Γεωργιανή γλώσσα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
φωνολογια, γραφη, βιβλιογραφια, παραπομπες, εξωτερικοι συνδεσμοι |
||
Γραμμή 31:
|χάρτης =
|}}
Τα '''Γεωργιανά''' ή
Τα γεωργιανά είναι η μητρική γλώσσα περίπου 3,9 εκατομμυρίων ανθρώπων στη [[Γεωργία]] και άλλων 500.000 ανθρώπων σε άλλες χώρες (κυρίως στην [[Τουρκία]], στο [[Ιράν]], στη [[Ρωσία]], στις [[Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής|ΗΠΑ]] και στην [[Ευρώπη]]). Είναι η [[λογοτεχνική γλώσσα]] για όλες τις [[γεωργιανοί|εθνογραφικές ομάδες γεωργιανών]], ειδικά για όσους μιλούν άλλες [[Νοτιοκαυκασιανές γλώσσες|γλώσσες του Νότιου Καυκάσου]] (ή ''γλώσσες Kartvelian''): [[Σβανική γλώσσα|Σβανική]], [[Μιγκρελιανή γλώσσα|Μιγκρελιανή]], και τη [[Λαζική γλώσσα Laz|Λαζική]]. Οι [[Ιουδαιο-Γεωργιανοί]], ή "Kivruli", μερικές φορές διατηρούν κάποιες ξεχωριστές [[Ιουδαϊκή γλώσσα|Ιουδαϊκές γλώσσες]], οι οποίες ομιλούνται από 20.000 ανθρώπους στη Γεωργία και 65.000 αλλού (κατά κύριο λόγο 60.000 στο [[Ισραήλ]]).
== Φωνολογία ==
=== Σύμφωνα ===
Τα σύμβολα στα αριστερά είναι αυτά του IPA (International Phonetic Alphabet) και αυτά στα δεξιά είναι του γεωργιανού αλφαβήτου.
{| class="wikitable"
|+Σύμφωνα
! colspan="2" |
!Labial
!Dental/
Alveolar
!Post-alveolar
!Velar
!Uvular
!Glottal
|-
! colspan="2" |Nasal
|m მ
|n ნ
|
|
|
|
|-
! rowspan="3" |Stop
!<small>aspirated</small>
|pʰ ფ
|tʰ თ
|
|kʰ ქ
|
|
|-
!<small>voiced</small>
|b ბ
|d დ
|
|ɡ გ
|
|
|-
!<small>ejective</small>
|pʼ პ
|tʼ ტ
|
|kʼ კ
|qʼ ყ
|
|-
! rowspan="3" |Affricate
!<small>(aspirated)</small>
|
|t͡sʰ<sup>1</sup> ც
|t͡ʃʰ<sup>1</sup> ჩ
|
|
|
|-
!<small>voiced</small>
|
|d͡z ძ
|d͡ʒ ჯ
|
|
|
|-
!<small>ejective</small>
|
|t͡sʼ წ
|t͡ʃ ʼ ჭ
|
|
|
|-
! rowspan="2" |Fricative
!<small>voiceless</small>
|
|s ს
|ʃ შ
| colspan="2" |x <sup>2</sup> ხ
|h ჰ
|-
!<small>voiced</small>
|v ვ
|z ზ
|ʒ ჟ
| colspan="2" |ɣ <sup>2</sup> ღ
|
|-
! colspan="2" |Rhotic
|
|r რ
|
|
|
|
|-
! colspan="2" |Lateral
|
|l ლ
|
|
|
|
|}
=== Φωνήεντα ===
{| class="wikitable"
|+Φωνήεντα
!
!Front
!Back
|-
!Close
|i ი
|u უ
|-
!Mid
|ɛ ე
|ɔ ო
|-
!Open
| colspan="2" |a~ɑ ა
|}
== Σύστημα γραφής ==
Η γεωργιανή γλώσσα έχει γραφεί με ποικίλους χαρακτήρες καθ'όλη την ιστορία της. Σήμερα η γραφή ''Mkhedruli'' είναι η κυρίαρχη γραφή ; οι υπόλοιπες γραφές χρησιμοποιούνται σε θρησκευτικά έγγραφα και στην αρχιτεκτονική.
Η γραφή ''Mkhedruli'' έχει 33 γράμματα ; έξι επιπλέον γράμματα είναι ξεπερασμένα στα γεωργιανά αν και χρησιμοποιούνται ακόμα σε άλλα αλφάβητα των ιβηρικών κρατών. Τα γράμματα της ''Mkhedruli'' αντιστοιχούν στα φωνήματα της γεωργιανής γλώσσας.
{| class="wikitable"
|+Σύγχρονο Γεωργιανό αλφάβητο
!Γράμμα
!National
transcription
!IPA
transcription
|-
!ა
|a
|ɑ
|-
!ბ
|b
|b
|-
!გ
|g
|ɡ
|-
!დ
|d
|d
|-
!ე
|e
|ɛ
|-
!ვ
|v
|v
|-
!ზ
|z
|z
|-
!თ
|t
|tʰ
|-
!ი
|i
|i
|-
!კ
|k'
|kʼ
|-
!ლ
|l
|l
|-
!მ
|m
|m
|-
!ნ
|n
|n
|-
!ო
|o
|ɔ
|-
!პ
|p'
|pʼ
|-
!ჟ
|zh
|ʒ
|-
!რ
|r
|r
|-
!ს
|s
|s
|-
!ტ
|t'
|tʼ
|-
!უ
|u
|u
|-
!ფ
|p
|pʰ
|-
!ქ
|k
|kʰ
|-
!ღ
|gh
|ɣ
|-
!ყ
|q'
|qʼ
|-
!შ
|sh
|ʃ
|-
!ჩ
|ch
|t͡ʃʰ
|-
!ც
|ts
|t͡sʰ
|-
!ძ
|dz
|d͡z
|-
!წ
|ts'
|t͡sʼ
|-
!ჭ
|ch'
|t͡ʃʼ
|-
!ხ
|kh
|x
|-
!ჯ
|j
|d͡ʒ
|-
!ჰ
|h
|h
|}
== Λογοτεχνία ==
Η λογοτεχνική παράδοση της γεωργιανής γλώσσας είναι μακρά και ξεκινά από τα αρχαία χρόνια. Χιλιάδες έργα κάθε είδους (λογοτεχνικά, επιστημονικά, θρησκευτικά κ.α.) έχουν γραφτεί και μεταφραστεί σ’αυτή. Μάλιστα έχουν σωθεί και μεταφράσεις αρχαίων ελληνικών έργων, τα πρωτότυπα των οποίων έχουν χαθεί.
==Βιβλιογραφία==
* Aronson, Howard I. (1990), ''Georgian: a reading grammar'' (second ed.), Columbus, OH: Slavica
* Zaza Aleksidze. ''Epistoleta Tsigni'', Tbilisi, 1968, 150 pp (στα γεωργιανά)
* Farshid Delshad. ''Georgica et Irano-Semitica'' Studies on Iranian, Semitic and Georgian Linguistics, Wiesbaden 2010, 401 pp (in German, English, Russian and Georgian summary)
* Korneli Danelia, Zurab Sarjveladze. ''Questions of Georgian Paleography'', Tbilisi, 1997, 150 pp (in Georgian, English summary)
* Hewitt, B. G. (1995), ''Georgian: a structural reference grammar'', Amsterdam : John Benjamins
* Hewitt, B. G. (1996), ''Georgian: a Learner's Grammar'', London : Routledge
* Pavle Ingorokva. Georgian inscriptions of antique.- Bulletin of ENIMK, vol. X, Tbilisi, 1941, pp. 411–427 (in Georgian)
* Ivane Javakhishvili. ''Georgian Paleography'', Tbilisi, 1949, 500 pp (in Georgian)
* Jun, Sun-Ah; Vicenik, Chad; Lofstedt, Ingvar (2007), [https://web.archive.org/web/20120616101948/http://www.linguistics.ucla.edu/people/grads/lofstedt/Georgian-intonation-WPP-106.pdf "Intonational Phonology of Georgian"] (PDF), ''UCLA Working Papers in Phonetics''
* Kiziria, Dodona (2009), ''Beginner's Georgian with 2 Audio CDs'', New York: Hippocrene
* Kraveishvili, M. & Nakhutsrishvili, G. (1972), ''Teach Yourself Georgian for English Speaking Georgians'', Tbilisi: The Georgian Society for Cultural Relations with Compatriots Abroad
* Elene Machavariani. ''The graphical basis of the Georgian Alphabet'', Tbilisi, 1982, 107 pp (in Georgian)
* Ramaz Pataridze. ''The Georgian Asomtavruli'', Tbilisi, 1980, 600 pp (in Georgian)
* Price, Glanville (1998), ''An Encyclopedia of the Languages of Europe'', Blackwell
* Shosted, Ryan K.; Vakhtang, Chikovani (2006), "Standard Georgian", ''Journal of the International Phonetic Association''
* Vicenik, Chad (2010), "An acoustic study of Georgian stop consonants", ''Journal of the International Phonetic Association''
* "Great discovery" (about the expedition of Academician Levan Chilashvili).- Newspaper ''Kviris Palitra'', Tbilisi, April 21–27, 2003 (in Georgian)
* Skopeteas, Stavros; Féry, Caroline; Asatiani, Rusudan (2009), ''Word order and intonation in Georgian'', University of Potsdam
==Εξωτερικοί σύνδεσμοι==
{{commonscat}}
* Dryer, Matthew S.; Haspelmath, Martin, eds. (2013). [http://wals.info/languoid/lect/wals_code_geo "Georgian language"]. ''World Atlas of Language Structures Online''. Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology
* [http://www.ohchr.org/EN/UDHR/Pages/Language.aspx?LangID=geo The Universal Declaration of Human Rights in Georgian language]
=== Γραμματικές ===
* [http://www.seelrc.org:8080/grammar/pdf/stand_alone_georgian.pdf Reference grammar of Georgian by Howard Aronson (SEELRC, Duke University)]
* [http://learn101.org/georgian.php Georgian Grammar]
=== Λεξικά ===
* [http://www.translate.ge/ Georgian English, English Georgian online dictionary]
* [http://czudovo.info/list.php?what=1&ln=ka&in=from_en English-Georgian, German-Georgian and Russian-Georgian dictionaries]
* [http://www.georgianweb.com/language/dictionary/index.html English-Georgian HTML Dictionary]
{{InterWiki|code=ka}}
=== Λογισμικά ===
* [http://titus.fkidg1.uni-frankfurt.de/unicode/tituut.asp Georgian fonts, compliant with Unicode 4.0, also available for MAC OS 9 or X]
* [https://addons.mozilla.org/firefox/addon/10573 A keyboard for typing georgian characters for firefox]
=== Λογοτεχνία και Πολιτισμός ===
* [http://www.aboutgeorgia.net/language/ About Georgia - Language and Alphabet]
* [https://web.archive.org/web/20070930020817/http://www.kartvfund.org.ge/page3.html Summer School of Georgian at Tbilisi State University]
* [http://georgian-language.com/learn_georgian/write.php Learn how to write Georgian hand-written letters correctly]
{{Authority control}}
{{Γλωσσολογία-επέκταση}}
| |||