{{Πληροφορίες προσώπου}}Ο '''ΙσμαΐλΙσμαήλ Γκασπρίνσκι''' ή '''ΙσμαΐλΙσμαήλ Γκασπιραλί''' ([[Τουρκική γλώσσα|τουρκικά]]: '''Ismail Gaspıralı''') (20 Μαρτίου,<ref>http://ismailgaspirali.org/ismailgaspirali</ref> 1851 - 11 Σεπτεμβρίου 1914) ήταν ένας Κριμαίος Τάταρος εκπαιδευτικός, λόγιος, εκδότης και πολιτικός. Ήταν ένας από τους πρώτους μουσουλμάνους λόγιους της [[Ρωσική Αυτοκρατορία|ρωσικής Αυτοκρατορίας]], που συνειδητοποίησε την ανάγκη για την εκπαίδευση και την πολιτιστική αναγέννηση για τον εκσυγχρονισμό των Τουρκικών και Ισλαμικών κοινοτήτων. Το επίθετό του προέρχεται από την πόλη του [[Γκάσπρα]] στη [[Κριμαία]].
== Βιογραφία ==
[[Αρχείο:Gasprinskiy_monument.jpg|δεξιά|μικρογραφία|267x267εσ|Το μνημείο του Γκασπρίνσκι στο [[Μπακτσίσαραϊ]]. ]]
Ο ΙσμαΐλΙσμαήλ διέδωσε τις ιδέες του μέσω της εφημερίδας Τερτσιμάν, η οποία ιδρύθηκε το 1883 και υπήρχε μέχρι το 1918. Στις εκδόσεις του καλούσε για ενότητα και αλληλεγγύη μεταξύ των Τουρκικών φυλών και υποστήριξε τον εκσυγχρονισμό τους μέσω του Εξευρωπαϊσμού. Ο ΙσμαΐλΙσμαήλ πίστευε πίστευε ότι ο μόνος τρόπος για τον εκσυγχρονισμό ήταν μέσω της εκπαίδευσης. Επίσης είχε επικρίνει το παραδοσιακό σύστημα εκπαίδευσης στα μουσουλμανικά σχολεία όπου εστίαζαν πολύ στην θρησκεία, και επινόησε μια νέα μέθοδο εκπαίδευσης για το πως να διαβάζουν αποτελεσματικά την [[μητρική γλώσσα]] τους και εισήγαγε μεταρρυθμίσεις στην διδακτέα ύλη. Ανέπτυξε μία "παν-Τουρκική" γλώσσα, η οποία ήταν μια απλοποιημένη μορφή της τουρκικής παραλείποντας λέξεις που εισάγονται από [[Αραβική γλώσσα|αραβικά]] και [[Περσική γλώσσα|περσικά]]. Είπε πάλι το 1881:<ref>[http://www.iccrimea.org/gaspirali/fahreddin.html International Committee for Crimea]</ref>
''"Η άγνοια είναι ο κύριος λόγος για την κατάσταση μας. Δεν έχουμε καθόλου πρόσβαση στο τι ανακαλύπτεται και συμβαίνει στην Ευρώπη. Πρέπει να είμαστε σε θέση να ξεπεράσουμε την απομόνωσή μας, πρέπει να μάθουμε τις Ευρωπαϊκές ιδέες από Ευρωπαϊκές πηγές. Πρέπει να εισάγουμε θέματα στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση που θα επιτρέψουν στους μαθητές μας να έχουν πρόσβαση"''.
Ο ΙσμαΐλΙσμαήλ δημιούργησε επίσης ένα περιοδικό για τις γυναίκες, το Αλέμ-ι Νισβάν (Κόσμος των Γυναικών), που εκδόθηκε από την κόρη του Σεφίκα, καθώς και μια έκδοση για τα παιδιά, το ''Αλέμ-ι Σουμπγιάν'' (Κόσμος των Παιδιών). Ο ΙσμαΐλΙσμαήλ ήταν ένα από τα ιδρυτικά μέλη της ένωσης των Μουσουλμάνων (κριμαϊκά ταταρικά: ''İttifaq-i Müslimin''), που δημιουργήθηκε το 1907 και ενώνει τα μέλη της διανόησης από διάφορες μουσουλμανικές τουρκικές φυλές της Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Ήταν επίσης ένας από τους κύριους οργανωτές των πρώτων πανρωσικών μουσουλμανικών συνεδρίων, που στόχευε στην εισαγωγή θρησκευτικών και κοινωνικών μεταρρυθμίσεων για τους μουσουλμάνους της Ρωσίας.
Επίσης, ενέπνευσε το κίνημα, γνωστό ως Τζαντιντισμός.<ref>[http://www.oxfordislamicstudies.com/article/opr/t125/e697?_hi=5&_pos=1 http://www.oxfordislamicstudies.com/article/opr/t125/e697?]</ref> Το 1912, ο Γκασπρίνσκι επισκέφθηκε τη Βρετανική Ινδία.<ref>{{cite conference|url=http://www.academia.edu/4534001/STUDIES_IN_THE_POLITICS_HISTORY_AND_CULTURE_OF_TURKIC_PEOPLES|title=STUDIES IN THE POLITICS, HISTORY AND CULTURE OF TURKIC PEOPLES|first=NADİR|last=DEVLET|author=|author-link=|date=|year=2004|conference=|conference-url=|editor=|others=|volume=|edition=|book-title=India from Turkish/Turkic Perspective in the beginning of 20th Century|publisher=Yeditepe University|archive-url=|archive-date=|location=Istanbul|pages=|format=|id=|isbn=|bibcode=|oclc=|doi=|access-date=|quote=|ref=|postscript=|language=|page=186|at=|trans-title=}}</ref>
