε εκείνη την περίοδο.Ωστόσο μπορούμε να βρούμε αρκετούς άθεους και σκεπτικιστές φιλόσοφους στο Ισλάμ το οποίο ήτανε αρκετά ανεκτικό.<ref>"Διάφοροι μουσουλμάνοι θεολόγοι στις πρώτες περιόδους των Αββασίδων έγραψαν κείμενα « εναντίον των απίστων ». « ... το παλαιότερο έργο που φέρει αυτόν τον τίτλο είναι ίσως το Radd ala al-mulhid του θεολόγου Zaydi al-Qasim του ένατου αιώνα. Ωστόσο, στις συζητήσεις για την ύπαρξη του Θεού οι πραγματικοί αντίπαλοι δεν αναγνωρίζονται ως άτομα. Αντιθέτως, σαν ομάδα αναφέρονται μερικές φορές ως αιρετικοί, άπιστοι, υλιστές ή σκεπτικιστές. Αυτές οι ορολογίες συχνά εμφανίζονται μαζί και δεν φαίνονται πάντα να είναι αρκετά σαφείς και διακριτές στο μυαλό των συγγραφέων. " Sarah Stroumsa, (1999), ''Freethinkers of medieval Islam: Ibn al-Rawandi, Abu Bakr al-Razi and their Impact on Islamic Thought'', σελίδες 121–3. BRILL</ref><ref>Sarah Stroumsa, 1999, ''Freethinkers of Medieval Islam: Ibn al-Rawandi, Abu Bakr al-Razi, and their Impact on Islamic Thought'', page 123. BRILL.</ref> Ο [[Ιμπν αλ-Ραουαντί]], ο οποίος έζησε τον [[9ος αιώνας|9ο αιώνα]], αμφισβητούσε τις θρησκευτικές προφητείες, ακόμη και αυτές του Μωάμεθ, και επέμενε πως τα θρησκευτικά δόγματα δεν υπόκεινται στη λογική και πρέπει να απορριφθούν.<ref>Encyclopaedia of Islam, 1971, Volume 3, page 905.</ref> Άλλοι που ασκούσαν κριτική στον θεϊσμό ήτανε ο ιατρός και φιλόσοφος [[Αμπού Μπακρ αλ-Ραζί]] (865–925), ο ποιητής [[Αλ-Μααρί‎]] (973–1057), και ο [[Αμπού Ισά αλ-Ουαρράκ]] (9ος αιώνας). Ο Αλ-Μααρί‎, για παράδειγμα έγραφε πως "''η θρησκεία είναι ένα ψέμα που εφευρέθηκε από τους αρχαίους''" και "''υπάρχουν δυο είδη ανθρώπων, αυτοί με μυαλό αλλά χωρίς θρησκεία, και αυτοί με θρησκεία αλλά χωρίς μυαλό.''"<ref>[http://www.sdsmt.edu/student-orgs/tfs/reading/freethought/islam.html Freethought Traditions in the Islamic World] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120214102422/http://www.sdsmt.edu/student-orgs/tfs/reading/freethought/islam.html|date=14 February 2012}} by Fred Whitehead; also quoted in Cyril Glasse, (2001), ''The New Encyclopedia of Islam'', p. 278. Rowman Altamira.</ref>.
 
=== Αναγέννηση και Μεταρρύθμιση ===
Κατά την περίοδο της Αναγέννησης και Μεταρρύθμισης, η κριτική στη θρησκεία έγινε έντονη, αλλά δεν ήτανε αθεϊστική καθεαυτή. Ο όρος "αθεϊσμός" (''athéisme)'' επινοήθηκε στη Γαλλία τον [[16ος αιώνας|16ο αιώνα]]. Στην Αγγλία εμφανίστηκε σε βιβλία για πρώτη φορά το 1566.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=20snAQAAIAAJ&q=%22to%20entre#v=snippet&q=atheist&f=false|title=A Replie to Mr Calfhills Blasphemous Answer Made Against the Treatise of the Cross|last=Martiall|first=John|authorlink=John Marshall (priest)|year=1566|volume=203|page=51|contribution=English recusant literature, 1558–1640}}</ref> Η λέξη άθεος πάντως χρησιμοποιούνταν σαν προσβολή.<ref>{{Cite book|title=A History of God|last=Armstrong|first=Karen|authorlink=Karen Armstrong|publisher=London: Vintage|year=1999|isbn=0-09-927367-5|page=288}}</ref> Οι επιστημονικές και μαθηματικές ανακαλύψεις του [[Ισαάκ Νεύτων|Νεύτωνα]], [[Νικόλαος Κοπέρνικος|Κοπέρνικου]] και [[Ρενέ Ντεκάρτ|Καρτέσιου]] υπέσκαψαν την πίστη στην απόλυτη αλήθεια της Εκκλησίας.
 
Να κατηγορηθεί κάποιος για αθεϊσμό ήτανε αρκετά επικίνδυνο, αφού μπορούσε να οδηγήσει στην ποινή του θανάτου. Για αυτό τον λόγο στραγγαλίστηκε και κάηκε, μαζί με τα βιβλία του, ο γάλλος [[Étienne Dolet|Ετιέν Ντολέ]], το 1546. Παρομοίως και ο [[Λουκίλιος Βανίνι]] το 1619. Το 1689 ο Πολωνός [[Kazimierz Łyszczyński|Κάζιμιερτζ Λιστίνκις]], έγραψε το έργο "Η μη ύπαρξη του Θεού" και αποκεφαλίστηκε στη Βαρσοβία, μετά από μια σύντομη δίκη, αφού του κόψανε πρώτα τη γλώσσα με ζεστό σίδερο και του κάψανε αργά τα χέρια. Είχε γράψει πως ''"ΙΙ. ο Άνθρωπος είναι ο δημιουργός του Θεού, και ο Θεός είναι επινόηση του Ανθρώπου. Άρα οι Άνθρωποι είναι οι αρχιτέκτονες και μηχανικοί του Θεού, και ο Θεός δεν είναι αληθινή ύπαρξη, υπάρχει μόνο στο μυαλό.<ref>Człowiek jest twórcą Boga, a Bóg jest tworem i dziełem człowieka. Tak więc to ludzie są twórcami i stwórcami Boga, a Bóg nie jest bytem rzeczywistym, lecz bytem istniejącym tylko w umyśle, a przy tym bytem chimerycznym, bo Bóg i chimera są tym samym.</ref> IV. Απλοί άνθρωποι ξεγελιούνται για την ύπαρξη του θεού από πονηρούς, οι οποίοι χρησιμοποιούν το γεγονός αυτό για να καταπιέζουν τους απλούς ανθρώπους. Η καταπίεση προστατεύεται από τον λαό με κάποιο τρόπο, και αν κάποιοι σοφοί προσπαθήσουν να τους ελευθερώσουν, θα τους λιντσάρει ο ίδιος ο λαός<ref>IV – Prosty lud oszukiwany jest przez mądrzejszych wymysłem wiary w Boga na swoje uciemiężenie; tego samego uciemiężenia broni jednak lud, w taki sposób, że gdyby mędrcy chcieli prawdą wyzwolić lud z tego uciemiężenia, zostaliby zdławieni przez sam lud.</ref><ref>Andrzej Nowicki, 1957</ref>"''. Ομοίως το 1766, ο Γάλλος [[Φρανσουά-Ζαν ντε λα Μπαρ]], αφού βρέθηκε ένοχος για ασέβεια, βασανίστηκε, αποκεφαλίστηκε και το κορμί του κάηκε. Αργότερα έγινε σύμβολο της θρησκευτικής αδικίας και καταπίεσης.<ref>{{Cite web|url=http://secularseasons.org/july/barre_day.html|title=Secular Seasons|last=Chesworth|first=Amanda|website=secularseasons.org|accessdate=2017-08-03}}</ref>
 
Ο Νικόλαος Κοπέρνικος, οποίος διατύπωσε το ηλιοκεντρικό μοντέλο του σύμπαντος, το 1543 με έργο του, "''[[De Revolutionibus Orbium Coelestium|Περί των Περιστροφών των Ουράνιων Σφαιρών]]", '' αμφισβητόντας εμμέσως έτσι την αλήθεια της Αγίας Γραφής.<ref>Ο Κοπέρνικος δεν ήταν ο πρώτος που πρότεινε το ηλιοκεντρικό σύστημα. Ο Έλληνας μαθηματικός και αστρονόμος Αρίσταρχος ο Σάμιος, για παράδειγμα, είναι γνωστό ότι είχε προτείνει ένα τέτοιο σύστημα κατά τη διάρκεια του 3ου αιώνα π.Χ. αλλά υπάρχουν λίγα στοιχεία ότι οι ιδέες του αναπτύχθηκαν πέρα από ένα βασικό περίγραμμα. Ο Κοπέρνικος γνώριζε την ηλιοκεντρική θεωρία του Αρίσταρχου και τον αναφέρει σε ένα πρώιμο (αδημοσίευτο) χειρόγραφο του ''De Revolutionibus'' (το οποίο σώζεται), αν και ο ίδιος αφαίρεσε την παραπομπή από την τελική έκδοση του χειρόγραφου.</ref> Καταδικάστηκε ως αιρετικός.<ref>{{Cite web|url=http://www.tovima.gr/science/article/?aid=333301|title=tovima.gr - Πέντε αιώνες μετά, ο «αιρετικός» Κοπέρνικος ξανακηδεύεται ως ήρωας|last=Α.Ε.|first=tovima.gr — Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη|website=TO BHMA|accessdate=2017-08-07}}</ref> Ο φιλόσοφος και μαθηματικός [[Τζορντάνο Μπρούνο]] το 1600 καταδικάστηκε σε θάνατο μετά από 7 χρόνια φυλάκισης επειδή δεν αποκύρηξε τις ιδέες του οι οποίες βασιζόταν σε επέκταση των απόψεων του Κοπέρνικου. Ισχυριζόταν πως δεν υπάρχει κέντρο στο σύμπαν, το οποίο επεκτείνεται συνεχώς και πως τα άστρα ήτανε απλά απομακρυσμένοι ήλιοι. Η [[Ιερά Εξέταση]] τον καταδίκασε σε θάνατο δια της πυράς.<ref>{{Cite news|url=https://www.britannica.com/biography/Giordano-Bruno|title=Giordano Bruno {{!}} Biography, Death, & Facts|newspaper=Encyclopedia Britannica|language=en|accessdate=2017-08-07}}</ref> Επίσης, ο Γαλιλαίος αναγκάστηκε να αποκυρήξει την ιδέα του πως η Γη κινείται, μπροστά από την Ιερά Εξέταση.
 
Ο Άγγλος φιλόσοφος [[Τόμας Χομπς]] (1588–1679) κατηγορήθηκε για αθεϊσμό αλλά το αρνήθηκε. Ο αθεϊσμός του ήτανε παράξενος, αφού έλεγε πως ο Θεός έχει υλική υπόσταση. Πιο πριν, ο άγγλος δραματουργός [[Κρίστοφερ Μάρλοου]] (1563–1593) κατηγορήθηκε για αθεϊσμό και δολοφονήθηκε κατά τη διάρκεια της δίκης.<ref>''Palladis Tamia''. London, 1598: 286v-287r.</ref>
 
=== Διαφωτισμός ===
[[Αρχείο:Spinoza.jpg|σύνδεσμος=https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF:Spinoza.jpg|μικρογραφία|Ο Ολλανδός φιλόσοφος Μπαρούχ Σπινόζα διακήρυξε πως ο Θεός συμπίπτει με το σύμπαν, δε διαχωρίζεται από αυτό και δεν επεμβαίνει στη λειτουργία του παρά μόνο ως η έμφυτη αιτία που δίνει ζωή στα πράγματα<ref>Nicola Ubaldo (2007). [http://www.enalios.gr/product_info.php?cPath=47&products_id=410&osCsid=da1tl3tlu06hn0hargk0cu8nlkne2idn ''Εικονογραφημένος Άτλας της Φιλοσοφίας'']. Εκδόσεις Ενάλιος, σελ. 250-256. [[Διεθνής πρότυπος αριθμός βιβλίου|ISBN]] [[Ειδικό:ΠηγέςΒιβλίων/978-960-536-349-9|978-960-536-349-9]].</ref>.]]
Κατά την εποχή του Διαφωτισμού, ο αθεϊσμός συνέχισε να αναπτύσσεται κυρίως λόγω της θρησκευτικής ανεκτικότητας που υπήρχε την περίοδο εκείνη. Η θρησκευτική αδιαφορία δεν ήτανε έγκλημα, έγκλημα ήτανε η άρνηση της ύπαρξης του Θεού. Ωστόσο οι κατηγορίες για αθεϊσμό ήταν αρκετές.<ref>Claude Yvon and Jean-Henri-Samuel Formey, "Atheisme," in ''Encyclopédie, ou dictionnaire raisonné des sciences, des arts et des métiers'', ed. Denis Diderot and Jean le Rond D'Alembert. University of Chicago: ARTFL Encyclopédie Projet (Winter 2008 Edition), Robert Morrissey (ed), http://encyclopedie.uchicago.edu/.</ref>
 
Η άνοδος της ανεκτικότητας οφείλεται, σύμφωνα με ακαδημαϊκούς, τόσο στη φιλοσοφίες του διαφωτισμού, αλλά και στην κόπωση των συνεχόμενων θρησκευτικών πολέμων της εποχής<ref>Michael J. Buckley, ''At the Origins of Modern Atheism'' (London: Yale University Press, 1987), 39.</ref>. Υπήρχαν πάντως ανησυχίες πως η ανοχή των θρησκειών θα οδηγούσε σε εμφυλίους πολέμους.<ref>Linton, 158.</ref> Η ανεκτικότητα πάντως διαχωρίστηκε σε δυο τάσεις, την κυρίαρχη, με εκφραστές τον [[Ιμμάνουελ Καντ|Καντ]], [[Τζων Λοκ]], [[Βολταίρος|Βολταίρο]] και [[Ντέιβιντ Χιουμ|Ντεϊβιντ Χιουμ]], όπου η ελευθερία της πίστης και ειρηνική συνύπαρξη ήτανε οι βασικές αρχές. Η δεύτερη απαιτούσε την ελευθερία της σκέψης και της έκφρασης, με κύριους εκφραστές τον [[Ντενί Ντιντερό|Ντιντερό]] και τον [[Μπαρούχ Σπινόζα|Σπινόζα]].
 
O Μπαρούχ Σπινόζα (1632–1677), έγραψε το 1670 το έργο ''Tractatus Theologico-Politicus'', με το οποίο ασκούσε κριτική στον Ιουδαϊσμό, τη μητρική του θρησκεία, αλλά και σε κάθε οργανωμένη θρησκεία. Αργότερα η φιλοσοφική του τάση χαρακτηρίστηκε ως "πανθεϊσμός", ενώ η σκέψη του επηρέασε τον αθεϊσμό, τον υλισμό και τον ντεϊσμό, μεταξύ άλλων.<ref>Baruch Spinoza, ''Theologico-Political Treatise'', originally published anonymously in 1670; Israel, Jonathan I. ''Radical Enlightenment''. Oxford University Press: 2001. ISBN 0-19-925456-7; Spinoza is also mentioned in Christopher Hitchens' ''The Portable Atheist'', 2007.</ref> Ο Ντέιβιντ Χιούμ (1711–1776) ήτανε επιφυλακτικός απέναντι στις θρησκείες και γελοιοποιούσε τα λεγόμενα θαύματα, παρόλο που ήταν προσεκτικός να μη θίξει τον Χριστιανισμό. Με τον Ντέιβιντ Χιουμ, το Εδιμβούργο ονομαζόταν "ο παράδεισος των άθεων".<ref>Douglas Nobbs, 'The Political Ideas of William Cleghorn, Hume's Academic Rival', in Journal of the History of Ideas, (1965), Vol. 26, No. 4: 575–586; Boswell, J. Boswell in Extremes, 1776–1778.</ref> Ο Ντιντερό έγραφε αρκετά εναντίον της θρησκείας, αλλά και αυτός ήτανε προσεκτικός να τα κυκλοφορεί μόνο ανάμεσα σε φίλους. Ήτανε ο εκδότης της περήφημης Εγκυκλοπαίδειας (Encyclopédie), στην οποία το λήμμα του αθεϊσμού είχε γραφτεί από δύο ιερείς, οι οποίοι χαρακτήριζαν "ηλίθιους" και "αμόρφωτους" τους οπαδούς του αθεϊσμού και έγραφαν πως ο αθεϊσμός διαβρώνει τις ηθικές αξίες<ref>Claude Yvon, "Athées," in "Encyclopédie, ou dictionnaire raisonné des sciences, des arts et des métiers", ed. by Denis Diderot and Jean le Rond D'Alembert. University of Chicago: ARTFL Encyclopédie Project (Winter 2008 Edition), Robert Morrissey (ed), http://encyclopedie.uchicago.edu/.</ref>.
 
=== 19ος αιώνα και οι 2 τάσεις του αθεϊσμού ===
Mετά τη Γαλλική Επανάσταση, η αθεϊστική σκέψη εντάχθηκε στις πολιτικές διεργασίες, κυρίως του [[Ρασιοναλισμός|ορθολογισμού]] (ρασιοναλισμού), [[Ελευθεροσκεπτικισμός|ελευθεροσκεπτικισμού]] και [[Φιλελευθερισμός|φιλελευθερισμού]] (liberalism). Στην Αγγλία έκανε την εμφάνιση του με το έργο του 19χρονου τότε [[Πέρσι Σέλλεϋ|Σελλεϋ]] "''Η αναγκαιότητα του Αθεϊσμού" (The Necessity of Atheism),'' ένα έργο το οποίο αρνήθηκε να αποκηρύξει και οδήγησε στην αποβολή του από το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.  Την ίδια εποχή, γινότανε γνωστό στη Γερμανία το έργο του [[Λούντβιχ Φόιερμπαχ]] "''η ουσία του Χριστιανισμού''" έργο που θα επηρέαζε τους [[Καρλ Μαρξ]], [[Μαξ Στίρνερ]], [[Άρθουρ Σοπενχάουερ]] και [[Φρίντριχ Νίτσε]].<ref>{{Cite web|url=http://www.argumentsforatheism.com/history.html#Early Modern|title=HISTORY OF ATHEISM|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=26/5/2017}}</ref>
[[Αρχείο:Ludwig Andreas Feuerbach.jpg|μικρογραφία|Το έργο του Λούντβιχ Φόιερμπαχ (1804-1872) "Η Ουσία του Χριστιανισμού" (Das Wesen des Christentums, 1841) είχε καταλυτική επίδραση στην ευρωπαϊκή σκέψη.]]
O Λούντβιχ Φόιερμπαχ έλεγε πως "η θρησκεία είναι το όνειρο του ανθρώπινου νου". Εξηγούσε τη θρησκεία σαν προβολή των αναγκών του ανθρώπου στο Σύμπαν και τον Θεό σαν αποξένωση του ανθρώπου από τη συνείδηση του, και υποστήριζε ότι όλες οι ιδιότητες του Θεού ήτανε προεκτάσεις της θέλησης των ανθρώπων που τις θέλανε για τους ίδιους. Η επίδραση του Φόιερμπαχ ήτανε τεράστια την εποχή του και συνέχισε να επηρεάζει μέχρι σήμερα.<ref name=":03">{{Cite web|url=http://people.bu.edu/wwildman/WeirdWildWeb/courses/wphil/lectures/wphil_theme17.htm|title=Religion from New Perspectives|last=|first=|date=|website=Wildman's Wild Web|publisher=|accessdate=26/5/2017}}</ref>
 
Ο Καρλ Μαρξ έβλεπε τη θρησκεία σαν ένα αναγκαίο κακό, το οποίο θα εξαφανιζόταν όταν εξαφανίζονταν οι αιτίες της δυστυχίας του κόσμου. Πίστευε πως η θρησκεία λειτουργούσε σαν καταπραϋντικό των δυσκολιών που προκαλούσε ο πραγματικός κόσμος. Έγραφε "''Η θρησκευτική οδύνη είναι έκφραση της πραγματικής οδύνης και συνάμα διαμαρτυρία ενάντια στην πραγματική οδύνη. Η θρησκεία είναι ο στεναγμός του καταπιεσμένου πλάσματος, η καρδιά ενός άκαρδου κόσμου, η ψυχή άψυχων συνθηκών. '''Η θρησκεία είναι το όπιο του λαού'''. Η κατάργηση της θρησκείας ως απατηλής ευτυχίας του λαού σημαίνει αξίωση της πραγματικής του ευτυχίας. Η αξίωση να εγκαταλειφθούν οι αυταπάτες γα την υπάρχουσα κατάστασή του σημαίνει αξίωση να εγκαταλειφθεί μια κατάσταση που έχει ανάγκη τις αυταπάτες. Η κριτική της θρησκείας είναι λοιπόν εμβρυωδώς η κριτική της κοιλάδας των δακρύων που φωτοστέφανό της είναι η θρησκεία''”<ref>{{Cite web|url=http://www.nostimonimar.gr/marx-religion-opium/|title=Μαρξ: H θρησκεία ως όπιο του λαού|last=|first=|date=|website=nostimo imar|publisher=|accessdate=26/5/2017}}</ref> Ο αναρχικός [[Μιχαήλ Μπακούνιν]] είχε παρόμοια άποψη, την οποία περιέγραψε στο βιβλίο του "Θεός και Κράτος".<ref>{{Cite web|url=https://www.anarkismo.net/article/8640|title=Θεός και Κράτος|last=|first=|date=16/5/2008|website=anarkismo.net|publisher=|accessdate=26/5/2017}}</ref>
 
Ο Φρίντριχ Νίτσε ήτανε γνωστός άθεος και κατήγορος του Χριστιανισμού. Έζησε στα τέλη του 19ου αιώνα και πολέμησε την ηθική που προσπαθεί να επιβάλει ο Χριστιανισμός, η οποία οδήγησε τη Δύση να είναι μια παρωδία του εαυτού της.<ref name=":20">{{Cite web|url=https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_atheism#Nineteenth_century|title=History of atheism|last=|first=|date=|website=Wikipedia|publisher=|accessdate=26/5/2017}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.bookpress.gr/kritikes/idees/nietzsche-friedrich-gutenberg-o-antichristos|title=«Χριστιανισμός, η μεγαλύτερη συμφορά της ανθρωπότητας»|last=Γιώργου Λαμπράκου|first=|date=23/10/2014|website=bookpress|publisher=|accessdate=26/5/2017}}</ref>
 
Η βασική γραμμή του [[Σίγκμουντ Φρόυντ]] κατά του θεϊσμού ήτανε, πως αν μπορεί κανείς να εξηγήσει την ύπαρξη της θρησκείας από τη δομή της ψυχολογίας του ανθρώπου, τότε δεν πρέπει να επικαλούμαστε τον Θεό. Ο Φρόυντ προχωρά πέρα από την άρνηση της θρησκείας ως αναληθούς, ισχυρίζεται πως η θρησκεία είναι επικίνδυνη. Αντιπαραβάλλει τη θρησκευτική πίστη στον Θεό ως αποζημίωσή μας για τον ατελή πατέρα μας. Επιπλέον η πίστη στον Θεό διαιωνίζει την παιδική επιθυμία για μια τέλεια αγάπη, άνετη γονική φιγούρα και εν τέλει, καθυστερεί την ανθρώπινη ανάπτυξη.<ref name=":03" />
 
Το 1859 ο Κάρολος Δαρβίνος δημοσιεύει το έργο του "''Η καταγωγή των Ειδών''" 1859 (The Origin of Species), ίσως το πιο σημαντικό βιβλίο στην ιστορία του αθεϊσμού. Ο Κάρολος Δαρβίνος, ντροπαλός και ασθενικός, δε συζητούσε στη δημόσια σφαίρα τις επιπτώσεις της θεωρίας του. Τη θέση αυτήν την ανέλαβε ο [[Τόμας Χάξλεϋ]], ο επονομαζόμενος "το μπουλντόγκ του Δαρβίνου". Οι ιδέες του Δαρβίνου συνδέθηκαν περισσότερο με την ανάπτυξη του Φιλελευθερισμού (Liberalism)<ref name="LeDrew 2012">{{Cite journal|url=http://connection.sagepub.com/blog/history/2012/07/11/the-evolution-of-atheism-scientific-and-humanistic-approaches/|title=The evolution of atheism scientific and humanistic approaches|last=LeDrew|first=Stephen|date=2012|journal=History of the Human Sciences|accessdate=24/5/2017|doi=10.1177/0952695112441301}}</ref> και υπέσκαψαν τη θρησκευτική πίστη καθώς για πρώτη ίσως φορά, οι επιστημονικές θεωρίες ήτανε αντίθετες με σαφείς θεολογικές θέσεις και επιχειρήματα υπέρ της ύπαρξης του Θεού. 
 
Κοιτάζοντας τον 19ο αιώνα, μπορεί κανείς να διακρίνει δυο τάσεις, οι οποίες αποτελούνε τις ρίζες των σημερινών αθεϊστικών ομάδων. Η πρώτη τάση είναι ο επιστημονικός αθεϊσμός, ο οποίος εκφράζεται κυρίως από τον Δαρβινισμό και τον ορθολογισμό του διαφωτισμού. Η δεύτερη τάση είναι ο ανθρωπιστικός αθεϊσμός, ο οποίος ταυτίζεται με την άνοδο των κοινωνικών επιστημών και κυρίως με τον Κάρλ Μαρξ και τον Λούντβιχ Φόιερμπαχ.<ref name="LeDrew 2012"/>
 
=== 20ός Αιώνας και Ψυχρός Πόλεμος ===
[[Αρχείο:Emma_goldman_1886.jpg|μικρογραφία|Η αναρχοφεμινίστρια Emma Goldman το 1886. Κατηγορούσε τον Χριστιανισμό πως διατηρούσε μια νοοτροπία σκλαβιάς στην κοινωνία, επιχειρηματολογώντας πως υπαγορεύει τις πράξεις των ανθρώπων στη Γη, υποσχόμενη στους φτωχούς μια μετά θάνατον πλουσιοπάροχη ανταμοιβή.]]
Τον 20ό αιώνα, αθεϊστικές ιδέες επηρέασαν αρκετά φιλοσοφικά ρεύματα, όπως τον [[Υπαρξισμός|υπαρξισμό]], [[Αντικειμενισμός|αντικειμενισμό]], [[Ανθρωπισμός|ανθρωπισμό]], [[Μηδενισμός|μηδενισμό]], [[Θετικισμός|νεοθετικισμό]], [[Μαρξισμός|μαρξισμό]], [[Φεμινισμός|φεμινισμό]] και γενικά αρκετά επιστημονικά και ορθολογιστικά ρεύματα. Υπερασπιστές του αθεϊσμού όπως ο [[Μπέρτραντ Ράσελ|Μπερτραντ Ράσελ]], ο [[Λούντβιχ Βίτγκενσταϊν]] και ο Άλφρεντ Έϋερ (A. J. Ayer), εμφατικά απέρριπταν την ύπαρξη Θεού ή Θεοτήτων, επιμένοντας στο γεγονός πως δε μπορούσε να επιβεβαιωθεί η θρησκεία με κάποιο τρόπο, αλλά και ότι το περιεχόμενο των θρησκειών ήτανε κενό νοήματος.
 
Οι υπαρξιστές φιλόσοφοι, ιδίως ο [[Ζαν-Πωλ Σαρτρ]], ισχυριζόντουσαν πως "''η ύπαρξη προηγείται της Ουσίας''", μια ιδέα αντίθετη με όσα διδάσκει ο παραδοσιακός θεϊσμός Η ανθρώπινη ύπαρξη δεν είχε σταθερές και απόλυτες ιδιότητες ή σκοπούς. Αυτό το κενό είναι ελεύθερος να το γεμίσει ο Άνθρωπος με ότι θέλει. Όμως, συνεχίζει ο Σαρτρ, αυτή η ελευθερία του ανθρώπου του προκαλεί άγχος και φόβο, αφού χωρίς εξωτερικό θεό η ανθρωπότητα μοιάζει χαμένη, χωρίς σταθερό στόχο και πορεία. Ο υπαρξισμός παρακινεί τους ανθρώπους να φτιάξουν οι ίδιοι το νόημα της ζωής τους, χωρίς τους θεούς που είναι απλά μια επινόηση.<ref>{{Cite web|url=https://www.thoughtco.com/atheism-and-existentialism-250975|title=Atheism and Existentialism|last=Cline|first=Austin|date=23/3/2017|website=ThoughCo.|publisher=|accessdate=26/5/2017}}</ref>
 
Ο Ανθρωπισμός μοιράζεται πολλές πεποιθήσεις των Υπαρξιστών, η ειδοποιός διαφορά μεταξύ των δύο είναι πως οι πρώτοι πιστεύουν πως ο Άνθρωπος είναι ενδογενώς καλός και μοιράζονται όλοι περίπου τις ίδιες Αξίες.<ref>{{Cite web|url=https://infidels.org/library/modern/james_haught/humanism.html|title=Humanism and Existentialism|last=|first=|date=1995|website=infidels.com|publisher=|accessdate=27/5/2017}}</ref>
 
O Αντικειμενισμός της [[Άυν Ραντ]], δεν αναγνωρίζει κάτι υπαρκτό πέρα από την Ύλη ([[Υλισμός|υλιστική θεωρία]]). Καταρρίπτει κάθε απόπειρα θεϊσμού και υπερβατικότητας άμεσα. Πιστεύει μόνο στη Λογική σαν πηγή γνώσης.<ref>{{Cite web|url=http://aynrandlexicon.com/lexicon/atheism.html|title=Atheism|last=Peikoff|first=Leonard|date=|website=|publisher=|accessdate=}}</ref> Ο μηδενισμός διακήρυξε πως "απορρίπτει όλες τις θρησκείες και τις ηθικές αξίες", επίσης "η ζωή δεν έχει νόημα", άρα ενώ θα μπορούσε να είναι συμβατός με τον Ντεϊσμό, οι μηδενιστές είναι κατά κύριο λόγο άθεοι.<ref>{{Cite web|url=http://www.atheistfaq.com/2008/02/doesnt-atheism-inevitably-lead-to.html|title=Doesn't atheism inevitably lead to nihilism?|last=|first=|date=21/2/2008|website=ATHEIST FAQ|publisher=|accessdate=27/5/2017}}</ref> O Νεοθετικισμός υποστηρίζει την επαληθευσιμότητα της κάθε θεωρίας, οπότε απορρίπτει κάθε ισχυρισμό για θεϊσμό ή ντεϊσμό.<ref>{{Cite web|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Logical_positivism|title=Logical positivism|last=|first=|date=|website=En.Wikipedia|publisher=|accessdate=27/5/2017}}</ref> Ο Μαρξισμός (και συνεπακόλουθα ο Λενινισμός) είναι Υλιστική θεωρία, και απέρριψε τη θρησκεία- τόσο ο Μαρξ όσο και ο Λένιν υπήρξαν πολέμιοι της.<ref>{{Cite web|url=https://www.ewtn.com/library/Theology/ATHEMARX.HTM|title=THE ATHEISM OF KARL MARX|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=}}</ref> Στη φεμινιστική θεωρία, η θρησκεία αντιμετωπιζότανε σαν κύρια πηγή καταπίεσης.<ref>{{Cite web|url=http://www.dummies.com/religion/atheism/early-feminists-and-atheism/|title=EARLY FEMINISTS AND ATHEISM|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=}}</ref>
 
Τον 20 αιώνα, ο κόσμος παρακολούθησε την άνοδο πολιτικών οι οποίες χρησιμοποιώντας ερμηνείες του Μαρξ και του [[Φρίντριχ Ένγκελς|Έγκελς]], καταπίεσαν τα θρησκευτικά δικαιώματα, μερικές φορές με βίαιους τρόπους (πχ Σταλινισμός, Μαοϊσμός).Την ίδια περίοδο, στις ΗΠΑ, ο χριστιανισμός κράτησε την κυρίαρχη του θέση. Κατά τον Ψυχρό Πόλεμο, η Δύση θεωρήθηκε ως προστάτιδα του "ελεύθερου κόσμου" και άρα της θρησκευτικής πίστης απέναντι στον εχθρικό και άθεο κομμουνισμό. Οι άθεοι χαρακτηρίζονταν ως κομμουνιστές τότε, και ενισχύθηκε το στερεότυπο πως είναι υποκινούμενοι από ξένες δυνάμεις και μη πατριώτες.<ref name=":20" />
 
== Επιχειρήματα ==
=== Αντιδογματισμός ===
Στην ιστορία του αθεϊσμού έχουνε εμφανιστεί αρκετά επιχειρήματα τα οποία είτε απέκλειαν την ύπαρξη θεοτήτων είτε κατέρριπταν επιχειρήματα που είχαν επινοηθεί από οπαδούς διάφορων θρησκειών. Τα πρώτα επιχειρούν να καταδείξουν πως μια οντότητα με τις ιδιότητες που θέτουν οι κύριες θρησκείες (πανάγαθος, παντοδύναμος, πάνσοφος, αναλλοίωτος, πανταχού παρών κτλ),<ref>{{Cite web|url=https://xfd.gr/keimena/%CE%B5%CE%BA%CE%BA%CE%BB%CE%B7%CF%83%CE%AF%CE%B1/%CE%B4%CE%BF%CE%B3%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE/%CE%BF%CE%B9-%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CF%8C%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B5%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%B8%CE%B5%CE%BF%CF%8D|title=Οι ιδιότητες του Θεού|last=|first=|date=30/11/2009|website=|publisher=|accessdate=19/5/2017}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://simeiakairwn.wordpress.com/2016/12/12/%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%B5%CF%82-%CE%B5%CE%AF%CE%BD%CE%B1%CE%B9-%CE%BF%CE%B9-%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CF%8C%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B5%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%B8%CE%B5%CE%BF%CF%85/|title=Ποιες είναι οι ιδιότητες του Θεού;|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=19/5/2017}}</ref> είναι λογικά αδύνατον να υπάρχει (κατηγοριοποιούνται ως "λογικά επιχειρήματα").<ref>{{Cite web|url=https://infidels.org/library/modern/nontheism/atheism/arguments.html|title=Arguments for Atheism|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=19/5/2017}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.pitt.edu/~rmgale/atheological.htm|title=Atheological Arguments|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=19/5/2017}}</ref> Τα δεύτερα συμπεραίνουν από τα δεδομένα που έχουμε από τον κόσμο, ότι είναι μάλλον απίθανο να υπάρχει θεός (κατηγοριοποιούνται ως "αποδεικτικά επιχειρήματα").
Ο [[Ρίτσαρντ Ντόκινς]] στο βιβλίο του [[Η περί θεού αυταπάτη]] (The God Delusion, 2006),<ref>{{cite book |title= Η περί θεού αυταπάτη|last=Ντόκινς |first=Ρίτσαρντ |authorlink=Ρίτσαρντ Ντόκινς |coauthors= |year= 2006|publisher= Ελληνική έκδοση: ΚΑΤΟΠΤΡΟ |location= |isbn= 978-960-6717-07-9|page= |pages= |url= |accessdate=}}</ref> υποστηρίζει ότι ο αθεϊσμός δεν είναι δόγμα, το οποίο βασίζεται σε γραφές που δεν έχουν αλλάξει για χιλιάδες χρόνια (όπως τα ιερά βιβλία σχεδόν όλων των θρησκειών), αλλά επιστημονική και λογική παρατήρηση του κόσμου γύρω μας βασισμένη στην [[Επιστημονική μέθοδος|επιστημονική μέθοδο]]. Αντίθετα ο [[Χριστιανισμός]], ο [[Ιουδαϊσμός]], το [[Ισλάμ]] ή ακόμα και ο [[Βουδισμός]], οι οποίες είναι οι κυριότερες θρησκείες παγκοσμίως, κηρύσσουν σήμερα τα ίδια πράγματα που κήρυτταν και πριν από εκατονταετίες και τα [[Βιβλικός κανόνας|ιερά βιβλία]] τους έχουν παραμείνει τα ίδια χωρίς ανανέωση ιδεών. Το μόνο που άλλαξε είναι η ερμηνεία των ιερών κειμένων, τακτική που ακολουθείται για να συνυπάρχει η θρησκεία με τις αναμφισβήτητες σύγχρονες επιστημονικές αλήθειες. Παραδείγματος χάριν η ερμηνεία των ιερών βιβλίων του χριστιανισμού καταδίκασε τον [[Γαλιλαίος|Γαλιλαίο]] σε θάνατο επειδή υποστήριζε ότι η [[Γη]] κινείται ενώ ακριβώς τα ίδια βιβλία δύνανται να ερμηνευθούν σήμερα ως μη αντιφατικά με την [[Μεγάλη Έκρηξη]] η οποία δεν αντικρούει αναγκαστικά την χριστιανική διδασκαλία, εφ' όσον ο Θεός με έκρηξη έπλασε τον κόσμο.<ref>{{cite journal| author = [[Πάπας Πίος ΙΒ΄]] | year = 1952 | title = Modern Science and the Existence of God | journal = The Catholic Mind | volume = 49 | pages = 182–192}}</ref>
 
=== Προσφυγή στην άγνοια ===
Αν κάποιος δεχτεί τα λεγόμενα αθεολογικά επιχειρήματα, δηλαδή τα λογικά και αποδεικτικά, τότε οδηγείται στον σκληρό συνειδητό αθεϊσμό (δηλαδή δηλώνουν καταφατικά πως δεν υπάρχει θεός) ενώ αν δεχτεί το επιχείρημα για το βάρος της Απόδειξης ή τα επιχειρήματα που καταρρίπτουν τις θεϊστικές εξηγήσεις, οδηγείται στον μαλακό συνειδητό αθεϊσμό.
Η [[προσφυγή στην άγνοια]] αποτελεί [[λογική πλάνη]] και σημαίνει ότι η αδυναμία να αποδειχτεί η ''μη ύπαρξη'' σημαίνει την αυτόματη αποδοχή της ύπαρξης. Δηλαδή δεν μπορούμε να αποδείξουμε ότι ο θεός δεν υπάρχει, άρα υπάρχει. Σε αυτήν ακριβώς την λογική έχουν βασιστεί αρκετές [[Παρωδία θρησκείας|θρησκείες-παρωδίες]] όπως η [[Τσαγιέρα του Ράσελ]], η [[Αόρατη Ροζ Μονόκερως]], το [[Ιπτάμενο Μακαρονοτέρας]] και άλλες.
Η αδυναμία της επιστήμης να αποδείξει την ''μη ύπαρξη του θεού'' χρήζει ιδιαίτερης προσοχής για ''το τι ακριβώς θεωρεί η επιστήμη βεβαιότητα'' ή για το πόσο ''ένα πιθανό γεγονός είναι «σχεδόν βέβαιο» ή «σχεδόν αβέβαιο»''. Παραδείγματος χάριν εάν κάποιος ρίξει ένα νόμισμα 1.000.000 φορές η επιστήμη δεν θεωρεί βεβαιότητα ούτε θεωρεί ότι είναι «σχεδόν βέβαιο» ότι '''δεν''' θα έρθει 1.000.000 φορές «γράμματα». (Η πιθανότητα να έρθει 1.000.000 φορές γράμματα είναι 2<sup>−1.000.000</sup>, αριθμός μεγαλύτερος του μηδενός άρα όχι αδύνατο)
 
Η [[A priori και a posteriori γνώση|a priori]] απόδειξη της ύπαρξης του θεού από τον [[Άνσελμος του Καντέρμπερι|Άνσελμο του Καντέρμπερι]], ο οποίος θεωρείται κυρίαρχη μορφή της [[θεολογία|θεολογίας]] και της [[φιλοσοφία|φιλοσοφίας]] την εποχή του [[μεσαίωνα]], γνωστό ως [[οντολογικό επιχείρημα]], είναι ο ακόλουθος ισχυρισμός: εάν μπορείς να σκεφτείς την ύπαρξη ενός μεγαλειώδους όντος που καλύτερο δεν γίνεται, τότε αυτό το όν υπάρχει γιατί εάν δεν υπήρχε τότε δεν θα μπορούσες να το σκεφτείς.
=== Βάρος της Απόδειξης ===
Η λογική αυτή είναι απολύτως συμβατή με την ακόλουθη: μπορείς να σκεφτείς ότι στο [[νέφος του Όορτ]] υπάρχει μια συμπυκνωμένη αστακομακαρονάδα που σε λίγο θα γίνει [[μαύρη τρύπα]]; Εάν ναι τότε η αστακομακαρονάδα-μαύρη τρύπα υπάρχει και κανείς αστρονόμος ή οποιοδήποτε άλλο όργανο παρατήρησης επίγειο ή σε τροχιά στο διάστημα θα μπορούσε να αποδείξει με απόλυτη βεβαιότητα ότι αυτή η συμπυκνωμένη αστακομακαρονάδα δεν υπάρχει!
[[Αρχείο:Invisible_Pink_Unicorn.svg|σύνδεσμος=https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF:Invisible_Pink_Unicorn.svg|μικρογραφία|Κανείς δε μπορεί να αποδείξει πως ο Αόρατος Ροζ Μονόκερως δεν υπάρχει. Η θρησκεία του Ροζ Μονόκερου επιχειρεί να διακωμωδήσει την απαίτηση των θεϊστών να ζητάνε αποδείξεις για μη ύπαρξη. <ref>Maartens, Willie (2006-06-01). [http://books.google.com/books?visbn=0595400442&id=iOFzumInA2kC&pg=RA1-PA421&lpg=RA1-PA191&dq=invisible+pink+unicorn&ie=ISO-8859-1&sig=4yd8wH2fSMFZDVgvEQG4m4eGVqI ''Mapping Reality: A Critical Perspective on Science and Religion'']. iUniverse. [[Διεθνής πρότυπος αριθμός βιβλίου|ISBN]] [[Ειδικό:ΠηγέςΒιβλίων/0-595-40044-2|0-595-40044-2]].</ref>|αριστερά]]
Τα επιχειρήματα που σχετίζονται με το βάρος της απόδειξης ασχολούνται με το αν οι αθεϊστές πρέπει να διαψεύσουν τον θεϊσμό ή οι θεϊστές πρέπει να αποδείξουν τον θεϊσμό. Συμβατικά, το βάρος της απόδειξης έγκειται σε κάποιον που προτείνει μια θετική ιδέα - ή όπως το έθεσαν οι οπαδοί του [[Καρλ Πόπερ]], "''εκείνοι που προτείνουν κάτι που μπορεί να διαψευσθεί''". Με αυτήν τη λογική, οι αθεϊστές δεν έχουν ανάγκη να αποδείξουν τίποτα, το βάρος της απόδειξης πέφτει στους ώμους των θεϊστών. Ωστόσο, η πανταχού παρούσα θρησκεία στην κοινωνία και στην ιστορία έχει συχνά μετατοπίσει το βάρος της απόδειξης στους αθεϊστές. Ο παραλογισμός του να απαιτείται από τους άθεους να αποδείξουν τη μη ύπαρξη ενός Όντος, οδήγησε στη δημιουργία θρησκειών-παρωδιών ([[Ιπτάμενο Μακαρονοτέρας]], [[Αόρατος Ροζ Μονόκερως]]) οι οποίες επιχειρούν να διακωμωδήσουν τη μετατόπιση του βάρους της απόδειξης στους άθεους.<ref name=":18">{{Cite web|url=http://rationalwiki.org/wiki/Atheism|title=Atheism-Burden of proof|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=}}</ref>
[[Αρχείο:Sam Harris 01.jpg|μικρογραφία|Η θρησκεία βασίζεται περισσότερο επάνω στην πίστη παρά στη λογική και τις αποδείξεις. Ο Σαμ Χάρις (Sam Harris) (φώτο) διερωτήθηκε: ''"Αν κάποιος δεν εκτιμά τις αποδείξεις, τι απόδειξη πρέπει να του δώσεις για να του δείξεις τη σημασία των αποδείξεων; Αν κάποιος δεν εκτιμά την αξία της λογικής, τι λογικό επιχείρημα θα μπορούσες να του δώσεις για να του δείξεις τη σημασία της λογικής;"''<ref>{{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=pk7jHJRSzhM|title=That's soulless! - What evidence or logical argument can you provide?|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=20/5/2017}}</ref>]]
 
=== Προσφυγή στην αυθεντία ===
=== Λογικά Επιχειρήματα ===
Ο [[Ρίτσαρντ Ντόκινς]] δηλώνει ότι κανείς άθεος δεν θα παραμείνει άθεος εάν γίνει ένα θαύμα (δηλαδή μια θεϊκή αποκάλυψη) την οποία όμως θα παρατηρήσει πλήθος ανθρώπων ταυτόχρονα και όχι ένας ή δύο ή μια μικρή ομάδα, όπως συνήθως γίνεται στα κατά καιρούς «θαύματα» που επίσημα παραδέχεται η εκκλησία και αυτόματα διδάσκονται στα σχολεία, όπου και λαμβάνουν την «επισημότητα» που χρειάζονται ώστε να γίνουν «αναμφισβήτητες αλήθειες». Αυτός ακριβώς ο μηχανισμός [[προσφυγή στην αυθεντία]] (argumentum ad verecundiam), δηλαδή επειδή το είπε ο δάσκαλος / παπάς / γιατρός / γονέας / - σχεδόν οι μοναδικοί άνθρωποι που συναναστρέφονται τα παιδιά - ή επειδή είναι γραμμένο στο σχολικό βιβλίο άρα είναι και αληθινό, είναι πίσω από πολλές «αναμφισβήτητες αλήθειες» που έχουν με την πάροδο του χρόνου αποδειχτεί πλάνες, όχι μόνο σε ότι αφορά την θρησκεία, όπως παραδείγματος χάριν η πλάνη της ύπαρξης του [[Δίας (μυθολογία)|Δία]] και των άλλων ολύμπιων θεών, αλλά και σε επιστημονικά θέματα. Ίσως το τρανταχτότερο παράδειγμα τέτοιας «αληθοφανούς πλάνης» σε διεθνές επίπεδο, έξω από την θρησκεία, είναι η επί χιλιάδες χρόνια πεποίθηση των ανθρώπων ότι οι ουρανοί γυρνάνε γύρω από την [[Γη]]. Ο [[Αρίσταρχος ο Σάμιος]] είχε προτείνει το [[ηλιοκεντρικό μοντέλο]], το οποίο δεν υιοθετήθηκε επειδή οι αναγνωρισμένες αυθεντίες της εποχής όπως ο [[Αριστοτέλης]] και αργότερα ο [[Κλαύδιος Πτολεμαίος]] είχαν αντίθετη άποψη.
Τα λογικά αθεολογικά επιχειρήματα, χρησιμοποιώντας την [[Λογική]], (εξ ου "λογικά"), προσπαθούν να δείξουν πως η έννοια του θεού είτε είναι αυτοαναιρούμενη είτε αντιφάσκει με τις κοινές ιδιότητες (πάνσοφος, παντογνώστης, πανάγαθος, παντοδύναμος, πανταχού παρών κ.α.) που έχει ο θεός. Αν ένα τέτοιο επιχείρημα είναι επιτυχημένο, αυτό σημαίνει πως αποκλείει εντελώς την πιθανότητα ύπαρξης θεού, και συνήθως αναφέρεται στις γνωστές θεϊστικές θρησκείες και όχι σε παγανιστικές ή ντεϊστικές θεωρίες, μιας και οι τελευταίες δεν αποδίδουν τέτοιες ιδιότητες στον Θεό.<ref>{{Cite web|url=https://infidels.org/library/modern/nontheism/atheism/logical.html|title=Logical Arguments|last=|first=|date=|website=|publisher=The Secular Web|accessdate=19/5/2017}}</ref><ref name=":0">{{Cite web|url=http://rationalwiki.org/wiki/Atheism#Logical|title=Why are people atheists? Logical.|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=17/5/2017}}</ref> Οι θεϊστές απαντούν στο Λογικά Επιχειρήματα πως ο Θεός δεν είναι δυνατόν να δεσμεύεται από τη
 
Εάν αναλογιστεί κανείς ότι η ύπαρξη του θεού κάθε άλλο παρά προφανής είναι, τότε θα πρέπει κάποιος να σκεφτεί πολύ σοβαρά ότι η πιθανότητα να κάνει λάθος το συναίσθημα του είναι μάλλον μεγαλύτερη παρά μικρότερη, ισχυρίζεται στο βιβλίο του ο [[Ρίτσαρντ Ντόκινς]]. Διότι όπως αναφέρει, αλλά και όπως αποδεικνύεται ιστορικά, το συναίσθημα είναι ο μόνος λόγος που οι άνθρωποι πιστεύουν σε θεούς από καταβολής της ανθρωπότητας. Εάν ήταν η παρατήρηση τότε θα πιστεύαμε ακόμα στον [[Ρα]], στο [[Δώδεκα θεοί του Ολύμπου|δωδεκάθεο]], στον [[Θωρ]] και τους χιλιάδες άλλους θεούς που «έπλασε» ο [[Άνθρωπος|homo sapiens]] τα τελευταία διακόσια χιλιάδες χρόνια που υπάρχει στην γη. <ref>{{cite book |title= Η περί θεού αυταπάτη|last=Ντόκινς |first=Ρίτσαρντ |authorlink=Ρίτσαρντ Ντόκινς |coauthors= |year= 2006|publisher= Ελληνική έκδοση: ΚΑΤΟΠΤΡΟ |location= |isbn= 978-960-6717-07-9|page= 76|pages= |url= |accessdate=}}</ref>
λογική, η οποία είναι ανθρώπινο εργαλείο ή επινόηση.<ref name=":0" />
 
Αυτό ακριβώς το συναίσθημα ως βάση της πίστης αντικρούεται πανεύκολα από τον καθένα με στοιχειώδη λογική, καθώς σχεδόν κανείς χριστιανός θα μπορούσε σοβαρά να ισχυριστεί ότι θα ήταν χριστιανός και όχι μουσουλμάνος εάν αμέσως μετά την γέννηση του είχε δοθεί για υιοθεσία σε μια ντόπια οικογένεια στην [[Τεχεράνη]] ή στο [[Ριάντ]]. Το γεγονός αυτό δείχνει ότι η πιθανότητα να είναι το ισχυρό συναίσθημα που νοιώθουν οι άνθρωποι προς τον θεό, όποιος θεός και να είναι αυτός, προϊόν των άλλων γύρω τους και όχι δική τους επιλογή είναι κάθε άλλο από αμελητέα. Ο μηχανισμός της προσφυγής στην αυθεντία λειτουργεί διαχρονικά και πλάθει τις κοινωνίες επιβραδύνοντας την εξέλιξη τους. Η λογική πλάνη της προσφυγής στην άγνοια, που είδαμε παραπάνω, γίνεται πραγματικότητα με το επιχείρημα ότι εάν ο θεός δεν υπήρχε τότε γιατί τόσα δισεκατομμύρια άνθρωποι διαχρονικά πιστεύουν στον θεό; Το επιχείρημα αυτό είναι ο ορισμός της [[λογική πλάνη|λογικής πλάνης]] της [[προσφυγή στην αυθεντία|προσφυγής στην αυθεντία]] και του [[το σύνδρομο της αγέλης|συνδρόμου της αγέλης]]: αφού το λένε τόσοι θα είναι και αληθινό. Όπως ακριβώς τόσοι και τόσοι άνθρωποι για τόσα και τόσα χρόνια λέγανε ότι οι ουρανοί γυρνάνε γύρω από την Γη.
==== Παράδοξο της Παντοδυναμίας ====
Το Παράδοξο της Παντοδυναμίας ερωτά αν ο θεός είναι τόσο παντοδύναμος ώστε αν περιορίσει τη δύναμη του. Συνήθως η ερώτηση είναι: Μπορεί ο θεός να φτιάξει μια πέτρα τόσο μεγάλη που να μη μπορεί να τη σηκώσει; Εάν ναι, τότε η δύναμη του είναι πεπερασμένη αφού δε μπορεί να σηκώσει την πέτρα. Εάν όχι, τότε δε μπορεί να δημιουργήσει τα πάντα, άρα πάλι η δύναμη του είναι περιορισμένη. Το παράδοξο αυτό δηλώνει πως η ιδιότητα της Παντοδυναμίας δε μπορεί να αποδοθεί σε κανένα Oν και άρα όποια θρησκεία ισχυρίζεται πως μπορεί ο Θεός να είναι παντοδύναμος αντιφάσκει και άρα απορρίπτεται.
 
=== Οι κίνδυνοι της θρησκείας ===
Μια σειρά από θεολόγους έχουνε προσπαθήσει να λύσουν το παράδοξο. Ο [[Αυγουστίνος Ιππώνος|Άγιος Αυγουστίνος]] εισηγήθηκε πως ο Θεός είναι παντοδύναμος να κάνει αυτό που επιθυμεί, δηλαδή το καλό. Όμως ακόμη και αυτό περιορίζει την παντοδυναμία του Θεού. Επιπλέον, το καλό ορίζεται από τη θέληση του Θεού, οπόταν πάλι θα μπορούσε να είχε τη δυνατότητα να κάνει τα πάντα.<ref>{{Cite web|url=https://medium.com/the-liturgical-legion/the-omnipotence-paradox-c75783d7d91b|title=The Omnipotence Paradox-An Augustinian Solution|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=17/5/2017}}</ref> O [[Ρενέ Ντεκάρτ|Καρτέσιος]] υποστήριξε πως ο Θεός μπορεί να σπάσει τους περιορισμούς της λογικής.<ref>Descartes, Rene, 1641. ''Meditationes de prima philosophia''</ref>
{{πηγές|24|07|2012}}
Μερικοί επιφανείς άθεοι —όπως ο [[Μπέρτραντ Ράσελ]], [[Κρίστοφερ Χίτσενς]], Σαμ Χάρις και [[Ρίτσαρντ Ντόκινς]]— έχουν επικρίνει τις θρησκείες, αναφέροντας τις επιζήμιες πτυχές διαφόρων θρησκευτικών πρακτικών και δογμάτων. Άθεοι έχουν συχνά εμπλακεί σε διάλογο με υποστηρικτές της θρησκείας και οι συζητήσεις αφορούν το ζήτημα στο κατά πόσον οι θρησκείες παρέχουν όφελος τόσο σε ατομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο.
 
Ένα επιχείρημα ότι οι θρησκείες μπορεί να είναι επιβλαβείς, όπως ισχυρίστηκε ο Σαμ Χάρις, είναι ότι η εξάρτηση των δυτικών θρησκειών στην θεία εξουσία προσφέρεται για αυταρχισμό και δογματισμό. Άθεοι αναφέρουν στοιχεία που δείχνουν ότι υπάρχει συσχετισμός μεταξύ του θρησκευτικού φονταμενταλισμού και «εξωγενούς θρησκείας» (όταν δηλαδή η θρησκεία υποστηρίζεται επειδή εξυπηρετεί απώτερα αόρατα συμφέροντα) τον αυταρχισμό, το δογματισμό και την προκατάληψη. Τα επιχειρήματα αυτά σε συνδυασμό με αναφορές σε ιστορικά γεγονότα όπως οι [[Σταυροφορίες]], η [[Ιερά Εξέταση]], οι [[Κυνήγι μαγισσών|δίκες μαγισσών]] και οι τρομοκρατικές επιθέσεις, έχουν χρησιμοποιηθεί σε απάντηση αυτών που εκθειάζουν τα ευεργετικά αποτελέσματα της πίστης σε θρησκείες.
Ο [[Θωμάς Ακινάτης|Θωμάς ο Ακινάτης]] υποστήριξε πως δε μπορεί ο Θεός να πραγματοποιεί παράλογα πράγματα.<ref>{{Cite web|url=http://www.existence-of-god.com/paradox-of-the-stone.html|title=The Paradox of the Stone|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=17/5/2019}}</ref> ''"Ο Θεός μπορεί να κάνει ο,τι μπορεί να γίνει"''. Οι άθεοι ανταπαντούν πως αυτό αφενός είναι παιχνίδι με τους ορισμούς και αφετέρου υποδηλώνει πως υπάρχουν στο σύμπαν πιο Θεμελιώδεις δομές απ' ό,τι ο Θεός.<ref>{{Cite web|url=http://rationalwiki.org/wiki/Omnipotence_paradox|title=Omnipotence paradox|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=19/5/2017}}</ref>
 
== Απόψεις για την ψυχολογία του Αθεϊσμού==
==== Το πρόβλημα του Κακού (λογικό) ====
Ο αθεϊστής<ref>[http://www.atheistscholar.org/AtheistPsychologies/FreudtoCognitivePsychologies.aspx Freud to Cognitive Psychologies, Atheist Scholar]</ref> και εισηγητής της ανθρωπιστικής ψυχολογίας Abraham Maslow στο βιβλίο του "Θρησκείες, αξίες και εμπειρίες κορυφής" υποστηρίζει ότι οι μη θρησκευόμενοι έχουν μικρότερη δυναμική για εξέλιξη και αυτοπραγμάτωση απ' ό,τι οι θρησκευόμενοι<ref>[http://www.druglibrary.org/schaffer/lsd/maslow.htm Abraham Maslow, Θρησκείες, Αξίες και Εμπειρίες κορυφής]</ref>. Ο ψυχοδυναμικός ψυχολόγος και δηλωμένος θεϊστής Paul Vitz κάνοντας μία συγκριτική έρευνα στις ζωές πολλών διάσημων αθεϊστών πρότεινε ότι η απουσία καλού πατρικού προτύπου σχετίζεται με την προσχώρηση στο μαχητικό αθεϊσμό<ref>[http://www.leaderu.com/truth/1truth12.html Paul C. Vitz, Faith of the Fatherless]</ref>.
[[Αρχείο:Bloom's.jpg|μικρογραφία|Ποιος ο λόγος βακτηριδίων που προκαλούν τύφλωση στα παιδιά;<ref name="The Problem of Evil">{{Cite web|url=http://www.atheistrepublic.com/blog/cory-markum/problem-evil|title=The Problem of Evil|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=20/5/2017}}</ref> [πρόβλημα του (μη ανθρωπογενούς) κακού]]]
Το πρόβλημα του κακού προσπαθεί να αποδείξει πως η ύπαρξη του κακού στον κόσμο είναι ασύμβατη με την ύπαρξη ενός Πανάγαθου και Παντοδύναμου Θεού όπως τον περιγράφουν οι 3 μεγαλύτερες θρησκείες της Δύσης. Δηλαδή ένας θεός που έχει τις ιδιότητες του πανάγαθου και παντοδύναμου, δε θα μπορούσε να αφήσει χώρο στο κακό γιατί ως πανάγαθος ξέρει και ως παντοδύναμος μπορεί να το εξαλείψει. Εντούτοις το κακό υπάρχει, άρα δεν υπάρχει θεός.<ref>{{Cite web|url=http://www.iep.utm.edu/evil-log/#H2|title=Logical Problem of Evil|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=}}</ref> Το επιχείρημα αυτό αποδίδεται στον Επίκουρο.<ref>{{Cite book|title=An Introduction to Philosophical Analysis|last=Hospers|first=John|publisher=Routledge|year=1990|isbn=|location=|page=310}}</ref> Η διευκρίνιση (λογικό) στον τίτλο του κεφαλαίου γίνεται επειδή υπάρχει και άλλο επιχείρημα με τον ίδιο τίτλο ταξινομημένο στα αποδεικτικά επιχειρήματα.
 
Παράλληλα, έρευνες που έγιναν στο Πρόγραμμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου της Ουαλίας έχουν καταδείξει θετική σχέση μεταξύ της απόρριψης του Χριστιανισμού και της ανάπτυξης χαμηλής αυτοπεποίθησης, προτείνοντας πως ο αθεϊσμός μπορεί να οφείλεται ή να οδηγεί σε χαμηλό δείκτη αυτοεκτίμησης του προσώπου<ref>[http://wrap.warwick.ac.uk/2948/1/WRAP_Williams_0675009-ie-160310-franrev1-1.pdf Emyr Williams, Leslie J Francis & Mandy Robbins, Απόρριψη του Χριστιανισμού και Αυτοεκτίμηση]</ref>. Από κοινωνική έρευνα του πολιτικού επιστήμονα Ronald Inglehart προέκυψε ότι όσοι δεν εκκλησιάζονταν ποτέ εμφάνιζαν χαμηλότερα ποσοστά ικανοποίησης από τη ζωή τους σε σύγκριση με όσους εκκλησιάζονταν τακτικά<ref>Ronald Inglehart, Culture Shift in advanced industrial society, 1990</ref>. Σύμφωνα με αμερικανική έρευνα δημοσιευμένη στο American Journal of Psychiatry, τα άτομα που δεν ήταν ενταγμένα σε κάποια θρησκευτική ομάδα εμφάνιζαν υψηλότερη πιθανότητα να προβούν σε απόπειρα αυτοκτονίας ή να κάνουν κατάχρηση ουσιών<ref>[http://ajp.psychiatryonline.org/article.aspx?articleid=177228 Kanita Dervic et al., Religious Affiliation and Suicide Attempt]</ref>.
Το πρόβλημα του κακού οδήγησε τη θεολογία σε ένα ειδικό κλάδο, την [[Θεοδικία]]. Πάμπολλες απαντήσεις επιχειρήθηκαν να δοθούν.
 
Τέλος, έρευνα του Πανεπιστημίου του Μαϊάμι έδειξε ότι οι αθεϊστές και αγνωστικιστές αποδίδουν σε γενικές γραμμές μικρότερη ηθική αξία στις σκέψεις τους και ασκούν μικρότερο αυτοέλεγχο σε αυτές από ό,τι οι πιστοί Χριστιανοί<ref>{{Cite journal|url = http://www.psy.miami.edu/faculty/mmccullough/Papers/Relig_self_control_bulletin.pdf|title = Religion, Self-Regulation, and Self-Control: Associations, Explanations, and Implications|last = McCullough|first = Michael|date = 2009|journal = Psychological Bulletin|accessdate = 31/10/2015|doi = |last2 = Willoughby|first2 = Brian|publisher = American Psychological Association}}</ref>
Το επιχείρημα της "Ελεύθερης Βούλησης" δηλώνει πως το Κακό στον κόσμο είναι αποτέλεσμα της ελεύθερης βούλησης που δόθηκε στους Ανθρώπους από τον Θεό.<ref name=":1">{{Cite book|title=Is God to Blame?|last=A. Boyd|first=Gregory|publisher=InterVarsity Press|year=2003|isbn=|location=|page=55-58, 69, 70, 96}}</ref> Οι άνθρωποι με τις επιλογές τους προκαλούν το κακό και αυτοί πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη για την ύπαρξή του.<ref name=":1" /> Αυτή η εξήγηση όμως δεν απαντά γιατί υπάρχει το κακό που δεν προκλήθηκε από άνθρωπο αλλά από τη φύση ή την άγνοια πχ την τύφλωση στα παιδιά, σεισμούς ή τσουνάμι.<ref name=":1" /> Απάντηση σ' αυτό είναι πως το μη-ανθρωπογενές κακό (πχ πλημύρες, σεισμοί, καταποντισμοί) είναι αποτέλεσμα δράσης μη ανθρώπινων όντων με ελεύθερη βούληση, η οποία είναι κακή, των δαιμόνων.<ref>{{Cite book|title=God, Freedom, and Evil|last=Plantinga|first=Alvin|publisher=Harper & Row|year=1974|isbn=0-8028-1731-9.|location=|page=58}}</ref> Όμως οι άθεοι θα μπορούσαν να συνεχίσουν, ότι αυτές οι πράξεις θα μπορούσαν να σταματηθούν εύκολα από ένα παντοδύναμο και πανάγαθο Ον, που φέρει την επιπλέον ευθύνη πως οι υποτιθέμενοι δράστες αυτών των ενεργειών είναι όντα τα οποία το ίδιο έπλασε.<ref>{{Cite web|url=https://plato.stanford.edu/entries/evil/|title=The Problem of Evil|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=17/5/2017}}</ref>
 
==Κριτική κατά του αθεϊσμού==
Το επιχείρημα του "Μεγαλύτερου Καλού" είναι μια από τις απαντήσεις που δίνεται στο πρόβλημα του Κακού. Σύμφωνα με αυτό, ο Θεός έχει ένα ευρύτερο καλό πλάνο. Η δολοφονία ενός παιδιού, μπορεί να μη γίνεται κατανοητή από τους ανθρώπους, όμως ο Θεός έχει κάποιο πλάνο.<ref>{{Cite book|title=The Blackwell Companion to The Problem of Evil|last=Wilks|first=Ian|publisher=Justin P. McBrayer, Daniel Howard-Snyder|year=2014|isbn=978-1-118-60797-8.|location=|page=chapter 29, 30, 31}}</ref> Κριτική σε αυτή την απάντηση είναι ότι α)δεν απαντά στην παναγαθότητα του Θεού β)υποτιμά το θύμα αφού το εργαλειοποιεί για ένα μεγαλύτερο σκοπό και γ)ένας παντοδύναμος θεός θα έπρεπε να μπορεί να καταφέρει το Μεγαλύτερο Καλό χωρίς να έχει ανάγκη κινήσεις εξισορρόπησης.<ref>{{Cite book|title=Skeptical Theism: New Essays|last=Trent Dougherty; Justin P. McBrayer|first=|publisher=Oxford University Press|year=2014|isbn=978-0-19-966118-3.|location=|page=265–273}}</ref>
Ο αθεϊσμός έχει κατακριθεί από θεϊστές διαφόρων θρησκευτικών πεποιθήσεων, ντεϊστές και αγνωστικιστές.
 
Μια τελευταία απάντηση, σχετικά με το πρόβλημα του Κακού, είναι πως ο Θεός έχει ένα πλάνο για όλους και για όλα, αλλά δρα με μυστήριους τρόπους οι οποίοι είναι αόρατοι ή ακατανόητοι σε εμάς. Αυτή η απάντηση απλά καταργεί τη λογική και βασίζεται στην τυφλή πίστη.
[[Αρχείο:11-creation-homme.jpg|αριστερά|μικρογραφία|"Αν κάτι τέλειο, σαν τον Άνθρωπο, είναι Υπαρκτό, τότε σημαίνει πως κάποιος το δημιούργησε", είναι ένα επιχείρημα των θεϊστών. "Τότε ποιός δημιούργησε τον ακόμη ποιο τέλειο θεό;" είναι η αθεϊστική απάντηση (argument from design ad infinitum)]]
 
==== Επιχείρημα του Σχεδιασμού ====
Το επιχείρημα του Σχεδιασμού είναι επιχείρημα υπέρ της ύπαρξης θεού, αλλά επεκτεινόμενο μετατρέπεται σε αθεϊστικό επιχείρημα. Το αρχικό επιχείρημα του Σχεδιασμού, το οποίο εκφράζεται σαν απόδειξη πολλές φορές του θείου, δηλώνει πως για να είναι υπαρκτός ένας τόσο περίπλοκος και τέλειος κόσμος, σημαίνει πως υπάρχει κάποιος ανώτερός του που τον δημιούργησε, δηλαδή ο Θεός. Αν επεκταθεί όμως, και ο Θεός θα έπρεπε να είχε ένα δημιουργό, ακόμη πιο ανώτερο, ο οποίος και αυτός με τη σειρά του θα είχε ένα πιο ανώτερο όν, και αυτή η σειρά σκέψης θα μπορούσε να συνεχιστεί επ΄άπειρον.<ref name=":0" /><ref>{{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=ODetOE6cbbc|title=God's God|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=20/5/2017}}</ref>
 
Παρόλο που οι πιστοί απαντούν πως με την ανθρώπινη λογική δε μπορούμε να κατανοήσουμε τον Θεό, ο οποίος είναι "υπέρλογος", οι άθεοι αποκρίνονται πως δε γίνεται να μην κρίνουμε τον θεό με την ίδια λογική που χρησιμοποιούμε για να αποδεχτούμε την ύπαρξη του<ref name=":0" />. O Σαμ Χάρρις, σχολίασε επί τούτου: “''Αν κάποιος δεν εκτιμά την αξία της λογικής, τι λογικό επιχείρημα θα μπορούσες να του δώσεις για να τού δείξεις τη σημασία της λογικής;''”<ref>{{Cite web|url=http://www.goodreads.com/quotes/559727-if-someone-doesn-t-value-evidence-what-evidence-are-you-going|title=Sam Harris > Quotes|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=19/5/2017}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=pk7jHJRSzhM|title=That's soulless! - What evidence or logical argument can you provide?|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=19/5/2017}}</ref>
 
=== Αποδεικτικά Επιχειρήματα ===
Τα αποδεικτικά επιχειρήματα χρησιμοποιούν γνωστά δεδομένα, τα οποία μπορούν να εκληφθούν ως αποδείξεις (εξ ου "αποδεικτικά") εναντίον του θεϊσμού.<ref name=":2">{{Cite web|url=https://infidels.org/library/modern/nontheism/atheism/evidential.html|title=Evidential Arguments|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=19/5/2017}}</ref> Τα αποδεικτικά επιχειρήματα είναι λιγότερο φιλόδοξα από τα λογικά επιχειρήματα επειδή, αντί να αποδεικνύουν ότι υπάρχει λόγος να μην πιστεύουμε σε έναν θεό, δείχνουν ότι δεν υπάρχει λόγος να πιστεύουμε σε έναν θεό.<ref name=":3">{{Cite web|url=http://rationalwiki.org/wiki/Atheism#Evidential|title=Why are people atheists? Evidential|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=}}</ref> Πάντως, αυτό που αποτελεί επαρκή απόδειξη μπορεί να είναι αρκετά υποκειμενικό, αν και ο ορθολογισμός και η επιστήμη προσφέρουν κάποια τυποποίηση. Οι αθεϊστές θεωρούν πως τα διάφορα θαύματα ή υπερφυσικά γεγονότα που περιγράφουν τα διάφορα ιερά βιβλία μπορούν να εξηγηθούν με λογικό και φυσιοκρατικό τρόπο.<ref name=":3" />
 
Τα κυριότερα, αλλά όχι όλα, αποδεικτικά επιχειρήματα είναι το γεγονός της [[Μεγάλη Έκρηξη|Μεγάλης Έκρηξης]] (big bang), το γεγονός της [[Εξέλιξη]]ς και το γεγονός της ύπαρξης του κακού (αποδεικτικό). Χρησιμοποιώντας το [[ξυράφι του Όκαμ]], η θεϊστική προσέγγιση σε αυτά τα φαινόμενα, παρουσιάζεται ανεπαρκής.<ref name=":2" />
[[Αρχείο:Child survivors of Auschwitz.jpeg|μικρογραφία|H ύπαρξη του [[Ολοκαύτωμα|Ολοκαυτώματος]] οδήγησε πολλούς να διερωτηθούν που ήτανε ο πανάγαθος, πανταχού παρών Θεός και γιατί επέτρεψε να γίνει τέτοιο έγκλημα.<ref name="The Problem of Evil"/> (πρόβλημα του Κακού)]]
 
==== Πρόβλημα του κακού (αποδεικτικό) ====
Η αποδεικτική εκδοχή του προβλήματος του κακού (που αναφέρεται επίσης ως ''πιθανολογική'' ή ''επαγωγική'' ή ''το πρόβλημα του Rowe William''<ref>{{Cite journal|url=https://www.jstor.org/stable/20009775?seq=1#page_scan_tab_contents|title=The Problem of Evil and Some Varieties of Atheism|last=Rowe|first=William L.|date=Oct., 1979|journal=|accessdate=20/5/2017|doi=}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.iep.utm.edu/evil-evi/#H2|title=The Evidential Problem of Evil|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=}}</ref>) επιδιώκει να δείξει ότι η ύπαρξη του κακού, αν και λογικά συνεπής με την ύπαρξη του Θεού, μετριάζει ή μειώνει την πιθανότητα της αλήθειας του θεϊσμού.<ref>{{Cite web|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Problem_of_evil#Evidential_problem_of_evil|title=Evidential problem of evil|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=20/5/2017}}</ref>
 
Μια πιο διαδεδομένη μορφή του επιχειρήματος είναι: ο Θεός θα μπορούσε να έχει έναν ηθικά επαρκή λόγο για να επιτρέψει την εμφάνιση ορισμένων κακών - π.χ., για να εξασφαλίσει ότι θα επιτευχθεί κάποιο μεγαλύτερο αγαθό ως συνέπεια ενός κακού. Ωστόσο, οι υποστηρικτές προσθέτουν, ο Θεός θα επιτρέψει μόνο το ίδιο το κακό ή το βάσανο που είναι απολύτως απαραίτητο για την επίτευξη μεγαλύτερων αγαθών. Αλλά όταν κοιτάμε τον κόσμο γύρω μας, βρίσκουμε διαδεδομένες περιπτώσεις φαινομενικά άχρηστων κακών-άσκοπων κακών, από τις οποίες δε φαίνεται να προκύπτει μεγαλύτερο αγαθό. Άρα, η ύπαρξη άσκοπου κακού παρέχει ισχυρές ενδείξεις ότι ο Θεός (όπως ορίζεται παραδοσιακά) δεν υπάρχει.<ref name=":4">{{Cite web|url=https://infidels.org/library/modern/nontheism/atheism/evil.html|title=Evidential Arguments from Evil|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=20/5/2017}}</ref>
 
Υπερασπιστές του θεϊσμού έχουν προτάξει διάφορες απαντήσεις, οι 3 κυριότερες είναι α)η απάντηση του "Άγνωστου Σκοπού" σύμφωνα με την οποία προφανώς δε μπορούμε να ξέρουμε τους σκοπούς και τους λόγους του Θεού για τους οποίους υπάρχει το άσκοπο κακό. β)Η απάντηση της [[Ελεύθερη θέληση|Ελεύθερης Θέλησης]] είναι πως η ύπαρξη του κακού και της δυνατότητάς του, εγγυάται την ελεύθερη βούληση του Ανθρώπου. γ) Η θεωρία του Κτισίματος Ψυχής, σύμφωνα με την οποία μέσω του κακού ο Θεός πλάθει ψυχές είτε στο θύμα είτε σε όσους παρακολουθούν. Η ανταπάντηση των αθεϊστών για το α) είναι πως αν δεν γνωρίζουμε ποιος είναι ο λόγος που ο Θεός επιτρέπει το κακό, τότε κανενός πράγματος ή γεγονότος δεν ξέρουμε την αιτία της ύπαρξης ή της τέλεσης, άρα σε τελική ανάλυση, κάθε συζήτηση είναι άσκοπη. Για το β) και το γ) η απάντηση είναι πως ακόμη και να ίσχυαν πάλι αφήνουν αρκετό άσκοπο κακό να μην εξηγείται. Για παράδειγμα, εάν ένα ελαφάκι πεθάνει σε μια φωτιά στο δάσος και κανένας δε μάθει για αυτό, προφανώς ούτε διατηρεί την ελεύθερη βούληση του ανθρώπου, ούτε πλάθεται η ψυχή κανενός.<ref name=":4" />
 
Μια δεύτερη εκδοχή είναι η ύπαρξη πόνου στα όντα που αισθάνονται, δηλαδή σε ανθρώπους και ζώα, δείχνει πως η ύπαρξη ενός πανάγαθου δημιουργού είναι λιγότερο πιθανή απ' ότι κάποιας αδιάφορης μεταφυσικής δύναμης.<ref>{{Cite web|url=http://commonsenseatheism.com/?p=8999|title=Paul Draper’s Argument from Evil (part 1)|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=20/5/2017}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://philreligion.nd.edu/assets/44795/1011lecture.pdf|title=God and Evil: A Philosophical Inquiry|last=Paul Draper|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=20/5/2017}}</ref>
 
Το πρόβλημα του κακού μπορεί να εμφανιστεί και σε συνδυασμό με άλλα επιχειρήματα, πχ όπως το θέτει ο αστροφυσικός Νέηλ Ντε Γκρέσσε (αγγλικά:Neil DeGresse): "''γνωρίζουμε πως το κακό υπάρχει πχ σεισμοί, τσουνάμι, παιδική λευχαιμία, άρα αν υπάρχει θεός είτε δεν είναι πανάγαθος είτε δεν είναι παντοδύναμος".''<ref>{{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=jXAokvnv7Mc|title=Does Neil deGrasse Tyson Believe In God? {{!}} Chelsea {{!}} Netflix|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=17/5/2017}}</ref>
 
==== Το πρόβλημα της θρησκευτικής Ποικιλομορφίας. ====
Σύμφωνα με το πρόβλημα της θρησκευτικής ποικιλομορφίας (επιχείρημα της θρησκευτικής σύγχυσης), εάν ο Θεός ή κάποια άλλη υπερφυσική ύπαρξη είχε την επιθυμία να κατανοήσουν οι άνθρωποι ξεκάθαρα την αλήθεια του και αυτή να είναι οδηγός για τη ζωή τους, θα αποκάλυπτε αυτές τις αλήθειες σε μια μεγάλη μερίδα πληθυσμού. Ωστόσο, η ύπαρξη πολλών θρησκειών και ως εκ τούτου της εκτεταμένης θρησκευτικής σύγχυσης προδίδει την απουσία οποιασδήποτε τέτοιας αποκάλυψης. Κατά συνέπεια, η ύπαρξη οποιουδήποτε τέτοιου αποκαλυπτικού όντος - συμπεριλαμβανομένου του Θεού - είναι εξαιρετικά απίθανο.<ref name=":5">{{Cite web|url=https://infidels.org/library/modern/nontheism/atheism/confusion.html|title=Arguments from Confusion|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=20/5/2017}}</ref>
 
==== Το πρόβλημα των αντίθετων θρησκειών ====
Ένα παρόμοιο επιχείρημα με το προηγούμενο, το πρόβλημα των αντίθετων θρησκειών, επισημαίνει ότι τα αντίθετα αιτήματα των ανταγωνιστικών θρησκειών είναι αμοιβαία αποκλειστικά και έτσι δε μπορούν όλα να είναι αλήθεια, άρα και οι θρησκείες δε μπορεί να είναι όλες αληθινές, αλλά αλληλοαποκλείονται. Επιπλέον, υπάρχουν "αποδεικτικά στοιχεία" για όλες τις θρησκείες (αποδεικτικό στοιχείο θεωρείται ένα δημόσιο θαύμα ή ιδιωτικές θρησκευτικές εμπειρίες) οπόταν, η πιθανότητα ότι οποιαδήποτε δεδομένη θρησκεία είναι αληθής είναι εξαιρετικά χαμηλή. Κατά συνέπεια, είναι πολύ πιθανό ότι όλες οι θρησκείες είναι ψευδείς. Το επιχείρημα αυτό συνδυάζεται και με το πρόβλημα της θρησκευτικής ποικιλομορφίας.<ref name=":5" />
 
==== Επιχείρημα της Μη-Πίστης ====
Το επιχείρημα της μη πίστης δηλώνει πως η ύπαρξη του Θεού, είναι ασύμβατος με ένα κόσμο όπου οι άνθρωποι δε μπορούν να τον αναγνωρίσουν. Υπάρχουν δυο υποκατηγορίες αυτού του επιχειρήματος.
Η πρώτη δηλώνει ότι αν ο Θεός υπήρχε (και αν ήταν απολύτως καλός) κάθε λογικό πρόσωπο θα είχε καταφέρει να πιστέψει στο Θεό. Ωστόσο, υπάρχουν λογικοί μη πιστοί. Επομένως, αυτός ο Θεός δεν υπάρχει. Στη δεύτερη υποκατηγορία δεν υπάρχει διάκριση μεταξύ ελλόγου ή όχι ανθρώπου, θεωρεί πως όλοι θα έπρεπε να γνώριζαν για τον Θεό, αν υπήρχε και ήτανε πανάγαθος.<ref>{{Cite web|url=https://infidels.org/library/modern/nontheism/atheism/nonbelief.html|title=The Argument from (Reasonable) Nonbelief|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=20/5/2017}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Argument_from_nonbelief|title=Argument from nonbelief|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=20/5/2017}}</ref>
 
==== Το επιχείρημα της επιστημονικής μεθοδολογίας εναντίον των Δογμάτων ====
Ο κόσμος όπως υπάρχει σήμερα εξηγείται με την ανάπτυξη της φυσικής επιστήμης και της εξέλιξης των ειδών. Τα δεδομένα που ευρέθησαν δείχνουν ότι η κοσμογονία της Βίβλου δεν ισχύει, δηλαδή η Γη δεν είναι περίπου 6 χιλιάδων ετών αλλά περίπου 4 δισ. ετών, δεν είναι επίπεδη αλλά στρογγυλή, ενώ το σύμπαν δεν είναι μια μικρή φούσκα και τέλος ο άνθρωπος είναι ένα υποπροϊόν της εξελικτικής διαδικασίας. Η επιστήμη πάντως, έδωσε πιο απλές εξηγήσεις για την ύπαρξη της πραγματικότητας και άρα θεωρείται πιο πιθανή μια εξήγηση που δε χρειάζεται τον Θεό, παρά οι θεϊστικές προσεγγίσεις.<ref>{{Cite web|url=http://www.bbc.co.uk/religion/religions/atheism/beliefs/reasons_1.shtml|title=Reasons people choose atheism|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=19/5/2017}}</ref>
 
===Κατάρριψη Επιχειρημάτων υπέρ του Θεϊσμού ===
 
==== Οντολογικό Επιχείρημα ====
[[Αρχείο:Codex_Manesse_Schulmeister_von_Esslingen.jpg|σύνδεσμος=https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF:Codex_Manesse_Schulmeister_von_Esslingen.jpg|μικρογραφία|Οι νέοι αθεϊστές είναι σφοδροί πολέμιοι της συστηματικής Κατήχησης των παιδιών από τη σύγχρονη εκπαίδευση. O [[Ρίτσαρντ Ντόκινς]] δήλωσε πως ο εξαναγκασμός των παιδιών να ακολουθήσουν μια συγκεκριμένη θρησκεία, είναι εξίσου κακός με την κακοποίηση ανηλίκων.<ref name="time.com">{{Cite web|url=http://time.com/3711945/children-religion-parents-school-policy/|title=Dawkins: Don't Force Your Religious Opinions on Your Children|last=|first=|date=19/2/2015|website=Time Magazine|publisher=|accessdate=21/5/2017}}</ref>]]
Το [[Οντολογικό επιχείρημα|Οντολογικό Επιχείρημα]] προσπαθεί να αποδείξει την ύπαρξη του Θεού με τη λογική και μόνο, χωρίς αναφορά στον εξωτερικό κόσμο, βασιζόμενο μονάχα στον τυπικό ορισμό του ποιος και τι είναι ο Θεός.<ref name=":10">{{Cite web|url=http://www.forums.gr/forum/%CE%B5%CF%80%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%AE%CE%BC%CE%B5%CF%82/%CE%B8%CF%81%CE%B7%CF%83%CE%BA%CE%B5%CE%B9%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1/2118586-%CF%84%CE%BF-%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CE%B5%CF%80%CE%B9%CF%87%CE%B5%CE%AF%CF%81%CE%B7%CE%BC%CE%B1-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CF%8D%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%BE%CE%B7-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%B8%CE%B5%CE%BF%CF%8D|title=Το Οντολογικό Επιχείρημα για την ύπαρξη του Θεού|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=20/5/2017}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://onthewaytoithaca.wordpress.com/2011/02/04/unmoved-mover-1a/|title=[ΑπΚ] 1α. Το Κλασσικό Οντολογικό Επιχείρημα: Άνσελμος του Καντέρμπουρυ|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=20/5/2017}}</ref><ref name=":11">{{Cite web|url=http://www.argumentsforatheism.com/arguments_god_ontological.html|title=ARGUMENTS FOR THE EXISTENCE OF GOD - THE ONTOLOGICAL ARGUMENT|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=20/5/2017}}</ref> Οι ρίζες τους βρίσκονται στο έργο του χριστιανού θεολόγου [[Άνσελμος του Καντέρμπερι|Ανσέλμου του Καντέρμπερι]] που πρώτος διατύπωσε το οντολογικό επιχείρημα στο ''Προσλόγιο'' (11ος αιώνας).<ref>Michael J. Murray and Michael C. Rea, ''An Introduction to the Philosophy of Religion'', Cambridge University Press, 2008, σελ. 124</ref><ref>Ορισμένοι εντοπίζουν οντολογικά επιχειρήματα πολύ νωρίτερα, όπως για παράδειγμα στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία, στο έργο του Αγίου Αυγουστίνου ή ακόμα στην ισλαμική φιλοσοφία πριν τον 11ο αιώνα. Βλ. σχετικά Oppy (1995), σελ. 4-5</ref>  Το οντολογικό επιχείρημα εξηγεί πως Θεός είναι, εξ ορισμού, τέλειος. Δεδομένου πως για να είναι οτιδήποτε τέλειο, πρέπει να διαθέτει την πρώτη ιδιότητα της τελειότητος, δηλ. την ύπαρξη, έπεται ότι ο Θεός υπάρχει. Διαφορετικά:
# Ο Θεός είναι εξ ορισμού το ανώτερο ον που μπορεί να συλληφθεί με το νου.
# Αλλά αν ο Θεός δεν υπήρχε στην πραγματικότητα, τότε θα μπορούσαμε να φανταστούμε ένα ον που θα είχε όλες τις ιδιότητες του Θεού και θα υπήρχε στην πραγματικότητα, οπότε αυτό το ον θα ήταν ανώτερο από το Θεό.
# Αφού ο Θεός είναι ανώτερο ον που μπορεί να συλληφθεί με το νου, αυτό είναι αδύνατον.
# Άρα ο Θεός πρέπει να υπάρχει στην πραγματικότητα.<ref name=":10" />
Μια παραλλαγή σε αυτό το επιχείρημα προσφέρθηκε από τον [[Ρενέ Ντεκάρτ]] τον 17ο αιώνα: "'''Όλοι έχουμε μέσα μας την ιδέα ενός τέλειου, άπειρου Όντος. Επειδή όμως οι ίδιοι δεν είμαστε ούτε τέλειοι ούτε άπειροι, τότε αυτή η ιδέα δε θα μπορούσε να προέλθει από μέσα μας. Αντίθετα, πρέπει να προέρχεται από έξω από εμάς, δηλαδή από μια πραγματική τέλεια, απεριόριστη οντότητα''".<ref name=":11" />
 
Πρώτος άσκησε κριτική ο βενεδικτίνος μοναχός [[Γκαουνίλο]], σύγχρονος του Ανσέλμου, ο οποίος ισχυρίστηκε πως το επιχείρημα αποτυγχάνει καθώς ο ίδιος λογικός συλλογισμός θα ήταν υπέρ της ύπαρξης πραγμάτων που προφανώς δεν υπάρχουν, χρησιμοποιώντας ειδικότερα το παράδειγμα ενός «εξαφανισμένου νησιού»<ref>Michael J. Murray and Michael C. Rea, ''An Introduction to the Philosophy of Religion'', Cambridge University Press, 2008, σελ. 126</ref>. Κατά τον [[Εμμάνουελ Καντ|Καντ]], η απόρριψη του επιχειρήματος βασίζεται στη θέση πως η ύπαρξη δεν είναι αληθινή ''ιδιότητα'' που μπορεί να αποδοθεί, αλλά προϋπόθεση για την απόδοση ιδιοτήτων.<ref name="rep">λήμμα «God, arguments for the existence of», ''Routledge Encyclopedia of Philosophy'', Routledge, 1998</ref><ref>Βλ. επίσης Murray-Rea (2008), ό.π, σελ. 128</ref> Ο [[Άρθουρ Σοπενχάουερ|Σοπενάουερ]] εξέλαβε το οντολογικό επιχείρημα ως ένα «γοητευτικό αστείο».<ref name="rep" /> Το οντολογικό επιχείρημα έτυχε σθεναρής κριτικής τόσο από υπέρμαχους της θρησκείας όπως ο [[Θωμάς Ακινάτης]], όσο και από άθεους όπως ο [[Μπέρτραντ Ράσελ]] και ο [[Ρίτσαρντ Ντόκινς]].<ref>{{cite book|url=|title=Η περί θεού αυταπάτη|last=Ντόκινς|first=Ρίτσαρντ|authorlink=Ρίτσαρντ Ντόκινς|publisher=Ελληνική έκδοση: ΚΑΤΟΠΤΡΟ|accessdate=|year=2006|isbn=978-960-6717-07-9|location=|page=103|pages=|coauthors=}}</ref> Αν και απορρίπτεται από την πλειονότητα των σύγχρονων φιλοσόφων, υποστηρίχτηκε από ορισμένους, στα πλαίσια της τροπικής (modal) λογικής.<ref name="rep" /><ref>Oppy (1995), σελ. 7</ref> Ο [[Μπέρτραντ Ράσελ]] παραδέχθηκε ότι "''είναι ευκολότερο να αισθάνεσαι πεπεισμένος ότι πρέπει να είναι παραπλανητικό από ότι είναι να μάθεις ακριβώς πού βρίσκεται η πλάνη".''
 
Το επιχείρημα είναι στην ουσία απλώς ένα γλωσσικό κόλπο. Διαπράττει μια «''λανθασμένη πλάνη βεβαίωσης''» δηλαδή το επιχείρημα θεωρείται ότι είναι αληθές μόνο επειδή λέει ότι είναι αληθές και δεν προσφέρει καμία άλλη υποστήριξη εκτός από τις ιδιότητες που είναι σύμφυτες με την αρχική δήλωση που υποτίθεται ότι αποδεικνύει. Μετά από όλα, το ίδιο οντολογικό επιχείρημα θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να αποδείξει την ύπαρξη οποιουδήποτε τέλειου πράγματος, όπως για το "εξαφανισμένο νησί" του Γκαουνίλο.<ref name=":11" />
 
==== Το κοσμολογικό Επιχείρημα ====
Το κοσμολογικό επιχείρημα ισχυρίζεται πως για να υπάρχει κάτι έχει και ένα αίτιο, άρα τον κόσμο τον έχει δημιουργήσει ο Θεός, ο οποίος ήταν το αρχικό αίτιο. Το επιχείρημα αποδίδεται στον [[Θωμάς Ακινάτης|Θωμά τον Ακινάτη]], ο οποίος εμπνεύστηκε από το "Πρώτο Κινούν" του [[Αριστοτέλης|Αριστοτέλη]].<ref name=":14">{{Cite web|url=https://plato.stanford.edu/entries/cosmological-argument/|title=Cosmological Argument|last=Reichenbach,|first=Bruce|date=|website=Stanford Encyclopedia of Philosophy|publisher=|accessdate=20/5/2017}}</ref> (αν και ο Αριστοτέλης δεν περιέγραψε το "πρώτο κινούν" σαν κάτι που πρέπει να λατρεύεται, πόσο μάλλον να είναι κάποιος πανάγαθος, πάνσοφος και πανταχού παρών θεός όπως περιγράφεται στις [[Αβρααμικές θρησκείες|Αρβααμικές θρησκείες]]).Το κοσμολογικό επιχείρημα υπάρχει σε δυο μορφές.<ref>{{Cite web|url=https://sciencearchives.wordpress.com/2013/07/31/%CE%AC-%CE%AC-%CE%AE-2/|title=Τα κλασσικά φιλοσοφικά επιχειρήματα για την ύπαρξη και την ανυπαρξία του θεού|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=21/5/2017}}</ref>
 
Α)Το Τροπικό Κοσμολογικό Επιχείρημα, (ή ''επιχείρημα έκτακτης ανάγκης)'', υποδηλώνει ότι επειδή το σύμπαν θα μπορούσε να μην υπάρχει, χρειαζόμαστε τότε κάποια εξήγηση γιατί υπάρχει σήμερα. Δηλαδή επειδή υπάρχουν δύο δυνατότητες (ύπαρξη ή μη του σύμπαντος), κάτι πρέπει να καθορίσει ποια από τις δυνατότητες αυτές θα πραγματοποιηθεί. Επομένως, καθώς το σύμπαν (ή ο κόσμος) είναι εξαρτημένο, πρέπει να υπάρχει κάποιος λόγος για την ύπαρξή του, δηλαδή πρέπει να έχει μια αιτία. To μοναδικό είδος της ύπαρξης που δεν απαιτεί εξήγηση είναι ένα «απαραίτητο Όν», ο θεός. Η αρχική αιτία όλων πρέπει επομένως να είναι ένα αναγκαίο ον, όπως ο Θεός.<ref name=":13">{{Cite web|url=http://www.argumentsforatheism.com/arguments_god_cosmological.html|title=ARGUMENTS FOR THE EXISTENCE OF GOD - THE COSMOLOGICAL ARGUMENT|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=21/5/2017}}</ref>
 
B) Το δεύτερο κοσμολογικό επιχείρημα, γνωστό ως Επιχείρημα του Καλάμ (από τη μεσαιωνική μουσουλμανική σχολή φιλοσοφίας που το πρότεινε αρχικά) υποστηρίζει ότι όλες οι ενδείξεις δείχνουν ότι υπάρχει ένα χρονικό σημείο στο οποίο άρχισε να υπάρχει το σύμπαν, και ότι αυτό το ξεκίνημα πρέπει είτε να έχει είχε μια αιτία ή να μην είχε αιτία. Η ιδέα να μην είχε αιτία είναι παράλογη, ''γιατί τίποτα δεν προέρχεται από τίποτα''. Επομένως, το σύμπαν πρέπει να δημιουργηθεί από κάτι έξω από αυτό, το οποίο μπορεί να ονομαστεί "Θεός".<ref name=":13" /> Προτάθηκαν αρκετές απαντήσεις που καταρρίπτουν τις διάφορες μορφές του κοσμολογικού επιχειρήματος.<ref name=":14" />
 
Μια γραμμή κριτικής είναι πως δεν έχουμε καμιά αξιόπιστη ιδέα πως είναι το σύμπαν, αν υπάρχουν πολλά σύμπαντα και εμείς ζούμε απλώς σε ένα από αυτά. Επιπλέον, αν είναι σωστό ότι τα πάντα χρειάζονται αιτία, τότε και ο Θεός χρειάζεται αιτία. Εάν ο Θεός δε χρειάζεται αιτία, τότε θα ήταν αντιπαράδειγμα στο ότι "όλα χρειάζονται μια αιτία". Επίσης, το επιχείρημα δεν εξηγεί γιατί, αν ο κόσμος έγινε από μια αιτία, αυτή η αιτία είναι ο Θεός και όχι ένα άλλο υπερφυσικό Όν ή ένας επιστήμονας ενός προηγούμενου κόσμου. Η όλη ιδέα της αιτιότητας και του χρόνου, όπως τα αντιλαμβανόμαστε, βασίζονται στον κόσμο που αισθανόμαστε, και άρα, δε μπορούν ναν χρησιμοποιηθούν για να εξηγήσουν την "αρχή του κόσμου", όπου ο χρόνος δε μπορεί να υπάρχει. Αφού χρόνος δεν υπάρχει, δε μπορεί να υπάρχει αιτία.<ref name=":13" />
 
Σε αυτή την κριτική έρχεται να προστεθεί η πρόοδος της [[Κβαντική μηχανική|Κβαντικής Φυσικής]], όπου σε υπομοριακό επίπεδο, έχει παρατηρηθεί πως σωματίδια ξεκινούν να υπάρχουν, και εξαφανίζονται, χωρίς προφανή αιτία. Στα πρώτα κλάσματα του δευτερολέπτου της Μεγάλης Έκρηξης, οι νόμοι της κλασσικής φυσικής καταρρέουν και κβαντικά φαινόμενα λαμβάνουν χώρα.<ref name=":13" />
 
==== Το επιχείρημα του Νομοθέτη (ή Φυσικών Νόμων) ====
"Για να υπάρχουν νόμοι, συνεπάγεται πως υπάρχει νομοθέτης, ο οποίος στην περίπτωση των φυσικών νόμων, πρέπει να είναι ο Θεός", αυτό είναι το επιχείρημα του νομοθέτη (ή Φυσικών Νόμων), το οποίο είναι παραλλαγή του κοσμολογικού επιχειρήματος. Ωστόσο, η αναλογία της κοινωνικής τάξης που βασίζεται σε ανθρωπογενείς νόμους δε μπορεί να επεκταθεί σε επιστημονικούς ή φυσικούς νόμους, επειδή οι νόμοι της φύσης είναι περιγραφικοί, δεν είναι κανονιστικοί.<ref name=":13" /> Οι νόμοι της φύσης περιγράφουν στατιστικά αποτελέσματα και μάλλον αποκλείουν την ύπαρξη θεού παρά την επιβεβαιώνουν, επιχειρηματολόγησε ο [[Μπέρτραντ Ράσελ|Μπερτραντ Ρασσελ]].<ref>{{Cite web|url=https://users.drew.edu/jlenz/whynot.html|title=Why I Am Not a Christian (1927)*|last=Bertrand Russell|first=|date=1927|website=|publisher=|accessdate=21/5/2017}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.mit.edu/activities/mitmsa/NewSite/libstuff/russell/node3.html|title=The Natural Law Argument|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=21/5/2017}}</ref>
[[Αρχείο:Charles_Darwin_1880.jpg|σύνδεσμος=https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF:Charles_Darwin_1880.jpg|μικρογραφία|Κάρολος Δαρβίνος: ''"Δεν μπορώ να πείσω τον εαυτό μου ότι ένας ευεργετικός και παντοδύναμος Θεός θα είχε δημιουργήσει με τρόπο σχεδιασμό το κουνούπιο Ichneumonidæ με τη ρητή πρόθεση να τρώει τα ζωντανά σώματα των κάμπιων ή ότι μια γάτα θα έπρεπε να παίζει με ποντίκια."<ref name="time.com"/>'' H Ελονοσία, πολιομυελίτιδα, τυφοειδής, χολέρα, σύφιλη, AIDS και άλλα δείχνουν πως ο κόσμος δεν είναι τέλειος, όπως ισχυρίζεται το επιχείρημα του Σχεδιασμού.]]
 
==== Τελεολογικό Επιχείρημα (ή επιχείρημα του Σχεδιασμού) ====
Το τελεολογικό Επιχείρημα (ή επιχείρημα του Σχεδιασμού ή απλά [[Δημιουργισμός]]) δηλώνει ότι η τάξη και η πολυπλοκότητα του κόσμου δείχνει πως μια ύπαρξη τον δημιούργησε/σχεδίασε με συγκεκριμένο σκοπό (όπως τη δημιουργία της ζωής) κατά νου. Οι υποστηρικτές του επιχειρήματος δηλώνουν πως το σύμπαν είναι ένα εκπληκτικά πολύπλοκο αλλά εξαιρετικά διατεταγμένο σύστημα, και ο κόσμος φαίνεται να είναι καλά ρυθμισμένος ώστε να παρέχει ακριβώς τις κατάλληλες συνθήκες για την ανάπτυξη και τη συντήρηση της ζωής. Επιπλέον, το να πούμε πως το σύμπαν (και σύνθετα φυσικά αντικείμενα μέσα σε αυτό, όπως το μάτι ή ο εγκέφαλος) είναι έτσι διαταγμένα τυχαία, δεν είναι ικανοποιητική εξήγηση και αυτό υποδηλώνει την ύπαρξη ενός θεϊκού Όντος, ικανού να σχεδιάζει και να δημιουργεί τέτοια πολύπλοκα συστήματα. Παρόλο που αρχικά το επιχείρημα το πρότεινε ο Θωμάς ο Ακινάτης, συνήθως αποδίδεται στον συγγραφέα του 18ου αιώνα, Ουίλιαμ Πέιλι (William Paley), o οποίος σύγκρινε μεταφορικά το σύμπαν με ένα ρολόι.<ref>{{Cite web|url=https://onthewaytoithaca.wordpress.com/2011/03/16/unmoved-mover-3a/|title=3α. Το Κλασσικό Επιχείρημα του Σχεδιασμού: William Paley|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=21/5/2017}}</ref>
 
Το μεγαλύτερο πλήγμα στο Τελεολογικό Επιχείρημα το έφερε η Δαρβινική [[Εξέλιξη|Θεωρία Εξέλιξης των Ειδών]]. Εξήγησε πως η πολυμορφία και πολυπλοκότητα στη φύση εξηγείται με την "επιβίωση του καταλληλότερου". Εξελίξεις στη μοριακή βιολογία ανέδειξαν πως η γένεση ζωής από ανόργανη ύλη είναι πιθανή σε κατάλληλες συνθήκες. Η αποτυχία του Σχεδιασμού να επιβιώσει από το επιχείρημα που έθεσε στο τραπέζι ο Δαρβίνος και οι εξελίξεις στην επιστήμη, έδωσαν γένεση στο επιχείρημα του [[Ευφυής σχεδιασμός|Ευφυούς Σχεδιασμού]].<ref name=":15">{{Cite web|url=http://www.argumentsforatheism.com/arguments_god_teleological.html|title=ARGUMENTS FOR THE EXISTENCE OF GOD - THE TELEOLOGICAL ARGUMENT (ARGUMENT FROM / TO DESIGN)|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=21/5/2017}}</ref>
 
Τα επιχειρήματα όμως εναντίον του Σχεδιασμού υπήρξαν από την εποχή της αρχικής εμφάνισης του επιχειρήματος. Τον 18ο αιώνα, ο [[Ντέιβιντ Χιουμ|Ντέιβιντ Χιούμ]] αντέκρουσε κατά το επιχείρημα του Σχεδιασμού επισημαίνοντας ότι, αν και γνωρίζουμε ότι οι τεχνητές δομές σχεδιάστηκαν επειδή είδαμε ότι χτίστηκαν, η αναλογία δεν ισχύει απαραιτήτως για τις μη ανθρωπογενείς δομές. Για να διατηρηθεί η αναλογία, ο θεϊστής πρέπει να είναι σε θέση να αποδείξει ότι τα φυσικά αντικείμενα στο σύμπαν (όπως τα δέντρα, τα πετρώματα και οι άνθρωποι) κατασκευάστηκαν με κάποιο τρόπο. Αυτό με τη σειρά του απαιτεί την απόδειξη της ύπαρξης ενός έξυπνου σχεδιαστή, το ίδιο ακριβώς το επιχείρημα που προσπαθεί να αποδείξει. Επιπλέον, η ικανότητά μας να αναγνωρίζουμε το σχεδιασμό εξαρτάται από την ικανότητά μας να διακρίνουμε χαρακτηριστικά που δεν απαντώνται στη φύση και τα σχεδιασμένα αντικείμενα όπως τα ρολόγια και τα αεροπλάνα βρίσκονται σε πλήρη αντίθεση με τα χαρακτηριστικά των φυσικών αντικειμένων όπως τα βράχια και τα δέντρα. Όταν βλέπουμε ένα ρολόι, μπορούμε να αναζητήσουμε ένα ωρολογοποιό, αλλά όταν βλέπουμε ένα σκυλί, δε σημαίνει ότι θα αναζητούσαμε ένα σκύλο, επειδή γνωρίζουμε ότι τα σκυλιά παράγονται μέσω των καλώς κατανοημένων φυσικών διεργασιών της αναπαραγωγής. Η απόδειξη του σχεδιασμού δε μπορεί συνεπώς να παραχθεί στο πλαίσιο της ίδιας της φύσης.<ref name=":15" /><ref>{{Cite web|url=https://infidels.org/library/modern/theism/design.html|title=Argument to Design|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=21/5/2017}}</ref>
 
Άλλοι, οι οποίοι απορρίπτουν το επιχείρημα στο σύνολό του, αμφισβητούν αν η σειρά και η πολυπλοκότητα του σύμπαντος αποτελούν στην πραγματικότητα σχέδιο. Δεν υπάρχει εκ πρώτης όψεως λόγος να συμπεράνουμε ότι η ύπαρξη διαφόρων πτυχών της φύσης θα μπορούσε να επιτευχθεί μόνο μέσω του σχεδιασμού και του σκοπού κάποιου είδους νοημοσύνης. Το γεγονός και μόνο ότι κάτι είναι εξαιρετικά απίθανο δε μας δίνει από μόνη της λόγο να συμπεράνουμε ότι αυτό συνέβη εξ αρχής. Σε ένα συστηματικό σύμπαν δεν υπάρχει ανάγκη, ούτε χώρος, για τον Θεό. Αν ένα σχέδιο πρέπει να έχει ένα σκοπό - και ο προσδιορισμός ενός σκοπού φαίνεται να είναι απαραίτητος για την αναγνώριση του σχεδιασμού - τότε πρέπει να γνωρίζουμε τις προθέσεις του σχεδιαστή. Αλλά, πριν μπορέσουμε να γνωρίσουμε τις προθέσεις του Θεού, πρέπει πρώτα να αποδείξουμε ότι υπάρχει, επομένως είναι απαραίτητο να ξεκινήσουμε υποθέτοντας ως αληθινό το ίδιο το πράγμα, την ύπαρξη του Θεού (μια πλάνη γνωστή στη Λογική ως "ικετεύοντας την ερώτηση").<ref name=":15" />
 
Μια άλλη απόρριψη του Τελεολογικού επιχειρήματος, είναι πως, αν η τάξη στο σύμπαν απαιτεί την ύπαρξη και παρέμβαση του Θεού, το ίδιο το μυαλό του Θεού πρέπει να είναι σε τάξη. Ήταν το μυαλό του Θεού που δημιουργήθηκε από έναν ακόμη μεγαλύτερο Θεό;<ref name=":15" />
 
Τέλος, οι θεϊστές ισχυρίζονται ότι όταν λειτουργεί τυφλή ευκαιρία υπάρχουν δισεκατομμύρια διαφορετικοί πιθανοί συνδυασμοί ατόμων που θα μπορούσαν να δημιουργηθούν και εάν από όλα αυτά τα δισεκατομμύρια το επιτυχημένο που βλέπουμε συμβαίνει τότε πρέπει να ήταν αποτέλεσμα θεϊκού παρέμβαση. Ωστόσο, θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί για να φτάσουμε στο συμπέρασμα ότι η ύπαρξη ενός γαλαξία ή ενός ματιού, για παράδειγμα, είναι ένα προγραμματισμένο γεγονός μόνο και μόνο επειδή είναι στατιστικά απίθανο. Να κερδίσεις κανείς το εθνικό λαχείο είναι στατιστικά απίθανο, αλλά κάποιος κερδίζει σχεδόν κάθε εβδομάδα.<ref name=":15" /><ref name=":16">{{Cite web|url=https://infidels.org/library/modern/richard_carrier/addendaB.html|title=Addendum B: Are the Odds Against the Origin of Life Too Great to Accept?|last=Richard Carrier|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=21/5/2017}}</ref>
 
Η αυθόρμητη προέλευση της ζωής στη Γη, για παράδειγμα, μπορεί να ήταν απίθανη, αλλά έπρεπε μόνο να συμβεί μία φορά. Στα δισεκατομμύρια των γαλαξιών σε όλο το τεράστιο εύρος του γνωστού σύμπαντος, για μια περίοδο δισεκατομμυρίων ετών, θα ήταν εξαιρετικά απίθανο αν δε συνέβαινε ένα τόσο απίθανο γεγονός. Ακόμα κι αν οι πιθανότητες εναντίον του ήταν δισεκατομμύρια σε ένα, αυτό θα έδειχνε ακόμα τη ζωή σε δισεκατομμύρια πλανήτες σε ολόκληρο τον κόσμο. Στην πραγματικότητα, είναι πολύ πιθανό να συνέβη αρκετές φορές ανεξάρτητα στην πολύ πρώιμη Γη, όταν οι συνθήκες τελικά έγιναν ευνοϊκές.<ref name=":15" /><ref name=":16" />
 
==== Το επιχείρημα της Ηθικής ====
Το επιχείρημα της ηθικής (διαφορετικό από το "αν δεν υπάρχει θεός όλα επιτρέπονται" το οποίο αναλύεται παρακάτω) ισχυρίζεται ότι υπάρχουν καθολικές ανθρώπινες αξίες και ιδανικά (όπως η καλοσύνη, η ομορφιά, η αλήθεια, η δικαιοσύνη κλπ) - και αυτές οι αξίες δεν είναι απλά υποκειμενικές. Καθώς αυτές οι αξίες είναι κοινές για όλη την ανθρωπότητα, δε μπορούν να είναι ανθρώπινες δημιουργίες αλλά πρέπει να είναι δημιουργίες του Θεού.<ref name=":172">{{Cite web|url=http://www.argumentsforatheism.com/arguments_god_moral.html|title=ARGUMENTS FOR THE EXISTENCE OF GOD - THE MORAL ARGUMENT|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=22/5/2017}}</ref>
 
Μια απάντηση, η οποία έχει παρουσιαστεί από τους οπαδούς της εξελικτικής βιολογίας, είναι πως η Ηθική είναι προϊόν της εξελικτικής διαδικασίας. Αν μια κοινωνία είχε τον φόνο εντός του ηθικού της πλαισίου, αργά ή γρήγορα θα εξαφανιζόταν.<ref>{{Cite web|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Argument_from_morality|title=Argument from morality|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=22/5/2017}}</ref> Το επιχείρημα μπορεί να επεκταθεί, παρατηρώντας πως όσοι απόρριψαν τη θεία προέλευση των ηθικών νόμων, εξακολουθούν και είναι ηθικοί άνθρωποι, άρα η προέλευση της ηθικής μάλλον δεν προέρχεται από τη θεολογία.<ref name=":172" />
 
=== Άλλα Επιχειρήματα ===
Τα ακόλουθα επιχειρήματα δεν επιχειρούνε να υπερασπιστούνε την υπάρξη ή όχι του θεού ή θεοτήτων, αλλά έχουν σκοπό να δηλώσουν πως η πίστη σε κάποιον θεό ή θεότητες είναι χρήσιμη για κοινωνικούς ;ή άλλους λόγους και άρα ανεξάρτητα από την ύπαρξη του θεού ή των θεοτήτων, πρέπει να λατρεύονται ακόμη.
 
==== "Αν δεν υπάρχει θεός, όλα επιτρέπονται" ====
H διάσημη φράση του [[Φιόντορ Ντοστογιέφσκι|Φιοντόρ Ντοστογιεφσκι]] στο βιβλίο "[[Αδελφοί Καραμάζοφ|Αδελφοί Καραμαζώφ]]" συνοψίζει τις καταστροφικές συνέπειες που θα αντιμετωπίσει η κοινωνία σε περίπτωση απόρριψης του Θεού ή των Θεοτήτων διότι έτσι θα χαθεί ένας κοινός ηθικός τόπος.
 
Η απάντηση των αθεϊστών είναι πως ηθική είναι ένα ανθρώπινο φαινόμενο, το προϊόν της εξέλιξής μας ως κοινωνικό είδος, και το "καλό" και το "κακό" δεν έχει καμία σχέση με κανέναν θεό. Οι έννοιες του «καλού» και του «κακού» δε χάνουν ξαφνικά κάθε νόημα αν ο Θεός δεν υπάρχει, με τον ίδιο τρόπο που οι έννοιες του «αληθινού» και του «ψεύδους» παραμένουν αμετάβλητες.<ref name=":182">{{Cite web|url=http://www.argumentsforatheism.com/arguments_against_morality.html|title=ARGUMENTS AGAINST ATHEISM - WITHOUT GOD, THERE CAN BE NO MORALITY|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=22/5/2017}}</ref>
 
Οι αθεϊστές προτιμούν να στηρίξουν την ηθική τους στις δυνατότητες των ανθρώπων να υιοθετήσουν τις ηθικές αρχές, όχι από το φόβο ενός θεού, αλλά επειδή αναγνωρίζουν την αξία αυτών των αρχών για τη ζωή τους και τη ζωή των γύρω τους. Στην πραγματικότητα, μη ακολουθώντας τυφλά το θρησκευτικό δόγμα και τη γραφή, οι αθεϊστές αναγκάζονται να κάνουν υπεύθυνες ηθικές επιλογές, έχοντας αιτιολογήσει μέσα από τις διαθέσιμες επιλογές και τις συνέπειες αυτού που κάνουμε. Αντιθέτως, οι επιλογές που γίνονται με βάση τον φόβο για τιμωρία ή την ανάγκη για αγάπη από κάποιο υπερφυσικό Ον, μοιάζουνε περισσότερο με υποταγή σε εντολές παρά ηθικές επιλογές.<ref name=":182" />
 
Επιπλέον, ορισμένοι αθεϊστές επιχειρούν να αντιστρέψουν τη φράση, ισχυριζόμενοι πως αν ό,τι γίνεται είναι "θέλημα θεού", τότε απεχθείς πράξεις μπορούν να δικαιολογηθούν.<ref>{{Cite web|url=https://infidels.org/library/modern/andrei_volkov/dostoevsky.html|title=Dostoevsky Did Say It: A Response to David E. Cortesi (2011)|last=Volkov|first=Andrei I.|date=|website=|publisher=|accessdate=22/5/2017}}</ref>
 
==== Το στοίχημα του Πασκάλ ====
Το στοίχημα του Πασκάλ είναι το όνομα που δόθηκε σε ένα επιχείρημα που προέβαλε ο Γάλλος φιλόσοφος και μαθηματικός [[Μπλεζ Πασκάλ]] στον 17ο αιώνα. Το επιχείρημά του για την πίστη στο Θεό βασιζόταν στην ιδέα ότι είναι προς το δικό μας συμφέρον να πιστεύουμε στον Θεό. Υποστηρίζει ότι υπάρχουν δυο ενδεχόμενα, είτε ο θεός υπάρχει είτε δεν υπάρχει. Στην πρώτη περίπτωση, η πίστη στον Θεό οδηγεί σε μέγιστο κέρδος, ενώ η μη πίστη σε μέγιστη ζημιά. Αν δεν υπάρχει Θεός, όμως, η πίστη ή μη πίστη στον θεό δεν επιφέρει μεγάλες συνέπειες.<ref name=":02">{{Cite web|url=http://www.argumentsforatheism.com/arguments_god_wager.html|title=ARGUMENTS FOR THE EXISTENCE OF GOD - PASCAL'S WAGER|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=22/5/2017}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Pascal%27s_Wager|title=Pascal's Wager|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=22/5/2017}}</ref>
{| class="wikitable" style="text-align:center;width100%;"
|
!Ο Θεός Υπάρχει
!Ο Θεός δεν Υπάρχει
|-
!Πίστη στον Θεό
|Μέγιστο Κέρδος
|Μικρή Ζημιά
|-
!Μη πίστη στον Θεό
|Μέγιστη Ζημιά
|Μικρό Κέρδος
|}
Το επιχείρημα του Πασκάλ απαντήθηκε με διάφορους τρόπους από τους αθεϊστές. Καταρχήν ο Πασκάλ υποθέτει πως το μόνο κριτήριο για την είσοδο στον ουρανό είναι η πίστη στο Θεό και το μόνο κριτήριο εισόδου στην κόλαση είναι η δυσπιστία στον Θεό. Όμως τι γίνεται αν πιστεύει στον "λάθος Θεό", και ο πραγματικός Θεός εκνευρίζεται περισσότερο όποτε πάει κάποιος σε λάθος/ψεύτικη εκκλησία παρά αν δεν πιστεύει καθόλου; (Άλλωστε ο Αβρααμικός Θεός είπε στους Ιουδαίους να μην πιστεύουν ψεύτικους Θεούς, και τους τιμώρησε όταν προσκύνησαν ψεύτικο Θεό).<ref name=":02" />
 
Και τέλος, το επιχείρημα απαιτεί ότι για να αποκτήσει πρόσβαση στον ουρανό ή/και να αποφύγει την τιμωρία στην κόλαση, πρέπει να πιστέψει στον Θεό. Αλλά το γεγονός ότι η αιώνια μοίρα ενός ατόμου αποφασίζεται απλώς με βάση την απόφασή του να κάνει μια πραγματιστική και εγωιστική επιλογή, παρά με βάση τις ενέργειες και τη συμπεριφορά του καθ 'όλη τη διάρκεια της ζωής του, υποδηλώνει έναν κάπως άδικο θεό, που δεν αξίζει την πίστη και τη λατρεία. <ref name=":02" />
 
== Τύποι και ταξινομήσεις αθεϊσμού ==
[[Αρχείο:AtheismImplicitExplicit3.svg|μικρογραφία|Διάγραμμα που δείχνει τη σχέση του Σκληρού(Strong) Αθεϊσμού με τον Συνειδητό(Explicit) και Ασυνείδητο(Implicit) Αθεϊσμό.
Α)Οι σκληροί Συνειδητοί Άθεοι λένε: Δεν υπάρχει ούτε ένας θεός
Β)Οι μαλακοί Συνειδητοί Άθεοι λένε: δεν πιστεύουν πως υπάρχει θεός, αλλά ούτε και λένε πιστεύω πως δεν υπάρχει ούτε ένας θεός.
Γ)Οι Ασυνείδητα Άθεοι δεν πιστεύουν στην ύπαρξη του Θεού, χωρίς όμως να απορρίψουν την ύπαρξη του, πχ τα νεογέννητα.
(το μέγεθος των συνόλων δεν αναλογεί με την πληθυσμιακή τους κατάσταση) <ref>{{Cite web|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Atheism|title=Atheism|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=}}</ref>
]]
 
=== Συνειδητός - Ασυνείδητος Αθεϊσμός ===
Ο Συνειδητός Αθεϊσμός αντιπροσωπεύει την απουσία θεϊστικών πιστεύω εξ αιτίας της συνειδητής απόρριψης τους, ενώ Ασαφής αθεϊσμός σημαίνει την απουσία θεϊστικών πιστεύω χωρίς συνειδητή απόρριψη τους. Ο όροι επινοήθηκαν από τον  Τζιώρτζ Σμίθ (George H. Smith) το 1979.<ref name=":6">{{Cite book|title=Atheism: The Case Against God|last=Smith|first=George H|publisher=Prometheus|year=1979|isbn=|location=Buffalo, New York:|page=13-18}}</ref>
 
Ο Τζωρτζ Σμιθ ορίζει τον "Ασυνείδητος αθεϊσμό" ως "την απουσία θεϊστικής πεποίθησης χωρίς συνειδητή απόρριψη των θεοτήτων". Η «απουσία θειστικής πεποίθησης» περιλαμβάνει όλες τις μορφές μη-πίστης στις θεότητες. Άρα θα χαρακτήριζε ως σιωπηρούς αθεϊστές: α)τους ενήλικες που δεν έχουν ποτέ ακούσει για την έννοια των θεοτήτων, β)τους ενήλικες που έχουνε ακούσει αλλά δεν έχουνε εξετάσει τις θεωρίες περί θεοτήτων γ)τα παιδιά και τα βρέφη και δ)τους αγνωστικιστές.<ref name=":6" />
 
Ο Συνειδητός Αθεϊσμός, χωρίζεται σε 3 υποκατηγορίες, σύμφωνα με τον Σμιθ, ανάλογα με την αιτία που δηλώνει πως τον οδήγησε στην αθεΐα . α)δηλώνει "δεν πιστεύω στην ύπαρξη θεοτήτων ή υπερφυσικών όντων", β)δηλώνει "δεν υπάρχει θεός" ή "είναι αδύνατον να υπάρχει θεός" και γ)δηλώνει "η ιδέα της ύπαρξης θεών είναι ανόητη".<ref name=":6" />
 
=== Θετικός - Αρνητικός ===
Θετικός Αθεϊσμός (ή ''δυνατός'' ή ''σκληρός'') είναι η μορφή του αθεϊσμού που δηλώνει πως δεν υπάρχει Θεός ή θεότητες.<ref name=":7">{{Cite web|url=http://www.religioustolerance.org/atheist4.htm|title=Atheism: Review. Ambiguity among religious terms. Origin of "Atheist." Resolving the ambiguity.|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=20/5/2017}}</ref>
 
Αρνητικός Αθεϊσμός (ή ''αδύναμος'' ή ''μαλακός'') είναι κάθε άλλη μορφή αθεϊσμού, πχ ένας άνθρωπος που δηλώνει πως δεν πιστεύει σε σε κάποια θεότητα αλλά δεν δηλώνει ρητώς πως δεν υπάρχει θεός (εξ ου και το αρνητικός). Δηλαδή δεν πιστεύουν δυνατά στη μη ύπαρξη θεοτήτων.<ref name=":7" /><ref>{{Cite web|url=http://atheistblogger.com/differences-negative-and-positive-atheism/|title=DIFFERENCES: NEGATIVE AND POSITIVE ATHEISM|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=}}</ref>
 
=== Νέος Αθεϊσμός ===
[[Αρχείο:Four_Horsemen.jpg|σύνδεσμος=https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF:Four_Horsemen.jpg|μικρογραφία|251x251εσ|Οι "''4 καβαλάρηδες''" του Νέου Αθεϊσμού: [[Ρίτσαρντ Ντόκινς]], [[Κρίστοφερ Χίτσενς]], [[Daniel Dennett|Ντάνιελ Ντέννετ]], and [[Σαμ Χαρις|Σαμ Χάρρις]].
Σύμφωνα με τον Ρ. Ντόκινς, "Έίμαστε όλοι άθεοι για τους περισσότερους θεούς που πίστεψαν ποτέ οι κοινωνίες. Μερικοί από μας πάνε ένα βήμα παραπάνω"<ref>[[Richard Dawkins]], documentary film ''[[The Root of All Evil?]]'', January 2006. [[wikiquote:Richard Dawkins#The Root of All Evil.3F .28January 2006.29|See the quotation (Wikiquote)]].</ref>
]]
[[Νέος Αθεϊσμός]], (κατά τους κριτικούς: ''ευαγγελικός αθεϊσμός'', ή ''στρατευμένος αθεϊσμός ή φονταμενταλιστικός αθεϊσμός)''<ref name="DeWaal">{{cite web|url=http://www.salon.com/2013/03/25/militant_atheism_has_become_a_religion/|title=Has militant atheism become a religion?|date=25 March 2013|publisher=Salon.com|accessdate=9 March 2017|quote=Why are the 'neo-atheists' of today so obsessed with God's nonexistence that they go on media rampages, wear T-shirts proclaiming their absence of belief, or call for a militant atheism? What does atheism have to offer that’s worth fighting for? As one philosopher put it, being a militant atheist is like 'sleeping furiously.'|last1=De Waal|first1=Frans|authorlink1=Frans de Waal}}</ref><ref name="Kurtz kurtz_27_2">{{Cite web|url=http://www.secularhumanism.org/index.php?section=library&page=kurtz_27_2|title=Religion in Conflict: Are ‘Evangelical Atheists’ Too Outspoken?|last=Kurtz|first=Paul|authorlink=Paul Kurtz|accessdate=2007-03-28}}</ref><ref name="A Bitter Rift Divides Atheists">{{cite web|url=http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=113889251|title=A Bitter Rift Divides Atheists|date=October 19, 2009|publisher=NPR|accessdate=2017-02-12|last1=Hagerty|first1=Barbara Bradley}}</ref> είναι αθεϊστικό κίνημα το οποίο εμφανίστηκε τις τελευταίες δεκαετίες του 20ού αιώνα<ref>[https://www.wired.com/wired/archive/14.11/atheism.html?pg=1&topic=atheism&topic_set= Wolff, Gary, in ''The New Atheism'', The Church of the Non-Believers reprinted in Wired Magazine, November 2006]</ref> και υποστηρίζει πως η θρησκεία δεν πρέπει να είναι ανεκτή όποτε προσπαθεί να επηρεάσει την κυβέρνηση, την εκπαίδευση ή την πολιτική γενικότερα.<ref name=":21">{{cite news|url=http://www.cnn.com/2006/WORLD/europe/11/08/atheism.feature/index.html|title=The rise of the New Atheists|last=Hooper|first=Simon|date=|work=|publisher=[[CNN]]|first5=|accessdate=16 March 2017|via=}}</ref> Η φράση πρωτοεμφανίστηκε σε άρθρο στο περιοδικό Wired το 2006.<ref>Lois Lee & Stephen Bullivant, [https://books.google.com/books?id=XguDDQAAQBAJ&pg=PT48 A Dictionary of Atheism] ''(Oxford University Press, 2016).''</ref> Οι Νέοι Άθεοι ταυτίζονται με τον [[Ανθρωπισμός|κοσμικό Ανθρωπισμό]], ιδίως στην κριτική της εκπαίδευσης που επιτρέπει την κατήχηση των παιδιών σε θρησκείες. Η δριμεία κριτική κατά των θρησκειών πάντως δεν είναι κάτι νέο. Υπήρξαν αρκετοί παλιότεροι με έντονη κριτική κατά των θρησκειών ([[Λούντβιχ Φόιερμπαχ]], [[Βλαντίμιρ Λένιν|Βλαδίμηρος Λένιν]], [[Φρίντριχ Νίτσε]], [[Καρλ Μαρξ]], [[Μπέρτραντ Ράσελ]], [[Μαρκ Τουαίην]] κα).<ref>{{Cite web|url=https://en.wikipedia.org/wiki/New_Atheism|title=New Atheism|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=}}</ref>
 
Οι αθεϊστές συχνά κατηγορούνται για τα εγκλήματα που έχουν γίνει από αθεϊστικά καθεστώτα κατά την προσπάθειά τους να εξαλείψουν τη θρησκευτική πίστη. Τέτοια εγκλήματα εμπνευσμένα από την κρατική αθεϊστική πολιτική έχουν διαπραχθεί στη Γαλλία κατά τη διάρκεια της Περιόδου της Τρομοκρατίας<ref>Collins, Michael (1999). The Story of Christianity</ref>, στη Σοβιετική Ένωση, την κομμουνιστική Κίνα, την Αλβανία και αλλού, όπου οι πιστοί υπέστησαν δήμευση της περιουσίας τους, εκτοπισμό, φυλάκιση και θάνατο και οι ναοί των τοπικών θρησκειών δημεύθηκαν και μετατράπηκαν σε κοσμικά κέντρα ή αποθήκες<ref name="Alister">Alister McGrath, Το Λυκόφως του Αθεϊσμού</ref>. Παράλληλα, τα καθεστώτα αυτά κατηγορούνται για τη συστηματική προώθηση των αθεϊστικών ιδεών μέσω των σχολικών προγραμμάτων και των Μέσων Επικοινωνίας<ref name="Alister" />.
Οι νέοι αθεϊστές τείνουν να μοιράζονται ένα γενικό σύνολο υποθέσεων και απόψεων. Αυτές οι θέσεις αποτελούν το υπόβαθρο θεωρητικό πλαίσιο που είναι γνωστό ως ο νέος αθεϊσμός. Οι νέοι άθεοι συγγραφείς μοιράζονται την κεντρική πεποίθηση ότι δεν υπάρχει καμία υπερφυσική ή θεϊκή πραγματικότητα οποιουδήποτε είδους. Ισχυρίζονται πως η θρησκευτική πίστη είναι παράλογη. Και τέλος, εκτιμούν ότι υπάρχει ένα καθολικό και αντικειμενικό κοσμικό ηθικό πρότυπο. Αυτό το ηθικό στοιχείο τις ξεχωρίζει από άλλους εξέχοντες ιστορικούς αθεϊστές όπως ο Νίτσε και διαδραματίζει βασικό ρόλο στα επιχειρήματά τους, διότι χρησιμοποιείται για να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η θρησκεία είναι κακή με διάφορους τρόπους.<ref name=":8">{{Cite web|url=http://www.iep.utm.edu/n-atheis/|title=The New Atheists|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=20/5/2017}}</ref>
 
Σε συλλογιστικό επίπεδο, οι αθεϊστικές θεωρίες διάσημων αθεϊστών, όπως ο Feuerbach, ο Marx και ο Freud, έχουν κατακριθεί για τον κυκλικό τους χαρακτήρα. Η θεμελιώδης παραδοχή ότι δεν υπάρχει ή δεν μπορεί να υπάρξει Θεός αναγκάζει τους συγγραφείς αυτούς να προσφέρουν απαντήσεις σχετικά με το γιατί τα εντελώς έλλογα ανθρώπινα όντα μπαίνουν στον κόπο να σκεφτούν ότι υπάρχει κάποιος Θεός στον οποίον πρέπει να πιστέψουν. Δηλαδή, οι εξηγήσεις αυτές εκκινούν από αθεϊστικές προκείμενες και καταλήγουν εύλογα σε αθεϊστικά συμπεράσματα. Π.χ. ο Feuerbach προ-υποθέτει ότι δεν υπάρχει Θεός και μετά προχωρά στο ερώτημα γιατί κάποιος να θέλει να πιστέψει στο Θεό, ενώ ο Freud αναπτύσσει πρώτα τη θεωρία του για την ψυχογένεση της θρησκείας και μετά ξεκινά την έρευνα της βιβλιογραφίας του πεδίου των θρησκειών κατά τρόπο ευκαιριακό και επιλεκτικό, έτσι ώστε να εξυπηρετούνται οι θεωρίες του<ref name="Alister" />.
Οι νέοι αθεϊστές κάνουν ουσιαστική χρήση των φυσικών επιστημών τόσο στις επικρίσεις τους για θεωρητική πίστη όσο και στις προτεινόμενες εξηγήσεις για την προέλευση και την εξέλιξή τους. Χρησιμοποιούν την επιστήμη για τις συνιστώμενες εναλλακτικές λύσεις στη θρησκεία. Πιστεύουν ότι η εμπειρική επιστήμη είναι η μόνη (ή τουλάχιστον η καλύτερη) βάση για γνήσια και αληθινή γνώση του κόσμου και επιμένουν ότι μια πεποίθηση μπορεί να δικαιολογηθεί επιστημολογικά μόνο αν βασίζεται σε επαρκή αποδεικτικά στοιχεία. Το συμπέρασμά τους είναι ότι η επιστήμη αδυνατεί να αποδείξει ότι υπάρχει ένας Θεός και υποστηρίζει ακόμη και τον ισχυρισμό ότι ένα τέτοιο όντας πιθανότατα δεν υπάρχει. Αυτό που η επιστήμη θα δείξει για τη θρησκευτική πίστη, ισχυρίζονται, είναι ότι αυτή η πίστη μπορεί να εξηγηθεί ως προϊόν της βιολογικής εξέλιξης. Επιπλέον, πιστεύουν ότι είναι δυνατόν να ζήσουν μια ικανοποιητική μη θρησκευτική ζωή βάσει των κοσμικών ηθών και των επιστημονικών ανακαλύψεων.<ref name=":8" />
 
Έτσι, λόγω της αδυναμίας για έλεγχο του περί Θεού ερωτήματος με επιστημονικά ή εμπειριστικά μέσα, ο Τόμας Χάξλει διατύπωσε την άποψη ότι καμία απόφαση εν προκειμένω δεν μπορεί να ληφθεί επί τη βάσει των διαθέσιμων μαρτυριών, οδηγώντας σε ένα και μόνο συμπέρασμα: είτε δεν μπορεί να ληφθεί καμία απόφαση, μία θέση που ο Χάξλει χαρακτήρισε ως αγνωστικισμό, είτε η απόφαση που λαμβάνεται ερείδεται σε εντελώς διαφορετική βάση. Οπότε, αν η "πίστη" οριστεί ως "μία πεποίθηση που βρίσκεται πέρα από την αποδειξιμότητα", τότε τόσο οι θρησκείες όσο και ο αθεϊσμός είναι πίστεις<ref name="Alister" />.
=== Αθεϊσμός+ ===
Ο Αθεϊσμός+, (Atheism+ ), είναι ο αθεϊσμός που κρατάει την πολεμική ρητορική του Νέου Αθεϊσμού, αλλά απορρίπτει τις θέσεις του "Νέου Αθεϊσμού" που θεωρεί ως συντηρητικές ([[ρατσισμός]], [[ισλαμοφοβία]], ανωτερότητα λευκής φυλής)<ref name=":25">{{Cite web|url=https://www.jacobinmag.com/2014/12/new-atheism-old-empire/|title=New Atheism, Old Empire|last=Savage|first=Luke|date=12/2/2014|website=Jacobin|publisher=Bhaskar Sunkara|accessdate=24/5/2017}}</ref> και στη θέση τους προβάλλει την υπεράσπιση προοδευτικών πολιτικών όπως της [[Κοινωνική δικαιοσύνη|κοινωνικής δικαιοσύνης]], του [[Φεμινισμός|φεμινισμού]], αντιρατσισμού, υπέρ των [[Δικαιώματα ΛΟΑΤ στον κόσμο|δικαιωμάτων των ομοφυλοφίλων]] και χρησιμοποιούν κριτική σκέψη και σκεπτικισμό.<ref name=":9">{{Cite web|url=http://rationalwiki.org/wiki/Antitheism|title=Atheism Plus|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=}}</ref> Ο όρος επινοήθηκε το 2012 από μια [[blogger]], την τότε μεταπτυχιακή φοιτήτρια Βιολογίας Τζεν Μακρεητ (Jen McCreight)<ref>{{Cite web|url=http://rationalwiki.org/wiki/Jen_McCreight|title=Jen McCreight|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=}}</ref>, στο [[ιστολόγιο]] της. Ο Αθεϊσμός+ διαφέρει από τον [[Ανθρωπισμός|Ανθρωπισμό]] στην επιθετική τακτική που υιοθετεί κατά των αντιπάλων του.<ref name=":9" />
 
Ο αθεϊσμός έχει κατακριθεί ότι κάνει τον άνθρωπο επιρρεπή στην υιοθέτηση μαζικών ιδεολογιών και ευνοεί την ανάπτυξη του μηδενισμού και του ηθικού σχετικισμού<ref name="Alister" />.
=== Αντιθεϊσμός ===
Ο όρος Αντιθεϊσμός χρησιμοποιείται με δυο έννοιες. Η πρώτη, καλύπτει όσους θεωρούν τον θεϊσμό ως επικίνδυνο, καταστρεπτικό ή ενθαρρύνει την επιβλαβή συμπεριφορά.<ref>{{Cite web|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Antitheism|title=Antitheism|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=}}</ref> Ο [[Κρίστοφερ Χίτσενς]] προσφέρει ένα παράδειγμα αυτής της προσέγγισης στο "Γράμματα σε ένα Νέο Αντιθετιστή"("''Letters to a Young Contrarian''") (2001), στο οποίο γράφει: «''Δεν είμαι καν αθεϊστής όσο είμαι αντιθεϊστής · δεν ισχυρίζομαι μόνο ότι όλες οι θρησκείες είναι εκδόσεις της ίδιας ψευδαίσθησης, αλλά πιστεύω ότι η επιρροή των εκκλησιών και η επίδραση των θρησκευτικών πεποιθήσεων είναι επιζήμια''».<ref>{{cite web|url=http://commonwealthclub.org/archive/01/01-12hitchens-excerpt.html|title=Christopher Hitchens – Book Excerpt|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090915172725/http://www.commonwealthclub.org/archive/01/01-12hitchens-excerpt.html|archivedate=2009-09-15|deadurl=yes}}</ref>
 
Ο ισχυρισμός ότι ο Χριστιανισμός έχει σταθεί εμπόδιο στην ανάπτυξη της επιστήμης έχει κατακριθεί ως αβάσιμος, δεδομένου ότι διαχρονικά η συνεισφορά των Χριστιανών επιστημόνων στην εξέλιξη της επιστήμης ήταν μεγάλη. Οι περισσότεροι ιστορικοί θεωρούν ότι σε γενικές γραμμές η θρησκεία είχε μια αγαθή και εποικοδομητική σχέση με τις φυσικές επιστήμες στη Δύση. Η άποψη για τις εχθρικές σχέσεις επιστήμης και θρησκείας υποστηρίχθηκε από τον Bertrand Russell στο βιβλίο "Ιστορία της Δυτικής Φιλοσοφίας", αλλά θεωρείται ότι πάσχει ως προς τη θεμελίωση στις πηγές. Οι δύο ιστορίες που αναφέρονται από το Russell προς υποστήριξη της άποψής του, δηλαδή η κριτική του Καλβίνου κατά των ηλιοκεντρικών αντιλήψεων του Κοπέρνικου και η απόρριψη των δαρβίνειων ιδεών από τον επίσκοπο Ουίλμπερφορς, έχουν χαρακτηριστεί ως αστικοί μύθοι, καθώς εμφανίζονται στη βιβλιογραφία σε δημοσιογραφικές πηγές τουλάχιστον τριάντα χρόνια μετά τα γεγονότα που εξιστορούν<ref name="Alister" />. O Paul Feyerabend απορρίπτει τον ισχυρισμό ότι η Εκκλησία είναι δογματικά αντίθετη σε επιστημονικές αλήθειες: "Η θέση της Εκκλησίας δεν ήταν τόσο δογματική όσο συχνά υποτίθεται. Οι ερμηνείες των βιβλικών περικοπών έχουν αναθεωρηθεί στο παρελθόν κάτω από το φως της επιστημονικής έρευνας. Όλοι πιστεύουν ότι η γη είναι σφαιρική και επιπλέει ελεύθερα στο σύμπαν, αν και η Βίβλος διηγείται την ιστορία διαφορετικά"<ref>Paul Karl Feyerabend, Η Επιστήμη σε μιαν Ελεύθερη Κοινωνία</ref>.
Η δεύτερη σημασία της λέξης αντιθεϊσμός λαμβάνει μια διαφορετική θέση. Ο αντιθεϊσμός δηλώνει πως υπάρχει ένας θεός, ο οποίος είναι απολύτως κακός.<ref>{{cite journal|title=Antitheism – A Reflection|last=New|first=Christopher|date=June 1993|journal=Ratio|issue=1|doi=10.1111/j.1467-9329.1993.tb00051.x|volume=6|pages=36–43}}. See also: Daniels, Charles B. (1997). "God, demon, good, evil", ''The Journal of Value Inquiry'', Vol. 31 (2), June, pp.177–181.</ref> Όμως αυτή η σημασία είναι θεϊστική παρά αθεϊστική. 
 
Ο Καθηγητής της έδρας Επιστήμης και Θρησκείας "Ανδρέας Υδραίος" στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, Alister McGrath, υποστηρίζει ότι τόσο ο αθεϊσμός όσο και η χριστιανική πίστη καταλαμβάνουν πεδία που βρίσκονται πέρα από τις διαθέσιμες μαρτυρίες και άρα το φορτίο της απόδειξης πρέπει να κατανέμεται ισομερώς μεταξύ τους. Καταλήγει λέγοντας ότι και οι δύο απόψεις θα μπορούσαν να προταθούν, και οι δύο θα μπορούσαν να τύχουν υποστήριξης, καμία όμως δεν μπορεί να αποδειχθεί<ref name="Alister" />.
=== Ανθρωπισμός ===
Ο όρος [[Ανθρωπισμός]], ([[Αγγλική γλώσσα|αγγλικά]]: Humanism) (ή "κοσμικός ανθρωπισμός" ως αντιδιαστολή με τον θρησκευτικό αθεϊσμό των προηγούμενων αιώνων) περιγράφει μια έννοια η οποία δεν είναι ταυτόσημη μεν τον αθεϊσμό, όμως σχετίζεται μαζί του. Παρόλο που οι ανθρωπιστές συνήθως είναι είτε άθεοι είτε αγνωστικιστές, ο Ανθρωπισμός προπαγανδίζει τη θρησκευτική αδιαφορία και το κοσμικό, άθρησκο, κράτος, ενώ προβάλλει τις ηθικές του αρχές σαν βάση λειτουργίας της κοινωνίας.<ref>{{Cite web|url=https://humanism.org.uk/humanism/|title=HUMANISM|last=|first=|date=|website=Humanist UK|publisher=|accessdate=24/5/2017}}</ref> Οι Ανθρωπιστές βρίσκονται σε αντιδιαστολή με τους "Νέους Άθεους" αφού ακολουθούνε την Ανθρωπιστική παρά Επιστημονολογική τάση του αθεϊσμού και δίνουν έμφαση στις πολιτικές κοινωνικής δικαιοσύνης, αντιρατσισμού και ανεκτικότητας.<ref>{{Cite web|url=http://www.huffingtonpost.com/2010/03/24/secular-humanist-takes-on_n_512153.html|title=Secular Humanist Takes On New Atheism|last=|first=|date=24/5/2010|website=|publisher=|accessdate=}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.theguardian.com/commentisfree/belief/2011/jun/04/atheistic-critique-of-humanism-forgotten|title=The atheistic critique of humanism has been all but forgotten|last=Fraser|first=Giles|date=4/6/2011|website=The Guardian|publisher=|accessdate=25/5/2017}}</ref>
 
Η χρήση της επιστήμης από τους αθεϊστές ως όπλου κατά του θεϊσμού έχει κατακριθεί και από επιφανείς αθεϊστές, μεταξύ των οποίων και ο κορυφαίος εξελικτικός βιολόγος Stephen Jay Gould. Σύμφωνα με τον Gould,
Ο Ανθρωπισμός δεν έλαβε την επιθετική στάση του Νέου Αθεϊσμού εναντίον των θεϊστών, αντιθέτως, υπήρξαν φωνές που καλούσαν τους ήπιους θεϊστές να ενταχθούν στο Ανθρωπιστικό κίνημα για επιδίωξη κοινών στόχων.<ref>{{Cite web|url=http://www.patheos.com/blogs/friendlyatheist/2010/03/23/the-neo-humanist-statement-of-secular-principles-and-values/|title=The Neo-Humanist Statement of Secular Principles and Values|last=|first=|date=23/3/2010|website=patheos.com|publisher=|accessdate=26/5/2017}}</ref><ref>{{Cite web|url=Secular Humanist Takes On New Atheism|title=http://www.huffingtonpost.com/2010/03/24/secular-humanist-takes-on_n_512153.html|last=|first=|date=24/5/2010|website=Huffington Post|publisher=|accessdate=26/5/2017}}</ref>
{{Απόσπασμα|η επιστήμη απλούστατα δεν μπορεί (μέσω των νόμιμων μεθόδων της) να αποφανθεί επί του θέματος της ενδεχόμενης επιστασίας του Θεού στη φύση. Ούτε την επιβεβαιώνουμε ούτε την αρνούμαστε. Απλά δεν μπορούμε να τη σχολιάσουμε ως επιστήμονες<ref name="Alister" />.}} Σύμφωνα με τον Gould και τον McGrath, οι φυσικές επιστήμες ενδέχεται να οδηγήσουν κάποιους μακριά από το Θεό και κάποιους άλλους κοντά του. Το να πούμε, όμως, ότι πρέπει να κάνουν είτε το ένα είτε το άλλο, αυτό ισοδυναμεί με απομάκρυνση από το νόμιμο πεδίο της επιστημονικής μεθόδου, καθώς και με λαθραία εισαγωγή θρησκευτικών ή αντιθρησκευτικών απόψεων κάτω από ένα ψευδοεπιστημονικό προπέτασμα καπνού<ref name="Alister" />.
 
Παρ' όλα αυτά, οι Νέοι Αθεϊστές εμφανίζονται συχνά ως θιασώτες του επιστημονισμού, με κυριότερο παράδειγμα τον δαρβινισμό. Ο Peter S. Williams επικρίνει την τάση αυτή ως αντίθετη στη λογική:
==Δημογραφικά στοιχεία==
{{Απόσπασμα|υπάρχει διαφορά μεταξύ της εξέλιξης ως επιστημονικής θεωρίας και του Δαρβινισμού ως φιλοσοφίας. [...] Είναι, βεβαίως, αδύνατο να γνωρίζουμε ότι οι άνθρωποι δεν είναι "τίποτε άλλο παρά" ένα συμπτωματικό παραπροϊόν μιας τυχαίας εξελικτικής διαδικασίας, εκτός αν γνωρίζουμε ότι δεν υπάρχει κοσμική τελεολογία. Αλλά κανείς δε θα μπορούσε πιθανόν να το γνωρίζει αυτό, χωρίς να γνωρίζει ότι δεν υπάρχει Θεός. Επομένως, δε γίνεται να καταλήξει κανείς στην απουσία του Θεού απλά προβάλλοντας τη θεωρία της εξελίξεως, χωρίς να κάνει λήψη του ζητουμένου<ref>Peter S. Williams, A Skeptic's Guide to Atheism, σ. 134</ref>.}}
Τα δημογραφικά στοιχεία του αθεϊσμού είναι δύσκολο να καταγραφούν επειδή η έννοια του "''άθεου''" διαφέρει ανάμεσα σε σε διάφορες κουλτούρες και γλώσσες.<ref name="CambridgeZuckerman">{{cite|last=Zuckerman|first=Phil|title=Atheism: Contemporary Rates and Patterns|work=Cambridge Companion to Atheism|date=2007|doi=10.1017/CCOL0521842700.004|pages=47–66}}</ref> Σε παγκόσμιες μελέτες πάντως, ο αριθμός άθρησκων είναι μεγαλύτερος από τον αριθμό των άθεων<ref>{{cite book|title=The Oxford Handbook of Secularism|publisher=Oxford University Press|chapter=2. Religious/Non-Religious Demography|last1=Keysar|first1=Ariela|editor1-last=Shook|editor1-first=John|editor2-last=Zuckerman|editor2-first=Phil|quote=The share of atheists is far smaller than the share of not religious in most countries.}}</ref> και ο αριθμός των ανθρώπων που συμφωνούν με δήλωση όπως την έλλειψη πίστης στον θεό, είναι μεγαλύτερος από τον αριθμό που αυτοπροσδιορίζονται ως άθεοι.<ref name="CambridgeZuckerman" />
 
Οι Νέοι Αθεϊστές έχουν κατηγορηθεί επίσης ότι στερούνται ανοχής για τη θρησκευτική και φιλοσοφική ετερότητα, ακόμη και για κάποιες μετριοπαθείς ή φιλελεύθερες μορφές απιστίας. Μάλιστα, αρνούνται το δικαίωμα των γονέων να μορφώσουν τα παιδιά τους σύμφωνα με τα πιστεύω τους<ref>Albert Mohler, Atheism Remix</ref>. Ο McGrath υποστηρίζει ότι ο Νέος Αθεϊσμός, παρ' ότι είναι μάλλον παρωχημένος και αναπαράγει παλαιά και ενίοτε απαξιωμένα επιχειρήματα, διαφοροποιείται από τις παλαιότερες εκφράσεις του αθεϊσμού, ακριβώς ως προς αυτή την έλλειψη ανεκτικότητας, που εκφράζεται με επιθετικότητα, έντονη ρητορική, ακραία απόρριψη και καλύπτει την ανεπάρκεια των επιχειρημάτων του με αυξημένη χρήση ad hominem επιθέσεων<ref>[[Συνέντευξη του Alister McGrath στον ιστοχώρο Apologetics315.com]]</ref>.
Έρευνα που δημοσιεύτηκε τον Απρίλιο του 2017 της [http://www.wingia.com/ WIN/Gallup International], αναφέρει πως ο μεγαλύτερος πληθυσμός άθεων αριθμητικά και αναλογικά βρίσκεται στην [[Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας|Κίνα]], όπου το 57% ισχυρίζεται πως είναι άθεοι, το διπλάσιο ποσοστό από οποιαδήποτε άλλη χώρα, ενώ μόνο το 9% ισχυρίζεται πως είναι θρήσκο. Μετά την Κίνα, ακολουθούν κατ' αναλογία πληθυσμού οι [[Σουηδία]], η [[Τσεχία]] και το [[Ηνωμένο Βασίλειο]]. Στη Σουηδία το 18% του πληθυσμού χαρακτηρίζονται ως άθεοι και το 55% ως μη θρήσκοι. Στην Τσεχία τα ποσοστά ήτανε 25% άθεοι και μη θρήσκοι το 47%. Τέλος στο Ηνωμένο Βασίλειο τα ποσοστά ήτανε 11% και 58% αντίστοιχα.<ref>{{Cite web|url=https://www.weforum.org/agenda/2017/07/losing-their-religion-these-are-the-world-s-most-atheistic-countries/|title=The world’s most atheistic places, mapped|website=World Economic Forum|accessdate=2017-08-03}}</ref> Μηδενικά ποσοστά αθεϊσμού υπάρχουν στην [[Γκάνα]], [[Αζερμπαϊτζάν]], [[Κοσσυφοπέδιο|Κόσοβο]], [[Ινδονησία]] και [[Νιγηρία]].<ref>{{Cite web|url=http://www.wingia.com/web/files/news/370/file/370.pdf|title=Religion prevails in the world|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=3/8/2017}}</ref>
 
Φιλόσοφοι και ακόλουθοι του δεϊσμού έχουν επίσης κατακρίνει τον αθεϊσμό ως παράλογο, θεωρώντας ότι αφήνει αναπάντητο το ερώτημα για την αρχική αιτία και αρνείται χωρίς επαρκείς λόγους το επιχείρημα ότι το σύμπαν είναι σχεδιασμένο με εκπληκτική λεπτομέρεια και όπως καθε σχέδιο απαιτεί έναν σχεδιαστή. Για το λόγο αυτό, οι δεϊστές θεωρούν ότι η λογική είναι απόλυτα συμβατή με την πίστη σε ένα ανώτατο ον, δημιουργό του σύμπαντος. Ο Βολταίρος διερωτάται στο Φιλοσοφικό του λεξικό:
=== Αμερική ===
Στις ΗΠΑ, σύμφωνα με έρευνα του [http://www.pewresearch.org/ Pew Research Center] το 2014, οι αυτοπροσδιοριζόμενοι ως "άθεοι" αποτελούσαν το 3.1% του γενικού πληθυσμού ενώ το 9% συμφωνούσε με τη δήλωση "Δεν πιστεύω στην ύπαρξη Θεού". Το 2% δήλωσε πως δεν ξέρει αν πιστεύει στην ύπαρξη θεου". Οι νεαρότερες ηλικίες αυτοπροσδιορίζονται περισσότερο ως άθεοι με πρώτη την ηλικιακή ομάδα 18-29 χρονών όπου το 6% αυτοπροσδιορίζονται ως άθεοι ενώ το 16% δεν πιστεύουν στην ύπαρξη θεών. Οι περισσότεροι άθεοι είναι συγκεντρωμένοι στην ευρήτερη περιοχή του [[Σαν Φρανσίσκο]] και της πόλης του [[Σιάτλ]].<ref>{{Cite journal|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Atheism_in_the_United_States&oldid=792525167|title=Atheism in the United States|date=2017-07-27|journal=Wikipedia|language=en}}</ref>
 
{{Απόσπασμα|Τι είναι η πίστη; Μήπως είναι το να πιστεύεις σε αυτό που είναι προφανές; Όχι. Είναι απόλυτα προφανές στο μυαλό μου ότι υπάρχει ένα απαραίτητο, αιώνιο, ανώτατο και ευφυές ον. Αυτό δεν είναι θέμα πίστης, αλλά λογικής<ref>Λήμμα Πίστη, Λεξικό της Φιλοσοφίας, Βολταίρος</ref>.}}
Στον Καναδά, έρευνα το 2014, έδειξε πως 12% του γενικού πληθυσμού είναι "πεπεισμένοι Άθεοι", στην [[Κούβα]] το 7% και στο [[Μεξικό]] το 4%. Πιο χαμηλά από το Μεξικό κυμαίνονται τα ποσοστά στις υπόλοιπες χώρες της Λατινικής Αμερικής, εκτός από την [[Ουρουγουάη]] όπου Άθεοι αποτελούν το 14% του πληθυσμού.<ref>{{Cite journal|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Demographics_of_atheism&oldid=794967664|title=Demographics of atheism|date=2017-08-11|journal=Wikipedia|language=en}}</ref>[[Αρχείο:Europe belief in god.svg|thumb|300px|Ποσοστό των πολιτών της Ε.Ε που δήλωσαν πως ''πιστεύουν σε κάποιο Θεό''.]]
 
Ο δεϊστής φιλόσοφος Anthony Flew, ο οποίος μεταστράφηκε στο δεϊσμό μετά από δεκαετίας μαχητικού αθεϊσμού, υποστήριξε ότι μια θεότητα ή μια υπερευφυΐα είναι η μόνη καλή εξήγηση για την προέλευση της ζωής και την πολυπλοκότητα της φύσης<ref>Richard Carrier: Antony Flew Considers God...Sort Of, SecWeb, 10 October 2004.</ref>. Αλλού προσθέτει ότι "το φιλοσοφικό ερώτημα που δεν έχει απαντηθεί στις μελέτες για την προέλευση της ζωής είναι το εξής: Πώς μπορεί ένα σύμπαν άμυαλης ύλης να παράγει όντα με εγγενείς σκοπούς, ικανότητες αναπαραγωγής και "κωδικοποιημένη χημεία"; Εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με τη βιολογία, αλλά με ένα κατηγορικά τελείως διαφορετικό ζήτημα"<ref>Antony Flew: There is a God: How the World's Most Notorious Atheist Changed His Mind," New York: Harper One, 2007, 124.</ref>.
=== Ευρώπη ===
[[Αρχείο:Europe No Belief.png|thumb|300px|Ποσοστό των πολιτών της Ε.Ε που δήλωσαν πως ''δεν πιστεύουν σε κάποιο Θεό, πνεύμα, ή ανώτερη δύναμη''.]]Από τις αρχές του 20ου αιώνα, ο αθεϊσμός και αγνωστικισμός έχουν αυξηθεί στην Ευρώπη, ενώ ταυτόχρονα μειώθηκε η επισκεψιμότητα των εκκλησιών.<ref name="Zuckerman Atheism">{{cite web|url=http://www.pitzer.edu/academics/faculty/zuckerman/Ath-Chap-under-7000.pdf|title=Atheism: Contemporary Rates and Patterns|last=Zuckerman|first=Phil|authorlink=|year=2005|publisher=[[Cambridge University Press]]|doi=|accessdate=2007-07-21|work=}}</ref>
 
Ο δεϊστής Peter Murphy αναφέρει σε άρθρο του στον ιστοχώρο της Παγκόσμιας Ένωσης Δεϊστών, ότι οι "δογματικοί αθεϊστές" επιδεικνύουν ανωριμότητα στην υποστήριξη των θέσεών τους, καθώς αρνούνται να αντιληφθούν και να αναλάβουν το βάρος της απόδειξης για αυτές. Ο Murphy συνεχίζει λέγοντας ότι "κάθε επιχείρημα που παρουσιάζεται από τους δογματικούς αθεϊστές με αναφορές στην επιστήμη και στοχεύει να αποδειξει την ανυπαρξία του Δημιουργού είναι λανθασμένο. Δεν υπάρχει επιστημονική απόδειξη ή απλή ένδειξη ότι δεν υπάρχει Δημιουργός, και δεν υπάρχει επιστημονική έρευνα πάνω στο θέμα Θεός". Επίσης, κατηγορεί τους αθεϊστές ότι κάνουν κατάχρηση της "προσφυγής στην αυθεντία" για να προωθήσουν τις πεποιθήσεις τους<ref>Dogmatic Atheism and Scientific Ignorance, Peter Murphy, World Union of Deists, http://www.deism.com/dogmaticatheism.htm</ref>.
Σύμφωνα με μέτρηση του [[Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία|Ευρωπαίκής Στατιστικής Υπηρεσίας]] που έγινε το 2010, το 51% των πολιτών της [[Ευρωπαϊκή Ένωση|Ευρωπαϊκής Ένωσης]] απάντησε πως "''πιστεύει πως υπάρχει Θεός''", ενώ το 26% απάντησε πως "''πιστεύει πως υπάρχει κάποιου είδους πνεύμα ή ανώτερη δύναμη''" και το 20% απάντησε πως "''δεν πιστεύει πως υπάρχει κάποιο πνεύμα, Θεός, ή κάποια ανώτερη δύναμη''". Τα αποτελέσματα είχαν μεγάλη απόκλιση ανάμεσα σε διαφορετικές χώρες, με το 94% των [[Μάλτα|Μαλτέζων]] να απαντά πως πιστεύει σε Θεό, και μόνο το 16% των [[Τσεχία|Τσέχων]] να δηλώνει πίστη σε Θεό.
 
Ο αγνωστικιστής συγγραφέας και δημοσιογράφος Andrew Brown έχει πολλαπλώς επικρίνει τη μαχητική διάθεση των λεγόμενων "νέων αθεϊστών" ως εχθρική προς το διάλογο και την ειρηνική συμβίωση. Κατά την άποψή του, "οι μαχητικοί εκκοσμικευτές λαμβάνουν ως δεδομένο το γεγονός ότι οι θρήσκοι άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση στη λογική. Δεν μπορεί να υπάρξει καμία συλλογιστική με τους αντιπάλους τους. Το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι να επαναλαμβάνουν τους εαυτούς τους όλο και δυνατότερα, μέχρις ότου οι ηλίθιοι καταλάβουν"<ref>{{Cite web|url = http://www.theguardian.com/commentisfree/belief/2012/feb/16/militant-secularist-fail-understand-debate|title = Militant secularists fail to understand the rules of secular debate}}</ref>. Επίσης, έχει επικρίνει τον ισχυρισμό του Richard Dawkins ότι τα μωρά έχουν μια εγγενή αθεϊστική τοποθέτηση, εξισώνοντας το με τον ισχυρισμό ότι γεννιούνται με τη γλώσσα της εθνικότητάς τους και αντιτάσσοντας ότι η επιστήμη έχει καταδείξει ότι τα μωρά τείνουν από τη φύση τους προς τη 'μεταφυσικότητα'<ref>{{Cite web|url = http://www.theguardian.com/commentisfree/2014/jun/12/atheist-baby-richard-dawkins-babies-atheism|title = There's no such thing as an atheist baby}}</ref>.
Σε έρευνα του [http://www.pewresearch.org/ Pew Research Center] το 2012 οι άθεοι και αγνωστικιστές αποτελούν περίπου το 18.2% του Ευρωπαϊκού πληθυσμού.<ref name="Religiously Unaffiliated">{{cite web|url=http://www.pewforum.org/global-religious-landscape-unaffiliated.aspx|title=Religiously Unaffiliated|date=18 December 2012|accessdate=14 February 2015|work=Pew Research Center's Religion & Public Life Project}}</ref> Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, οι άθεοι και αγνωστικιστές είναι πλειοψηφία σε δυο ευρωπαϊκές χώρες, την [[Τσεχία]] (76%) και την [[Εσθονία]] (60%).<ref name="Religiously Unaffiliated" />
 
== Στατιστικά στοιχεία ==
Στην Ελλάδα, έρευνα της [http://kaparesearch.com/index.php?option=com_k2&view=item&id=88:easter-faith-religion&Itemid=137&lang=el Καπα Research] το 2015, έδειξε πως το 45,9% δηλώνει πως δέν είναι θρησκευόμενοι, σε σχέση με μόλις 13,8% το 2001. Σε ερώτηση για πίστη σε θεό απάντησε θετικά το 74,2% ενώ αρνητικά το 17,4% (7,4% απάντησε "Δεν Γνωρίζω/Δεν Απαντώ"). Άθεοι δήλωσαν το 14,7% σε σχέση με μόλις 1,8% το 2006. Χριστιανοί Ορθόδοξοι δήλωσε το 81,4% σε σχέση με 96,9% το 2006.<ref>{{Cite web|url=https://web.archive.org/web/20150416174720/http://www.tovima.gr/society/article/?aid=694021|title=Δημοσκόπηση Κάπα Research: Χριστιανοί ορθόδοξοι αλλά... μια φορά τον χρόνο|last=Χιώτης|first=Βασίλης|date=11/04/2015|website=Το Βήμα|publisher=|accessdate=10/8/2017}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://kaparesearch.com/index.php?option=com_k2&view=item&id=88:easter-faith-religion&Itemid=137&lang=el|title=Έρευνα για το Πάσχα και τη Θρησκεία|last=καπα Research|first=|date=14-04-2015|website=|publisher=|accessdate=10/8/2017}}</ref>
[[Αρχείο:Europe belief in god.svg|thumb|300px|Ποσοστό των πολιτών της Ε.Ε που δήλωσαν πως ''πιστεύουν σε κάποιο Θεό''.]]
[[Αρχείο:Europe No Belief.png|thumb|300px|Ποσοστό των πολιτών της Ε.Ε που δήλωσαν πως ''δεν πιστεύουν σε κάποιο Θεό, πνεύμα, ή ανώτερη δύναμη''.]]
Σύμφωνα με μία μέτρηση του Eurostat Eurobarometer που έγινε το 2010, το 51% των πολιτών της [[Ευρωπαϊκή Ένωση|Ευρωπαϊκής Ένωσης]] απάντησε πως "πιστεύει πως υπάρχει Θεός", ενώ το 26% απάντησε πως "πιστεύει πως υπάρχει κάποιου είδους πνεύμα ή ανώτερη δύναμη" και το 20% απάντησε πως "δεν πιστεύει πως υπάρχει κάποιο πνεύμα, Θεός, ή κάποια ανώτερη δύναμη". Τα αποτελέσματα είχαν μεγάλη απόκλιση ανάμεσα σε διαφορετικές χώρες, με το 94% των Μαλτέζων να απαντά πως πιστεύει σε Θεό, και μόνο το 16% των Τσέχων να δηλώνει πίστη σε Θεό.
 
{| class="wikitable sortable" style="text-align:right;"
Γραμμή 509 ⟶ 309 :
|}
 
<center><gallery>
==Κριτική κατά του αθεϊσμού==
Image:Minnesota Atheists Billboard.jpg
Ο αθεϊσμός έχει κατακριθεί από θεϊστές διαφόρων θρησκευτικών πεποιθήσεων, ντεϊστές και αγνωστικιστές.
Image:Bezbozhnik u stanka 22-1929.jpg
 
Image:Descent of the Modernists, E. J. Pace, Christian Cartoons, 1922.jpg
=== Εγκλήματα αθεϊστικών καθεστώτων. ===
Image:1922 Bezbozhnik magazine cover.jpg
Οι αθεϊστές συχνά κατηγορούνται για τα εγκλήματα που έχουν γίνει από αθεϊστικά καθεστώτα κατά την προσπάθειά τους να εξαλείψουν τη θρησκευτική πίστη. Τέτοια εγκλήματα εμπνευσμένα από την κρατική αθεϊστική πολιτική έχουν διαπραχθεί στη Γαλλία κατά τη διάρκεια της [[Πόλεμος της Βανδέας | Περιόδου της Τρομοκρατίας]],<ref name=":12">Collins, Michael (1999). The Story of Christianity</ref> στη [[Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών|Σοβιετική Ένωση]], την κομμουνιστική Κίνα, την Αλβανία και αλλού, όπου οι πιστοί υπέστησαν δήμευση της περιουσίας τους, εκτοπισμό, φυλάκιση και θάνατο και οι ναοί των τοπικών θρησκειών δημεύτηκαν και μετατράπηκαν σε κοσμικά κέντρα ή αποθήκες.<ref name="Alister">Alister McGrath, Το Λυκόφως του Αθεϊσμού</ref> Παράλληλα, τα καθεστώτα αυτά κατηγορούνται για τη συστηματική προώθηση των αθεϊστικών ιδεών μέσω των σχολικών προγραμμάτων και των Μέσων Επικοινωνίας.<ref name="Alister" />
</gallery></center>
 
Οι αθεϊστές συνήθως απαντούν πως η διαφορά με τα εγκλήματα των θρησκειών, είναι πως οι άθεοι εγκληματίες δεν έκαναν τις πράξεις τους επειδή ήτανε άθεοι, αλλά το κίνητρο τους ήτανε διαφορετικό, και ότι αυτό ερχόταν σε έντονη αντίθεση με τους θρησκευτικούς πολέμους, οι οποίοι, έχουνε μόνο θρησκευτικό κίνητρο το μίσος προς τη θρησκεία των "άλλων".<ref>{{Cite web|url=http://www.argumentsforatheism.com/arguments_against_crimes.html|title=ARGUMENTS AGAINST ATHEISM - ATHEISM IS RESPONSIBLE FOR SOME OF THE GREATEST CRIMES OF HISTORY|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=22/5/2017}}</ref>
 
=== Ο αθεϊσμός ως μορφή Πίστης ===
Λόγω της αδυναμίας για έλεγχο του περί Θεού ερωτήματος με επιστημονικά ή εμπειρικά μέσα, ο [[Τόμας Χάξλεϋ]] διατύπωσε την άποψη ότι καμία απόφαση εν προκειμένω δε μπορεί να ληφθεί επί τη βάσει των διαθέσιμων μαρτυριών, οδηγώντας σε ένα και μόνο συμπέρασμα: είτε δε μπορεί να ληφθεί καμία απόφαση, μία θέση που ο Χάξλεϋ χαρακτήρισε ως αγνωστικισμό, είτε η απόφαση που λαμβάνεται ερείδεται σε εντελώς διαφορετική βάση. Οπότε, αν η "πίστη" οριστεί ως "μία πεποίθηση που βρίσκεται πέρα από την αποδειξιμότητα", τότε τόσο οι θρησκείες όσο και ο αθεϊσμός αποτελούν μορφές πίστης.<ref name="Alister" />
 
Οι αθεϊστές απαντούν πως ο αθεϊσμός δεν εκπληρώνει καμία από τις ιδιότητες που συνήθως θεωρούνται ότι χαρακτηρίζουν τη θρησκεία. Δεν περιλαμβάνει κανενός είδους λατρεία, τελετουργίες, πίστη, προσευχές κ.λπ. και δεν έχει πνευματικό ηγέτη και κανένα ιερό κείμενο. Αν και οι μεμονωμένοι αθεϊστές έχουν φιλοσοφίες με τις οποίες ζουν (είτε βασίζονται στον κοσμικό ανθρωπισμό, στον αντικειμενισμό, στο Βουδισμό κλπ.), δεν υπάρχει σαφώς καθορισμένη φιλοσοφία κοινή στους αθεϊστές.<ref>{{Cite web|url=http://www.argumentsforatheism.com/arguments_against_religion.html|title=ARGUMENTS AGAINST ATHEISM - ATHEISM IS JUST ANOTHER RELIGION|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=22/5/2017}}</ref>
 
=== Η επιθετικότητα του Νέου Αθεϊσμού ===
Οι Νέοι Αθεϊστές έχουν κατηγορηθεί ότι στερούνται ανοχής για τη θρησκευτική και φιλοσοφική ετερότητα. Ο Άλιστερ ΜακΓκραθ υποστηρίζει ότι ο Νέος Αθεϊσμός, παρ' ότι είναι μάλλον παρωχημένος και αναπαράγει παλαιά και ενίοτε απαξιωμένα επιχειρήματα, διαφοροποιείται από τις παλαιότερες εκφράσεις του αθεϊσμού, ακριβώς ως προς αυτή την έλλειψη ανεκτικότητας, που εκφράζεται με επιθετικότητα, έντονη ρητορική, ακραία απόρριψη και καλύπτει την ανεπάρκεια των επιχειρημάτων του με αυξημένη χρήση προσωπικών (ad hominem) επιθέσεων<ref name=":19">[[Συνέντευξη του Alister McGrath στον ιστοχώρο Apologetics315.com]]</ref>.Ο ντεϊστής Πίτερ Μέρφι αναφέρει σε άρθρο του, ότι οι "δογματικοί αθεϊστές" επιδεικνύουν ανωριμότητα στην υποστήριξη των θέσεών τους, καθώς αρνούνται να αντιληφθούν και να αναλάβουν το βάρος της απόδειξης για αυτές. Ο Μέρφι συνεχίζει λέγοντας ότι "κάθε επιχείρημα που παρουσιάζεται από τους δογματικούς αθεϊστές με αναφορές στην επιστήμη και στοχεύει να αποδείξει την ανυπαρξία του Δημιουργού είναι λανθασμένο. Δεν υπάρχει επιστημονική απόδειξη ή απλή ένδειξη ότι δεν υπάρχει Δημιουργός, και δεν υπάρχει επιστημονική έρευνα πάνω στο θέμα Θεός". Επίσης, κατηγορεί τους αθεϊστές ότι κάνουν κατάχρηση της "προσφυγής στην αυθεντία" για να προωθήσουν τις πεποιθήσεις τους.<ref name=":22">Dogmatic Atheism and Scientific Ignorance, Peter Murphy, World Union of Deists, http://www.deism.com/dogmaticatheism.htm</ref> Ο αγνωστικιστής συγγραφέας και δημοσιογράφος Άντριου Μπράουν (Andrew Brown) έχει πολλαπλώς επικρίνει τη μαχητική διάθεση των λεγόμενων "νέων αθεϊστών" ως εχθρική προς το διάλογο και την ειρηνική συμβίωση. Κατά την άποψή του, "''οι μαχητικοί εκκοσμικευτές λαμβάνουν ως δεδομένο το γεγονός ότι οι θρήσκοι άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση στη λογική. Δε μπορεί να υπάρξει καμία συλλογιστική με τους αντιπάλους τους. Το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι να επαναλαμβάνουν τους εαυτούς τους όλο και δυνατότερα, μέχρις ότου οι ηλίθιοι καταλάβουν''"<ref name=":23">{{Cite web|url=http://www.theguardian.com/commentisfree/belief/2012/feb/16/militant-secularist-fail-understand-debate|title=Militant secularists fail to understand the rules of secular debate}}</ref>. Επίσης, έχει επικρίνει τον ισχυρισμό του Ρίτσαρντ Ντόκινς ότι τα μωρά έχουν μια εγγενή αθεϊστική τοποθέτηση, εξισώνοντας το με τον ισχυρισμό ότι γεννιούνται με τη γλώσσα της εθνικότητάς τους και αντιτάσσοντας ότι η επιστήμη έχει καταδείξει ότι τα μωρά τείνουν από τη φύση τους προς τη "μεταφυσικότητα".<ref name=":24">{{Cite web|url=http://www.theguardian.com/commentisfree/2014/jun/12/atheist-baby-richard-dawkins-babies-atheism|title=There's no such thing as an atheist baby}}</ref>
 
== Δείτε επίσης ==
* [[Κίνημα των μπράιτ]]
* [[Τσαγιέρα του Ράσελ]]
* [[Αθρησκεία|Αθρησκία]]
* [[Μηδενισμός]]
* [[Πανθεϊσμός]]
Γραμμή 538 ⟶ 329 :
 
== Παραπομπές ==
{{παραπομπές|30em}}
<references />
 
== Βιβλιογραφία ==
Γραμμή 553 ⟶ 344 :
* [http://www.skepdic.gr/Entries/Alpha/atheismos.htm Αθεϊσμός] από το Λεξικό του Σκεπτικιστή.
* [http://www.atheia.gr Ένωση Άθεων]
 
 
{{θρησκεία}}
Γραμμή 563 ⟶ 355 :
[[Κατηγορία:Φιλοσοφικά κινήματα]]
[[Κατηγορία:Κοσμικισμός]]
[[Κατηγορία:ΑθρησκίαΑμφισβητούμενη ουδετερότητα|αθεισμος]]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/wiki/Αθεϊσμός"