Ξάνθη: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

{{Πόλη (Ελλάδα)

|Πόλη =Ξάνθη

|Έμβλημα =

|Πλάτος=41.133

|Νομός = [[Νομός Ξάνθης|Ξάνθης]]

}}

Η '''Ξάνθη''' είναι πόλη της [[Θράκη]]ς στη [[Βόρεια Ελλάδα]].<nowiki/> Είναι η πρωτεύουσα της [[Νομός Ξάνθης|ομώνυμης]] περιφερειακής ενότητας και αποτελεί [[Δήμος Ξάνθης|δήμο]] με πληθυσμό 65.133 κατοίκων σύμφωνα με την απογραφή του 2011. Είναι κτισμένη στις παρυφές του [[Αχλαδόβουνο|Αχλαδόβουνου]] και υπάγεται διοικητικά στην [[Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης]].

 

Κατά την [[Ελληνική Επανάσταση του 1821]] οι Ξανθιώτες συμμετείχαν με κυριότερο οπλαρχηγό τον ''καπετάν [[Γεώργιος Δημητρίου|Γεώργιο Δημητρίου]]''.

 

Η άνθηση της πόλης επήλθε τον 18ο με 19ο αιώνα, οπότε και η πόλη έγινε γνωστή για τον καπνό της. Την αποκαλούσαν και μικρό Παρίσι, εξαιτίας του πλούτου που είχε εκείνη την εποχή. Την οικονομική άνθηση της πόλης σταμάτησαν η [[Ελληνική Επανάσταση του 1821|ελληνική επανάσταση]], κατά την οποία πολλοί Ξάνθιοι συνελήφθησαν και φυλακίσθηκαν (μεταξύ των οποίων και ο τότε μητροπολίτης Σεραφείμ) και δυο αλλεπάλληλοι σεισμοί το [[1829]] (Μάρτιο και Απρίλιο) που ισοπέδωσαν την πόλη και τα χωριά της περιοχής. Η πρώτη φάση οικοδόμησης της σημερινής Παλιάς Πόλης, διατηρώντας μεγάλο μέρος του παλαιότερου πολεοδομικού ιστού, εκτιμάται ότι είναι μεταξύ [[1830]] - [[1845]] με οικοδόμους από την Δυτική Μακεδονία και την Ήπειρο. Μετά την καταστροφή της [[Γενισέα Ξάνθης|Γενισέας]] το [[1870]] ξεκινά η δεύτερη φάση οικοδόμησης της πόλης. Η πόλη έγινε διοικητικό κέντρο της περιοχής ενώ το 1891 ολοκληρώθηκε η σιδηροδρομική γραμμή Θεσσαλονίκης - Κωνσταντινούπολης. Την περίοδο [[1870]] – [[1910]] στην πόλη αναπτύχθηκε έντονη οικονομική δραστηριότητα και καταγράφεται οικονομική άνθηση.<ref name="xanthi_kthria_morfologia">{{cite web | url=http://morfologia.arch.duth.gr/main_stuff/xanthi.pdf | title=Μορφολογικά χαρακτηριστικά των κτηρίων της παλιάς πόλης της Ξάνθης | accessdate=2011-07-18 | author=Νίκος Λιανός, αρχιτέκτων, Επ. Καθηγητής ΤΑΜ-∆ΠΘ | publisher=Ιστοσελίδα Δημοκρίτειου Πανεπισήμιου Θράκης | pages=1}}</ref>

 

Σύμφωνα με την μυθολογία εδώ ήταν το ορμητήριο του θεού Άρη αλλά και του Βορέα. Με την λίμνη Βιστωνίδα συνδέεται και ο άθλος του Ηρακλή με τα άλογα του Διομήδη.

 

 

Τον 8ο μ.Χ. η πόλη καταστράφηκε, άγνωστο αν από σεισμό ή βαραβαρικές επιδρομές, όμως ξανακτίσθηκε. Αλλά άλλαξε όνομα και μετονομάσθηκε σε (λατινικό) Ρούσιο (ίσως γιατί νόμισαν ότι η ονομασία Τόπερος προερχόταν από το Τόπυρος που σημαίνει το πύρινο). Αργότερα από Ρούσιο μετονομάσθηκε στο ελληνικότερο Ξάνθεια, όνομα με το οποίο πρωτομαρτυρείται το 879 μ.Χ., όταν ο επίσκοπος αυτής Γεώργιος αναφέρεται να συμμετέχει σε σύνοδο στην Κων/πολη.

 

Στο τέλος του 14ου αι. αρχίζει ο εποικισμός της περιοχής με μουσουλμάνους και ο εξισλαμισμός των ορεινών περιοχών του νομού.

Κατά τον [[Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος|Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο]], η Ξάνθη καταλήφθηκε από τους Βούλγαρους στις 8 Νοεμβρίου 1912. Στις 13 Ιουλίου 1913 απελευθερώθηκε από τον ελληνικό στρατό, ωστόσο με τη [[Συνθήκη Βουκουρεστίου (1913)|Συνθήκη του Βουκουρεστίου]] την ίδια χρονιά, όλη η Θράκη αποδόθηκε στην Βουλγαρία. Η οριστική απελευθέρωση από τους Βούλγαρους έλαβε χώρα στις 4 Οκτωβρίου του 1919, όταν μετά την ήττα των Γερμανών και των συμμάχων τους, ο ελληνικός στρατός μπήκε στην Ξάνθη και την απελευθέρωσε. Η πλήρης ενσωμάτωση της Ξάνθης και όλης της Δυτικής Θράκης στην Ελλάδα επήλθε με την [[Συνθήκη των Σεβρών]] στις 28 Ιουλίου 1920.

 

Ο [[Δήμος Ξάνθης]] αποτελείται από τις εξής δημοτικές ενότητες:

*[[Δήμος Ξάνθης (πρόγραμμα Καποδίστριας)|Ξάνθης]]

*[[Δήμος Σταυρούπολης Ξάνθης|Σταυρούπολης]]

 

Η εξέλιξη του πληθυσμού της Ξάνθης έχει ως εξής:

{| class="wikitable"

| '''Απογραφή''' [http://dlib.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE/categoryyears?p_cat=10007862&p_topic=10007862] || '''Πληθυσμός'''

|}

 

 

Η Ξάνθη φημιζόταν για τον εξαιρετικό καπνό που παρήγε, πράγμα που την έκανε πλούσια. Παρά τους σεισμούς που κατέστρεψαν μεγάλο μέρος της πόλης, η Ξάνθη έχει μεγάλο αριθμό από καπναποθήκες, οι οποίες σήμερα στεγάζουν σημαντικές διοικητικές υπηρεσίες, ενώ άλλες χρησιμοποιούνται ως μουσεία και ως πολιτιστικά κέντρα.

 

Το σημαντικότερο σημείο της πόλης είναι η Παλιά της Πόλη. Αρχοντικά σπίτια και σπίτια εργατών διασώζονται χάρη σε νόμο που ψηφίστηκε το [[1994]] και απαγόρευε οποιαδήποτε εξωτερική αλλαγή των κατοικιών. Στην Παλιά Πόλη βρίσκεται και το παλιό δημαρχείο της πόλης, που ανήκε στον καπνέμπορο Μωυσή, και αποτελεί ίσως το ωραιότερο κτήριο στον οικισμό.

 

Ακόμη, ένα φρούριο Ρωμαϊκών - Υστερορωμαϊκών χρόνων βρίσκεται βορειοδυτικά, στην κορυφή Αυγό ή Σταύρος Τσακίρης. Οι λιγοστές πληροφορίες για αυτό προήλθαν από αρχαιολογική έρευνα που πραγματοποιηθηκε τον Σεπτέμβριο του 2014 για την αδειοδότηση και την τοποθέτηση ελληνικής σημαίας.<ref>{{Cite web|url = http://www.eaasxanthis.gr/anakoinoseis/topothetesesemaiasstoypsaugoxanthesanastoleexelixes|title = πληροφορίες για το Φρούριο στο Αυγό Ξάνθης}}</ref>

 

Η πόλη έχει πλούσια ιστορία, παραδόσεις και έθιμα και είναι πνευματικό-πολιτιστικό κέντρο στην περιοχή. Θεωρείται επίσης πόλη πολυπολιτισμική και έχει χαρακτηριστεί ως ''"Ξάνθη, η πόλη με τα χίλια χρώματα"''.<ref name="ethnos_xanthi_1000_xrwmata">{{cite news | url=http://www.ethnos.gr/entheta.asp?catid=23514&subid=2&pubid=51458948 | title=Ξάνθη: Μία πόλη, χίλια χρώματα | accessdate=2011-07-17 | author=Κώστας Λουκόπουλος | publisher=Εφημερίδα Έθνος}}</ref><ref name="cityofxanthi_istoselida_dhmou">{{cite web | url=http://www.cityofxanthi.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=64&Itemid=67&lang=el | title=Ξάνθη | accessdate=2011-07-17 | publisher=Ιστοσελίδα Δήμου Ξάνθης}}</ref>

Διάσημο στην πόλη είναι το [[Ξανθιώτικο Καρναβάλι]] (κάθε Φεβρουάριο) το οποίο είναι από τα πιο γνωστά καρναβάλια της Ελλάδας ενώ εξίσου γνωστές είναι και οι [[Γιορτές Παλιάς Πόλης]] (αρχές του Σεπτεμβρίου). Επίσης γνωστό είναι το Παζάρι της Ξάνθης, που γίνεται κάθε Σάββατο στην πλατεία Εμπορίου, καθως και το Φεστιβάλ [[Μάνος Χατζιδάκις]] που προσελκύει παγκόσμιο ενδιαφέρον.

 

Οι Γιορτές Παλιάς πόλης της Ξάνθης είναι ο δεύτερος μεγάλος θεσμός στην Ξάνθη μετά τις Θρακικές Λαογραφικές Εορτές. Διοργανώθηκαν για πρώτη φορά το 1991 και έκτοτε λαμβάνουν χώρα αδιάλειπτα κάθε χρόνο την πρώτη εβδομάδα του Σεπτεμβρίου.

 

Το όνομά τους το έλαβαν για τον λόγο ότι το μεγαλύτερο μέρος των εκδηλώσεων αυτών πραγματοποιείται στον παραδοσιακό διατηρητέο οικισμό της Ξάνθης, τη λεγόμενη «Παλιά Πόλη», στα σοκάκια της οποίας στήνονται τα στέκια των πολιτιστικών και καρναβαλικών συλλόγων για να προσφέρουν φαγητό και ποτό.

 

Η Ξάνθη διοργανώνει το μεγαλύτερο Καρναβάλι της Β. Ελλάδος και το δεύτερο μεγαλύτερο σε ολόκληρη την Ελλάδα.

 

[[Αρχείο:Λαογραφικό Μουσείο Ξάνθης.jpg|thumb|250px|Το Λαογραφικό Μουσείο Ξάνθης]]

*[[Λαογραφικό Μουσείο Ξάνθης]]

*Μουσείο Παλιάς Πόλης

*Μουσείο [[Μάνος Χατζιδάκις|Μάνου Χατζιδάκι]]

 

== Αθλητισμός ==

 

Στην περιοχή των Πηγαδίων βρίσκεται το σύγχρονο γήπεδο της ποδοσφαιρικής ομάδας [[XANTHI FC ARENA]] μαζί με το προπονητικό κέντρο και στην πόλη της Ξάνθης το [[Κλειστό γήπεδο Φίλιππος Αμοιρίδης]],το [[Γήπεδο Α.Ο.Ξ.]], καθώς και το [[Δημοτικό στάδιο Ξάνθης]].

 

== Πρόσωπα ==

 

* {{flagicon|Germany}} [[Γκίφχορν]], [[Γερμανία]] <br /> '''Αδελφοποιημένη πόλη από το [[1984]]'''

* {{flagicon|Serbia}} [[Βελιγράδι]], [[Σερβία]] <br /> '''Αδελφοποιημένη πόλη από το [[1994]]'''

* {{flagicon|Bulgaria}} [[Σμόλιαν]], [[Βουλγαρία]] <br /> '''Αδελφοποιημένη πόλη από το [[1995]]'''

* {{flagicon|Turkey}} [[Μπίκα]], [[Τουρκία]] <br /> '''Αδελφοποιημένη πόλη από το [[2000]]'''

* {{flagicon|Turkey}} [[Μπεσίκτας]], [[Τουρκία]] <br /> '''Αδελφοποιημένη πόλη από το [[2007]]'''

 

=== Ψηφιακό αρχείο ΕΟΑ ===

* {{Αρχείο ΕΟΑ|τεκμήριο = 1346 | θέμα = 3694 | τίτλος = Θράκη. Μια πανάρχαιη ελληνική περιοχή - 1969}}

 

{{Έδρες νομών της Ελλάδας}}