Κλέων: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Ο θάνατος του Περικλή από το λοιμό το 429 άφησε το πεδίο ελεύθερο για τη διεκδίκηση της εξουσίας στην Αθήνα. Μέχρι τότε ο Κλέων ήταν ένθερμος ομιλητής της αντιπολίτευσης, κριτικός και κατήγορος των δημοσίων αξιωματούχων, αλλά τώρα ήταν στον προσκήνιο ως γνώστης και ηγέτης της δημοκρατίας, και έτσι ή παρουσία του στα πολιτικά της Αθήνας ήταν κυρίαρχη. Αν και τραχύς και απότομος, ήταν χαρισματικός, με ευφράδεια και δυνατή φωνή, και ήξερε πώς να χειραγωγεί τα συναισθήματα του Αθηναϊκού λαού. Ισχυροποίησε την υποστήριξη από τους φτωχότερους πολίτες της Αθήνας αυξάνοντας την αμοιβή των ενόρκων, που παρείχε για πολλούς από τους φτωχότερους Αθηναίους ένα μέσωμέσο διαβίωσης.

Η αγάπη των αθηναίων για τις δικαστικές διαμάχες αύξησαν τη δύναμή του, ενώ η πρακτική της [[συκοφαντία]]ς του έδωσε τη δυνατότητα να απομακρύνει εκείνους που μπορούσαν να απειλήσουν την άνοδό του. Το 426 π.Χ. ο Κλέων κίνησε μια ανεπιτυχήςανεπιτυχή δίωξη εναντίον του στρατηγού Λάχη, με βάση τη συμμετοχή του στην ανεπιτυχή πρώτη Σικελική εκστρατεία. Αυτή ήταν από τις πολύ λίγες φορές που Αθηναίος στρατηγός απέφυγε την πολιτική τιμωρία για ήττα. Ο Κλέων μη έχοντας πλέον ανάγκη από τους πρώην αριστοκρατικούς πρώην συνεργάτες τους, έκοψε κάθε επαφή μαζί τους, και έτσι ήταν ελεύθερος να επιτεθεί στις μυστικές συμμαχίες για πολιτικούς σκοπούς, κυρίως οιτις ολιγαρχικές λέσχες στις οποίες ανήκαν. Αν επέβαλε φόρο ιδιοκτησίας για στρατιωτικούς σκοπούς, και αν κατείχε υψηλότερη θέση σε σχέση με τη διαχείριση των χρημάτων, δεν είναι καθαρό.

Ο χαρακτήρας του Κλέωνα αναπαριστάται από τον [[Αριστοφάνης|Αριστοφάνη]]<ref>Πρβλ. Αριστοφάνης, κυρίως, ''[[Ιππής]]'' (864-867: "Είσαι όπως οι ψαράδες χελιών. Σε ήρεμα νερά δεν πιάνουν τίποτα, αλλά αν ανακατέψουν τη γλίτσα, η ψαριά τους είναι καλή. Με τον ίδιο τρόπο μόνο σε ταραγμένους καιρούς γεμίζεις τις τσέπες σου", κ.τ.λ.), ''[[Σφήκες (κωμωδία}|Σφήκες]]'' (ειδ. 664-712), και οι περισσότερες αναφορές του στον Κλέων σε άλλα έργα</ref> και τον [[Θουκυδίδης|Θουκυδίδη]]<ref>Πρβλ. Θουκυδίδης, ''[[Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου]]'', βιβλίο III (36: "ο πιο βίαιος άντρας στην Αθήνα", και 37-40 για την υπόθεση της Μυτιλήνης ), IV (21: "δημοφιλής ηγέτης του καιρού και πολύ ισχυρός με το πλήθος", 22, 27-29 για την υπόθεση της Πύλου), και V (16: "Ο Κλέων και ο Βρασίδας, που ήταν οι κύριοι αντίπαλοι της ειρήνης στις δύο πλευρές—το δεύτερος λόγω της επιτυχίας και της τιμής που του προσέφερε ο πόλεμος, ο πρώτος επειδή πίστευε ότι αν υποκαθιστούταν η ηρεμία, τα εγκλήματά του θα ήταν πιο εύκολο να ανακαλυφθούν, και οι συκοφαντίες του θα είχαν λιγότερη πέραση.")</ref> με πολύ αρνητικό τρόπο. Η απεικόνιση αυτή μπορεί να είναι δικαιολογημένη δεδομένου ότι ενστάλαξε αισθήματα καχυποψίας στην Αθήνα μέσω ενός είδους Αθηναϊκού "[[Μακαρθισμός|Μακαρθισμού]]", που προκάλεσε ο μεγάλος αριθμός πληροφοριοδοτών που απασχολούσε, προκειμένου να ελέγχει την πόλη. Όμως, και για τους δύο υπάρχει η υποψία ότι ήταν προκατειλημμένοι. Το έργο του Αριστοφάνη περιλαμβάνει κακία εναντίον του Κλέωνα, ο οποίος μπορεί να κατηγόρησε το συγγραφέα του μπροστά στη Συνέλευση ότι γελοιοποίησε (στο χαμένο του έργο ''Βαβυλώνιοι'') την πολιτική και τους θεσμούς της πόλης παρουσία ξένων, και σε καιρό μεγάλου εθνικού κινδύνου. Ο Θουκυδίδης, γνωρίζοντας καλά τα μειονεκτήματα της Δημοκρατικήςδημοκρατικής διακυβέρνησης <ref>A.H.M. Jones, ‘The Athenian democracy and its critics’, ''Cambridge Historical Journey''. 11.1 (1953), 1-26.</ref>, είχε επίσης διωχθεί δικαστικά (καθώς τα πλοία του έφτασαν δύο μέρες μετά την κατάληψη μιας πόλης από τους Σπαρτιάτες) για στρατιωτική ανικανότητα και είχε εξοριστεί με διάταγμα που πρότεινε ο Κλέων. Όντως, από όλα τα πρόσωπα που εμφανίζονται στην Ιστορία του Θουκυδίδη, ο Κλέων αντιμετωπίζεται με τη λιγότερη αντικειμενικότητα<ref>Zagorin, Perez. ''Thucydides.'' (Princeton University Press, 2015), p.80</ref>. Είναι λοιπόν πιθανό ο Κλέων να αδικήθηκε σε αυτές τις απεικονίσεις που παραδόθηκαν σε μας από αυτούς τους δύο συγγραφείς<ref>"Cleon", ''Encyclopædia Britannica Eleventh Edition'', vol. IV, p. 495;</ref>.

Η επιρροή του βασίζεται στην ισχυρό και εκφοβιστικό στιλύφος της ρητορικής του, με το μη επιτηδευμένο και μη αριστοκρατικό τόνο και το [[Λαϊκισμός|λαϊκισμό]] του. Με τα παραπάνω μπορεί να απέκτησε πολλούς εχθρούς. Φαίνεται ότι στόχευε σε βραχυπρόθεσμους στόχους, αλλά οι φτωχοί της Αθήνας ωφελήθηκαν από τις πολιτικές του, σε βάροςχάρη τωνστην βαριώνεπαχθή φόρωνφορολόγηση που επιβλήθηκανεπιβλήθηκε στους συμμάχους της Αθήνας<ref>"Cleon", ''Oxford Companion to Classical Literature'', edited by M.C. Howatson and Ian Chilvers, Oxford University Press</ref>.