Μηνιγγίτιδα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Τα είδη των βακτηρίων που προκαλούν μικροβιακή μηνιγγίτιδα ποικίλουν ανάλογα με την ηλικιακή ομάδα. Στα πρόωρα νεογνά και τα βρέφη μέχρι 3 μηνών, τα πιο κοινά αίτια είναι ο [[στρεπτόκοκκος]] της ομάδας Β (''Streptococcus group B'' ή ''Streptococcus agalactiae''), υπότυπος ΙΙΙ, που αποικίζει φυσιολογικά τον [[Κόλπος (ανατομία)|κόλπο]] και είναι αίτιο μηνιγγίτιδας κυρίως την πρώτη εβδομάδα της ζωής, και το κολοβακτηρίδιο (''Escherichia coli'') που αποικίζει φυσιολογικά το [[Γαστρεντερικό σύστημα|γαστρεντερικό σωληνά]]. Η λιστέρια (''Listeria monocytogenes''), ορότυπος IVb, μπορεί να προσβάλλει τα νεογέννητα και εμφανίζεται σε [[Επιδημία|επιδημίες]]. Τα μεγαλύτερα παιδιά προσβάλλονται συχνότερα από τη ναϊσσέρια της μηνιγγίτιδας ή μηνιγγιτιδόκοκκο (''Naisseria meningitidis''), από τον [[Στρεπτόκοκκος|στρεπτόκοκκο]] της [[Πνευμονία|πνευμονίας]] ή πνευμονιόκοκκο (''Streptococcus pneunoniae''), ορότυπους 6, 9, 14, 18 και 23, και εκείνα κάτω των 5 ετών από αιμόφιλο της ινφλουέντσας (''Haemophilous influenzae''), τύπου Β (συμβαίνει σε χώρες που δεν έχει καθιερωθεί [[Εμβόλιο|εμβολιασμός]]).<ref name="Lancet" /><ref name="IDSA" /> Στους ενήλικες, ο μηνιγγιτιδόκοκκος και ο πνευμονιόκοκκος μαζί προκαλούν το 80% όλων των περιπτώσεων μικροβιακής μηνιγγίτιδας, με αυξημένη επίπτωση της λιστέριας στους ενήλικες άνω των 50 ετών.<ref name="IDSA" /><ref name="NEJM" /> Μετά την καθιέρωση του αντιπνευμονιοκοκκικού [[Εμβόλιο|εμβολιασμού]] η επίπτωση της πνευμονιοκοκκικής μηνιγγίτιδας ελαττώθηκε.<ref name="Hsu">{{cite journal |doi=10.1056/NEJMoa0800836 |author=Hsu HE, Shutt KA, Moore MR, et al. |title=Effect of pneumococcal conjugate vaccine on pneumococcal meningitis. |journal=N Engl J Med |volume=360 |issue=3 |pages=244–256 |year=2009 |pmid=19144940}}</ref>''

Πρόσφατο τραύμα στο [[κρανίο]], δίνει τη δυνατότητα στα βακτήρια της [[Ρινικές κοιλότητες|ρινικής κοιλότητας]] να εισέλθουν στο μηνιγγικό χώρο. Παρομοίως, άτομα που φέρουν κοιλιοπεριτοναϊκή παράκαμψη, κοιλιοστομία ή υποδόρια δεξαμενή Ommaya βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο λοίμωξης από αυτες τις συσκευές. Σε αυτές τις περιπτώσεις, πιο πιθανή είναι η λοίμωξη από [[Σταφυλόκοκκος|σταφυλόκοκκο]], καθώς και από ψευδομονάδα (''Pseudomonas aeruginosa'') και άλλους [[Χρώση κατά Γκραμ|αρνητικούς κατά gram]] βάκιλους.<ref name="IDSA" /> Τα ίδια παθογόνα είναι επίσης συχνά αίτια μηνιγγίτιδας σε [[Ανοσολογική ανεπάρκεια|ανοσοκατεσταλμένα]] άτομα.<ref name="Lancet" /> Σε ένα μικρό ποσοστό ατόμων, μια λοίμωξη στην περιοχή της κεφαλής και του τραχήλου, όπως η μέση ωτίτιδα ή η μαστοειδίτιδα, μπορεί να προκαλέσουν μηνιγγίτιδα.<ref name="IDSA" /> Οι αποδέκτες κοχλιακού εμφυτεύματος λόγω απώλειας ακοής βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο πνευμονιοκοκκικής μηνιγγίτιδας.<ref>{{cite journal |author=Wei BP, Robins-Browne RM, Shepherd RK, Clark GM, O'Leary SJ |title=Can we prevent cochlear implant recipients from developing pneumococcal meningitis? |journal=Clin. Infect. Dis. |volume=46 |issue=1 |pages=e1–7 |year=2008 |month=January |pmid=18171202 |doi=10.1086/524083 |url=http://www.journals.uchicago.edu/doi/full/10.1086/524083}}</ref>

Υποτροπιάζουσα μικροβιακή μηνιγγίτιδα μπορεί να προκληθεί από υφιστάμενες ανατομικές ανωμαλίες, συγγενείς ή επίκτητες, ή από διαταραχές του [[Ανοσοποιητικό σύστημα|ανοσοποιητικού συστήματος]].<ref name="Tebruegge">{{cite journal |author=Tebruegge M, Curtis N |title=Epidemiology, etiology, pathogenesis, and diagnosis of recurrent bacterial meningitis |journal=Clinical Microbiology Reviews |volume=21 |issue=3 |pages=519–37 |year=2008 |month=July |pmid=18625686 |doi=10.1128/CMR.00009-08 |pmc=2493086}}</ref> Οι ανατομικές ανωμαλίες επιτρέπουν την επικοινωνία ανάμεσα στο εξωτετρικό περιβάλλον και το [[νευρικό σύστημα]]. Το πιο συχνό αίτιο υποτροπιάζουσας μηνιγγίτιδας είναι τα [[Κάταγμα|κατάγματα]] του κρανίου,<ref name="Tebruegge" /> και ειδικά εκείνα που αφορούν τη βάση του κρανίου ή επεκτείνονται διαμέσου των παραρρίνιων κόλπων και του οστέινου λαβύρινθου (λιθοειδές).<ref name="Tebruegge" /> Μια αναδρομική μελέτη 363 αναφερόμενων περιπτώσεων υποτροπιάζουσας μηνιγγίτιδας, έδειξε ότι το 59% οφειλόταν σε τέτοιες ανατομικές ανωμαλίες, το 36% σε ανοσοανεπάρκειες (όπως ανεπάρκεια συμπληρώματος, που προδιαθέτει ειδικά για υποτροπιάζουσα μικροβιακή μηνιγγίτιδα) και το 5% σε εμμένουσες λοιμώξεις σε περιοχές παρακείμενες στις μήνιγγες.<ref name="Tebruegge" />

Ο όρος άσηπτη μηνιγγίτιδα αναφέρεται αόριστα σε όλες τις περιπτώσεις μηνιγγίτιδας που δεν μπορεί να αποδειχθεί [[Μικροοργανισμός|μικροβιακή]] [[λοίμωξη]]. Αυτή συνηθώς οφείλεται σε [[Ιός|ιούς]], αλλά μπορεί και να οφείλεται σε μικροβιακή λοίμωξη που έχει ήδη μερικώς αντιμετωπιστεί, με εξάλειψη των μικροβίων από τις μήνιγγες, ή σε λοίμωξη σε παρακείμενη στις μήνιγγες περιοχή. Άσηπτη μηνιγγίτιδα μπορεί να προκαλέσει και η [[Λοιμώδης ενδοκαρδίτιδα|ενδοκαρδίτιδα]] (λοίμωξη των καρδιακών βαλβίδων) με τη διασπορά μικροβιακού υλικού μεσα στην κυκλοφορία. Επίσης, η σπειροχαίτη, ένα γένος βακτηρίων που περιλαμβάνει την ωχρά σπειροχαίτη (''Treponema pallidum'') (αίτιο της [[Σύφιλη|σύφιλης]]) και η Μπορέλλια (''Borrelia burgdorferi'') (αίτιο της νόσου του Lime) μπορούν να προκαλέσουν άσηπτη μηνιγγίτιδα. Με μηνιγγίτιδα μπορεί ακόμη να επιπλακεί η εγκεφαλική [[ελονοσία]]. [[Μύκητας|Μυκητιασική]] μηνιγγίτιδα π.χ. οφειλόμενη σε κρυπτόκοκκο (''Cryptococcus neoformans'') είναι τυπική σε ασθενείς με ανεπάρκεια του ανοσοποιητικού, όπως στο [[AIDS]]. Η [[Αμοιβάδα|αμοιβαδική]] μηνιγγίτιδα που οφείλεται σε λοίμωξη από [[αμοιβάδα]], όπως η ''Naegleria fowleri'', μεταδίδεται από πηγές γλυκού νερού.<ref name="Ginsberg" />

Στους [[Ιός|ιούς]] που μπορούν να προκαλέσουν μηνιγγίτιδα, περιλαμβάνονται οι εντεροϊοί, οι [[Ερπητοϊός|ιοί του απλού έρπητα]] τύπου 2 (και λιγότερο συχνά τύπου 1), ο [[Ερπητοϊός|ιός της ανεμευλογιάς - έρπητα ζωστήρα]], ο ιός της παρωτίτιδας, ο [[Ιός ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας|HIV]] και ο ιός της λεμφοκυτταρικής χοριομηνιγγίτιδας.<ref name="LoganMacMahon" />

[[Παράσιτο|Παρασιτικό]] αίτιο πιθανολογείται όταν υπάρχει επικράτηση των εωσινόφιλων στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό (ΕΝΥ). Τα πιο κοινά [[Παράσιτο|παράσιτα]] που εμπλέκονται, είναι ο ''Angiostrongylus cantonensis'' και το ''Gnathostoma spinigerum''. Η [[φυματίωση]], η [[σύφιλη]], η κρυπτοκοκκίαση και κοκκιδιοδομύκωση είναι σπάνια αίτια ηωσινοφιλικής μηνιγγίτιδας και πρέπει να λαμβάνονται υπ' όψιν.<ref>{{cite journal|author=Panackel C, Vishad, Cherian G, Vijayakumar K, Sharma RN|title=Eosinophilic meningitis due to ''Angiostrongylus cantonensis''|journal=Ind J Med Microbiol|year=2006|volume=24|issue=3|pages=220–1|pmid=16912445}}</ref><ref name="Weller">{{cite journal |author=Weller PF, Liu LX |title=Eosinophilic meningitis |journal=Semin Neurol |volume=13 |issue=2 |pages=161–8 |year=1993 |month=June |pmid=8356350 |doi= 10.1055/s-2008-1041121|url=}}</ref><ref>{{cite journal |author=Schermoly MJ, Hinthorn DR |title=Eosinophilia in coccidioidomycosis |journal=Arch. Intern. Med. |volume=148 |issue=4 |pages=895–6 |year=1988 |month=April |pmid=3355309 |doi= 10.1001/archinte.148.4.895|url=}}</ref>

Μηνιγγίτιδα μπορεί αν προκληθεί και από ποικιλία μη λοιμωδών παραγόντων, όπως επινέμηση [[Καρκίνος|καρκίνου]] στις μήνιγγες (καρκινωματώδης ή νεοπλασματική μηνιγγίτιδα)<ref name="Chamberlain">{{cite journal |author=Chamberlain MC |title=Neoplastic meningitis |journal=Journal of Clinical Oncology |volume=23 |issue=15 |pages=3605–13 |year=2005 |month=May |pmid=15908671 |doi=10.1200/JCO.2005.01.131}}</ref> και από συγκεκριμένα φάρμακα (κυρίως μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, [[Αντιβιοτικό|αντιβιοτικά]], και ενδοφλέβιες ανοσοσφαιρίνες).<ref name="ArchInternMed">{{cite journal |author=Moris G, Garcia-Monco JC |title=The Challenge of Drug-Induced Aseptic Meningitis |journal=Archives of Internal Medicine |volume=159 |issue=11 |pages=1185–94 |year=1999 |month=June |url=http://archinte.ama-assn.org/cgi/content/full/159/11/1185 | pmid=10371226 |doi=10.1001/archinte.159.11.1185}}</ref> Είναι δυνατόν επίσης να προκληθεί από διάφορες φλεμονώδης καταστάσεις, όπως η Σαρκοείδωση|σαρκοέιδωση[[σαρκοείδωση]] (η οποία τότε αποκαλείται νευροσαρκοείδωση), νοσήματα του συνδετικού ιστού, όπως ο [[συστηματικός ερυθηματώδης λύκος]], και κάποιες αγγειίτιδες (φλεγμονώδης κατάσταση του τοιχώματος των αγγείων), όπως η νόσος του Behçet.<ref name="Ginsberg" /> Οι επιδερμοειδείς και οι δερμοειδής κύστεις μπορεί να προκαλέσουν μηνιγγίτιδα με αποβολή ερεθιστικού υγρού στον [[Μήνιγγα|υπαραχνοειδή χώρο]].<ref name="Ginsberg" /><ref name="Tebruegge" /> Η μηνιγγίτιδα Mollaret είναι ένα σύνδρομο επαναλαμβανόμενων επεισοδίων άσηπτης μηνιγγίτιδας, που πιστεύεται ότι προκαλείται από τον [[Ερπητοϊός|ιό του απλού έρπητα]] τύπου 2. Σπάνια, μηνιγγίτιδα μπορεί να προκαλέσει η [[ημικρανία]], όμως αυτή η διάγνωση τίθεται μόνο εφόσον έχουν αποκλεισθεί άλλα πιθανά αίτια.<ref name="Ginsberg" />