Αετομάχος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

*Το χαρακτηριστικό πρόσωπο του αετομάχου, η τόλμη του και, κυρίως η χαρακτηριστική του συνήθεια να «αποθηκεύει» τη λεία του καρφώνοντάς την πάνω σε αιχμηρά αντικείμενα, ανέκαθεν κινούσαν το ενδιαφέρον του επιστημονικού κόσμου και όχι μόνον (βλ. Μορφολογία, Ηθολογία)

Το [[είδος]] περιγράφηκε από τον Λινναίο με την σημερινή επιστημονική του ονομασία (Σουηδία, 1758).<ref name="ibc.lynxeds.com">http://ibc.lynxeds.com/species/red-backed-shrike-lanius-collurio</ref> Πιθανότατα, σχηματίζει [[υπερείδος]], μαζί με τα ασιατικά είδη ''Lanius cristatus'' και ''Lanius isabellinus''. Παλαιότερα, θεωρείτο ότι ανήκε ως taxon μαζί με ένα ή και τα δύο από αυτά, αλλά πρόσφατες γενετικές αναλύσεις έδειξαν ότι είναι 3 ξεχωριστά είδη. Ωστόσο, ο βαθμός αναπαραγωγικής απομόνωσης από το ''Lanius isabellinus'' είναι σχετικά χαμηλός, οπότε μικτάμεικτά ζευγάρια και υβρίδια απαντούν συχνά στις περιοχές όπου τα δύο είδη αλληλοεπικαλύπτονται. Ο υβριδισμός με το ''Lanius cristatus'' είναι περιστασιακός και, μπορεί να συμβεί σε κάποιες περιοχές της Κ. Ασίας.<ref name="ibc.lynxeds.com"/>

Η εαρινήφθινοπωρινή αποδημία αρχίζει τον Αύγουστο από τα ενήλικα πουλιά, ενώ 1-2 εβδομάδες αργότερα, ακολουθούν τα νεαρά. Οι πρώτοι αετομάχοι καταφθάνουν στην Α. Αφρική τον ίδιο μήνα, ενώ στη Ν. Αφρική το Σεπτέμβριο, στο τέλος του οποίου ολοκληρώνεται συνήθως η μετανάστευση. Σε σπάνιες περιπτώσεις καταφθάνουν πουλιά κατά τον Οκτώβριο και, αυτά είναι ως επί το πλείστον νεαρά άτομα που γεννήθηκαν αργά μέσα στην αναπαραγωγική περίοδο. Το ταξίδι πραγματοποιείται πιθανότατα μόνο τη νύχτα, καθώς οι αετομάχοι εκμεταλλεύονται την ημέρα για πρόσληψη τροφής, οπότε ξεκουράζονται. *Σε μελέτη που πραγματοποιήθηκε στην [[Κάρπαθος|Κάρπαθο]], καταγράφηκε μέση ταχύτητα 70-75 χμ /ώρα στο μεταναστευτικό σμήνος.<ref>Biebach et al. (1983) in Glutz v. Blotzheim</ref>

Οι δυτικοί ευρωπαϊκοί πληθυσμοί, όμως, έχουν μια έντονη διαφοροποίηση στις μεταναστευτικές οδούς τους, με την φθινοπωρινή μετανάστευση να παραγματοποιείταιπραγματοποιείται σε μια πολύ πιο ανατολική διαδρομή, σε σχέση με τη εαρινή.<ref name="Avon & Tilford, p. 82">Avon & Tilford, p. 82</ref> Το φθινόπωρο, η μετάβαση γίνεται στη νότια ακτή της Μεσογείου, πάνω από τη Βαλκανική χερσόνησο και, νοτιοανατολικά σε μια περιοχή που βρίσκεται περίπου μεταξύ Λιβύης και διώρυγας του Σουέζ. Για να φτάσουν εκεί, οι πληθυσμοί της Ισπανίας ή της Γαλλίας πρέπει να κατευθυνθούν πρώτα προς τα ανατολικά και, στη συνέχεια να πετάξουν νοτιοανατολικά, πάνω από την ανατολική Μεσόγειο. Οι πληθυσμοί της Σκανδιναβίας μεταναστεύουν μέσω της Βαλκανικής χερσονήσου και του Αιγαίου Πελάγους. Ακολουθείται ένας στενός διάδρομος μεταξύ 25°-35° ανατολικού γεωγραφικού πλάτους, στις παρυφές της αφρικανικής ηπείρου. Αλλά κάποια μεμονωμένα πουλιά καταφθάνουν εδώ, επίσης, περαιτέρω δυτικά μέσα από το Τσαντ.

Στην Ελλάδα, ο αετομάχος απαντά σε φράκτες, θάμνους, ανοικτές δασικές περιοχές, πεδιάδες, ελαιώνες και αμπελώνες.<ref name="Όντρια, σ. 183"/> Επίσης σε φυσικούς φράκτες σε μη-εντατικές καλλιέργειες, σε ορεινές πλαγιές με διάσπαρτους κέδρους και πεύκα, καθώς και όχι πυκνή μακία γηβλάστηση και ξέφωτα σε δασωμένες πλαγιές.<ref name="Handrinos & Akriotis, p. 276"/>

Η διατροφή του αετομάχου αποτελείται από ευρεία γκάμαποικιλία θηραμάτων, κυρίως έντομα και μικρά ασπόνδυλα ή σπονδυλόζωα, ενώ ανάλογα με τη λεία διαμορφώνονται και οι αντίστοιχες κυνηγετικές τεχνικές (βλ. Κυνήγι). Δεν λείπουν όμως και τα φυτικής προέλευσης τρόφιμα από το διαιτολόγιό τους.

Η πτήση των αετομάχων πραγματοποιείται συνήθως σε ευθεία γραμμή, είναι σύντομη και κυματιστή. Κάποιες φορές, ιδιαίτερα όταν κυνηγάει μπορεί να «αιωρίζεταιαιωρείται» (hovering), όπως κάνουν τα [[βραχοκιρκίνεζο|βραχοκιρκίνεζα]].<ref name="Avon & Tilford, p. 82"/><ref name="Bruun, p. 210"/> Σε πτήσεις εντός της αναπαραγωγικής περιοχής, καταγράφηκε μέση ταχύτητα 33,4 χλμ/ώρα.<ref name="Glutz v. Blotzheim"/>

Τα μικρά πουλιά ή οι ακρίδες, μερικές φορές συλλαμβάνονται με την τεχνική του αιφνιδιασμού (stalking). Ο αετομάχος προφαίνειπροβαίνει σε ένα είδος παρακολούθησης του θηράματος σε μικρά στάδια και, στη συνέχεια, επιτίθεται αιφνιδιαστικά. Όμως, το κυνήγι πτηνών είναι σπανίως επιτυχές, αν και έχουν παρατηρηθεί άτομα που είχαν φθάσει σε ένα «υψηλό βαθμό εξειδίκευσης» στο συγκεκριμένο είδος θηράματος και, σε αντίστοιχο ποσοστό επιτυχίας. Τέλος, σε ορισμένες περιπτώσεις οι αετομάχοι λεηλατούν φωλιές, αλλά σε μικρότερο ποσοστό από τις άλλες μεθόδους που χρησιμοποιούν.

Τα αβγά που, ως επί το πλείστον εναποτίθενται άμεσα ή λίγες ημέρες μετά την ολοκλήρωση της φωλιάς, σε μεμονωμένες περιπτώσεις γεννιούνται ενόσω ακόμη συνεχίζεται η κατασκευή. Η περίοδος ωοτοκίας είναι περίπου από τις αρχές Μαΐου μέχρι τις αρχές Ιουνίου, ανάλογα με το [[γεωγραφικό πλάτος]], αλλά μπορεί να καθυστερήσει περαιτέρω όταν επικρατούν κακές καιρικές συνθήκες. Κατά τη φάση της ωοτοκίας, το θηλυκό γεννά καθημερινά το πρωί ένα αβγόαυγό και η επώαση αρχίζει συνήθως μετά την εναπόθεση του πρότελευταίου αβγούαυγού, έτσι ώστε όλοι οι νεοσσοί εκκολάπτονται περίπου την ίδια ημέρα.

Η ωοτοκία πραγματοποιείται άπαξ σε κάθε φώλιασμα -εκτός εάν καταστραφούν τα αβγάαυγά- και, η γέννα αποτελείται από 5-6, σπανίως 7 αβγάαυγά, που έχουν κατά μέσο όρο διαστάσεις 22,9 Χ 17,1 χιλιοστά και βάρος 3,2 γραμμάρια, από τα οποία το 6% είναι κέλυφος.<ref name="blx1.bto.org"/><ref name="Harrison, p. 234-5">Harrison, p. 234-5</ref> Η επώαση πραγματοποιείται σχεδόν αποκλειστικά από το θηλυκό, με το αρσενικό να την εφοδιάζει με τροφή και, σπανίως βοηθάει στην επώαση, η διάρκεια της οποίας είναι 14-16 ημέρες, περίπου, ή λίγο περισσότερο σε κακές καιρικές συνθήκες.<ref name="Harrison, p. 234-5"/> Είναι συνήθως ωριαία διακόπτεται κατά μέσο όρο για πέντε λεπτά -μέγιστο περίπου δεκαπέντε λεπτά- κατά τα οποία το θηλυκό αφήνει τη φωλιά για να κυνηγήσει, αλλά όχι περισσότερο από 100 μέτρα μακριά. Σε κάθε άλλη περίπτωση, το αρσενικό την τροφοδοτεί περίπου οκτώ φορές ανά ώρα κατά τη διάρκεια της επώασης.<ref>Jakober & Stauber (1983) in Glutz v. Blotzheim, S. 1207f</ref>