Μονή Παμμακάριστου: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

{{coord|41|01|45|N|28|56|47|E|display=title|region:TR-34_type:landmark_source:dewiki}}

Η '''Μονή Παμμακάριστου,''' γνωστή και ως Θεοτόκου μονή<ref>'''Παμμακάριστος''' είναι προσωνύμιο της [[Θεοτόκος|Θεοτόκου]] (εκ του ''παν + μακαριστός'')</ref> (σήμερα είναι το Τέμενος-μουσείο Φετιγιέ [[Τουρκικά]]: Fethiye Camii, μεταφράζεται ως "''το τέμενος της κατάκτησης''") είναι σημαντικό μνημείο στη [[Κωνσταντινούπολη]].

 

==Ιστορική αναδρομή==

Η Μονή Παμμακάριστου κτίσθηκε το [[1294]] στον πέμπτο λόφο της πόλης πάνω από το [[Φανάρι]] από τον Μιχαήλ Γκλαβά Δούκα Ταρχανιώτη, πρωτοστράτορα του Αυτοκράτορα [[Ανδρόνικος Β'|Ανδρόνικου Β' Παλαιολόγου]] και τη σύζυγό του Μαρία, αδελφή του [[Αλέξιος Α΄ Κομνηνός|Αλέξιου Α΄ Κομνηνού]]<ref name=":0">{{Cite book|title=Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. Αθήνα: Τεγόπουλος - Μανιατέας|last=|first=|publisher=Τεγόπουλος - Μανιατέας|year=1996|isbn=|location=Αθήνα|page=297, τομ. 26}}</ref>. Κατ' άλλη άποψη ιστορικών και αρχαιολόγων, το 1294 ανακαινίστηκε παλαιότερη κατασκευή, ίσως του 8ου αιώνα, ενώ άλλοι συνδέουν το ναό με τον [[Μιχαήλ Ζ'|Μιχαήλ Ζ' Δούκα]] ή το μέγα δομέστικο και [[κουροπαλάτης|κουροπαλάτη]] Ιωάννη Κομνηνό (11ος αιώνας) όταν αυτός έχτισε ένα αντρικό μοναστήρι αφιερωμένο στην Παναγία<ref name=":1">{{Cite web|url=http://www.saint.gr/869/saint.aspx|title=Ορθόδοξος Συναξαριστής :: Σύναξη της Παναγίας της Παμμακάριστου στην Κωνσταντινούπολη|last=ix8ys|website=www.saint.gr|accessdate=2017-08-04}}</ref>. Τους μεσοβυζαντινούς χρόνους λειτούργησε ως γυναικείο μοναστήρι<ref name=":2">{{Cite web|url=http://constantinople.ehw.gr/forms/fLemmaBodyExtended.aspx?lemmaId=11777|title=Μεγάλη διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια της Κωνσταντινούπολης|website=constantinople.ehw.gr|accessdate=2017-08-04}}</ref>. Στη μονή και πιο συγκεκριμένα στο ναό της Παναγίας βρισκόταν η ονομαστή ψηφιδωτή φορητή εικόνα της Παναγίας της Παμμακαρίστου η οποία σήμερα βρίσκεται στο [[Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως|Πατριαρχείο]] στο [[Φανάρι]]<ref>{{Cite web|url=http://www.ec-patr.org/mones/fanarion/patr-eikones1.htm|title=Η ΨΗΦΙΔΩΤΗ ΕΙΚΩΝ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΠΑΜΜΑΚΑΡΙΣΤΟΥ|website=www.ec-patr.org|accessdate=2017-08-04}}</ref>.

 

Μετά την [[Άλωση της Κωνσταντινούπολης (1453)|Άλωση της Κωνσταντινούπολης]] παρέμεινε στα χέρια των Ελλήνων. Σύμφωνα με τον [[Μιχαήλ Κριτόβουλος|Μιχαήλ Κριτόβουλο]] εκεί συναντήθηκε ο Πατριάρχης [[Γεννάδιος Σχολάριος]] με τον [[Μωάμεθ Β΄ ο Πορθητής|Μωάμεθ τον Πορθητή]], προκειμένου να παραχωρηθούν προνόμια στο Πατριαρχείο<ref name=":1" />. Από το [[1456]] χρησίμευσε ως έδρα του Οικουμενικού Πατριαρχείου και εκτίθεντο εκεί πολύτιμα σκεύη και ιερά λείψανα. Το [[1587|1591]], ο [[Σουλτάνος]] [[Μουράτ Γ']] μετέτρεψε την Παμμακάριστο σε μουσουλμανικό τέμενος και το ονόμασε «Φετχιέ Τζαμί» (''Fethiye Camii''= τέμενος της Κατάκτησης, ως ανάμνηση της κατάκτησης της [[Γεωργία|Γεωργίας]] και του [[Αζερμπαϊτζάν]])<ref name=":2" />. Τότε, τα ιερά σκεύη και λείψανα μεταφέρθηκαν στο Ναό της Θεοτόκου Παραμυθίας στο Βλαχ Σεράι, όπου μετεγκαταστάθηκε το Πατριαρχείο.

 

== Αρχιτεκτονική ==

Το μοναστικό σύμπλεγμα απετελείτο από δύο ναούς, οι οποίοι είχαν οικοδομηθεί στη βόρεια πλευρά ενός τειχισμένου προαυλίου, καθώς επίσης και από κελιά, χώρους υποδοχής, γραφεία, κλπ. Το σωζόμενο έως σήμερα καθολικό, της Μονής και το παρεκκλήσι, που μετά τα έργα του Αμερικανικού Βυζαντινού Ινστιτούτου έχουν επανέλθει στην προ-οθωμανική τους μορφή, παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς πρόκειται για αντιπροσωπευτικά δείγματα της εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής του [[13ος αιώνας|13ου αιώνα]]<ref name=":2" />.