Παρακράτος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Dimitrihector (συζήτηση | συνεισφορές)
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 1:
To '''παρακράτος''' ([[Λατινική γλώσσα|Λατ.]] ''imperium in imperio'' ή ''status in statu'')<ref group="σημ.">Πρβλ. και φράση ''[[:wiktionary:el:κράτος εν κράτει|κράτος εν κράτει]]''.</ref> είναι σύνολο [[νόμος|παράνομων]] κρυφών μηχανισμών που στέκουν δίπλα στην [[Κράτος|πολιτική εξουσία]], ή μέρος αυτής, και πράττουν ακολουθώντας εντολές της, ή και ανεξάρτητα, ώστε να χειραγωγείται η [[πολιτική]] ζωή ενός τόπου<ref name="Λεξικό της κοινής νεοελληνικής">{{cite web |title= παρακράτος |url= http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/search.html?lq=%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%BA%CF%81%CE%AC%CF%84%CE%BF%CF%82&dq= |publisher= Λεξικό της κοινής νεοελληνικής |accessdate= 20 Σεπτεμβρίου 2015}}</ref><ref>{{cite web |title= παρακράτος |url= http://www.lexigram.gr/lex/enni/παρακράτος |publisher= Lexigram |accessdate= 21 Σεπτεμβρίου 2015}}</ref>.
 
Τέτοιες ομάδες συνήθως αναπτύσσονται και δρουν μέσα στην [[αστυνομία]], τον [[στρατός|στρατό]] και τις [[Κατάλογος υπηρεσιών πληροφοριών|μυστικές υπηρεσίες]].
 
Γενικότερα, παρακράτος είναι σύνολα ανθρώπων ή μηχανισμών που ασκούν παράνομα εξουσία<ref name="Λεξικό της κοινής νεοελληνικής"/>.
 
== Οργανωμένο έγκλημα ==
Στη στενή του σημασία, το παρακράτος είναι μία από τις χειρότερες μορφές [[Οργανωμένο έγκλημα|οργανωμένου εγκλήματος]]<ref>{{cite web |title= Οργανωμένο Έγκλημα |url= http://www.astynomia.gr/index.php?option=ozo_content&perform=view&id=2481&Itemid=400&lang= |publisher= Επιμέλεια: Αστυν. Α΄ Εμμανουήλ Λυδάκης. [[Ελληνική Αστυνομία]] |accessdate= 22 Σεπτεμβρίου 2015}}</ref>.
 
== Παρακράτος στην Ελλάδα ==
Στην Ελλάδα το παρακράτος λειτούργησε μετεμφυλιακά με βάση στελέχη του στρατού και της αστυνομίας καθώς και ακροδεξιών ομάδων πολιτών που στήριζαν τις δεξιές κυβερνήσεις και έκαναν ποικίλες επεμβάσεις.
Μία χαρακτηριστική περίπτωση δράσης παρακράτους στην [[Ελλάδα]] ήταν η δολοφονία του βουλευτή [[Γρηγόρης Λαμπράκης|Γρηγόρη Λαμπράκη]] το 1963. Η δολοφονία του Λαμπράκη ήταν το αποκορύφωμα της ισχύος του παρακράτους, που δέσποζε στις μετεμφυλιακές κυβερνήσεις [[Αλέξανδρος Παπάγος|Παπάγου]] και [[Κωνσταντίνος Καραμανλής|Καραμανλή]]<ref name="Πετρίδης">{{cite book |editor-last= Πετρίδης |editor-first= Παύλος |title= Εξουσία και παραεξουσία στην Ελλάδα 1957-1967: Απόρρητα ντοκουμέντα |url= http://www.biblionet.gr/book/70768/Εξουσία_και_παραεξουσία_στην_Ελλάδα_1957-1967 |publisher= Προσκήνιο |location= Αθήνα |date= 2000 |isbn= 978-960-7057-60-0}}</ref>. Κατευθυνόταν εν πολλοίς από τον Αντιστράτηγο Αλέξανδρο Νάτσινα, ιδρυτή και αρχηγό για δέκα χρόνια (1953 - 1963) της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών ([[ΚΥΠ]]) αλλά και του [[ΙΔΕΑ]], της οργάνωσης που ήλεγχε τις Ένοπλες Δυνάμεις. Υπήρχε και η μυστηριώδης ''Κόκκινη Προβιά'', το ελληνικό παρακλάδι του νατοϊκού [[Επιχείρηση Gladio|Gladio]], που διαλύθηκε από τον [[Ανδρέας Παπανδρέου|Ανδρέα Παπανδρέου]] τη δεκαετία του '80<ref name="Πετρίδης"/>.
 
ΜίαΗ πιο χαρακτηριστικήδιάσημη περίπτωση δράσης παρακράτους στην [[Ελλάδα]] ήταν η δολοφονία του βουλευτή της ΕΔΑ [[Γρηγόρης Λαμπράκης|Γρηγόρη Λαμπράκη]] το 1963. Η δολοφονία του Λαμπράκηέδειξε ήταντην το αποκορύφωμα της ισχύοςισχύ του παρακράτους, που δέσποζε στις μετεμφυλιακές κυβερνήσεις [[Αλέξανδρος Παπάγος|Παπάγου]] και [[Κωνσταντίνος Καραμανλής|Καραμανλή]]<ref name="Πετρίδης">{{cite book |editor-last= Πετρίδης |editor-first= Παύλος |title= Εξουσία και παραεξουσία στην Ελλάδα 1957-1967: Απόρρητα ντοκουμέντα |url= http://www.biblionet.gr/book/70768/Εξουσία_και_παραεξουσία_στην_Ελλάδα_1957-1967 |publisher= Προσκήνιο |location= Αθήνα |date= 2000 |isbn= 978-960-7057-60-0}}</ref>. Κατευθυνόταν εν πολλοίς από τον Αντιστράτηγο Αλέξανδρο Νάτσινα, ιδρυτή και αρχηγό για δέκα χρόνια (1953 - 1963) της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών ([[ΚΥΠ]]) αλλά και του [[ΙΔΕΑ]], της οργάνωσης που ήλεγχε τις Ένοπλες Δυνάμεις. Υπήρχε και η μυστηριώδης ''Κόκκινη Προβιά'', το ελληνικό παρακλάδι του νατοϊκού [[Επιχείρηση Gladio|Gladio]], που διαλύθηκε από τον [[Ανδρέας Παπανδρέου|Ανδρέα Παπανδρέου]] τη δεκαετία του '80<ref name="Πετρίδης" />.
 
Στη σύγχρονη εποχή το παρακράτος συνεχίζει να υπάρχει<ref>{{cite web |last= Κουριδάκης |first= Ν. |title= Απουσιάζει το κράτος, κυβερνά το παρακράτος |url= http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22768&subid=2&pubid=2064770 |publisher= [[Έθνος (εφημερίδα)|Έθνος]] |date= 20/12/2008 |accessdate= 21 Σεπτεμβρίου 2015}}</ref><ref>{{cite web |last= Βερούτης |first= Άγης |title= Παρακράτος και κοινωνία: Λύκοι και πρόβατα |url= http://www.capital.gr/story/1388007 |publisher= Capital.gr |date= 24-Ιαν-2012 |accessdate= 21 Σεπτεμβρίου 2015}}</ref><ref>{{cite web |title= Κράτος ή παρακράτος η ΕΥΠ; |url= http://unfollow.com.gr/print/from-issue/3906-%CE%BA%CF%81%CE%AC%CF%84%CE%BF%CF%82-%CE%AE-%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%BA%CF%81%CE%AC%CF%84%CE%BF%CF%82-%CE%B7-%CE%B5%CF%85%CF%80 |publisher= UNFOLLOW |date= 2 Νοεμβρίου 2013 |accessdate= 21 Σεπτεμβρίου 2015}}</ref><ref>{{cite web |title= Δημόσια Συζήτηση: Παρακράτος; (video) |url= http://www.koinonia-demo.gr/2014/04/%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CF%8C%CF%83%CE%B9%CE%B1-%CF%83%CF%85%CE%B6%CE%AE%CF%84%CE%B7%CF%83%CE%B7-%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%BA%CF%81%CE%AC%CF%84%CE%BF%CF%82-video/ |publisher= Για την Υπεράσπιση της Κοινωνίας και της Δημοκρατίας |date= 12 Απριλίου 2014 |accessdate= 21 Σεπτεμβρίου 2015}}</ref><ref>{{cite web |title= Το βαθύ παρακράτος των τραπεζών… |url= http://kinimadenplirono.blogspot.gr/2014/05/blog-post_1355.html |publisher= [[Κίνημα «δεν πληρώνω»]] |date= 30 Μαΐου 2014 |accessdate= 22 Σεπτεμβρίου 2015}}</ref><ref>{{cite web |title= Παρακολουθούν 8.000 τηλέφωνα κάθε μέρα |url= http://www.kontranews.gr/politiki/item/11419-parakoloythoun-tilefwna/11419-parakoloythoun-tilefwna |publisher= [[Kontra News]] |date= 10/07/14 |accessdate= 21 Σεπτεμβρίου 2015}}</ref><ref>{{cite web |last= [[Κώστας Βαξεβάνης|Βαξεβάνης]] |first= Κώστας |title= Απ' το κράτος στο παρακράτος δύο συλλαβές δρόμος |url= http://www.koutipandoras.gr/article/127864/ap-kratos-sto-parakratos-dyo-syllaves-dromos |publisher= Το Κουτί της Πανδώρας |date= 27 Νοεμβρίου 2014 |accessdate= 21 Σεπτεμβρίου 2015}}</ref><ref>{{cite web |last= Ζούμη |first= Αλέκα |title= Μ.Καμπούρης: «Με χτυπούσαν 15 άτομα, μέθοδοι παρακράτους στη Ν.Φ» |url= http://www.stokokkino.gr/article/1000000000002425/MKampouris-Me-xtupousan-15-atoma-methodoi-parakratous-sti-NF |publisher= Στο Κόκκινο |date= 6 Ιανουαρίου 2015 |accessdate= 21 Σεπτεμβρίου 2015}}</ref><ref>{{cite web |last= Βερδέ |first= Λένα |title= Απαγωγές, υποκλοπές - το “διεθνές παρακράτος” σε δράση |url= http://ergatiki.gr/article.php?issue=1160&id=11219 |publisher= Εργατική Αλληλεγγύη |date= 11/02/2015 |accessdate= 21 Σεπτεμβρίου 2015}}</ref><ref>{{cite web |title= Ξηλώνεται το δικαστικό παρακράτος |url= http://www.kontranews.gr/politiki/item/103300-dikastiko-parakratos/103300-dikastiko-parakratos |publisher= [[Kontra News]] |date= 01/08/15 |accessdate= 21 Σεπτεμβρίου 2015}}</ref><ref>{{cite web |last= Βασιλάκης |first= Αριστοτέλης |title= Το παρακράτος ζει και βασιλεύει… |url= http://akropolipress.gr/using-joomla/item/2030-to-parakratos-zei-kai-vasileyei |publisher= [[Ακρόπολις (εφημερίδα)|Ακρόπολη]] |date= 02 Αυγούστου 2015 |accessdate= 21 Σεπτεμβρίου 2015}}</ref>.
 
Η στρατιωτική δικτατορία του 1967 είχε ως πρωτεργάτες στελέχη του στρατού που δραστηριοποιούνταν σε παρακρατικές οργανώσεις.
== Παραδείγματα σε άλλες χώρες ==
Στην [[Τουρκία]] χρησιμοποιείται ο όρος «βαθύ κράτος» (''derin devlet'')<ref>{{cite web |last= Τσακίρης |first= Δημήτριος Ν. |title= Για το παρακράτος |url= http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.article&id=22371 |publisher= protagon.gr |date= 25 Φεβρουαρίου 2013 |accessdate= 21 Σεπτεμβρίου 2015}}</ref> για τη διαπλοκή των [[Δυνάμεις ασφαλείας|Δυνάμεων Ασφαλείας]], της [[Πολιτική|Πολιτικής]], της [[Δικαιοσύνη|Δικαιοσύνης]] και της [[Δημόσια διοίκηση|Δημόσιας Διοίκησης]] με το [[οργανωμένο έγκλημα]].
 
== Παραδείγματα σε άλλες χώρες ==
== Σημειώσεις ==
Στην [[Τουρκία]] χρησιμοποιείται ο όρος «βαθύ κράτος» (''derin devlet'')<ref>{{cite web |last= Τσακίρης |first= Δημήτριος Ν. |title= Για το παρακράτος |url= http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.article&id=22371 |publisher= protagon.gr |date= 25 Φεβρουαρίου 2013 |accessdate= 21 Σεπτεμβρίου 2015}}</ref> για τη διαπλοκή των [[Δυνάμεις ασφαλείας|Δυνάμεων Ασφαλείας]], της [[Πολιτική|Πολιτικής]], της [[Δικαιοσύνη|Δικαιοσύνης]] και της [[Δημόσια διοίκηση|Δημόσιας Διοίκησης]] με το [[οργανωμένο έγκλημα]]. Ο όρος χρησιμοποιήθηκε σε εμεπεριστατωμένη μελέτη για το ελληνικό κράτος, δείχνοντας την ακροδεξιά (ελληνορθόδοξη) αγκύρωση θεσμών του ελληνικού κράτους (μέχρι σήμερα Ορθόδοξη Εκκλησία, Στρατός, Αστυνομία, Δικαιοσύνη και ακροδεξιά πολιτικά κόμματα) (ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ, Δημήτρης (επιμ.). ''Το `βαθύ κράτος` στη σημερινή Ελλάδα''. Αστυνομία, Δικαιοσύνη, Στρατός, Εκκλησία. Αθήνα, Νήσος, 2014).
<references group="σημ." />
 
== Παραπομπές ==
Γραμμή 24 ⟶ 22 :
== Βιβλιογραφία ==
* {{cite book |last= Τραϊανού |first= Παναγιώτης |title= Κράτος και παρακράτος |url= http://www.biblionet.gr/book/140087/Τραϊανού,_Παναγιώτης/Κράτος_και_παρακράτος |publisher= Ωγυγία |location= Αθήνα |date= 2005 |isbn= 978-960-88671-5-4}}
* ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ, Δημήτρης (επιμ.). ''Το `βαθύ κράτος` στη σημερινή Ελλάδα''. Αστυνομία, Δικαιοσύνη, Στρατός, Εκκλησία. Αθήνα, Νήσος, 2014.
 
== Δείτε επίσης ==