Βικιπαίδεια

Ελευθερές Καβάλας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
ιστορία του τοπου
Esslet (συζήτηση | συνεισφορές)
6.456 επεξεργασίες
Επαναφορά: Προσθέστε πηγή και διατηρήστε εγκυκλοπαιδικό ύφος
Γραμμή 1:
{{coord|40.84666|24.25431|type:city|format=dms|display=title}}
{{coord|40.84666|24.25431|type:city|format=dms|display=title}}Οι Ελευθερές είναι ένα από τα πιο ιστορικά χωριά της περιοχής μας, με ρίζες που ανάγονται στον 12<sup>ο</sup> π.Χ. αιώνα απο την αρχαία Αισυμη όπως λεγόταν στην ομηρική περίοδο, που έγινε αργότερα Οισύμη, κτισμένη στην καλά προφυλαγμένη από τους ανέμους νοτιοδυτική παραλία του κόλπου των Ελευθερών, στους νότιους πρόποδες του Συμβόλου όρους, ο καμπος των Ελευθερων εκείνη την εποχή ονομαζόταν Βίβλινα όρη, ολόκληρη δε η περιοχή του Βιβλία Χώρα, όπου και παραγόταν ο περίφημος στην αρχαιότητα βίβλινος οίνος. Όλη η περιοχή ήταν πλούσια σε γεωργικά αγαθά, ναυπηγήσιμη ξυλεία και πολύτιμα μέταλλα και γι’ αυτό η πόλη άκμασε ήδη κατά την απώτερη αρχαιότητα σε τέτοιο βαθμό, ώστε να δώσει επίσημη σύζυγο στον ισχυρότερο βασιλιά της Ανατολικής Μεσογείου, τον Πρίαμο της Τροίας. Ύπό του Όμηρου (Ίλ. Θ. 305) αναφέρεται με τό πρώτον της όνομα ( [Οίσύμη) ώς πατρίς τής ωραίας Καστιανείρας, έκ του γάμου της οποίας μετά του Πριάμου είχε γεννηθή ό Γαργυθίων.Στο τρίτο τέταρτο του 7ου π.Χ. ηταν αποικια της Θάσο,Έως τον 4ο π.Χ. αιώνα, η Οισύμη εξαρτιόταν από τη Θάσο, ως αποικία της, και αποτελούσε μέλος της Θασίων ηπείρου, όπως ονομάζονταν οι ηπειρωτικές κτήσεις του γειτονικού νησιού. Κατά τη διάρκεια του 4ου π.Χ. αιώνα και λίγα χρόνια πριν από τη μακεδονική κατάκτηση, η Οισύμη γνώρισε μια σύντομη περίοδο αυτονομίας. Το γεγονός αυτό μαρτυρείται από την κοπή χάλκινων νομισμάτων που απεικόνιζαν την πολιούχο θεά Αθηνά και έφεραν την επιγραφή Οισυμαίων, δηλαδή το όνομα των πολιτών της Οισύμης.Η περιοχή της αρχαίας Οισύμης και αργότερα βυζαντινής Ανακτορόπολης συνδέθηκε άρρηκτα και με το όνομα του μεγάλου στρατηγού της αρχαίας Σπάρτης, του Βρασίδα, που έδρασε κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου και διακρίθηκε για τις στρατηγικές του ικανότητες.
 
Σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές, τον Απρίλιο του 422 π.Χ., η ανακωχή Αθήνας και Σπάρτης τερματίστηκε και το επόμενο καλοκαίρι οι Αθηναίοι ετοιμάζονταν να επιτεθούν στην Αμφίπολη. Ο Βρασίδας αντιλήφθηκε αμέσως τις προθέσεις τους να επιτεθούν, και τους αιφνιδίασε με ξαφνική έφοδο. Οι Αθηναίοι υπέστησαν πανωλεθρία, από τους Σπαρτιάτες όμως σκοτώθηκαν μόνο επτά άτομα, ένας εκ των οποίων ήταν ο Βρασίδας, ο οποίος και τάφηκε στην Αμφίπολη με τιμές.
 
Η τοποθεσία που σκοτώθηκε ο Βρασίδας είναι μια κατάφυτη χερσόνησος, που γειτνιάζει με τα ερείπια της αρχαίας Οισύμης, στην οποία οι κάτοικοι, τα νεότερα χρόνια, έδωσαν το όνομα του Σπαρτιάτη στρατηγού: “χερσόνησος Βρασίδα”. Έτσι, κράτησαν ζωντανό ένα κομμάτι της ιστορίας του Πελοποννησιακού Πολέμου που διαδραματίστηκε στη βόρεια Ελλάδα.
 
.. Στη συνέχεια, η πόλη κατακτήθηκε από τον βασιλιά της Μακεδονίας Φίλιππο Β’ και μετονομάστηκε σε Ημαθία. Η μετονομασία αυτή πιθανώς οφείλεται στον εποικισμό της Οισύμης από Μακεδόνες..μια βυζαντινή πολη διαδέχθηκε την αρχαία πόλη Οισύμη βορειοανατολικά του βυζαντινού φρουρίου. Στα μεσαιωνικά χρόνια και στον χαμηλό λόφο βορειοανατολικά της Οισύμης, αναπτύχθηκε μια νέα πόλη με το όνομα Ανακτορόπολη.Τα τείχη της Ανακτορόπολης ανεγέρθηκαν ανάμεσα στα 1167 και 1170 από τον διοικητή του βυζαντινού στόλου Μεγάλο Δούκα, Ανδρόνικο Κοντοστέφανο, όπως μαρτυρεί μια επιγραφή που σώζεται στο νότιο τείχος. Το φρούριο της Ανακτορόπολης προφανώς αποτελούσε ναυτική βάση, επιφορτισμένη με την προστασία των ακτών του βορείου Αιγαίου από τους πειρατές και τους επιδρομείς.Από εκκλησιαστικής πλευράς, η Ανακτορόπολη ήταν έδρα επισκοπής, η οποία υπαγόταν στη μητρόπολη Φιλίππων η δε ύπαρξη της επισκοπής της Ανακτορόπολης αναφέρεται ήδη από τις αρχές του 10ου αιώνα.Πριν από τα μέσα του 14ου αιώνα, η Ανακτορόπολη βρισκόταν στα χέρια του πειρατή Αλεξίου από τη Βελικώμη της Βιθυνίας. Με ορμητήριο την πόλη αυτή, ο πειρατής Αλέξιος δρούσε στην ευρύτερη περιοχή από τη δράση του υπέφεραν ακόμη και οι κάτοικοι της Λήμνου. Η Ανακτορόπολη περιήλθε ξανά στους βυζαντινούς το 1350, ύστερα από τριήμερη πολιορκία που πραγματοποίησε ο Ιωάννης Καντακουζηνός.Λίγα χρόνια μετά ,και συγκεκριμένα το 1357, ο αυτοκράτορας Ιωάννης Ε’ παραχώρησε την Ανακτορόπολη σε δύο αδελφούς, στον μέγα πριμηκήριο Αλέξιο και στον πρωτοσέβαστο Ιωάννη. Αυτοί επέκτειναν στη συνέχεια την κυριαρχία τους από τις εκβολές του Στρυμόνα ως τη Χριστούπουλη (σημερινή Καβάλα), χάρη στις στρατιωτικές επιτυχίες τους εναντίον των Σέρβων. Μετά τον θάνατο του Αλεξίου, ο Ιωάννης έμεινε μόνος κύριος της περιοχής αυτής, η οποία, όμως, στα τέλη του 14ου αιώνα κατακτήθηκε από τους Τούρκους.
 
κατά τη βυζαντινή περίοδο και μαλλον πριν την Ανακτορόπολη ανεγέρθηκε η Ελευθερούπολις περίπου το 879μ.χ σημερινο χωριο Ελευθερες ήταν έδρα της ομώνυμης Επισκοπής και είχε, κατά την προφορική παράδοση, 17.000-20.000 κατοίκους και 40 χριστιανικούς ναούς,επισης υπηρχαν 2 μοναστήρια ενα στην σημερινη τοποθεσία παναγιτσα και ενα στην περιοχή μπαξεδες στον καλογιανα.Στην ιδια περιοχη λιγο πιο κατω απο την σημερινη γκιολα στην γεφυρα υπηρχε η εκκλησία αγιος Θεοδωρος οπου οι ντοπιοι εκαναν το πανηγυρι το οποιο υπαρχει μεχρι σημερα και γινεται στον ναο των Αγιων Ταξιαρχων.Στην περιοχή υπηρχαν και 13 εργαστήρια χρυσου. Το 1664 καταστράφηκε ολοκληρωτικά από μεγάλο σεισμό και έχασε την παλιά της αίγλη. Κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας το όνομα του χωριού αλλοιώθηκε σε'''Λευτερόπολη''' και αργότερα σε '''Λευτεραί'''  ή '''Λευτέρ''' για να καταλήξει προς τα τέλη του 18<sup>ου</sup> αι. στο σύγχρονο '''«Ελευθεραί»'''.
 
Κατά τις τελευταίες δεκαετίες της τουρκοκρατίας στο χωριό κατοικούσαν γύρω στις 100 τουρκικές οικογένειες σε δυο χωριστούς, λόγω της ιδιομορφίας του χώρου, «μαχαλάδες», που ο καθένας είχε το δικό του τζαμί. Οι Τούρκοι είχαν δικά τους χωράφια, όσο γινόταν πιο κοντά στα σπίτια τους, που τα καλλιεργούσαν οι ίδιοι, ενώ κάτω ο πλούσιος κάμπος ήταν χωρισμένος σε τρία «τσιφλίκια», που ανήκαν σε ισχυρούς μπέηδες.
 
Οι Έλληνες εντόπιοι κάτοικοι είχαν αραιώσει απελπιστικά. Κατά το δεύτερο μισό του 19<sup>ου</sup> αι. υπήρχαν μόνο γύρω στις 50 οικογένειες, χωρίς δικά τους χωράφια. Δούλευαν στα τσιφλίκια των μπέηδων και ζούσαν σε αγροτόσπιτα μέσα στον κάμπο ή σε παλιά σπίτια στις άκρες του χωριού.
 
Από το 1880 περίπου, με τη βοήθεια τριών πλούσιων οικογενειών που ήρθαν από την Ήπειρο και αγόρασαν κτήματα από τους Τούρκους, αρχίζει να καλλιτερεύει η ζωή τους. Οργανώνονται σε ξεχωριστό συνοικισμό, που τους έχτισε ο πλούσιος Ηπειρώτης Ρουσιαμάνης, στην άκρη του πάνω μαχαλά προς το βουνό. Χτίζουν την εκκλησία των Αγίων Ταξιαρχών και σιγά-σιγά αποκτούν και δική τους γη, όπου καλλιεργούν καλαμπόκι, βαμβάκι, λαχανικά και καπνά. Δίπλα στην εκκλησία με την οικονομική συνδρομή του Ρουσιαμάνη χτίζουν και σχολείο, όπου φοιτούν τα παιδιά τους και τα παιδιά των Ηπειρωτών και διδάσκει εντόπιος «γραμματοδιδάσκαλος».
 
Οι σχέσεις των Ελλήνων κατοίκων με τους Τούρκους ήταν καλές και, με εξαίρεση μερικά μικροεπεισόδια, δεν δημιουργούνταν μεταξύ τους σοβαρά προβλήματα.
 
Από το 1922 αλλάζει ριζικά η εικόνα του χωριού, αφού μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και τον ξεριζωμό του ελληνισμού της Ανατολής, στις Ελευθερές μεταφέρονται πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία και την Ανατολική Θράκη. Οι πρώτοι προέρχονταν από τα νοτιοδυτικά παράλια της Ιωνίας, την περιοχή των Σωκίων, και έφτασαν εδώ ρακένδυτοι και γυμνοί ύστερα από αφάνταστους βασανισμούς και ταλαιπωρίες σε διάφορα νησιά μας (Χίο, Μυτιλήνη, Κρήτη, Σάμο). Οι δεύτεροι προέρχονταν από την περιοχή του Οικονομίου και των Αιγιαλών (επαρχίας Σηλυβρίας) της Ανατολικής Θράκης. Οι πρόσφυγες αρχικά διέμειναν σε κάποιους καταυλισμούς υποτυπώδους υποδοχής και αργότερα η Ε.Α.Π. (Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων – Γραφείο Καβάλας) τους εγκατέστησε στα σπίτια των ανταλλάξιμων Τούρκων. Σύμφωνα με στοιχεία της Γενικής Διεύθυνσης Εποικισμού Μακεδονίας της Ε.Α.Π., στις Ελευθερές αποκαταστάθηκαν 147 προσφυγικές οικογένειες, που αριθμούσαν 504 άτομα.
 
Όταν ήρθαν οι πρόσφυγες στο χωριό βρήκαν 47 οικογένειες με 151 άτομα εντόπιους Έλληνες, που ήταν εγκατεστημένοι στον επάνω εντόπιο μαχαλά, και 9 οικογένειες με 34 άτομα, που είχαν έρθει πριν πολλά χρόνια από την Ήπειρο.
 
Φαίνεται όμως ότι στα αμέσως επόμενα χρόνια εγκαταστάθηκαν στο χωριό και άλλοι κάτοικοι (και γηγενείς και πρόσφυγες), αφού στην Απογραφή του 1928 καταγράφονται στις Ελευθερές 973 άτομα, εκ των οποίων οι 677 αναφέρονται ως «πρόσφυγες ελθόντες μετά την μικρασιατικήν καταστροφήν». Ανάμεσα σ’ αυτούς είναι και 17 άτομα από τον Πόντο και 4 από την Αρμενία.  
 
Με τους πρόσφυγες μπήκε στο χωριό νέο αίμα, ζωντάνεψε ο αδύναμος οργανισμός του. Σχηματίστηκε ένα πληθυσμιακό μωσαϊκό από άτομα με διαφορετική προέλευση, χαρακτήρα, νοοτροπία, πολιτισμό, ήθη, έθιμα και γλωσσικό ιδίωμα και έπρεπε να περάσουν σχεδόν δυο γενιές για να ομογενοποιηθούν.
 
Οι εντόπιοι, με εξαίρεση εκείνους που είχαν ρίζες από την Ήπειρο, ήταν λίγο οπισθοδρομικοί, δεμένοι σ’ ένα συντηρητικό τρόπο ζωής μιας κλειστής κοινωνίας, και στις δουλειές τους δεν ήθελαν ν’ αλλάξουν τίποτε απ’ ό,τι βρήκαν, σε αντίθεση με τους πρόσφυγες, που ήταν πιο προοδευτικοί, ικανοί να προσαρμοστούν σε νέες συνθήκες, νέους τρόπους ζωής, καινούργιο περιβάλλον.
 
Στα πρώτα χρόνια οι εντόπιοι έβλεπαν τους πρόσφυγες με καχυποψία και ψυχρότητα, τους έλεγαν «τουρκόσπορους» και εκείνοι, με τη σειρά τους, τους ονόμαζαν κοροϊδευτικά «γκαγκαβούζηδες», ενώ τα παιδιά εκδήλωναν την αντιπάθεια αναμεταξύ τους με αληθινό πετροπόλεμο. Σε λίγα όμως χρόνια οι πατρικές συμβουλές των Μητροπολιτών Ελευθερουπόλεως όταν επισκέπτονταν το χωριό, το καθημερινό αναγκαστικό αντάμωμα των κατοίκων στον κάμπο, το μαθήτεμα στο σχολείο, όπου πήγαιναν μαζί τα εντόπια παιδιά με τα προσφυγόπουλα , έσπασαν τους πάγους. Τώρα πια δεν ακούγονταν οι λέξεις «εντόπιος», «Θρακιώτης» ή «Μικρασιάτης» αλλά όλοι τους ήταν οι συγχωριανοί, οι «Λευτεριανοί». Βέβαια για πολύ καιρό διατήρησαν τα ήθη και έθιμά τους στο ντύσιμο, στους χορούς, στα τραγούδια.
 
Οι κάτοικοι του χωριού, με εξαίρεση λίγους κτηνοτρόφους, ασχολούνταν ανέκαθεν αποκλειστικά με τη γεωργία. Όταν εγκαταστάθηκαν οι πρόσφυγες, επειδή όλοι τους προέρχονταν από αγροτικές περιοχές, η Ε.Α.Π. παραχώρησε σε κάθε οικογένεια ένα κομμάτι γης και τους προμήθευσε τον απαραίτητο εξοπλισμό για την καλλιέργεια της γης. Αργότερα έγιναν στον κάμπο από το Κράτος εγγειοβελτιωτικά έργα, αποξεράθηκαν βάλτοι και έλη, μεγάλωσε η καλλιεργήσιμη έκταση και έτσι αυξήθηκε η γεωργική γη των οικογενειών. Τον πρώτο καιρό υπήρχε μια διαφορετικότητα στις καλλιέργειες. Οι εντόπιοι ήταν συνηθισμένοι στα παραδοσιακά τους είδη, καλαμπόκι, σιτάρι και φασόλια. Οι Θρακιώτες προτιμούσαν τα αμπέλια και τα λαχανικά, αφού αυτά καλλιεργούσαν στη Θράκη, ενώ οι Μικρασιάτες  τα καπνά, το σιτάρι και τα φρούτα. Σιγά-σιγά οι εντόπιοι στράφηκαν και στις καλλιέργειες που έφεραν οι πρόσφυγες απ’ τις πατρίδες τους, πήραν και εκείνοι από τους εντόπιους τις δικές τους και έτσι με τον καιρό γέμισε ο κάμπος από κάθε λογής αγροτικά αγαθά με κυριότερα τα αμπέλια, το σιτάρι, τον καπνό, τα φρούτα και λίγες ελιές.
 
Το κέντρο της θρησκευτικής ζωής για τους εντόπιους αλλά για πολλά χρόνια και για τους πρόσφυγες ήταν η εκκλησία των Αγίων Ταξιαρχών, με την παλιά θαυματουργή εικόνα του Αρχάγγελου Μιχαήλ, που όλοι την ευλαβούνταν πολύ. Ήταν ένα παλιό χτίσμα του 1821 στον επάνω εντόπιο μαχαλά. Εκεί οι χαρές και τα πανηγύρια, οι λύπες και οι εξόδιοι αποχαιρετισμοί. Γύρω στο 1975 εγκαινιάστηκε η καινούργια εκκλησία του χωριού, ο Άγιος Δημήτριος, που χτίστηκε στη μέση του χωριού για να ενώνει μαζί με το σχολείο τους δυο μαχαλάδες αλλά και τις ψυχές των χωριανών.
 
Κατά την περίοδο της βουλγαρικής Κατοχής 1941-1944, οι κάτοικοι των Ελευθερών, όπως και όλης της περιοχής, έζησαν αμέτρητες δοκιμασίες. Ξανάρθε όμως η ελεύθερη ζωή και δεν χρειάστηκαν πολλά χρόνια για να μπορέσει το χωριό να ξαναβρεί το δρόμο του για την πρόοδο και τη δημιουργία. Από τη μέρα που εγκαταστάθηκαν εδώ οι πρόσφυγες μέχρι σήμερα έχουν περάσει τέσσερις γενιές. Η πρώτη γενιά των προσφύγων είχε αγωνιστεί σκληρά για να μπορέσουν να επιζήσουν στη νέα τους πατρίδα. Η δεύτερη αγωνίστηκε για να ενσωματωθεί και να στεριώσει μέσα στην κοινωνία, όπως αυτή είχε πλαστεί κάτω από τις νέες τοπικές, πολιτιστικές, οικονομικές και πληθυσμιακές συνθήκες. Και από εκεί κι εμπρός η τρίτη και τέταρτη πια γενιά κοίταξαν να πάρουν ό,τι θα μπορούσαν απ’ την παράδοση και τη γνώση των προηγούμενων και να χαράξουν το δικό τους δρόμο για την επιτυχία τους στη ζωή. Γι’ αυτό, χωρίς να αφήνουν εκείνα που κληρονόμησαν απ’ τους προηγούμενους, δέχτηκαν κάθε καινούργια επιστημονική γνώμη στο χώρο της γεωργίας, της υγιεινής, της πολεοδομίας, του πολιτισμού κ.ά.  Έτσι οι νέοι άφησαν τις παραδοσιακές καλλιέργειες του καπνού και των δημητριακών και με την καθοδήγηση των κρατικών υπηρεσιών στράφηκαν στις πολύ αποδοτικότερες καλλιέργειες των αμπελιών και των φρούτων και βελτίωσαν τη ζωή τους.
 
Με το πέρασμα των χρόνων το χωριό απέκτησε σύγχρονες υποδομές, άλλαξαν οι τρόποι ζωής και διασκέδασης και βελτιώθηκε το μορφωτικό και πολιτιστικό επίπεδο των κατοίκων. Σήμερα οι Ελευθερές δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτε απ’ όλα εκείνα που χαρακτηρίζουν τη ζωή ενός σύγχρονου οικιστικού οργανισμού. Το μόνο παράπονο των χωριανών είναι ότι, με τις τελευταίες διοικητικές ανακατατάξεις στη χώρα μας, το χωριό έπαψε πια να αποτελεί ξεχωριστή Κοινότητα. Ειδικά με το σχέδιο «Καλλικράτης» ούτε καν Κοινοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Ελευθερών θεωρείται, αλλά απλώς… μια «τοπική κοινότητα» του ευρύτερου Δήμου Παγγαίου, της Περιφερειακής Ενότητας Καβάλας, της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.Υπαρχουν ακομα καποιες ντοπιες οικογενειες που εχουν τις ριζες τους στην αρχαια Ελλαδα. αυτες ειναι οι Αποστολιδης, Παντιδης,Καλουδης,Κακος,Θωμαιδης,Γιαννακοπουλος Καραβασιλειου,Αντωνοπουλος,Κοντιδης,Σγουρομαλλιδης.
 
η ιστορια του χωριου απο εναν ντοπιο.
 
<nowiki>--------------------------------------------------------------------------------------------------------</nowiki>
 
===== Ελευθερες Καβαλας Παλιες Φωτογραφιες . Leftere Kavala Eski fotoğraflar =====
 
===== <nowiki>https://www.facebook.com/%CE%95%CE%BB%CE%B5%CF%85%CE%B8%CE%B5%CF%81%CE%B5%CF%82-%CE%9A%CE%B1%CE%B2%CE%B1%CE%BB%CE%B1%CF%82-%CE%A0%CE%B1%CE%BB%CE%B9%CE%B5%CF%82-%CE%A6%CF%89%CF%84%CE%BF%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%B9%CE%B5%CF%82-Leftere-Kavala-Eski-foto%C4%9Fraflar-1394844127438972/?fref=ts</nowiki> =====
{{Κωμόπολη χωριό
| όνομα = Ελευθερές
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/wiki/Ελευθερές_Καβάλας"