Μετα-αποικιοκρατία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ Ο Legion μετακίνησε τη σελίδα Μετα-αποικιοκρατια στην Μετα-αποικιοκρατία: τονισμός
μικρή επιμέλεια
Γραμμή 1:
{{Πηγές|20|03|2018}}
'''Η Μετα-αποικιοκρατία''' είναι ένα ακαδημαϊκό πεδίο που έχει τις ρίζες του στα μέσα του 20ου20ού αιώνα. Σκοπός της είναι η εξερεύνηση της ιστορίας της [[Αποικιοκρατία|αποικιοκρατίας]] και [[Ιμπεριαλισμός|του ιμπεριαλισμού]] και η δημιουργία εποικοδομητικής δημόσιας συζήτησης για την κληρονομιά αυτών των δύο όρων που στιγμάτισαν το παγκόσμιο τοπίο κατά τους προηγούμενους αιώνες. Συνδέεται ως επιστημονικό ρεύμα με τον μεταδομισμό και περιγράφει μια "διαλεκτική έννοια",<ref>{{Cite book|isbn=0631200703}}</ref> που από τη μία πλευρά υπερασπίζει την απο-αποικιοκρατία και την πολιτική ανεξαρτησία των πρώην αποικιών από τις μητροπόλεις και από την άλλη σκοπεύει να δημιουργήσει συνείδηση της συνέχισης με άλλα μέσα των ιμπεριαλιστικών-επεκτατικών δομών σε διάφορους τομείς, όπως η οικονομία και η πολιτική.<ref>{{Cite book|isbn=0631200703}}</ref>
 
Η Μεταμετα-αποικιοκρατική θεωρία έχει βρει απήχηση, μεταξύ άλλων, στη [[γεωγραφία]], την επιστήμη της ιστορίας, τη λογοτεχνία, [[Πολιτική επιστήμη|την πολιτική επιστήμη]], την [[κοινωνιολογία]], την θρησκειολογία και την θεολογία. Μετα-αποικιοκρατικές προσεγγίσεις εξετάζουν [[Κουλτούρα|τον πολιτισμό]] και τη ταυτότητα των πληθυσμών των κρατών που σφυρηλατήθηκαν σε ένα αποικιοκρατικό πλαίσιο. Επιδιώκουν λοιπόν την χειραφέτηση των λαών και την ανασυγκρότηση της ανεξάρτητης πολιτιστικής συνείδησης μέσα από τη διαλεκτική επίδραση.
 
== Αντικείμενο και τομείς ενδιαφέροντος ==
Γραμμή 8:
 
=== Μέθοδοι επικράτησης των αποικιοκρατών ===
Αυτή η αλλαγή δεν διενεργείται μόνο μέσω της ''στρατιωτικής βίας'', αλλά και μέσα από τη ''Δύναμη της γλώσσας και της γνώσης''. Η στρατιωτική βία ήταν το μέσο για την κατάκτηση εδαφών, δεν έφτανε όμως για τον έλεγχο των πληθυσμών. Η ευρωπαϊκή επιστήμη όρισε κατά τη διάρκεια της διείσδυσης σε ολόκληρη την υφήλειουφήλιο τίτι, για παράδειγμα, σημαίνει ''ανατολικό'' ή ''ασιατικό'', αλλά και τίτι ''δυτικό'' και ''ευρωπαϊκό''.
[[Αρχείο:World 1898 empires colonies territory.png|μικρογραφία|
Παγκόσμιος πολιτικός χάρτης αυτοκρατοριών και αποικιών του 1898 (το έτος του [[Ισπανοαμερικανικός πόλεμος|ισπανοαμερικάνικουισπανοαμερικανικού πολέμου]], της [[Εξέγερση των Μπόξερς|εξέγερσης των Μπόξερς]] και του δευτέρου πολέμου των Μπόερς){{legend|#f36961|Ηνωμένο Βασίλειο}}{{legend|#4158bb|Γαλλία}}{{legend|#dee931|Ισπανία}}{{legend|#3c7014|Πορτογαλία}}{{legend|#eb7d14|Κάτω Χώρες}}{{legend|#47473f|Γερμανία}}{{legend|#90e44e|Οθωμανική Αυτοκρατορία}}{{legend|#1a1a1a|Βέλγιο}}{{legend|#4d324f|Τσαρική Ρωσία}}{{legend|#934f0f|Ιαπωνία}}{{legend|#9f70a3|Αυτοκρατορία των Τσινγκ (Κίνα)}}{{legend|#959b34|Αυστρο-Ουγγαρία}}{{legend|#2fb468|Δανία}}{{legend|#2e1b7d|Σουηδία-Νορβηγία}}{{legend|#5eb3e0|ΗΠΑ}}{{legend|#f00909|Ιταλία}}{{legend|#c7bdc6|Λοιπά ανεξάρτητα κράτη}}]]
 
==== Η δύναμη του ονομάζειν ====
Πέραν τούτου, η ευρωπαϊκή '''δύναμη να ονομάζει''' και ως εκ τούτου να εξουσιάζει το μυαλό των ηττημένων είναι εμφανής στις πάμπολλες ονομασίες νησιών και περιοχών που φέρουν ευρωπαϊκά ονόματα, αγίων, ηγετών κτλ, για παράδειγμα το αρχιπέλαγος του Μπίσμαρκ στον Ειρηνικό Ωκεανό, η Αγία Λουσία στην Καραϊβική, η Κολομβία στην Λατινική Αμερική, οι Φιλιππίνες κτλ. (Αξίζει να σημειωθεί σε αυτό το σημείο ότι πολλές ευρωπαϊκές ονομασίες στην Αφρική που δόθηκαν κατά την περίοδο της αποικιοκρατίας αντικαταστάθηκαν με τοπικές στο πλαίσιο της χειραφέτησης, όμως ένας τεράστιος αριθμός παραμένει). Ακόμα, δεν πρέπει να παραλειφθεί η αναφορά στο γεγονός ότι όλες οι ήπειροι του κόσμου φέρουν ονόματα δοσμένα από τους Ευρωπαίους, τα οποία προέρχονταν από την [[Αρχαία Ρώμη]] (με εξαίρεση την ονομασία της Αμερικής, που βαφτίστηκε έτσι προς τιμήν του [[Αμέριγκο Βεσπούτσι]], Ιταλού εξερευνητή που διατύπωσε τη θεωρία ότι η Αμερική είναι καινούργια ήπειρος και όχι κομμάτι της Ασίας).
 
=== Αποικιακή κληρονομιά ===
Λόγω της δεσπόζουσας θέσης της αποικιακής εξουσίας σε διάφορους τομείς της ζωής, ιδιαίτερα της δικαιοσύνης και πολύ χαρακτηριστικά της θρησκείας (εισαγωγή του ευρωπαϊκού Δικαίου στις αποικίες, προσηλυτισμός των αυτοχθόνων στις μονοθεϊστικές θρησκείες) ο τοπικός πολιτισμός κατακρεουργούταν σταδιακά. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι οι φόνοι του μαύρων σαμάνων και ασκητών βουντού την εποχή του εμπορίου σκλάβων στην Αφρική ή το κάψιμο των [[Παγανισμός|παγανιστικών]] εικόνων και γραπτών από [[Χριστιανισμός|Χριστιανούς]] ιεραποστόλους στη [[Νότια Αμερική]]. Μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο μόνο [[Πορτογαλία|η Πορτογαλία]], [[Ισπανία|η Ισπανία]], [[Γαλλία|η Γαλλία]] και [[Ηνωμένο Βασίλειο|το Ηνωμένο Βασίλειο]] παρέμειναν αποικιακές δυνάμεις, ενώ σταδιακά όλο και περισσότερες αποικίες αποκτούσαν πολιτική [[ανεξαρτησία]].
 
==== Μετα-αποικιοκρατικές μέθοδοι επικράτησης ====
Διανοητικά παρέμειναν όμως οι λαοί των πρώην αποικιών αποικημένοι: στον [[Ψυχρός Πόλεμος|ψυχρό πόλεμο]] έπρεπε να διαλέξουν ανάμεσα στις δύο υπερδυνάμεις. Επίσης στον αθλητισμό είναι οφθαλμοφανής η μετα-αποικιακή κληρονομιά, αφού τόσο οι[[Ολυμπιακοί Αγώνες| ολυμπιακοί αγώνες]], όσο και τα παγκόσμια πρωταθλήματα κυριαρχούνται από εκπροσώπους της Ευρώπης και τη Βόρειας Αμερικής. <ref>Arnd Krüger: ''Cui bono? ''</ref> Ακόμη και το ''νέο'' εθνικό σπορ της Ινδίας και χωρών της Καραϊβικής, [[Κρίκετ|το Κρίκετ,]] είναι κληρονομιά της αποικιοκρατίας (για το ποδόσφαιρο δεν γίνεται κανόγοςκαν λόγος).<ref>Hilary M. Beckles: ''Liberation cricket West Indies cricket culture.'' </ref> Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η κάλυψη των γεγονότων από τα ΜΜΕ, τα οποία ασχολούνται υπερβολικά με τα τεκταινόμενα στη Μέση Ανατολή (ονομάζεται έτσι επειδή είναι ανάμεσα στην Ευρώπη και την Ινδία), ενώ αδιαφορούν πλήρως για τις φρικαλεότητες που γίνονται σε χώρες της Αφρικής, χαρακτηριστικά στονστο [[Κονγκό,]] ή σε χώρες της Κεντρικής Αμερικής.
 
== Η μαρξιστική κριτική στην μετα-αποικιοκρατία ==
Η Μαρξιστική κριτική στην μετα-αποικιοκρατίας έχει στόχο να εξασφαλίσει με την εστίαση πάνω σε πολιτισμικά θέματα δεν θα παραλειφθεί η μελέτη των οικονομικών αιτιών της αποικιοκρατίας. Δεν παρέχει καμία εξήγηση στο γιατί οι Ευρωπαϊκές δυνάμεις στο πλαίσιο της πολιτισμικής επαφής είχαν ενδιαφέρον να επιβληθούν πολιτισμικά στο "Άλλο/Ξένο" . Εάν θέλει κανείς να εξηγήσει και να μάθει, πώς αναδιαρθρώνονται και διαιωνίζονται οι σχέσεις εξάρτησης στο πλαίσιο της ΠαγκοσμιοποιησηςΠαγκοσμιοποίησης σήμερα, δε γίνεται να μην ασχοληθεί με τις ιμπεριαλιστικές θεωρίες και άλλες οικονομικές εξηγήσεις. Με λίγα λόγια, η μαρξιστικημαρξιστική κριτική επικεντρώνεται στο ότι το κράτος και το κεφάλαιο παίζουν καθοριστικό ρόλο σητνστην απικιοκρατίααποικιοκρατία, πε΄ραπέρα από τον πολιτισμό.
 
== H μετα-αποικιακή κριτική στον Μαρξισμό ==
Από την άποψη της μετα-αποικιοκρατικής θεωρίας συνιστά η οικουμενική αυτοσυνείδηση του Μαρξισμού στην πραγματικότητα μια ευρωποκεντρική ιδεολογία, καθώς μιλά για ενιαία ανάπτυξη του καπιταλισμού, αδιαφορώντας έτσι για επιμέρους πολιτισμικά χαρακτηριστικά στις διαφορετικές περιπτώσεις. Οι υποστηρικτές της μετα-αποικιοκρατικής θεωρίας θέτουν στο επίκεντρο τους πολιτιστικούς λόγους που οδήγησαν σε διαφορετική ανάπτυξη του μετα-αποικιακού καπιταλισμού στις πρώην αποικίες. Οι τοπικές παραδόσεις και οι συνήθειες των λαών της υπαίθρου είναοι καθοριστικές παράμετροι για την εξήγηση της εξέλιξης του καπιταλισμού. Ο Ραναζίτ Γκούχα (Ranajit Guha) υποστηρίζει ότι τα ινδικά λαϊκά στρώματα ουδέποτε υιοθέτησαν φιλελεύθερες αξίες, σε αντίθεση με τους Ευρωπαίους. Η δημοκρατία και η κεντρική κυβέρνηση δεν υπήρξαν αποδεκτές από τα κατώτερα στρώματα, τα οποία δεν θεωρούσαν τον εαυτό τους προμαχώνες της δημοκρατίας.
== Οι θεωρητικοίΘεωρητικοί της μετα-αποικιοκρατίας (ορισμένοι) ==
* [[Φραντζ Φανόν]]
* [[Λίλα Γκάντι]]