Κωστας θωμασιαδης Ο γνωστός με την ονομασία '''{{πολυτονικό|μέλας (μέλανας) ζωμός}}</span>''', ήταν ένας ζωμός από χοιρινό και αποτελούσε την κύρια τροφή των [[Αρχαία Σπάρτη|Σπαρτιατών]] πολεμιστών. Ο [[Πλούταρχος]] υποστηρίζει πως ''«ανάμεσα στα πιάτα, αυτό που έχαιρε της μεγαλύτερης εκτίμησης ήταν ο μέλας ζωμός, μάλιστα σε τέτοιο σημείο που οι ηλικιωμένοι δεν αναζητούσαν καθόλου το κρέας. Το άφηναν για τους νεότερους και δειπνούσαν μονάχα με το ζωμό που τους παρείχαν»''.<ref name="Lyc12">Πλούταρχος, «Βίοι Παράλληλοι: Λυκούργος», [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Lives/Lycurgus*.html#12 12]</ref> Για τους υπόλοιπους Έλληνες πρόκειται για αξιοπερίεργο φαινόμενο. Ιδιαίτερα οι Αθηναίοι θεωρούσαν τη "βάφα", όπως ονομαζόταν αλλιώς, αηδιαστική τροφή και διακωμωδούσαν για το λόγο αυτό τους Σπαρτιάτες. ''«Φυσικά και οι Σπαρτιάτες είναι οι γενναιότεροι ανάμεσα σε όλους»'', αστειεύεται ένας [[Σύβαρις|Συβαρίτης]], ''«ο οποιοσδήποτε λογικός άνθρωπος θα προτιμούσε να πεθάνει χίλιους θανάτους παρά να διάγει τόσο λιτό βίο»''.<ref>Αθήναιος, «Δειπνοσοφισταί», 138d.</ref><ref>Πλούταρχος, «Βίοι Παράλληλοι: Πελοπίδας», [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Lives/Pelopidas*.html#1 1.3]</ref> Το πιάτο αυτό αποτελούνταν από χοιρινό, [[αλάτι]], [[ξίδι|ξύδι]] και [[αίμα]]. Συνοδευόταν από τη γνωστή μάζα, σύκα, [[τυρί]] και καμία φορά από θηράματα ή ψάρι.<ref name="Lyc12"/> Ο [[Κλαύδιος Αιλιανός|Αιλιανός]], συγγραφέας του 2ου και 3ου αιώνα μ.Χ., υποστηρίζει πως στους Λακεδαιμόνιους μάγειρες απαγορευόταν να προετοιμάζουν ο,τιδήποτε άλλο εκτός από κρέας.<ref>{{Αιλιανός Ποικίλη Ιστορία|XIV|7|συγγραφέας=1}}</ref>
