Μπανάλ εθνικισμός

Στα πλαίσια της πολιτικής ιδεολογίας του εθνικισμού, μπανάλ εθνικισμός(αγγλικά: Banal nationalism), ή κοινότοπος εθνικισμός, χαρακτηρίζεται κάθε καθημερινή αναπαράσταση του έθνους, που χτίζει μία κοινή αίσθηση του εθνικού ανήκειν μεταξύ των ανθρώπων. Η ορολογία αυτή προέρχεται από το βιβλίο Banal Nationalism του Michael Billing, που κυκλοφόρησε το 1995. Η έννοια αυτή έχει ασκήσει μεγάλη επιρροή σε ακαδημαϊκά πλαίσια έρευνας, ιδιαίτερα στο πεδίο μελέτης της πολιτικής γεωγραφίας, καθώς υπάρχει συνεχές ακαδημαϊκό ενδιαφέρον προς αυτήν, αφότου εκδόθηκε το βιβλίο κατά τη δεκαετία του 1990.Σήμερα, ο όρος χρησιμοποιείται κυρίως σε ακαδημαϊκές συζητήσεις που αφορούν την διαμόρφωση ταυτότητας και την γεωπολιτική.

Παραδείγματα κοινότοπου εθνικισμού μπορούν να βρεθούν στη χρήση σημαιών σε καθημερινά πλαίσια, αθλητικές εκδηλώσεις, εθνικούς ύμνους, σύμβολα πάνω σε χαρτονομίσματα, δημοφιλείς καθημερινές εκφράσεις, πατριωτικές λέσχες, στη χρήση υπαινιγμών ενότητας από τον εθνικό τύπο, όπως για παράδειγμα τη χρήση όρων όπως ο πρωθυπουργός, ο καιρός, η ομάδα μας και το διαχωρισμό των ειδήσεων σε "νέα του εξωτερικού" και "νέα του εσωτερικού". Πολλά από αυτά τα σύμβολα είναι πολύ αποτελεσματικά, καθώς η φύση τους είναι επαναλαμβανόμενη και σχεδόν υποσυνείδητη. Ο κοινότοπος εθνικισμός συχνά δημιουργείται από κρατικά ιδρύματα, για παράδειγμα τα σχολεία.

Ο κύριος στόχος του Michael Billing, με την δημιουργία του όρου banal nationalism, ήταν να διαφοροποιήσει διακριτά τον καθημερινό και ενδημικό εθνικισμό από άλλες εξτρεμιστικές μορφές του. Υποστήριξε ότι η ακαδημαϊκή και δημοσιογραφική εστίαση σε εξτρεμιστές εθνικιστές, κινήματα ανεξαρτητοποίησης και ξενοφοβικά άτομα κατά τις δεκαετίες του 1980 και του 1990 επισκότισε την μοντέρνα δύναμη και την πιο συνήθη μορφή του σύγχρονου εθνικισμού, καθώς οι εστίαση αυτή υπονοούσε πως ο κοινότοπος εθνικισμός ήταν περιφερική ιδεολογία. Τόνισε την σχεδόν σιωπηρή αποδοχή της ύψιστης σημασίας του έθνους στον πολιτικό διάλογο της τότε περιόδου και χρησιμοποίησε ως παραδείγματα για να ενισχύσει αυτόν τον ισχυρισμό, τις κλήσεις για την προστασία του Κουβέιτ κατά τον Πόλεμο του Κόλπου το 1991, καθώς και τους Νήσους Φώκλαντ το 1982. Υποστήριξε, παράλληλα, ότι η λανθάνουσα ή "κρυμμένη" φύση του μοντέρνου εθνικισμού, είναι ένα χαρακτηριστικό που κάνει τη συγκεκριμένη ιδεολογία ιδιαίτερα ισχυρή, εν μέρει λόγω του γεγονότος ότι, ενώ μεγάλο μέρος της δεν έχει μελετηθεί και αντιμετωπισθεί, συνεχίζει να είναι η βάση για πολλά ισχυρά πολιτικά κινήματα, αλλά και για τα περισσότερα φαινόμενα πολιτικής βίας στον κόσμο σήμερα. Ο κοινότοπος εθνικισμός δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως μία λιγότερο ισχυρή μορφή εθνικισμού, αλλά η βάση για "επικίνδυνους εθνικισμούς"Ωστόσο, σε παλαιότερες εποχές, το "κάλεσμα" προς το έθνος δεν είχε την σημασία που εντοπίζεται σε σύγχρονα πλαίσια, λόγω της μεγαλύτερης ισχύος που είχαν οι θεσμοί της θρησκείας, της μοναρχίας ή της οικογένειας, οι οποίες στο παρελθόν μπορεί να επικαλούνταν συχνότερα, ώστε να υπάρξει αποτελεσματικότερη κινητοποίηση δράσεως. O Billing, επίσης, χρησιμοποιεί τον όρο για να αμφισβητήσει μεταμοντερνιστικούς ισχυρισμούς, σύμφωνα με τους οποίους, η έννοια του έθνους-κράτους βρίσκεται σε κατάσταση παρακμής, τονίζοντας συγκεκριμένα την συνεχόμενη ηγεμονική δύναμη του Αμερικάνικου εθνικισμού.

Πηγές

• Billig, M. (1995). Banal Nationalism. London: Sage Publications.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Αποσπάσματα από το βιβλίο Banal Nationalism του Michael Billing http://www.nationalismproject.org/what.htm