Βικιπαίδεια

Μάουνο Κόιβιστο: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
μ {{Authority control}}
μ προσώπου
Γραμμή 1:
{{Πληροφορίες πολιτικού προσώπου}}
| όνομα = {{PAGENAME}}
| εικόνα =
| μέγεθος_εικόνας = 225px
| λεζάντα =
| αξίωμα = 9ος [[Πρόεδρος της Φινλανδίας|Πρόεδρος]] της [[Φινλανδία]]ς
| έναρξη = 27 Ιανουαρίου 1982
| λήξη = 1 Μαρτίου 1994
| πρωθυπουργός = [[Κάλεβι Σόρσα]], [[Χάρι Χόλκερι]], [[Έσκο Άχο]]
| προκάτοχος = [[Ούρχο Κέκονεν]]
| διάδοχος = [[Μάρτι Αχτισάαρι]]
 
| αξίωμα2 = Πρωθυπουργός της Φινλανδίας
| έναρξη2 = 3 Μαρτίου 1968
| λήξη2 = 14 Μαΐου 1970
| προκάτοχος2 =[[Ράφαελ Πάασιο]]
| διάδοχος2 =[[Τέουβο Άουρα]]
 
| αξίωμα3 = Πρωθυπουργός της Φινλανδίας
| έναρξη3 = 26 Μαΐου 1979
| λήξη3 = 26 Ιανουαρίου 1982
| προκάτοχος3 =[[Κάλεβι Σόρσα]]
| διάδοχος3 =Κάλεβι Σόρσα
 
| παρατσούκλι =
| ημερομηνία_γέννησης = 25 Νοεμβρίου 1923
| τόπος_γέννησης =[[Τούρκου]], [[Φινλανδία]]
| ημερομηνία_θανάτου = {{Ηθηλ|2017|5|12|1923|11|25}}
| τόπος_θανάτου =
| εθνικότητα =Φινλανδική
| υπηκοότητα =
| πολιτικό_κόμμα =[[Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Φινλανδίας|Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα]]
| σύζυγος =Τέλερβο Κάνκαανραντα-Κόιβιστο (από το 1952 ως τον θάνατό του)
| παιδιά =Άσι Κόιβιστο (γενν. 1957)
| τόπος_διαμονής =
| σπουδές =[[Πανεπιστήμιο του Τούρκου]]
| επάγγελμα =
| βραβεύσεις =
| θρησκεία =[[Λουθηρανισμός|Λουθηρανός]]
| υπογραφή =
| ιστοσελίδα =
}}
[[Αρχείο:Mauno Koivisto (mahd.) rintamalla, kuvaaja ja ajankohta tuntematon (33902510073).jpg|thumb|Ο Κόιβιστο κατά τον Β΄ Σοβιετοφινλανδικό πόλεμο]]
[[Αρχείο:Ylioppilas Mauno Koivisto (34711910365).jpg|thumb|Ο Κόιβιστο το 1949]]
[[Αρχείο:Mauno-Koivisto-1957b.jpg|thumb|Ο Κόιβιστο με τη νεογέννητη κόρη του το 1957]]
[[Αρχείο:Bundesarchiv Bild 183-1987-0930-046, Dresden, Koivisto-Besuch, Wolfgang Berghofer.jpg|thumb|Ο Πρόεδρος Κόιβιστο με τη σύζυγό του σε επίσκεψη στη [[Δρέσδη]] της [[Ανατολική Γερμανία|Ανατολικής Γερμανίας]] το 1987]]
Ο '''Μάουνο Χένρικ Κόιβιστο''' (''Mauno Henrik Koivisto'', [[25 Νοεμβρίου]] [[1923]] – [[12 Μαΐου]] [[2017]]) ήταν [[Φινλανδοί|Φινλανδός]] πολιτικός, ο οποίος υπήρξε ο ένατος στην ιστορία [[Πρόεδρος της Φινλανδίας]]. Επίσης διετέλεσε δύο φορές [[Πρωθυπουργόςπρωθυπουργός της Φινλανδίας]]. Ο Κόιβιστο ήταν ο πρώτος ιστορικά [[Σοσιαλδημοκρατία|σοσιαλδημοκράτης]] Πρόεδροςπρόεδρος της χώρας.
 
==Οικογένεια, πόλεμος και συνδικαλισμός==
Ο Μάουνο Κόιβιστο γεννήθηκε στο [[Τούρκου]] και ήταν ο δεύτερος γιος του Γιούχο Κόιβιστο, ξυλουργού σε [[ναυπηγείο]], και της Χύμνι Σόφια Έσκολα, η οποία πέθανε όταν ο Μάουνο ήταν 10 ετών. Αφού τελείωσε το δημοτικό σχολείο, ο Μάουνο έκανε διάφορες δουλειές και όταν ξέσπασε ο [[Σοβιετοφινλανδικός πόλεμος του 1939]] εντάχθηκε σε μία μονάδα πυροσβέσεως. Κατά τον επακολουθήσαντα Β΄ Σοβιετοφινλανδικό πόλεμο (1941-1944), ο Κόιβιστο υπηρέτησε στη μονάδα πεζικού του [[Λάουρι Τέρνι]], που δρούσε ως αναγνωριστικό απόσπασμα πίσω από τις γραμμές του εχθρού, αποτελούμενο από επιλεγμένους εθελοντές.<ref>{{cite book|last=Bennett|first=Richard M.|title=Elite Forces|date=2003|publisher=Random House|isbn=9780753508237|url=https://books.google.com/books?id=4JsL8v_sg5wC&pg=PT213&dq=Lauri+T%C3%B6rni&hl=en&sa=X&ei=dtJKU8CiDsmh8AGS-4C4BA&ved=0CEIQ6AEwBDgK#v=onepage&q=Lauri%20T%C3%B6rni&f=false}}</ref> Κατά τον πόλεμο αυτό ο Κόιβιστο παρασημοφορήθηκε και προάχθηκε σε [[Δεκανέας|δεκανέα]].
 
Μετά τον πόλεμο, άσκησε το επάγγελμα του ξυλουργού και έγινε μέλος του [[Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Φινλανδίας|Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος της Φινλανδίας]]. Αναγνωρίζονται επίσης επιρροές του από τον [[Αναρχισμός|αναρχισμό]] και τον [[Αναρχοσυνδικαλισμός|αναρχοσυνδικαλισμό]].<ref>{{cite news|url=https://www.aamulehti.fi/kotimaa/mauno-koiviston-muistelmia-tehtiin-laihan-saludo-kahvin-voimin-kirjoitti-kaiken-kasin-200136096|title=Ensin Mauno Koivisto luimisteli kulmiaan – sitten yhden lauseen myötä alkoi yhteistyö, jonka ansiosta tämä mies tunsi presidentin poikkeuksellisen hyvin|author=Blåfield, Antti|work=Aamulehti|date=14 Μαΐου -5-2017|accessdate=14 Μαΐου -5-2017|language=fi}}</ref> Το 1948 βρήκε δουλειά στο λιμάνι του Τούρκου και τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους διορίσθηκε διευθυντής του Εργατικού Γραφείου του Λιμένα, μία θέση που διατήρησε ως το 1951. Το 1949 ελεγχόμενα από τους κομμουνιστές εργατικά συνδικάτα προσπάθησαν να ανατρέψουν τη σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση μειοψηφίας του [[Κάρλ-Άουγκουστ Φάγκερχολμ]], οπότε η σοσιαλδημοκρατική ηγεσία της Φινλάνδικής Συνομοσπονδίας Εργατικών Ενώσεων (SAK) ανεκήρυξε το λιμάνι του [[Χάνκο]] «ανοικτό τόπο», παροτρύνοντας τους λιμενεργάτες που υπεστήριζαν τη νομιμότητα να πάνε εκεί. Ο Κόιβιστο πήγε στο Χάνκο για να αναλάβει το γραφείο του λιμένα και να προσλάβει απεργοσπάστες εργάτες (η κυβέρνηση είχε κηρύξει την απεργία παράνομη). Τότε οι κομμουνιστικές εφημερίδες ανέδειξαν τον Κόιβιστο ως τον νο. 1 εχθρό τους στον αγώνα για τον έλεγχο των εργατικών συνδικάτων.
 
==Τραπεζίτης και πολιτικός==
Γραμμή 57 ⟶ 16 :
Το 1957 ο Κόιβιστο άρχισε να εργάζεται για λογαριασμό της Τράπεζας Αποταμιεύσεων των Εργατών του Ελσίνκι και έφθασε μέχρι τον βαθμό του Γενικού Διευθυντή το 1959. Το 1968 διορίσθηκε πρόεδρος του Δ.Σ. της [[Τράπεζα της Φινλανδίας|Τράπεζας της Φινλανδίας]], μία θέση που κράτησε μέχρι το 1982.<ref>{{cite web |url=https://www.suomenpankki.fi/en/bank-of-finland/organization/board/board-members-in-the-history-of-the-bank-of-finland/ |title=Board Members in the history of the Bank of Finland |publisher=Bank of Finland}}</ref> Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1960 έγινε μάρτυρας των εσωτερικών σχισμάτων εντός του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, και κατέβαλε προσπάθειες να βελτιώσει τις σχέσεις του κόμματος με τους κομμουνιστές και με τον τότε Πρόεδρο [[Ούρχο Κέκονεν]].
 
Το 1966 η νίκη των σοσιαλδημοκρατών στις εκλογές είχε ως αποτέλεσμα τον σχηματισμό κυβερνήσεως συνεργασίας υπό τον [[Ράφαελ Πάασιο]], με τον Κόιβιστο να διορίζεται Υπουργόςυπουργός Οικονομικών. Ωστόσο, μέχρι τις αρχές του 1968, πολλά στελέχη του κόμματος είχαν απογοητευθεί με τον τρόπο ασκήσεως της ηγεσίας από τον Πάασιο και ο Κόιβιστο άρχισε να προβάλλει ως ο βασικός υποψήφιος για να τον διαδεχθεί στην πρωθυπουργία, κάτι που συνέβη στις [[22 Μαρτίου]] [[1968]]. Ο Κόιβιστο υπηρέτησε ως πρωθυπουργός μέχρι τις βουλευτικές εκλογές του 1970, στις οποίες τα άλλα κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού υπέστησαν βαριές απώλειες, προκαλώντας την παραίτησή του.
 
Κατά τη δεκαετία του 1970 ο Πρόεδρος Κέκονεν άρχισε να βλέπει τον Κόιβιστο ως πιθανό μελλοντικό αντίπαλο και έριξε το βάρος του υπέρ του στελέχους του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος [[Κάλεβι Σόρσα]]. Το μεγαλύτερο μέρος της δεκαετίας ο Κόιβιστο επικεντρώθηκε στην εργασία του ως πρόεδρος της Τράπεζας της Φινλανδίας, μέχρι που οι εκλογές του 1979 επέφεραν την επιστροφή του στον πρωθυπουργικό θώκο. Τότε πλέον υπήρχε αυξανόμενη δυσαρέσκεια με τον γηραιό Πρόεδρο Κέκονεν, του οποίου τα προβλήματα υγείας δεν μπορούσαν να αποκρυβούν πλέον, παρά τις προσπάθειες. Ως πρωθυπουργός και επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας της χώρας, με υψηλά ποσοστά δημοφιλίας στις δημοσκοπήσεις, ο Κόιβιστο άρχισε να θεωρείται πιθανός μελλοντικός υποψήφιος και για την προεδρία.
Γραμμή 67 ⟶ 26 :
Κατά την εκστρατεία αυτή ο Κόιβιστο ερωτήθηκε επίμονα για δύο θέματα: τη φύση του σοσιαλισμού του και τις σχέσεις με τη [[Σοβιετική Ένωση]]. Σχετικά με το πρώτο, ανέφερε τον [[Ρεβιζιονισμός|ρεβιζιονιστή]] [[Έντουαρντ Μπέρνσταϊν]], που υπήρξε σοσιαλδημοκράτης υπέρ της ελεύθερης οικονομίας, λέγοντας: «Το σημαντικό πράγμα είναι η κίνηση, όχι ο σκοπός.» Σε ερώτηση δημοσιογράφου για τις σχέσεις με τη Μόσχα, ο Κόιβιστο αποκρίθηκε ότι δεν υπήρχε κάτι προς καύχηση. Αυτή η απάντηση αύξησε τη δημοτικότητά του. Ο Κόιβιστο δεν ήθελε να εκλεγεί με την υποστήριξη της Μόσχας.
 
Η συμμετοχή στις προεδρικές εκλογές έφθασε σχεδόν το 90%. Η σύζυγος και η κόρη του Κόιβιστο ήταν μέλη του κολεγίου των εκλεκτόρων. Ο Κόιβιστο απέσπασε τις 167 από τις 301 ψήφους του κολεγίου από τον πρώτο γύρο, ενώ ο δεύτερος, ο υποψήφιος του [[Κόμμα Εθνικού Συνασπισμού|Κόμματος Εθνικού Συνασπισμού]] [[Χάρι Χόλκερι]], πήρεέλαβε 58. Ως αποτέλεσμα, ο Κόιβιστο έγινε ο πρώτος σοσιαλδημοκράτης Πρόεδρος της Φινλανδίας στην ιστορία.
 
==Η προεδρία του==
Γραμμή 74 ⟶ 33 :
Ως επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της χώρας, ο Κόιβιστο αρχικώς ακολούθησε τη γραμμή του Κέκονεν, μέχρι την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενώσεως. Συνέχισε επίσης την καθιερωμένη τακτική να επιστρέφονται στη χώρα τους όσοι Σοβιετικοί κατέφευγαν στη Φινλανδία.<ref>{{cite web |url=http://www.hs.fi/english/article/1101980957580 |title=President Kekkonen insisted on sending back Soviet defectors |publisher=Helsingin Sanomat, International Edition |accessdate = 2007-11-11}}</ref>
 
Ο Κόιβιστο δημιούργησε στενούς δεσμούς με τους [[Μιχαήλ Γκορμπατσώφ]], [[Τζορτζ Μπους (πρεσβύτερος)|Τζωρτζ Μπους τον πρεσβύτερο]] και [[Ρόναλντ Ρήγκαν]]<ref name=maunokoivisto>{{cite web |title = Mauno Koivisto, president who led Finland out of Soviet shadow, dies at 93 | publisher = Washington Post |url = https://www.washingtonpost.com/world/europe/mauno-koivisto-president-who-led-finland-out-of-soviet-shadow-dies-at-93/2017/05/13/50d53566-37eb-11e7-b4ee-434b6d506b37_story.html |accessdate = 5 Ιουνίου -6-2017 }}</ref>, διατηρώντας προσωπική αλληλογραφία με τους δύο πρώτους.<ref name=maunokoivistoobituary>{{cite web |title = Mauno Koivisto 1923-2017 | publisher = Helsingin Sanomat |url = http://www.hs.fi/muistot/art-2000005211372.html |accessdate = 5 Ιουνίου -6-2017 }}</ref> Οι σχέσεις του με τις άλλες [[Νορδικές χώρες|χώρες της βόρειας Ευρώπης]] και τους ηγέτες τους ήταν επίσης πολύ στενές και σε κλίμα αμοιβαίας εμπιστοσύνης. Ο Κόιβιστο μιλούσε καλά τη σουηδική, την αγγλική και τη γερμανική γλώσσα, ενώ έμαθε και ρώσικα.<ref name=maunokoivistoinmemoriam>{{cite web |title = In memoriam: En statsman, vän och kamrat | publisher = Arbetarbladet |url = http://arbetarbladet.fi/in-memoriam-en-statsman-van-och-kamrat/ |accessdate = 5 Ιουνίου -6-2017 }}</ref>
 
Στις κρίσιμες στιγμές της καταρρεύσεως της Σοβιετικής Ενώσεως, όταν οι χώρες της Βαλτικής (ιδίως η [[Εσθονία]] με τους ιδιαίτερους ιστορικούς δεσμούς με τη Φινλανδία) ανεκήρυσσαν την ανεξαρτησία τους, ο Κόιβιστο μίλησε για την πολιτική της ουδετερότητας και απέφυγε τη δημόσια υποστήριξη της ανεξαρτησίας τους, επιτρέποντας ωστόσο τις σχετικές ενέργειες των υπηκόων τους στο εσωτερικό της Φινλανδίας. Ανεγνώρισε τη νέα εσθονική κυβέρνηση μόνο αφού πρώτα την είχαν αναγνωρίσει όλες οι σημαντικές χώρες.
Γραμμή 80 ⟶ 39 :
Ο Κόιβιστο πραγματοποίησε δύο τολμηρές μονομερείς διπλωματικές κινήσεις που μετέβαλαν σημαντικά τις φινλανδικές θέσεις. Το 1990, μετά την [[Γερμανική επανένωση|επανένωση της Γερμανίας]], απεκήρυξε μονομερώς τους όρους της [[Συνθήκη των Παρισίων (1947)|Συνθήκης ειρήνης των Παρισίων]], που περιόριζαν την ισχύ και τον εξοπλισμό των φινλανδικών ενόπλων δυνάμεων. Το σκεπτικό ήταν ότι, μετά την εκχώρηση στη Γερμανία όλων των δικαιωμάτων της ως κυρίαρχης χώρας, η Φινλανδία δεν μπορούσε να παραμένει δέσμια της παρωχημένης συνθήκης. Η ενέργεια αυτή δεν προκάλεσε επίσημες αντιδράσεις από τη Σοβιετική Ένωση ή τη Μεγάλη Βρετανία. Η άλλη σημαντική κίνηση ήταν η αποκήρυξη της Φινοσοβιετικής Συνθήκης του 1948, που έγινε το 1991, με τη διάλυση της ΕΣΣΔ. Η συνθήκη, το στρατιωτικό σκέλος της οποίας είχε διαμορφώσει τη φινλανδική εξωτερική πολιτική επί δεκαετίες, αντικαταστάθηκε το επόμενο έτος με νέα συνθήκη χωρίς στρατιωτικές υποχρεώσεις για τη Φινλανδία.
 
Στην προεδρική εκλογή του 1988 ο Κόιβιστο επανεκλέχθηκε για μία ακόμη εξαετή θητεία, με 189 από τις 301 ψήφους στον δεύτερο γύρο. Μέτα την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενώσεως, υπεστήριξε ανανεωτικές ιδέες, όπως την ένταξη στην [[Ευρωπαϊκή Ένωση]], εκκινώντας τις σχετικές διαδικασίες το 1992. Οι τελικοί όροι της συμφωνίας εισδοχής οριστικοποιήθηκαν την ημέρα που ο Κόιβιστο έφυγε από την προεδρία. Ο διάδοχός του, [[Μάρτι Αχτισάαρι]], ήταν επίσης υποστηρικτής της εντάξεως στην Ε.Ε..
 
Η δημοφιλία του Κόιβιστο μειώθηκε πολύ κατά την οικονομική ύφεση που επεκράτησε στη χώρα το πρώτο μισό της δεκαετίας του 1990.<ref name="mmm1992-1993-1994">Koivisto, "Two Terms I". In ''"What Where When - Citizen's Yearbook 1992, 1993, 1994"'' / ''"Mitä Missä Milloin""'' - Kansalaisen vuosikirja 1992, 1993, 1994"''</ref>
Γραμμή 87 ⟶ 46 :
Μετά τη λήξη της προεδρικής του θητείας το 1994 ο Κόιβιστο έγραψε τα απομνημονεύματά του, που εκδόθηκαν σε 4 τόμους, ενώ συνέχισε να σχολιάζει τα οικονομικά και τα πολιτικά θέματα, εγχώρια και διεθνή.
 
Συνέχισε επίσης να αντιπροσωπεύει περιστασιακά τη Φινλανδία στο εξωτερικό, όπως στις κηδείες της [[Ίνγκριντ της Σουηδίας|Βασίλισσας Ίνγκριντ της Δανίας]] το 2000, της [[Βασιλομήτωρ Ελισάβετ του Ηνωμένου Βασιλείου|Βασιλομήτορος Ελισάβετ του Ηνωμένου Βασιλείου]] το 2002 και του [[Ρόναλντ Ρήγκαν]] inτο 2004.
 
Το 2009 αρνήθηκε να ζητήσει συγγνώμη από την Εσθονία για το ότι δεν υπεστήριξευποστήριξε την ανεξαρτησία της ως Πρόεδρος.<ref>[http://newsroom.finland.fi/stt/showarticle.asp?intNWSAID=21248&group=Politics Finland's Koivisto rejects Nato membership and Estonia apology calls]</ref>
 
Στις 3 Μαρτίου 2010 εισάχθηκε στο νοσοκομείο για [[καρδιακή αρρυθμία]], αλλά βγήκε λίγες ημέρες αργότερα.
Γραμμή 95 ⟶ 54 :
===Θάνατος===
[[Αρχείο:President Mauno Koivisto cortege in Helsinki 2017.jpg|thumb|Η πομπή της κηδείας του Μάουνο Κόιβιστο στις 25 Μαΐου 2017 στο Ελσίνκι]]
Η υγεία του Μάουνο Κόιβιστο κλονίσθηκε τον Δεκέμβριο του 2016 εξαιτίας της [[Νόσος Αλτσχάιμερ|νόσου Αλτσχάιμερ]] και η σύζυγός του άρχισε να τον φροντίζει στο σπίτι. Τον Ιανουάριο του 2017 ο Κόιβιστο έπεσε άσχημα στο σπίτι του και έσπασε το χέρι του, οπότε από τότε και μετά ζούσε σε ειδικό ίδρυμα φροντίδας.<ref>{{cite web|url=http://www.is.fi/kotimaa/art-2000005208920.html |title=Mauno Koiviston terveys heikentyi alkuvuodesta – kaatuminen vei hoitokotiin |publisher=Ilta-Sanomat |date=12 Μαΐου -5-2017 |accessdate=12 Μαΐου -5-2017 |language=φινλανδικά}}</ref> Απεβίωσε στο [[Ελσίνκι]] στις 12 Μαΐου 2017, σε ηλικία 93 ετών.<ref>http://tpk.fi/Public/default.aspx?contentid=361853&nodeid=44807&culture=fi-FI</ref><ref>http://yle.fi/uutiset/3-9611284</ref><ref>https://mobile.nytimes.com/2017/05/14/world/europe/mauno-koivisto-president-who-led-finland-into-eu-dies-at-93.html</ref> Η κρατική κηδεία του έγινε στις 25 Μαΐου 2017.<ref>{{cite web|url=http://www.dailyfinland.fi/national/788/Koivisto%C2%B4s-funeral-at-Helsinki-Cathedral-on-May-25|title=Koivisto's funeral at Helsinki Cathedral on May 25|publisher=Daily Finland|date=18 Μαΐου -5-2017|accessdate=18 Μαΐου -5-2017}}</ref><ref>http://yle.fi/uutiset/osasto/news/mauno_koivisto_laid_to_rest_in_helsinki/9632141</ref><ref>http://www.mcclatchydc.com/news/politics-government/national-politics/article152592929.html</ref>
 
==Βιβλιογραφία==
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/wiki/Μάουνο_Κόιβιστο"