Πυξίδα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Αντικατάσταση της σελίδας με '{{πηγές|13|05|2010}} {{άλλεςχρήσεις|πυξίδα}} Αρχείο:Epistola-de-magnete.jpg|thumb|' Ετικέτες: Αντικατάσταση μεγάλη αφαίρεση |
μ Αναίρεση έκδοσης 6962149 από τον 2A02:2149:8466:C800:7C2E:ED33:DD7A:B07B (Συζήτηση) Ετικέτα: Αναίρεση |
||
Γραμμή 1:
{{πηγές|13|05|2010}}
{{άλλεςχρήσεις|πυξίδα}}
[[Αρχείο:Epistola-de-magnete.jpg|thumb|Σχέδιο πυξίδας από το σύγγραμμα '' [[Petrus Peregrinus de Maricourt|Epistola de magnete]]'' του 1269]]
Η '''πυξίδα''' (από την αρχαία ελληνική λέξη ''πυξίς - ίδος'', που αρχικά σημαίνει ξύλινο κουτί) ή κοινώς '''μπούσουλας''' (από την ιταλική λέξη bussola) και '''κουμπάσο''' (από τη λέξη ''compass'') είναι όργανο με το οποίο επιτυγχάνεται ο προσανατολισμός του χρήστη, δείχνοντάς του την [[κατεύθυνση]] του [[Βορράς|Βορρά]]. Ιδιαίτερα όμως στη [[ναυσιπλοΐα]] αποτελεί το σημαντικότερο "ναυτιλιακό βοήθημα" με το οποίο μετρούνται και πραγματοποιούνται τόσο οι [[πορεία πλοίου|πορείες των πλοίων]] όσο και οι [[διόπτευση|διοπτεύσεις]].
Επειδή το όργανο αυτό αναπτύχθηκε εξ ανάγκης στη ναυτιλία αλλά και εκ της σημαντικότητάς του σ΄ αυτή ονομάζεται συνηθέστερα '''ναυτική πυξίδα'''.
Η ναυτική πυξίδα σήμερα διακρίνεται στην [[μαγνητική πυξίδα]] (magnetic compass) που βασίζεται στη λειτουργία της μαγνητικής βελόνας και είναι η πλέον διαδεδομένη, στην [[γυροσκοπική πυξίδα]] που βασίζεται στην ταχεία περιστροφή του [[ελεύθερο γυροσκόπιο|ελεύθερου γυροσκοπίου]] με μηδενικό σχεδόν σφάλμα και στην [[γυρομαγνητική πυξίδα]] περιορισμένης χρήσης.
== Ιστορία ==
Από την εποχή που ο άνθρωπος επιδόθηκε στη [[Nαυτιλία]] παρατήρησε πως ο [[Πολικός αστέρας]] παρέμενε πάντα πλησίον ενός σημείου στον ουρανό του Β. ημισφαιρίου και αυτόν χρησιμοποιούσε για πυξίδα του. Όταν ο Πολικός δεν ήταν ορατός ο ναυτιλλόμενος χρησιμοποιούσε άλλους αστέρες. Η εφεύρεση της μαγνητικής πυξίδας, προ χιλιάδων ετών ίσως, και στη συνέχεια κατά τον 20ό αιώνα της γυροσκοπικής πυξίδας στα πλοία προσφέρουν σήμερα στον ναυτιλλόμενο μια βασική μέθοδο τήρησης [[πορεία πλοίου|πορείας]] με επιθυμητή ακρίβεια.<br />
Η [[μαγνητική πυξίδα]] είναι από τα παλαιότερα όργανα στη [[ναυσιπλοΐα]] που όμως η καταγωγή της δεν είναι απόλυτα ακριβής. Το [[203 π.Χ.]] ο [[Αννίβας]] όταν αναχώρησε από την Ιταλία λέγεται ότι [[Πλοηγός (επάγγελμα)|πλοηγός]] του ήταν κάποιος ονόματι [[Πελόρους]]. Ίσως η πυξίδα να ήταν ήδη σε χρήση τότε. Κανένας όμως δεν μπορεί να υποστηρίξει αυτό με βεβαιότητα. Λέγεται επίσης πως έλκει τη καταγωγή της από την Κίνα, κατ΄ άλλους ότι από εκεί εισήγαγε αυτήν ο [[Μάρκο Πόλο]] στην Ιταλία κατά τον [[13ος αιώνας|13ο αιώνα]]. Μια μαγνητική βελόνη επιπλέουσα σε δοχείο ύδατος συνιστούσε την αρχαιότερη πυξίδα.
Το [[1269]] ο Peter Peregrinus στο βιβλίο του "Epistola de Magnete" έγραψε για "την στηριζόμενη επί αξονίσκου επιπλέουσα βελόνη με [[γραμμή πίστεως]]" και λέγεται πως ήταν εφοδιασμένη με υποτυπώδεις [[διόπτρα|διόπτρες]] για λήψη [[διόπτευση|διοπτεύσεων]]. Η πιστότητα της σημερινής μαγνητικής πυξίδας ανάγεται όμως στο μόλις πρόσφατο παρελθόν. Πριν από 100 περίπου χρόνια ο [[Λόρδος Κέλβιν]] τελειοποίησε την μαγνητική πυξίδα η οποία χρησιμοποιείται σήμερα.
[[Αρχείο:2016 Busola.JPG|thumb|left|200px|Στρατιωτική ατομική [[διοπτηρία πυξίδα]] (υγρά)]]
Το [[ανεμολόγιο]] της πυξίδας, κατά την παράδοση χρονολογείται από τον [[14ος αιώνας|14ο αιώνα]] όταν ο Φλάβιο Τζιόια (Flavio Gioja) από το [[Αμάλφι]] προσάρμοσε τεμάχιο μαγνήτη κάτω από φύλλο χάρτου, όμως αυτό καθ΄ αυτό το ανεμολόγιο είναι αρχαιότερο της πυξίδας καθόσον αποτελούσε τον [[ανεμοδείκτης|ανεμοδείκτη]] των αρχαίων Ελλήνων από την πρώιμη ακόμη ναυσιπλοΐα τους και πολύ - πολύ πριν ακόμη αναγείρουν το [[100 π.Χ.]] τον "[[Πύργος των Ανέμων|Πύργο των Ανέμων]]" με τις οκτώ πλευρές που είναι και οι κύριες σήμερα κατευθύνσεις του ορίζοντα.
{{clear}}
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
{{βικιλεξικό}}
{{commonscat}}
{{authority control}}
[[Κατηγορία:Ναυτικά όργανα]]
[[Κατηγορία:Προσανατολισμός]]
| |||