[[Αρχείο:Brain human normal inferior view.svg|thumb|Τα κρανιακά νεύρα στην κάτω επιφάνεια του [[εγκέφαλος|εγκεφάλου]]]]
Τα '''κρανιακά ή εγκεφαλικά νεύρα''' (λάθος να αποκαλούνται κρανιακά, διότι προέρχονται από τον εγκέφαλο και όχι από το κρανίο) αποτελούν 12 ζεύγη [[νεύρο|νεύρων]] (εγκεφαλικές συζυγίες) που αναδύονται από το [[εγκεφαλικό στέλεχος]], σε αντιδιαστολή με τα [[νωτιαία νεύρα]] που αναδύονται από τη [[σπονδυλική στήλη]]. Συνάπτονται με την κοιλιακή επιφάνεια του εγκεφάλου, με εξαίρεση την 4η εγκεφαλική συζυγία ([[τροχιλιακό νεύρο]]), η οποία αναδύεται από τη ραχιαία επιφάνεια του στελέχους. Εκτός από τη 10η και 11η εγκεφαλική συζυγία ([[πνευμονογαστρικό νεύρο|πνευμονογαστρικό]] και [[παραπληρωματικό νεύρο]] αντίστοιχα), τα κρανιακά νεύρα εξυπηρετούν κατά κύριο λόγο την αισθητική και κινητική νεύρωση της [[κεφαλή]]ς και του [[λαιμός|τραχήλου]]. Η έξοδος/είσοδός τους στο κρανίο γίνεται διαμέσου των [[τρήματα της βάσης του κρανίου|τρημάτων]] της [[βάση του κρανίου|βάσης του κρανίου]].
