Το θρησκευτικό μνημόσυνο έχει δύο μορφές. Είτε ψάλλεται τρισάγιο στον τάφο του νεκρού είτε ψάλλεται επιμνημόσυνη δέηση στην εκκλησία μετά τη λειτουργία (συνήθως αμέσως πριν την απόλυση). Τρισάγιο γίνεται στο τριήμερο ("«τριήμερα"») και στις εννιά ημέρες ("«εννιάμερα"») από τον θάνατο του νεκρού,ενώ(''στις οποίες προσμετράται η ημέρα του θανάτου'')<ref>{{Cite web|author=Πρωτοπρεσβ. Παχυγιαννάκης Ευάγγελος|title = Πότε γίνονται και πότε δεν γίνονται μνημόσυνα| accessdate = 2017-11-21| url = http://theologoi-kritis.sch.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=867:2015-05-28-07-30-50&catid=65:2008-12-29-20-40-10&Itemid=54}}</ref>. επιμνημόσυνηΕπιμνημόσυνη δέηση ψάλλεται στο "«σαρανταήμερο"» ή "στα «σαράντα"» (δηλαδή στις σαράντα ημέρες), στους τρεις μήνες ("«τρίμηνα"»), στους έξι μήνες ("«εξάμηνα"») και στο χρόνο (ετήσιο) από τον θάνατο καθώς και στα τρία χρόνια από την [[κηδεία]] όπου γίνεται και η εκταφή (αν απαιτείται). Αναγγέλεται στις [[εφημερίδα|εφημερίδες]], αλλά και με ειδικά αγγελτήρια που επικολλούνται στην περιοχή - γειτονιά που ζούσε ο νεκρός.
Μετά το πέρας της τελετής του μνημοσύνου ακολουθεί το μοίρασμα κολλύβων στους συμμετέχοντες (όπως και στην κηδεία). Τα [[κόλλυβα]] ή "«στερνά"» είναι ένα γλύκισμα με κύρια συστατικά βρασμένο σιτάρι, σταφίδες και άλλα "ηδύσματα" καθώς και ζάχαρη. Αυτά λέγονται και "«συγχώρια"» επειδή καθένας που λαμβάνει για να φάει εύχεται τη συγχώρεση του νεκρού από τον Θεό με τη φράση "«''Θεός συγχωρέστον''"» ή "«''Θεός συγχωρέστω''"». Κόλλυβα δε μοιράζονται στο τρισάγιο.
===Ψυχοσάββατο===
Γραμμή 19:
===Το Ψυχοσάββατο στη Λαογραφία===
Στη γιορτή των Αγ. θεοδώρων τιμούνται μαζί, οι μεγαλομάρτυρες ΄΄''[[Άγιος Θεόδωρος ο Τήρων]]΄΄'' του 3ου αιώνα και ''[[Άγιος Θεόδωρος ο Στρατηλάτης]]'' του 4ου αιώνα. Σύμφωνα με την παράδοση, ο ''Θεόδωρος ο Τήρων'' που ονομάστηκε έτσι επειδή ήταν στρατιώτης επί [[Διοκλητιανός|Διοκλητιανού ]] στο τάγμα των ''Τηρώνων'' (νεοσύλλεκτων), κατά τη διάρκεια λιμού στην περιοχή των Ευχαΐτων της Γαλατίας, έθρεψε τον πληθυσμό μιας πόλης με [[κόλλυβα]]. Από τότε καθιερώθηκε να προσφέρονται στους ναούς, το [[Σάββατο]] της πρώτης εβδομάδας των Νηστειών (και ''Ψυχοσάββατο''), κόλλυβα.
Σύμφωνα με άλλη παράδοση, η καθιέρωση των κόλλυβων συνδέεται με ένα θαύμα που έκανε ο άγιος Θεόδωρος ο Τήρων επί [[Ιουλιανός|Ιουλιανού]], που ήταν αντίθετος στη νηστεία των χριστιανών. Ο αυτοκράτορας, διέταξε τον έπαρχο της [[Κωνσταντινούπολη|Κωνσταντινούπολης]], όταν πλησίαζε η πρώτη εβδομάδα των νηστειών, να εξαφανίσουν από την αγορά κάθε είδους τρόφιμα και να αφήσουν μόνο τα ειδωλόθυτα, ώστε να αναγκαστούν οι χριστιανοί να φάνε από αυτά που προέρχονταν από τις θυσίες. Τότε ο άγιος Θεόδωρος παρουσιάστηκε ως οπτασία στον πατριάρχη Ευδόξιο και του φανέρωσε το σχέδιο του Ιουλιανού, υποδεικνύοντας του συγχρόνως να χρησιμοποιήσουν οι χριστιανοί, αντί για άλλη τροφή, κόλλυβα.
