Πρωσία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

|έκταση = 297.007  km² (1920)

Η '''Πρωσία''' ([[γερμανική γλώσσα|γερμ.γερμανικά]]: ''Preußen'', [[λατινικά|λατ.]]: ''Borussia'', ''Prussia'' ή ''Prutenia'', [[πολωνική γλώσσα|πολ.πολωνικά]]: ''Prusy'', [[ρωσική γλώσσα|ρωσ.ρωσικά]]: ''Пруссия'', [[λιθουανική γλώσσα|λιθ.λιθουανικά]]: ''Prūsija'') είναι [[ιστορική περιοχή]] της [[Γερμανία|Γερμανίας]]ς που μέχρι το [[1945]] αποτελούσε την πιο εκτεταμένη περιοχή της χώρας με 13 επαρχίες, στην οποία ανήκε και η πρωτεύουσα [[Βερολίνο]]. Μετά τον [[Β' Παγκόσμιος Πόλεμος|Β' Παγκόσμιο Πόλεμο]] οι κατοχικές δυνάμεις αποφάσισαν την απόσπαση του μεγαλύτερου τμήματος του κρατιδίου από τις εσωτερικές γερμανικές περιοχές. Μέρη του ανατολικού τμήματος της Πρωσίας ανήκουν σήμερα στην [[Πολωνία]] και στην [[Ρωσία]].

Η Πρωσία αρχικά ήταν μικρή περιοχή στην σημερινή [[Μαζουρία]] της βόρειας [[Πολωνία|Πολωνίας]]ς, το [[Καλίνινγκραντ]] και η περιοχή [[Κλάιπεντα]] της [[Λιθουανία|Λιθουανίας]]ς. Η περιοχή εποικίστηκε κατά ένα μεγάλο μέρος από [[Πρώσοι|Πρώσους]] και πιο αργά από [[Γερμανοί|Γερμανούς]], καθώς επίσης και από [[Πολωνοί|Πολωνούς]] και [[Λιθουανοί|Λιθουανούς]] κατά μήκος των παραμεθόριων περιοχών. Πριν από την κατάργησή του, το έδαφος της Πρωσίας περιέλαβε την Παλαιά Πρωσία ([[Δυτική Πρωσία]] και [[Ανατολική Πρωσία]]), την [[Πομερανία]], το μεγαλύτερο μέρος της [[Σιλεσία|Σιλεσίας]]ς, το [[Βραδεμβούργο]], τη [[Λουσιτανία]], τη επαρχία της [[Σαξονία|Σαξωνίας]]ς (σήμερα κρατίδιο [[Σαξωνία-Άνχαλτ]] στη Γερμανία), του [[Ανόβερο|Αννόβερου]], του [[Σλέσβιχ-Χολστάιν]], της [[Βεστφαλία|Βεστφαλίας]]ς, της [[Έσση|Έσσης]]ς - [[Νασσάου (κράτος)|Νασσάου]], της [[Ρηνανία|Ρηνανίας]]ς, και μερικών μικρών μη όμορων περιοχών στο νότο όπως τμήματα της [[Ελβετία|Ελβετίας]]ς και [[Χοεντσόλερν]], ο προγονικός οίκος της Πρωσικής βασιλικής οικογένειας. Εντούτοις, υπήρξαν μερικές περιοχές στη βόρεια Γερμανία που δεν έγιναν ποτέ τμήμα της Πρωσίας, όπως το [[Όλντενμπουργκ]], το [[Μέκλενμπουργκ]] και οι πόλεις - κράτη της [[Χανσεατική ένωση|Χανσεατικής Ένωσης]].

Παρά το συντριπτικά γερμανικό χαρακτήρα της, οι προσαρτήσεις πολωνικού εδάφους της Πρωσίας στα χωρίσματα της Πολωνίας έφεραν έναν μεγάλο πολωνικό πληθυσμό, που αντιστεκόταν στη γερμανική κυβέρνηση και σε διάφορες περιοχές αποτελούσε την πλειοψηφία (π.χ. επαρχία Πόζεν: 62% Πολωνοί, 38% Γερμανοί). Ως αποτέλεσμα της [[Συνθήκη των Βερσαλλιών|Συνθήκης των Βερσαλλιών]] το [[1919]], η δεύτερη πολωνική Δημοκρατία έλαβε μια μεγάλη μερίδα αυτών των περιοχών, μερικές από τις οποίες είχαν σημαντικές γερμανικές μειονότητες. Τον Μάιο του [[1939]] η Πρωσία είχε ακόμη έκταση 297.007 km²τ.χλμ. και πληθυσμό 41.915.040 κατοίκων.

Η ονομασία της προέρχεται από τις αρχές του 18ου αιώνα, όταν έτσι ονομάζονταν τα μέρη ανάμεσα της [[Πίσω Πομερανία|Πίσω Πομερανίας]] και της [[Κουρλάνδη|Κουρλάνδης]]ς έξω από τα σύνορα της [[Γερμανική Αυτοκρατορία|Γερμανικής αυτοκρατορίας]]. Τα μέρη αυτά αργότερα αντιστοιχούσαν στις επαρχίες της [[Δυτική Πρωσία|δυτικής Πρωσίας]] και της [[Ανατολική Πρωσία|ανατολικής Πρωσίας]]. Από το [[1466]] μέχρι το [[1772]], η περιοχή αυτή ήταν χωρισμένη σε δύο τμήματα, το [[Βασίλειο της Πρωσίας]] που ήταν κάτω από την διοίκηση της Πολωνίας, και την περιοχή του [[Τεύτονες Ιππότες|Τευτονικού Τάγματος]]. Μετά το τέλος της Δυναστείας των Πρώσων η περιοχή αυτή το [[1618]] πέρασε ως κληρονομιά στο πριγκιπάτο του [[Βρανδεμβούργο|Βρανδεμβούργου]]. Το [[1657]] με την [[συνθήκη του Βέλαου]] η περιοχή αυτή αποσπάσθηκε και απόκτησε την ανεξαρτησία της. Ο Πρίγκηπας [[Φρειδερίκος Α'Α΄ της Πρωσίας|Φρειδερίκος]] έγινε μονάρχης της περιοχής.

To 1211 o [[Ανδρέας Β' της Ουγγαρίας]] παραχώρησε στους [[Τεύτονες Ιππότες]] περιουσία στην [[Τρανσυλβανία]], με αντάλλαγμα τις υπηρεσίες στην άμυνα της ηγεμονίας του έναντι των επιδρομέων [[Κουμάνοι|Κουμάνων]]. Οι Τεύτονες υπήρξαν απείθαρχοι με συνέπεια λίγα χρόνια αργότερα ο Ανδρέας Β΄ να τους εκδιώξει από την Τρανσυλβανία. Το 1226 προσέλαβε τους Τεύτονες στην υπηρεσία του ο [[Κορράδος της Μαζοβίας|Κορράδος]], δούκας της [[Μαζοβία|Μαζοβίας]]ς, με σκοπό να τον βοηθήσουν να υποτάξει και να προσηλυτίσει τις παγανιστικές φυλές της Πρωσίας. Κατά την διάρκεια των επόμενων 60 ετών οι Τεύτονες υπέταξαν τους τοπικούς πληθυσμούς πραγματοποιώντας εκτεταμένες σφαγές και στα υποδουλωμένα εδάφη δημιούργησαν ένα δικό τους κράτος με έδρα το [[Μαρίενμπουργκ]]. Ταυτόχρονα με την υποταγή της Πρωσίας οι [[Τεύτονες]] κινήθηκαν ανατολικότερα και αφού απορρόφησαν το [[Λιβονικό Τάγμα του Ξίφους]], το οποίο έλεγχε περιοχές της [[Λιβονία|Λιβονίας]]ς και της [[Εσθονία|Εσθονίας]]ς, εξαπλώθηκαν σε μεγάλο τμήμα της [[Βαλτική]]ς. Η πορεία τους ανατολικότερα ανακόπηκε το 1242 όταν ηττήθηκαν από τους Ρώσους της Ηγεμονίας του [[Νόβγκοροντ]] στην [[Μάχη των Πάγων]]. Οι Τεύτονες τα επόμενα χρόνια στράφηκαν κατά των [[Λιθουανία|Λιθουανών]]. Μετά από πολυετείς μάχες ηττήθηκαν τελικά απ’ αυτούς και τους συμμάχους τους [[Πολωνία|Πολωνούς]], στη [[μάχη του Τάννενμπεργκ]] το 1410. Τα σύνορα μεταξύ της Πρωσίας και της Λιθουανίας καθορίστηκαν τελικά με την [[Συνθήκη του Μέουνο]], το 1422. Το 1454 πόλεις της Δυτικής Πρωσίας επαναστάτησαν εναντίον του Τευτονικού τάγματος και ζήτησαν την βοήθεια της [[Πολωνία]]ς. Μετά από πόλεμο 13 ετών οι Τεύτονες ηττήθηκαν και με την [[Δεύτερη συνθήκη ειρήνης του Τορν]] που υπογράφηκε το 1466 αναγκάστηκαν να παραχωρήσουν την Δυτική Πρωσία στην Πολωνία.

Το 1525 ο Μέγας Μάγιστρος του τάγματος, ο [[Αλβέρτος της Πρωσσίας]], του οίκου των [[Χοεντσόλερν]], αφού έγινε [[Προτεστάντες|Προτεστάντης Χριστιανός]], μετέτρεψε τα Τευτονικά εδάφη σε κοσμικό κράτος ιδρύοντας το [[Δουκάτο της Πρωσίας]]. Ο Αλβέρτος υπήρξε ο πρώτος Δούκας του. Το Δουκάτο εκτεινόταν σε μία στενή έκταση ανατολικά του Βιστούλα και έδρα του ήταν η [[Καινιξβέργη]].

Στις 18 Ιανουαρίου 1701 ο Φρειδερίκος Γουλιέλμος γιος του Φρειδερίκου του Γ΄ αναβάθμισε την Πρωσία σε [[Βασίλειο της Πρωσίας|Βασίλειο]]. Ο ίδιος απέφυγε επιθέσεις από την [[Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία]] ή την [[Πολωνία]] λαμβάνοντας τον τίτλο Βασιλιάς στην Πρωσία αντί Βασιλιάς της Πρωσίας. Ο Φρειδερίκος Α΄ που τον διαδέχτηκε στον θρόνο υπήρξε ο δημιουργός της ισχυρής Πρωσίας. Κατά την διάρκεια της βασιλείας του η Πρωσία επεκτάθηκε αποκτώντας την μισή Σουηδική Πομερανία, με τη συνθήκη της Στοκχόλμης του 1720. Τον Φρειδερίκο διαδέχτηκε το 1740 ο [[Φρειδερίκος Β΄ της Πρωσίας|Φρειδερίκος Β΄]] που απέκτησε το προσωνύμιο Μέγας. Την χρονιά που ανέβηκε στον θρόνο ο Φρειδερίκος τα πρωσικά στρατεύματα εισέβαλαν στην αφύλακτη [[Σιλεσία]]. Το γεγονός υπήρξε αφορμή για τρεις πολέμους που ονομάστηκαν [[Πόλεμοι της Σιλεσίας|Σιλεσιανοί]]. Ο τρίτος Σιλεσιανός πόλεμος υπήρξε μέρος του [[Επταετής πόλεμος|Επταετή πολέμου]] που σάρωσε ολόκληρη την Ευρώπη. Στον επταετή πόλεμο ο Φρειδερίκος συμμάχησε με την [[Μεγάλη Βρετανία]], το [[Ανόβερο]] και την [[Έσση]] ενώ εναντίον του συνασπίστηκαν η [[Αυστρία]], η [[Γαλλία]], η [[Ρωσία]] και η [[Σαξωνία]]. Με το τέλος του πολέμου η Πρωσία κατάφερε να διατηρήσει την Σιλεσία. Το 1772 η Πρωσία επεκτάθηκε ακόμα περισσότερο έπειτα από τον πρώτο διαμελισμό της Πολωνίας. Η Πρωσία συμμετείχε στους [[Πόλεμοι της Γαλλικής Επανάστασης|πολέμους της Γαλλικής επανάστασης]]. Το 1795 υπέγραψε ανακωχή και αποσύρθηκε. Αναμίχθηκε όμως στη συνέχεια στους [[Ναπολεόντιοι πόλεμοι|Ναπολεόντιους πολέμους]] στους οποίους ηττήθηκε και μετατράπηκε σε κράτος-δορυφόρο της Γαλλίας. Μετά την ήττα του Ναπολέοντα στην Ρωσία η Πρωσία εισήλθε πάλι στον πόλεμο στον αντιγαλλικό συνασπισμό. Στο [[Συνέδριο της Βιέννης]] η Πρωσία ωφελήθηκε αποκτώντας την [[Ρηνανία]] και την [[Βεστφαλία]]. Οι κτήσεις αυτές ήταν ζωτικής σημασία για την μετέπειτα ισχυροποίηση της χώρας που την κατέστησαν πρωταγωνίστρια της [[Γερμανική ενοποίηση|Γερμανικής ενοποίησης]].