|
== Το ιστορικό πλαίσιο ==
Η Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία του Γερμανικού Έθνους ήταν ένωση ανεξάρτητων ουσιαστικά γερμανικών κρατών, υπό τηντη σκιώδη επικυριαρχία του αυτοκράτορα. Από το 1440 περίπου οι αυτοκράτορες εκλέγονταν ανελλιπώς από τον [[Οίκος των Αψβούργων|οίκοΟίκο των Αψβούργων]] και είχαν υπό την άμεση κυριαρχία τους τηντις Αυστρία, Βοημία και Ουγγαρία.
Στις παραμονές του πολέμου η θρησκευτική κατάσταση στην αυτοκρατορία διεπόταν από την Ειρήνη του Άουγκσμπουργκ (1555) και την αρχή ''cuius regio, eius religio'' (όποιου είναι το κράτος αυτού και η θρησκεία), δηλαδή ο ηγεμόνας δικαιούντανδικαιούταν να επιβάλει τηντη θρησκεία του στους υπηκόους του.
Τα κράτη και κρατίδια της Αυτοκρατορίαςαυτοκρατορίας την εποχή αυτή ήταν πάνω από διακόσια. Τα σπουδαιότερα, εκτός από τις πιο πάνω κτήσεις των Αψβούργων, ήταν τα Δουκάτα της Βαυαρίας, του Βρανδεμβούργου και της Έσσης, τα Εκλεκτοράτα της Σαξονίας και του Παλατινάτου, η Αρχιεπισκοπή της ΤρήρΤρηρ, τα ελβετικά καντόνια κ.α. Πολυάριθμα ακόμα δουκάτα, κομητείες, ιπποτικά φέουδα, ελεύθερες πόλεις, επισκοπές και αββαεία συμπλήρωναν τοντο χάρτη της Αυτοκρατορίαςαυτοκρατορίας. Σε αντίθεση με ό,τι κατά κανόνα συνέβαινε στην υπόλοιπη Ευρώπη, όλες αυτές οι φεουδαλικές οντότητες ήταν κράτη κυρίαρχα, με μακρινό και μάλλον αδιάφορο επικυρίαρχο τον αυτοκράτορα. Σε γενικές γραμμές τα κράτη της βόρειας Γερμανίας ήταν προτεσταντικά και τα κράτη παρά τον ποταμό Ρήνο και νότια του Δούναβη καθολικά.
Η Ειρήνη του Άουγκσμπουργκ αφορούσε τους καθολικούς και τους λουθηρανούς. Επικράτησε ένα διάστημα σχετικής ησυχίας αν και πολλοί άνθρωποάνθρωποι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τον τόπο τους στις περιπτώσεις που οι ηγεμόνες επέμεναν στην εφαρμογή του ''cuius regio, eius religio''. Τα πράγματα οξύνθηκαν με την εξάπλωση του [[Καλβινισμός|Καλβινισμού]] και την προσχώρηση σ’ αυτόν των λουθηρανών ηγεμόνων τουτων Παλατινάτου, Νασσάου, Έσσης-Κάσσελ και Βρανδεμβούργου.
Οι αυτοκράτορες που διαδέχτηκανδιαδέχθηκαν τον [[Κάρολος Κουίντος|Κάρολο Ε΄]] (1519-1556) μέχρι και τον [[Ματθίας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας|Ματτία]] (1612-1619), ήταν σε γενικές γραμμές ανεκτικοί στηνστη διάδοση των διαφόρων πίστεων και τηρούσαν τους όρους της Ειρήνης του Άουγκσμπουργκ, με αποτέλεσμα σε πολλά κρατίδια να υπάρχουν πιστοί όλων των δογμάτων. Παρά ταύτα, λόγω και της περιορισμένης εξουσίας που είχαν οι αυτοκράτορες στο σύνολο της αυτοκρατορίας, οι εντάσεις ήταν πολλές. Το 1583 ξέσπασε ο Πόλεμος της Κολωνίας επειδή ο πρίγκιπαςπρίγκηπας-αρχιεπίσκοπός της μετεστράφη στον Καλβινισμό, πράγμα που θα ανέτρεπε την πλειοψηφία στο σώμα των εκλεκτόρων (ο αυτοκράτορας ήταν αιρετός) υπέρ των διαμαρτυρομένων. Ισπανικά στρατεύματα επενέβησαν και εγκατέστησαν στον αρχιεπισκοπικό θρόνο έναν καθολικό. Αρκετοί καθολικοί ηγεμόνες σκλήρυναν τηντη στάση τους υποχρεώνοντας τους προτεστάντες υπηκόους τους να διαλέξουν μεταξύ Καθολικισμού και εξορίας. Αρκετοί επίσκοποι που μεταστράφηκαν στον Προτεσταντισμό και όφειλαν βάσει της συνθήκης να εγκαταλείψουν τις ηγεμονίες τους, αρνήθηκαν να το κάνουν. Σε πολλές περιπτώσεις οι διάδοχοι ενός ηγεμόνα άλλαζαν και ξανάλλαζαν δόγμα, με αποτέλεσμα φοβερές αναστατώσεις. Λουθηρανοί και καλβινιστές κάθε άλλο παρά σύμμαχοι ήταν και προτιμούσαν τους καθολικούς από τους διαμαρτυρομένους του ετέρου δόγματος, υπήρξαν μάλιστα και εκτελέσεις εκατέρωθεν στα πλαίσια αυτής της διαμάχης. Και τέλος, ένας πραγματικός ωκεανός μελάνης χύθηκε σε λιβελλογραφήματα όλων εναντίον όλων.
Λόγω της πιέσεως που υφίσταντο, προτεστάντες ηγεμόνες σχημάτισαν το 1608 την ''Ευαγγελική Ένωση'' υπό τον εκλέκτορα του [[Παλατινάτο|Παλατινάτου]], Φρειδερίκο Ε΄. Σε απάντηση οι καθολικοί ηγεμόνες συγκρότησαν το 1609 την ''Καθολική Ένωση'' υπό τον δούκα Μαξιμιλιανό Α΄ της Βαυαρίας. Η ''Ευαγγελική Ένωση'' ήταν έτοιμη να συμπράξει με τον [[Ερρίκος Δ΄ της Γαλλίας|Ερρίκο Δ΄ της Γαλλίας]] στην κατάληψη του παραρρήνιου δουκάτου Γύλιχ-Μπεργκ-Κλεβ, στο οποίο ο αυτοκράτορας επέμενε να τοποθετήσει καθολικό ηγεμόνα, αλλά ο Ερρίκος δολοφονήθηκε και η καθολική Γαλλία ένιωθε πλέον επικίνδυνα περικυκλωμένη από τους ένθερμα καθολικούς Αψβούργους της Γερμανίας και της Ισπανίας. Η Ισπανία ενδιαφερόταν ζωηρά για την κατάσταση ως υπέρμαχος του Καθολικισμού, αλλά και γιατί αντιμετώπιζε από το 1560 την εξέγερση των διαμαρτυρομένων Ολλανδών στα πλευρά της Αυτοκρατορίαςαυτοκρατορίας της, και ήθελε τους δρόμους ανοιχτούς για τα στρατεύματά της. Η Δανία τέλος και η Σουηδία ήταν έτοιμες να επέμβουν για να διαφυλάξουν τον προτεσταντισμόΠροτεσταντισμό και την ανεξαρτησία τους και για να κερδίσουν ό,τι μπορέσουν.
== Ο πόλεμος ==
|
