ΕΟΚΑ Β΄: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
Ετικέτα: Αναίρεση |
||
Γραμμή 1:
{{προστασία}}
{{πηγές|22|03|2012}}
{{ουδετερότητα|@=30 Ιουνίου 2017}}
{{Κουτί πληροφοριών πολεμικής παράταξης
|Όνομα = Εθνική Οργάνωσις Κυπρίων Αγωνιστών Β΄
|Πόλεμος = Συμμετείχε στο [[Πραξικόπημα του 1974 στην Κύπρο|Πραξικόπημα του 1974]] και <br />στην [[Τουρκική εισβολή στην Κύπρο|Τουρκική εισβολή]]
|Έμβλημα = <!-- [[Αρχείο:|border|150px]] -->
|Λεζάντα εμβλήματος =
Γραμμή 10 ⟶ 12 :
|Ομάδες =
|Ιδεολογία = [[Ένωσις]] <br />[[Εθνικισμός]] <br />[[Αντικομμουνισμός]]
|Ηγέτες = [[Γεώργιος Γρίβας|Γεώργιος Γρίβας (Διγενής)]]
|Φυλές =
|Αρχηγείο =
Γραμμή 29 ⟶ 31 :
}}
Η '''Ε.Ο.Κ.Α. Β΄''' ('''Εθνική Οργάνωσις Κυπρίων Αγωνιστών Β΄''') ήταν [[Εθνικισμός|εθνικιστική]] ένοπλη παραστρατιωτική οργάνωση που δημιουργήθηκε στην [[Κύπρος|Κύπρο]] το [[1971]]. Ιδρύθηκε από τον [[Γεώργιος Γρίβας|Γεώργιο Γρίβα (Διγενή)]], με σκοπό την ένοπλη δράση για τη δημιουργία των προϋποθέσεων που θα οδηγούσαν στην ένωση της [[Κύπρος|Κύπρου]] με την Ελλάδα, στην αρχή μέσω συνεργασίας με τον Αρχιεπίσκοπο και Πρόεδρο, [[αρχιεπίσκοπος Μακάριος|Μακάριο]], στη συνέχεια μέσω εκφοβισμού και τέλος μέσω της ένοπλης σύγκρουσης. Αντιτάχθηκε στην πολιτική του Μακαρίου, ο οποίος υποστήριζε την ακεραιότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας και την πολιτική του εφικτού όσον αφορά στην ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα.
Η δράση της ΕΟΚΑ Β΄ ξεκίνησε με δολιοφθορά εγκαταστάσεων, κλοπή όπλων, εκρηκτικών υλών και ανατινάξεις αστυνομικών σταθμών και αυτοκινήτων. Αργότερα υπήρξε αιματηρή εμπλοκή, με νεκρούς, ενάντια στις δυνάμεις του Μακαρίου.{{Ασαφές}}
Η ΕΟΚΑ Β΄ υποστήριξε το πραξικόπημα της [[Πραξικόπημα του 1974 στην Κύπρο | 15ης Ιουλίου 1974]] στην Κύπρο. Στις 20 Ιουλίου, μέλη της ΕΟΚΑ Β΄ επιτέθηκαν σε τουρκοκυπριακούς θύλακους, ενώ μετά την κατάληψη τους, προέβησαν σε δολοφονίες αμάχων, ενώ βίασαν γυναίκες και κορίτσια.<ref name="sevgulrape">{{cite web|url=http://www.stwing.upenn.edu/~durduran/hamambocu/authors/svg/svg3_17_2008.html|title=Turkish Cypriot and Greek Cypriot victims of rape: The invisible pain and trauma that’s kept `hidden`|publisher=Hamamböcüleri Journal|accessdate=8 April 2015|last1=Uludağ|first1=Sevgül}}</ref>
Η ΕΟΚΑ Β΄ ευθύνεται για μαζικές σφαγές αμάχων, όπως την [[σφαγή της Τόχνης]] και την [[Σφαγή στην Μαράθα, Σανταλάρη και Αλόα|σφαγή στην Αλόα-Μαράθα και Σανταλάρη]] χαρακτηρίστηκε εγκλημα κατά της ανθρωπότητας από τον ΟΗΕ.<ref name=":5">''UN monthly chronicle, Volume 11 (1974)'', United Nations, Office of Public Information, [https://books.google.com/books?ei=rSlUTcuUIoOCOr3w1agJ&ct=result&id=zichAAAAMAAJ&dq=Maratha+massacre+cyprus&q=Maratha#search_anchor p. 98]</ref>
Η ΕΟΚΑ Β΄ είναι ξανά δημοφιλής στους κόλπους των εθνικιστών της Κύπρου, ανάμεσα τους στο ΕΛΑΜ και στις κερκίδες των γηπέδων, ιδίως ανάμεσα στους οπαδούς του ΑΠΟΕΛ.{{παραπομπή}}
==Δημιουργία της οργάνωσης==
{{Δείτε|Εθνική Οργάνωσις Κυπρίων Αγωνιστών}}
Ο Γεώργιος Γρίβας, ήταν ο στρατιωτικός ηγέτης της [[Εθνική Οργάνωσις Κυπρίων Αγωνιστών|Ε.Ο.Κ.Α.]] ([[1954]]-[[1959]]) που επεδίωξε της αυτοδιάθεση της Κύπρου από το [[Ηνωμένο Βασίλειο]] και την [[Ένωσις|Ένωση]] με την [[Ελλάδα]]. Μετά τη λήξη της δράσης της οργάνωσης και την ανεξαρτησία της Κύπρου το 1960, τιμήθηκε για την προσφορά του και θεωρήθηκε ως εθνικός ήρωας στην [[Ελλάδα]] και την [[Κύπρος|Κύπρο]].
Το ζήτημα της Ένωσης της νήσου στην Ελλάδα αναθερμάνθηκε κατά την διάρκεια της [[Χούντα των Συνταγματαρχών|Χούντας των Συνταγματαρχών]] στην Ελλάδα. Ενώ η κυπριακή ηγεσία αρχικά επιδίωκε την πολιτική ένωση, άλλαξε στάση διαβλέποντας την πιθανότητα ενέργειας από την [[Τουρκία]]. Η αλλαγή πολιτικής του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, δυσαρέστησε το Γεώργιο Γρίβα και τον οδήγησε το [[1971]] να λάβει την πρωτοβουλία, στην προχωρημένη ηλικία των 74 ετών, με την δημιουργία της ΕΟΚΑ Β΄, στην οποία εντάχθηκαν ορισμένα στελέχη της πρώτης ΕΟΚΑ. και άλλοι Ελληνοκυπρίοι. Σκοπός της οργάνωσης ήταν η ένοπλη δράση ώστε να εξαναγκαστεί η κυπριακή κυβέρνηση να μην εγκαταλείψει το όραμα της ένωσης της νήσου με την Ελλάδα.
Σύμφωνα με τον Μακάριο Δρουσιώτη, οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ θέλοντας να απαλλαγούν από τον Μακάριο στο νησί, προσέγγισαν Γρίβα ο οποίος διέθεσε τον εαυτό του στα σχέδια που είχαν εκπονήσει.<ref>Δρουσιώτης Μακάριος, βλ.βιβλ.πηγές σελ.17</ref> Προσθέτει ότι οι Αμερικάνοι μετά τον Β παγκόσμιο ίδρυσαν στην Ευρώπη, την [[Επιχείρηση Gladio|δίκτυο Stay Behind]]. Σε κάθε χώρα το όνομα της οργάνωσης ήταν διαφορετικό. Στην Ελλάδα ονομαζόταν «Προβιά», στην Ιταλια «Gladio», στην Τουρκία «Τμήμα Ειδικού Πολέμου». Επειδή αποκαλύφθηκε η ύπαρξη της οργάνωσης Gladio στην Ιταλία, συνήθως όλες οι οργανώσεις στον Τύπο ονομαζόταν Gladio. Οι οργανώσεις αυτές ήταν μυστικές από τις πολιτικές ηγεσίες των χωρών. Στην Ελλάδα, η Προβιά, στηρίχθηκε στον προϋπάρχουσα στρατιωτική οργάνωση, ΙΔΕΑ ([[Ιερός Δεσμός Ελλήνων Αξιωματικών |Ιερό Δεσμό Ελλήνων Αξιωματικών]]). Η ΙΔΕΑ χρηματοδοτήθηκε με εκατομμύρια δολλάρια από την CIA, όπως και η Τούρκικη. Η Τούρκικη οργάνωση είχε στενές σχέσεις με την οργάνωση [[Γκρίζοι Λύκοι]]<ref>Δρουσιώτης Μακάριος, βλ.βιβλ.πηγές σελ.24-27</ref> και έλεγχε αργότερα την τουρκοκυπριακή ΤΜΤ. Η ΙΔΕΑ, μέσω της ΕΛΔΥΚ επεκτάθηκε και στην Κύπρο, ενώ αργότερα το Β΄ γραφείο του Γενικού Επιτελείου της Εθνικής Φρουράς (ΓΕΕΦ) ήταν στελεχωμένο από αξιωματικούς πιστούς στους επικεφαλής της Χούντας και της ΙΔΕΑ.<ref>Δρουσιώτης Μακάριος, βλ.βιβλ.πηγές σελ.120</ref> Την 21η Απριλίου 1967, μέλη του ΙΔΕΑ πραγματοποίησαν το πραξικόπημα στην Ελλάδα, και ο Γιώργος Παπαδόπουλος, έμμισθος πράκτορας της CIA,<ref>The Observer, 1/7/1973</ref><ref>[http://archive.is/20130630012237/homepage.ntlworld.com/jksonc/docs/phoenix-sasc-19730702.html HEARINGS BEFORE THE COMMITTEE ON ARMED SERVICES UNITED STATES SENATE NINETY-THIRD CONGRESS FIRST SESSION]</ref>{{refn|group="Σημ"|Σύμφωνα με ορισμένες πηγές, ο Παπαδόπουλος πήγε μεταπολεμικά στην Αμερική για να εκπαιδευτεί σε θέματα πληροφοριών κι έγινε πράκτορας της CIA. Την 1η Ιουλίου του 1973 σε άρθρο της εφημερίδας Observer εμφανίστηκε ο ισχυρισμός από ανώνυμη πηγή της εφημερίδας ότι ο Παπαδόπουλος ήταν έμμισθος πράκτορας της CIA[31]. Στο άρθρο του Observer παραπέμπει και το άρθρο του Political Science quarterly, vol 89, 3-4, 1974 Σε επίσημη ακρόαση στην Αμερικάνικη Γερουσία, η CIA αρνήθηκε ότι ο Γ. Παπαδόπουλος υπήρξε ποτέ πράκτοράς της, και ισχυρίστηκε ότι η οποιαδήποτε σχέση είχαν αυτή ήταν στα πλαίσια της πάγιας συνεργασίας (από την εποχή του εμφυλίου πολέμου) CIA και ΚΥΠ την περίοδο που ο Παπαδόπουλος υπηρετούσε στην ΚΥΠ. Στην ίδια ακρόαση ενώπιον της Γερουσίας ο διευθυντής της CIA ισχυρίστηκε ότι ο Παπαδόπουλος ουδέποτε εκπαιδεύτηκε στις ΗΠΑ (από την CIA)
<ref>Thomas Bodenheimer Robert Gould Rollback!: right-wing power in US foreign policy σελίδα 31 "The leader, George Papadopoulos, worked with the Nazis in World War II, was trained in the United States, and had been on the CIA payroll for fifteen years"</ref>
<ref>Lawrence S Wittner American intervention in Greece 1943-1949 σελίδα 305 "Among them was Papadopoulos, a right-wing military officer who had been on the CIA's payroll since 1952"</ref>
<ref>The Observer, 1/7/1973</ref>.
<ref>https://archive.is/20130630012237/homepage.ntlworld.com/jksonc/docs/phoenix-sasc-19730702.html , 2 Ιουλίου 1973</ref>}}. Ο Μακάριος Δρουσιώτης ισχυρίζεται πως η ΕΟΚΑ Β, η οποία προέκυψε απο αγωνιστές της ΕΟΚΑ, ελεγχόταν απο την οργάνωση Ακρίτας, την Χούντα των Αθηνών μέσω της ΚΥΠ, οι οποίες ελέγχονταν απο την CIA. Την ίδια στιγμή, η CIA έλεγχε τις αντίστοιχες τουρκοκυπριακές οργανώσεις, την ΤΜΤ, τους γκρίζους λύκους, μέσω της τούρκικης Γκλάντιο (τμήμα ειδικού πολέμου).<ref>Δρουσιώτης Μακάριος, βλ.βιβλ.πηγές σελ.11</ref>
==== Χρηματοδότηση ====
Η ΕΟΚΑ Β΄ για την συγκρότηση, εξοπλισμό και συντήρηση της απαιτούσε ένα μεγάλο χρηματικό ποσό. Σύμφωνα πάλι με τον Μακάριο Δρουσιώτη, η χρηματοδότηση φαίνεται να προέρχεται από την CIA μέσω της Αθήνας. Ο κ. Δρουσιώτης βασίζει την εκτίμηση του τόσο σε μια συνέντευξη του Μακάριου τον Σεπτέμβριο του 1974, όσο και σε μια κατάθεση στο Κογκρέσο των ΗΠΑ του Χένρι Τάσκα, τότε πρέσβης των ΗΠΑ στην Αθήνα.<ref name=":0">Δρουσιώτης Μακάριος, βλ.βιβλ.πηγές σελ.146-147</ref> Σύμφωνα με τεκμήρια τα οποία έχουνε βρεθεί από την Κυπριακή Δημοκρατία, η ΕΟΚΑ Β λάμβανε βοήθεια 1 εκατομυρίο δολλάρια ετησίως.<ref name=":0" /><ref>Εφημερίδα Ο Φιλελεύθερος, ημ: 26/6/1974</ref>
== Απήχηση ==
Η Ε.Ο.Κ.Α. Β΄ παρόλο που παρουσίασε την οργάνωση ως συνέχεια της πρώτης Ε.Ο.Κ.Α., δεν είχε την ίδια απήχηση στον κυπριακό λαό, αφού η πρώτη οργάνωση αποτελούσε απελευθερωτικό αγώνα εναντίον του Βρετανικού Στέμματος, ενώ η δεύτερη φάση ήταν στην ουσία εμφύλια διαμάχη. Μεγάλη μερίδα του λαού υποστήριζε τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, ως τον νόμιμο εκφραστή της πολιτικής, πολιτειακής και εκκλησιαστικής εξουσίας. Παντως, η απήχηση της δεν ήτανε αμελητέα: Η ΕΟΚΑ Β΄ είχε 20.000 στρατευμένα μελη<ref>Σπυρου Παπαγεωργιου «Απο την ΕΟΚΑ στην ΕΟΚΑ Β΄» 2009, Σελ. 13</ref> και 5.000 μαχιμους<ref>Σπύρου Παπαγεωργίου «Μακάριος διά Πυρός και Σιδήρου» 1976, Σελ. 157</ref> σύμφωνα με τον δημοσιογράφο-ιστορικό Σπύρο Παπαγεωργίου.
== Εμφύλιες συγκρούσεις ==
Η περίοδος των ένοπλων συγκρούσεων μεταξύ μακαριακών και της ΕΟΚΑ Β΄ μεταξύ των ετών 1973 και 1974, χαρακτηρίστηκε ως εποχή «βίας και αντιβίας», λόγω του χαρακτήρα των αντιποίνων που είχε.
Το [[1973]], ο Μακάριος για να αντιμετωπίσει την παράνομη δραστηριότητα της ΕΟΚΑ Β΄, αποφάσισε τη σύσταση του [[Εφεδρικό Σώμα της Αστυνομίας Κύπρου|Εφεδρικού Σώματος]] και τον εξοπλισμό του με όπλα τσεχοσλοβακικής προέλευσης. Το Εφεδρικό Σώμα ήρθε πολύ σύντομα σε αντιπαράθεση με αξιωματικούς της Εθνικής Φρουράς.
Ο πρώτος νεκρός ήταν ο Γεώργιος Φωτίου, στέλεχος της ΕΔΕΚ. Η ΕΟΚΑ Β΄ με προκήρυξη της έγραφε: «η τακτική μας είναι να αποφεύγωμε την αιματοχυσία. Αλλ' οι επιτηθέμενοι Παρακρατικοί δολοφόνοι θα πρέπει να γνωρίζουν ότι θα έχουν την τύχη του Φωτίου αν δεν συνετιστούν». Λίγες μέρες αργότερα, ο Γεώργιος Κουντουρέσης, μέλος της ΕΟΚΑ Β΄, έπεσε νεκρός κατά την διάρκεια επίθεσης εναντίον του Αστυνομικού Σταθμού Κουτραφά.<ref>Δρουσιώτης Μακάριος, βλ.βιβλ.πηγές σελ.262</ref>
Στις 8 Ιουλίου 1973 έγινε η μεγαλύτερη επιχείρηση της ΕΟΚΑ Β΄, όταν πενήντα ένοπλα μέλη της καταλάβανε τον αστυνομικό σταθμό της [[Βατυλή|Βατυλής]]. Εκείνη την περίοδο ο Γρίβας κατάστρωνε σχέδια για εκτέλεση του Μακαρίου και διέταζε ομάδες του για ασκήσεις. Επιπλέον, σχεδίαζε τα καταλάβει δασώδεις περιοχές περιμετρικά του Τροόδους και να κηρύξει την Ένωση με την Ελλάδα. Στις 23 Ιουλίου το Εφεδρικό Σώμα εξουδετέρωσε μια από τις μεγαλύτερες ομάδες της ΕΟΚΑ Β΄, στην περιοχή της Παρεκκλησιάς. Ο Γρίβας διέταξε την εκτέλεση του επικεφαλής της συγκεκριμένης ομάδας, αλλά μετά από παρέμβαση του [[Γεώργιος Καρούσος|Καρούσου]], πρώην υπαρχηγού της ΕΟΚΑ Β΄, η εκτέλεση ακυρώθηκε. Στις 26 Ιουλίου, υπήρξαν αντίποινα, αφότου η ΕΟΚΑ Β΄ ανατίναξε τον αστυνομικό σταθμό Λεμεσού και την αποθήκη πυρομαχικών του. Η αστυνομία συνέλαβε τον επικεφαλής της ΕΟΚΑ Β΄ για τον τομέα Λεμεσού, [[Σταύρος Σύρος|Σταύρο Σύρο]], ενώ προέβη αργότερα σε μαζικές συλλήψεις στελεχών της ΕΟΚΑ Β. Υπεύθυνος του τομέα Λεμεσού της ΕΟΚΑ Β΄, τοποθετήθηκε ο αντίζηλος του Σύρου, [[Λευτέρης Παπαδόπουλος (στέλεχος ΕΟΚΑ Β')|Λευτέρης Παπαδόπουλος]].<ref>Δρουσιώτης Μακάριος, βλ.βιβλ.πηγές σελ.267-277</ref>
Παρόλες τις επιτυχίες του Εφεδρικού Σώματος, ο Μακάριος, έχοντας πληροφορίες ότι η «βάση» της αστυνομίας δεν ήτανε απόλυτα πιστή σε αυτόν, αποφάσισε να το ενισχύσει με ένα δεύτερο, παράνομο, παρακρατικό σώμα με επικεφαλής των [[Βάσος Λυσσαρίδης|Βάσο Λυσσαρίδη]], τον οποίο εξόπλισε με όπλα προερχόμενα από τις αραβικές χώρες. Το σώμα αυτό δεν δρούσε οργανωμένα όπως το Εφεδρικό, αλλά τοποθετούσε βόμβες με στόχο την ψυχολογική πίεση στους υποστηρικτές της ΕΟΚΑ Β΄.<ref>Δρουσιώτης Μακάριος, βλ.βιβλ.πηγές σελ.279</ref>
Στις 27 Ιουλίου 1974, η ΕΟΚΑ Β΄ απήγαγε τον τότε υπουργό Δικαιοσύνης Χρίστο Βάκη. Ο Μακάριος απάντησε με κύμα συλλήψεων στελεχών της. Ο Γρίβας σε τελεσίγραφο του απαίτησε την διενέργεια γνήσιων εκλογών, να επιλέξει ο Μακάριος μεταξύ Εκκλησίας και πολιτικής, να χορηγηθεί γενική αμνηστία στους πολιτικούς κρατούμενους και να χορηγηθούν πολιτικές ελευθερίες στον κυπριακό λαό. Ακολούθησε ανταλλαγή απαντήσεων μεταξύ Μακαρίου και Γρίβα, χωρίς όμως κάποιο αποτέλεσμα. Ο Βάκης αφέθηκε ελεύθερος ένα μήνα μετά την απαγωγή του, στις 26 Αυγούστου.<ref>Δρουσιώτης Μακάριος, βλ.βιβλ.πηγές σελ.283-289</ref>
==Θάνατος Γρίβα==
Στις 27 Ιανουαρίου 1974, σε ηλικία 76 ετών, ο Γρίβας πεθαίνει στην οικία της [[Έλλη Χριστοδουλίδου|Έλλης Χριστοδουλίδου]] στην επαρχία Λεμεσού, από ανακοπή καρδίας. Η κηδεία του Γρίβα έγινε μεγάλο θέμα. Η σορός του τέθηκε σε λαϊκό προσκύνημα. Ο Μακάριος, σε μια κίνηση καλής θέλησης κήρυξε τριήμερο εθνικό πένθος και γενική αμνηστία. Ο Μακάριος, αλλά και ενωτικοί αγωνιστές ήθελαν να ταφεί ο Γρίβας στην Ελλάδα, ενώ ο Ιωαννίδης, ήθελε να ταφεί στην Κύπρο. Ο καθαιρεμένος μητροπολίτης Πάφου Γεννάδιος τέλεσε την εξόδιο ακολουθία σε ανοικτό χώρο -ο Μακάριος δεν παραχωρούσε εκκλησία σε καθαιρεμένο ιερέα- και ο Γρίβας τάφηκε έξω από το σπίτι της Έλλης Χριστοδουλου.<ref>Δρουσιώτης Μακάριος, βλ.βιβλ.πηγές σελ.328-334</ref>
Η ΕΟΚΑ Β΄ χάνοντας τον φυσικό της ηγέτη δεν μπόρεσε να ανασυνταχθεί.<ref>Παύλος Τζερμιάς, Η χούντα και η Κύπρος-από το φιάσκο στο έγκλημα, Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τομ.ΙΣΤ, 2000, σελ. 479</ref> Φυσικά και πριν τον θάνατο του Γρίβα η ΕΟΚΑ Β΄ είχε χάσει ουσιαστικά τη μάχη στην ένοπλη αντιπαράθεση με το Εφεδρικό. Χωρίς να προετοιμάσει κάποιον φυσικό διάδοχο, ξέσπασαν μάχες ανάμεσα σε διάφορους υποψηφίους: τον Λευτέρη Παπαδόπουλο (σκληροπυρηνικό και Ιωαννιδικό), τον Κίκη Κωνσταντίνου (σκληροπυρηνικό), τον ταγματάρχη Γεώργιο Καρούσο (ο οποίος ήτανε διατεθειμένος να σταματήσει τον ένοπλο αγώνα) και τον Νικόλα Σαμψών (ιδιοκτήτη της εφημερίδας «Μάχη»). Τελικά υπερίσχυσαν οι σκληροπυρηνικοί και ο Γεώργιος Καρούσος αποχώρησε από την Κύπρο. Ο Παπαδόπουλος και ο Κωνσταντίνου αναλαμβάνανε πρωτοβουλίες δράσης χωρίς να αλληλοενημερώνονται, ενώ οι σχέσεις τους δεν ήτανε αρμονικές. Τελικά, ο Ιωαννίδης απέρριψε τους δυο συναρχηγούς και τοποθέτησε επικεφαλής τον Κροίσο Χριστοδουλίδη.<ref>Δρουσιώτης Μακάριος, βλ.βιβλ.πηγές σελ.346-360</ref>
==
Από την έναρξη της ένοπλης δράσης της ΕΟΚΑ Β΄ μέχρι και τις παραμονές του πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου, οι ένοπλοι της οργάνωσης προχώρησαν σε 12 δολοφονίες<ref>Γιάννης Κ. Λάμπρου, Ιστορία του Κυπριακού. Τα χρόνια μετά την ανεξαρτησία. 1960-2004, Λευκωσία 2004, σελ. 359.</ref> (στα θύματα συμπεριλαμβάνονται ο δεκαεπτάχρονος Κυριάκος Παπαλάζαρος από την Πάφο<ref>[http://egkyklioi.moec.gov.cy/Data/dde2793a.pdf Μήνυμα του Υπουργού Παιδείας και Πολιτισμού, κ. Ανδρέα Δημητρίου για την Ημέρα Μνήμης Ηρώων Μαθητών]
</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=D77XRplxI2Q|title=«Η ΑΠΟΥΣΙΑ ΜΕΣΑ ΜΟΥ»|last=Σούλας Χατζήκυριακου|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=}}</ref>, ο Ανδρέας Έλληνας που δολοφονήθηκε στη Λεμεσό<ref>{{Cite web|url=http://dialogos.com.cy/blog/lemesos-tis-antistasis-ke-tis-dimokratias/#.WWyR0CuUeSo|title=Λεμεσός της Αντίστασης και της Δημοκρατίας|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=}}</ref> κ.ά.). Από την άλλη, δύο ένοπλοι της οργάνωσης σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια επιθέσεων εναντίον αστυνομικών τμημάτων<ref>Γιάννης Κ. Λάμπρου, 2004, σελ. 352.</ref>.
== Το πραξικόπημα του 1974 ==
{{Κύριο1|Πραξικόπημα του 1974 (Κύπρος)|Πραξικόπημα του 1974 }}
Στις [[15 Ιουλίου]] [[1974]], ο δικτάτορας Ιωαννίδης αιφνιδίασε τον αρχιεπίσκοπο Μακάριο με την εφαρμογή του σχεδίου [[Πραξικόπημα του 1974 (Κύπρος)|πραξικοπήματος]] «Αφροδίτη 3» που κινητοποίησε την Εθνική Φρουρά εναντίον της νόμιμης κυβέρνησης. Ακολούθησαν η ανατροπή του Μακαρίου και η επιβολή πραξικοπηματικής κυβέρνησης υπό την ηγεσία του [[Νίκος Σαμψών|Νίκου Σαμψών]].
Αν και η ΕΟΚΑ Β΄ ήταν ουσιαστικά υπό διάλυση καθώς το προηγούμενο διάστημα είχαν προηγηθεί αλλεπάλληλα χτυπήματα από τις κυβερνητικές δυνάμεις - κυρίως από το Εφεδρικό - που περιλάμβαναν την ανακάλυψη αποθηκών οπλισμού και κρησφύγετων, αλλά και τη σύλληψη ηγετικών στελεχών της (όπως οι Λευτέρης Παπαδόπουλος και Κροίσος Χριστοδουλίδης), τα μέλη της συμμετείχαν ενεργά στις συγκρούσεις, πολεμώντας στο πλευρό των πραξικοπηματικών δυνάμεων<ref>Γιάννης Κ. Λάμπρου, 2004, σελ. 482.</ref>. Συγκεκριμένα, είχαν ως κύριο τομέα δράσης τους τη Λεμεσό και τη Λάρνακα, ενώ σε ενέδρα στο [[Κολόσσι]], προκάλεσαν σημαντικές απώλειες σε δυνάμεις αντιστασιακών της επαρχίας Πάφου που κατευθύνονταν προς τη Λεμεσό<ref>Γιάννης Κ. Λάμπρου, 2004, σελ. 476 - 477, 482.</ref>.
Μετά την εδραίωση και την επικράτηση του πραξικοπήματος, ορισμένοι τομεάρχες της ΕΟΚΑ Β΄ απέτρεψαν κακοποιήσεις και εκτελέσεις στους τομείς ευθύνης τους, όμως άλλοι ευθύνονται για αρκετές κακοποιήσεις και δολοφονίες<ref>Γιάννης Κ. Λάμπρου, 2004, σελ. 482 - 483.</ref> αριστερών<ref>{{Cite web|url=http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=374224|title=Η τουρκική εισβολή στην Κύπρο και ο ρόλος της ΕΟΚΑ Β'|last=Καλαμαρά|first=Βασίλη|date=|website=|publisher=|accessdate=}}</ref> και μακαριακών, οι οποίοι κλείνονταν στα κρατητήρια των αστυνομικών σταθμών και τις Κεντρικές Φυλακές Λευκωσίας.<ref>Δρουσιώτης Μακάριος, βλ.βιβλ.πηγές σελ. 420-421.</ref>
==== Δολοφονία Κώστα Μισιαούλη ====
Μετά την εκδηλωση του πραξικοπήματος, ομάδες της ΕΟΚΑ Β΄ συλλάμβάνε μέλη της Αριστεράς. Στις 17 Ιουλίου συλλάβανε τον τότε 24χρονο Κώστα Μισσιαούλη (συγγενή του θύματος της [[Τουρκική Οργάνωση Αντίστασης | ΤΜΤ]] Κώστα Μισσιαούλη στην διπλή δολοφονία μαζί με τον [[Ντερβίς Καβάζογλου | Καβάζογλου]]). Ο Κώστας Μισιαούλης συλλήφθηκε στο σπίτι του, από μέλη της ΕΟΚΑ Β΄, και αφού τον εξεύρισαν μπροστά στην γυναίκα του, τον οδήγησαν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης οπου και τον πυροβόλησαν. Ανάγκασαν συγκρατούμενους του να γλύψουν το αίμα του. Αργότερα, οταν τον μετέφεραν στο νοσοκομείο, δεν επέτρεπαν στην γυναίκα του να δώσει αίμα. Πέθανε λίγες μέρες αργότερα.<ref>{{Cite web|url=https://ilesxi.wordpress.com/2013/02/24/%CE%BA%CF%8E%CF%83%CF%84%CE%B1%CF%82-%CE%BC%CE%B9%CF%83%CE%B9%CE%B1%CE%BF%CF%8D%CE%BB%CE%B7%CF%82/|title=Κώστας Μισιαούλης|last=Μιχαηλίδης|first=Γιώργος|date=Φεβρουαρίου 24, 2013|website=η Λέσχη|publisher=|accessdate=}}</ref>
==Κατά την εισβολή του 1974==
{{Κύριο1|Τουρκική εισβολή στην Κύπρο|Τουρκική εισβολή στην Κύπρο}}
===Στρατιωτική δράση===
Με την εκδήλωση της [[Τουρκική εισβολή στην Κύπρο|τουρκικής εισβολής]], τα μέλη της ΕΟΚΑ Β΄ έλαβαν μέρος στις συγκρούσεις είτε ως έφεδροι στα στρατεύματα της [[Εθνική Φρουρά (Κύπρος)|Εθνικής Φρουράς]], είτε ως ενταγμένοι σε μαχητικά τμήματα της οργάνωσης. Μεταξύ άλλων, στις [[20 Ιουλίου]] μέλη της οργάνωσης αποτέλεσαν τον πυρήνα του Τάγματος Μιχαήλ Καλογερόπουλου-Διάκου, το οποίο επωμίστηκε το κύριο βάρος των επιχειρήσεων κατά των τουρκοκυπριακων θυλάκων της [[Λεμεσός|Λεμεσού]]<ref name=Lambrou547>Γιάννης Κ. Λάμπρου, ''Ιστορία του Κυπριακού. Τα χρόνια μετά την ανεξαρτησία. 1960-2004'', Λευκωσία 2004, σελ. 547 - 548.</ref>, ενώ τμήμα 100 ανδρών<ref>Savvas D. Vlassis, O Aporritos Attilas, Athens 2004 [[International Standard Book Number|ISBN]] [[Ειδικό:BookSources/960-630-211-3|960-630-211-3]]</ref> της ΕΟΚΑ Β΄ κατέλαβε το τουρκοκυπριακο χωριό [[Αυδήμου]], το οποίο ήταν κέντρο στρατιωτικής εκπαίδευσης των [[Τουρκοκύπριοι|Τουρκοκυπρίων]] της επαρχίας Λεμεσού<ref name=Lambrou547/>. Επιθέσεις πραγματοποιήθηκαν ακόμη στην Αμμόχωστο και τη Λεύκα<ref>{{cite book|title=Turkey's Foreign Policy in Transition: 1950–1974|first1=Kemal|last1=Karpat|publisher=Brill|isbn=9789004043237|date=1975|page=201|url=https://books.google.co.uk/books?id=vp83AAAAIAAJ&printsec=frontcover&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false}}</ref>.
Από την άλλη πλευρά, αρκέτοι ένοπλοι της οργάνωσης, αντί να καταταγούν στις μονάδες όπου ήταν καταχωρημένοι σε περίπτωση επιστράτευσης, συνέστησαν δικά τους αυτόνομα ένοπλα τμήματα και κατευθύνθηκαν στα μετόπισθεν<ref>Γιάννης Κ. Λάμπρου, 2004, σελ. 483.</ref>.
===Περιστατικά βίας===
Κατά την επίθεση εναντίον του τουρκοκυπριακού θύλακα της Λεμεσού αναφέρθηκαν περιστατικά βιασμών και δολοφονιών<ref name="fof">{{cite book|title=Facts on File Yearbook 1974|publisher=Facts on File|date=1975|page=590|url=https://books.google.co.uk/books?ei=tVYkVcG1KIXnavKAgfgH&id=ZLghm1Ot0moC&dq=cyprus+national+guard+1974+enclave+limassol&focus=searchwithinvolume&q=Limassol}}</ref><ref name="oberlinglim">{{cite book|title=The Road to Bellapais: The Turkish Cypriot Exodus to Northern Cyprus|first1=Pierre|last1=Oberling|publisher=Boulder: Social Science Monographs|isbn=9780880330008|date=1982|pages=164–5|quote=[...] children were shot in the street and the Turkish quarter of Limassol was burnt out by the National Guard.}}</ref>, ενώ 1300 Τουρκοκύπριοι αιχμάλωτοι μεταφέρθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης<ref name="ros1">{{cite book|title=United Nations Peacekeeping: Europe, 1946–1979|first1=Rosalyn|last1=Higgins|publisher=Oxford University Press|isbn=9780192183224|page=375|url=https://books.google.co.uk/books?ei=9lgkVdunJsXEPfj5gMAB&id=kNELAQAAIAAJ&dq=cyprus+national+guard+1974+enclave+limassol&focus=searchwithinvolume&q=Limassol+camp}}</ref>.
Στις 14 Αυγούστου 1974, λίγο μετά την έναρξη της [[Τουρκική εισβολή στην Κύπρο|δεύτερης εισβολής της Τουρκίας]] στην Κύπρο, μέλη της ΕΟΚΑ Β΄ εκτέλεσαν 127 γυναικόπαιδα και ηλικιωμένους από τα τουρκοκυπριακά χωριά [[Μαραθάσα|Μαράθα]], [[Σανταλάρη]] και [[Αλόα]].<ref name=":6">{{Cite web|url=http://dialogos.com.cy/blog/sfages-tk-apo-ton-ellinokipriako-fasismo/#.WTRaqCuUeSo|title=Σφαγές Τ/κ από τον ελληνοκυπριακό φασισμό|last=Κουκουμάς|first=Γιώργος|date=2/8/2015|website=Διάλογος|publisher=|accessdate=31/5/2017}}</ref><ref>[https://books.google.com/books?id=zeARAQAAMAAJ&q=Maratha+massacre+cyprus&dq=Maratha+massacre+cyprus&hl=en&ei=pOLHTcjCL5HasgbvhMWXDw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=8&ved=0CEYQ6AEwBw Documents officiels], United Nations: "Only three of the inhabitants of Atlilar (Aloa) survived this massacre. For the defenceless inhabitants of the villages of Murataga (Maratha) and Sandallar (Sandallaris)..."</ref><ref name="KP-brt">{{cite web|url=http://www.kibrispostasi.com/index.php/cat/35/news/28616/PageName/KIBRIS_HABERLERI|title=Muratağa and Sandallar problem is being taken to the European Court of Human Rights|publisher=BRT - Kıbrıs Postası|language=Turkish|accessdate=18 January 2011}}</ref> Την ίδια μέρα, χωριό [[Τόχνη]] της επαρχίας Λάρνακας, μέλη της οργάνωσης εκτέλεσαν 87 αιχμαλώτους, σε ένα έγκλημα το οποίο είναι γνωστό ως «[[σφαγή της Τόχνης|σφαγή της Τόχνης]]». Αυτές οι σφαγές χαρακτηρίστηκαν αργότερα από τον ΟΗΕ ως «έγκλημα κατά της Ανθρωπότητας». <ref name=":52">''UN monthly chronicle, Volume 11 (1974)'', United Nations, Office of Public Information, [https://books.google.com/books?ei=rSlUTcuUIoOCOr3w1agJ&ct=result&id=zichAAAAMAAJ&dq=Maratha+massacre+cyprus&q=Maratha#search_anchor p. 98]</ref> Από τον [[Ραούφ Ντενκτάς]] χαρακτηρίστηκαν και «γκάγκστερς».<ref>[https://documents-dds-ny.un.org/doc/UNDOC/GEN/N74/211/61/PDF/N7421161.pdf?OpenElement ΟΗΕ, επιστολή Ντενκτάς, έγγραφο s/11435, 10 August 1974]</ref>
==Μετά την εισβολή==
Μετά την εισβολή και την παγιοποίηση της κατοχής του βορείου κομματιού της [[Κύπρος|Κύπρου]] από τα τουρκικά στρατεύματα, η ΕΟΚΑ Β΄ έπαυσε ουσιαστικά να υφίσταται. Παρόλα αυτά, μερικές αυτόνομες ομάδες συνέχισαν τη δράση τους. Συγκεκριμένα, στην περιοχή της Λεμεσού διάφοροι ένοπλοι προέβησαν σε αρκετές αυθαιρεσίες<ref>Αντώνης Κακκαράς, ''Οι Έλληνες στρατιωτικοί. Αξιωματικοί και Υπαξιωματικοί στη μεταπολεμική Ελλάδα'', τόμος Β΄, εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 2006, σελ. 256.</ref> μέχρι και το τέλος του 1974, ενώ το πρωί της 30ής Αυγούστου, αυτόνομη ομάδα της οργάνωσης πραγματοποίησε δολοφονική απόπειρα κατά του προέδρου του [[ΕΔΕΚ]], [[Βάσος Λυσσαρίδης|Βάσου Λυσσαρίδη]], κοντά στα γραφεία του κόμματος στη [[Λευκωσία]]. Από την επίθεση γλίτωσε ο Λυσσαρίδης, σκοτώθηκε όμως ο [[Δώρος Λοΐζου]]<ref name=":1">Γιάννης Κ. Λάμπρου, 2004, σελ. 483.</ref>.
Μετά την επιστροφή του [[Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος Γ΄|Μακαρίου]] ο προσωρινός διοικητής της οργάνωσης, ο οποίος εκδιώχθηκε για να αναλάβει ο Ιωαννίδης τον πλήρη έλεγχο της μεταγριβικής ΕΟΚΑ Β΄, [[Γεώργιος Καρούσος]] συναντάται μαζί του με σκοπό να αμβλυνθούν τα πάθη στην [[Κύπρος|Κύπρο]]<ref>Κ.Βενιζέλος-Μ.Ιγνατίου,Τα μυστικά αρχεία του Κίσιντζερ,εκδοτικός οίκος Λιβάνη,2002,σελ 283</ref>, ενώ η οριστική διάλυσή της κηρύσσεται στις [[11 Φεβρουαρίου]] του [[1978]].<ref>{{Cite web|url=https://archive.is/20121022052754/www.sigmalive.com/simerini/simerina/237556|title=Sigma Live {{!}} Κηρύσσεται διάλυση της ΕΟΚΑ Β {{!}} Sigma Live|website=archive.is|accessdate=2016-04-28}}</ref>
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Μακάριος, με την επιστροφή του, έδωσε «κλάδο ελαίας» στα μέλη της ΕΟΚΑ για την δράση τους, σε μια κίνηση που αποσκοπούσε στην άμβλυνση των τραυμάτων της Κυπριακης Δημοκρατίας. Κανένα μέλος της ΕΟΚΑ Β δεν συλλήφθηκε ή αντιμετώπισε κατηγορίες από την Δικαιοσύνη.<ref>{{Cite web|url=http://archive.philenews.com/el-gr/arthra-apo-f-a-michailidis/85/153820/i-atimorisia-kai-o-klados-elaias|title=Η ατιμωρησία και ο κλάδος ελαίας|last=|first=|date=|website=ο Φιλελεύθερος|publisher=|accessdate=}}</ref> Μερικά χρόνια αργότερα, μετά από ενέργειες του Γλαύκου Κληρίδη, το πολιτικό σκέλος της ΕΟΚΑ Β΄ και αρκετά μέλη της οργάνωσης προσχώρησαν στον [[Δημοκρατικός Συναγερμός|Δημοκρατικό Συναγερμό]]<ref>Πλουτής Σέρβας, ''Κυπριακό. Ευθύνες'', τόμος Δ', ημίτομος 1, εκδόσεις Γραμμή, σελ. 43.</ref>.
Συνθήματα υπέρ της ΕΟΚΑ Β΄ ακούγονται συχνά στις κερκίδες των γηπέδων, ιδίως από τις κερκίδες του [[ΑΠΟΕΛ (ποδόσφαιρο)|ΑΠΟΕΛ]], με συνθημα «ΕΟΚΑ ΒΗΤΑ, ΞΑΝΑΚΤΥΠΑ».<ref>{{Cite web|url=http://www.patris.gr/articles/170089#.WVyA7yuUeSo|title=Ο ΑΠΟΕΛ και η ελληνοκυπριακή εθνικοφροσύνη|last=Φραγκάκης|first=Μιχάλης|date=|website=εφημερίδα Πατρίς|publisher=|accessdate=}}</ref> Το εθνικιστικό κόμμα [[Εθνικό Λαϊκό Μέτωπο|ΕΛΑΜ]], υπερασπίζεται την συγχρονη εποχή τον ιστορικό ρόλο της ΕΟΚΑ Β΄.
==Δείτε επίσης==
*[[Εθνική Οργάνωσις Κυπρίων Αγωνιστών]]
*[[Σφαγή της Τόχνης]]
*[[Σφαγή στην Μαράθα, Σανταλάρη και Αλόα]]
*[[Τουρκική εισβολή στην Κύπρο]]
*[[Πραξικόπημα του 1974 στην Κύπρο]]
Γραμμή 125 ⟶ 123 :
*[[Γεώργιος Γρίβας]]
== Σημειώσεις ==
<references group="Σημ" />
==Παραπομπές==
Γραμμή 132:
*Γεώργιος Γρίβας: Ο Διγενής του Έθνους - Σταύρος Καρκαλέτσης
*ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΡΙΒΑΣ ΔΙΓΕΝΗΣ Βιογραφία - Λεωνίδας Λεωνίδου
*
*Ανδρέα Αθανασίου «Ο Άγνωστος Πόλεμος Αθηνών Λευκωσίας»
*Λευτέρης Παπαδόπουλος
*Σέργης Γεώργιος
*Σταύρος Σταύρου-Σύρος
*Δρουσιώτης Μακάριος
[[Κατηγορία:Ιστορία της Κύπρου]]
[[Κατηγορία:Πολιτική της Κύπρου]]
[[Κατηγορία:Ελληνοκυπριακές σχέσεις]]
[[Κατηγορία:Εθνικισμός]]
| |||