Μυστράς: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
CHE (συζήτηση | συνεισφορές) Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
CHE (συζήτηση | συνεισφορές) Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
||
Γραμμή 52:
Το [[1259]], στη [[μάχη της Πελαγονίας]], στην οποία συγκρούστηκε το πριγκιπάτο της Αχαΐας και την [[αυτοκρατορία της Νίκαιας]], οι Φράγκοι ηττήθηκαν και ο Βυζαντινός αυτοκράτορας [[Μιχαήλ Η´ Παλαιολόγος]] συνέλαβε τον Γουλιέλμο Β΄ Βιλλεαρδουίνο. Ο τελευταίος, για να εξασφαλίσει την απελευθέρωσή του, παραχώρησε τα κάστρα της [[Μεγάλη Μαΐνη|Μεγάλης Μαΐνης]], της Μονεμβασιάς και του Μυστρά.
Μετά από το [[1262]], ο Μυστράς έγινε έδρα βυζαντινού στρατηγού, του «[[Σεβαστοκράτωρ|σεβαστοκράτορος]]», ο οποίος άλλαζε κάθε χρόνο και διοικούσε όλη την Πελοπόννησο. Από τότε άρχισε η κυρίως ιστορική περίοδος του Μυστρά, που διήρκεσε δύο αιώνες. Οι κάτοικοι της πεδιάδας άρχισαν να χτίζουν τα σπίτια τους γύρω από το κάστρο, για να προστατευτούν από τις επιδρομές. Ο πληθυσμός αυξήθηκε ταχύτατα, δημιουργώντας μία νέα πόλη, που ονομάστηκε Χώρα και στη συνέχεια περιτειχίστηκε. Οι κάτοικοι που αναζητούσαν μόνιμη διαμονή συνέχιζαν να αυξάνουν, με αποτέλεσμα να κατοικηθεί και η περιοχή γύρω από το δεύτερο τείχος. Σταδιακά διαμορφώθηκε και η Κάτω Χώρα, η οποία επίσης περιτειχίστηκε. Την περίοδο αυτή ο Μυστράς γνώρισε ιδιαίτερη ανάπτυξη. Μεταφέρθηκε εκεί η έδρα της μητρόπολης Λακεδαιμονίας, χτίστηκε η μητρόπολη, η μονή των Αγίων Θεοδώρων, το [[Μονή Βροντοχίου|Αφεντικό (Οδηγήτρια)]] και υπήρξε ιδιαίτερη πνευματική άνθηση.
Από το [[1308]] το σύστημα της διοικήσεως μεταβλήθηκε και ο τίτλος του στρατηγού έδωσε τη θέση του σε μόνιμους διοικητές. Πρώτος διοικητής ήταν ο [[Μιχαήλ Καντακουζηνός (απεβ. 1316)]] (1308-1316). Τον διαδέχτηκε ο [[Ανδρόνικος Ασάν]] (1316-1322).
Γραμμή 86:
Ο Μυστράς, που το [[1879]] είχε μόλις 913 κατοίκους, δεν έπαυσε, εντούτοις, ως ιστορικός χώρος, να προκαλεί το ενδιαφέρον Ελλήνων και ξένων, όπως προκύπτει από τις περιγραφές περιηγητών του 19ου και 20ού αι. Οι τελευταίες οικογένειες εγκατέλειψαν τον Μυστρά το [[1952]], οπότε ολόκληρος ο οικισμός κηρύχτηκε αρχαιολογικός χώρος.
== Ο οικισμός ==
[[Image:Map of Mystras-en.svg|thumb|600px|Σχέδιο του Μυστρά<br>
1. Είσοδος στην Κάτω Χώρα<br>
2. Μητρόπολη<br>
3. Ευαγγελίστρια<br>
4. Άγιοι Θεόδωροι<br>
5. [[Μονή Βροντοχίου]]<br>
6. Πύλη της Μονεμβασίας<br>
7. Άγιος Νικόλαος<br>
8. Ανάκτορο Δεσποτών και πλατεία<br>
9. Πύλη τ' Αναπλιού<br>
10. Είσοδος στην Επάνω Χώρα<br>
11. Αγία Σοφία<br>
12. Παλατάκι<br>
13. Κάστρο<br>
14. Μαυρόπορτα<br>
15. [[Μονή Παντάνασσας]]<br>
16. Ταξιάρχες<br>
17. Οικία Φραγκόπουλου<br>
18. [[Μονή Παναγίας Περιβλέπτου]]<br>
19. Άγιος Γεώργιος<br>
20. Οικίες οικογένειας Κρεββατά<br>
21. Είσοδος "Μαρμάρα"<br>
22. Αϊ-Γιαννάκης<br>
23. Οικία Λάσκαρη<br>
24. Άγιος Χριστόφορος<br>
25. Ερείπια<br>
26. Αγία Κυριακή]]
Η φυσική αμυντική οχύρωση και η στρατηγική θέση έδωσαν τη δυνατότητα να αναπτυχθεί στον Μυστρά μια ολόκληρη καστροπολιτεία, η οποία αποτελεί το χαρακτηριστικότερο δείγμα μεσαιωνικού οικισμού στον ελληνικό χώρο. Μάλιστα ο Μυστράς είχε την τύχη να μην υποστεί σημαντικές καταστροφές λόγω πολεμικών συγκρούσεων, γεγονός που επέτρεψε την ομαλή συνέχιση της ζωής στην πόλη κατά το μεγαλύτερο μέρος της Τουρκοκρατίας.
Πυρήνας της πόλης υπήρξε το κάστρο που έχτισε ο Γουλιέλμος Β΄ Βιλλεαρδουίνος στην κορυφή του λόφου (υψόμετρο 634 μ.). Εδώ ειχε την έδρα της η "κεφαλή", ο στρατηγός. Η σταδιακή επέκταση της πόλης στις πλαγιές του λόφου συνετέλεσε στη διαμόρφωση άλλων δύο χαρακτηριστικών οικιστικών ενοτήτων, που καθορίζουν και τη διαδρομή του επισκέπτη στο χώρο, αλλά και στο χρόνο.
Ακριβώς κάτω από το κάστρο, σε πλάτωμα του λόφου, διαμορφώθηκε η συνοικία των ανακτόρων (Επάνω Χώρα), που αναπτύχθηκε κυρίως προς τη βορινή πλευρά, με κύριο χαρακτηριστικό τα παλάτια των δεσποτών, την πλατεία και τις δημόσιες υπηρεσίες. Ταυτόχρονα η πόλη απέκτησε και νέο τείχος.
Σταδιακά ο οικισμός επεκτάθηκε πιο χαμηλά και έξω από το τείχος, προς τους πρόποδες. Διαμορφώθηκε έτσι η συνοικία των αστών ή Κάτω Χώρα, σε αντιδιαστολή με την προγενέστερη Επάνω Χώρα. Εδώ χτίστηκαν διαδοχικά τα περισσότερα αρχοντικά (των Λασκαραίων, του Φραγκόπουλου κ.ά.), οι σημαντικότεροι βυζαντινοί ναοί, καθώς και αρκετά μικρά παρεκκλήσια. Νέο τείχος χτίστηκε για να περιλάβει και αυτό το τμήμα της πόλης, ενώ και έξω από το νέο τείχος, σχηματίστηκε καινούργια συνοικία, η Έξω Χώρα. Έτσι, στην εποχή της ακμής του Μυστρά (αρχές του 15ου αι.) ολόκληρη η πλαγιά ήταν κατοικημένη.
Η πρόσβαση στην καστροπολιτεία γίνεται κυρίως από την πάνω είσοδο, στη βορειοδυτική πλευρά, η οποία βρίσκεται μεταξύ του κάστρου και της Επάνω Χώρας, λίγο ψηλότερα από την πύλη του Ναυπλίου. Στο σημείο αυτό, το οποίο φυλάσσεται από επιβλητικό πύργο, οδηγεί σύγχρονος ασφαλτόδρομος. Ο σύντομος και στενός (πλάτους 3 μ.) ανηφορικός δρόμος που ξεκινάει από το σημείο αυτό είναι ο ευκολότερος τρόπος για να προσεγγίσει κανείς το κάστρο. Ασφαλτόδρομος οδηγεί τον επισκέπτη και στην κάτω είσοδο των εξωτερικών τειχών.
Το εσωτερικό τείχος, το οποίο περιέβαλλε την Επάνω Χώρα είχε δύο πύλες: στα ανατολικά την πύλη της Μονεμβασίας (ή "Μονεμβασιάς"), που ήταν γνωστή και ως "Σιδερόπορτα", και στα δυτικά την πύλη του Ναυπλίου (ή "τ' Αναπλιού"). Τις δύο πύλες ένωνε ο κεντρικός δρόμος, που περνούσε από την πλατεία.
=== Το κάστρο ===
Η σημερινή μορφή του κάστρου είναι προϊόν διαδοχικών φάσεων: της αρχικής του Βιλλεαρδουίνου και, στη συνέχεια, των εργασιών που έγιναν στα χρόνια των Βυζαντινών και των Οθωμανών.
Το κάστρο είναι μακρόστερνο και εκτείνεται σε μήκος 170 μ. Περικλείει ένα πλάτωμα και έχει δύο περιβόλους που ακολουθούν την κλίση του εδάφους: τον εξωτερικό, με τον κυκλικό πύργο του βιγλάτορα, και τον εσωτερικό, με την κατοικία του διοικητή και μια δεύτερη σημαντική βίγλα. Από τον πύργο του βιγλάτορα ελέγχεται ο Ταΰγετος και όλη η κοιλάδα, ενώ από τη βίγλα του εσωτερικού περιβόλου ελέγχονται οι δυτικές του πλαγιές, απ' όπου έρχονταν οι Μηλιγγοί. Προς τον Ταΰγετο η νοτιοανατολική πλευρά του βουνού είναι απρόσιτη. Η θέα στην κοιλάδα του [[Ευρώτας (ποταμός)|Ευρώτα]] από το κάστρο είναι εντυπωσιακή.
Κάτω από το κάστρο είχαν αναπτυχθεί τα τείχη του Μυστρά. Η πρώτη οχύρωση, που στην ουσία προστάτευε την Επάνω Χώρα, ξεκινούσε από το κάστρο, προστάτευε τα παλάτια και αρκετά αρχοντικά, συνέχιζε πάνω από την [[Μονή Παντάνασσας|Παντάνασσα]] και έφτανε στον γκρεμό. Στη δυτική του πλευρά υπήρχαν μια σειρά πύργοι, ενώ εξαιρετική οχύρωση είχαν και οι δύο πύλες της πλευράς αυτής. Ακόμη πιο κάτω βρισκόταν ο δεύτερος οχυρωματικός περίβολος, ο οποίος προστάτευε τον κυρίως οικισμό και είχε ως σημεία αναφοράς το Αφεντικό (βορειοδυτικά), τη Μητρόπολη (βορειοανατολικά) και την Περίβλεπτο (νοτιοανατολικά).
== Οι εκκλησίες του Μυστρά ==
| |||