{{πληροφορίες κτιρίου}}Το '''Ιερό των Μεγάλων Θεών''' είναι ναϊκό συγκρότημα στη [[Σαμοθράκη]] έκτασης περίπου 50 στρεμμάτων, στο οποίο τελούνταν [[Μυστηριακές θρησκείες|μυστηριακές τελετές]], οι οποίες χρονολογούνται από τον 7ο αιώνα π.Χ.,<ref name=":2">{{Cite web|url=http://archive.is/H5s0u|title=Ιερό των Μεγάλων Θεών – Παλαιόπολη Σαμοθράκης {{!}} ΕΒΡΟΣ-ΣΜΟΛΙΑΝ, ΔΡΟΜΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ|last=|first=|date=|website=evros-smolyan.eu|publisher=|accessdate=2016-02-23}}</ref> με τις θεότητες που λατρεύονταν να είναι διαφορετικές από αυτές των Ολύμπιων θεών του [[Δωδεκάθεο|δωδεκάθεου]], και να σχετίζονται με τις [[χθόνιες θεότητες]] των [[Κάβειροι|Κάβειρων]]. Βρίσκονταν κοντά στην αρχαία πόλη της Σαμοθράκης -σημερινή [[Παλαιόπολη Σαμοθράκης|Παλαιόπολη]]-, και δέχονταν αποστολές πρεσβευτών από άλλες [[πόλεις-κράτη]] στον χώρο κατά τη διάρκεια των εορτών.<ref name=":0">{{Cite web|title = Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού {{!}} Ιερό των Μεγάλων Θεών Σαμοθράκης|url = http://odysseus.culture.gr/h/3/gh351.jsp?obj_id=2510|website = odysseus.culture.gr|accessdate = 2016-02-23}}</ref><ref name=":1">{{Cite web|title = Ιερό των Μεγάλων Θεών {{!}} Σαμοθράκη {{!}} Terrabook|url = https://greece.terrabook.com/samothrace/el/page/iero-ton-megalon-theon|website = Σαμοθράκη {{!}} Terrabook|accessdate = 2016-02-23|language = el-GR}}</ref>
Υπήρξαν αρκετές διάσημες προσωπικότητες κατά την αρχαιότητα, οι οποίες συμμετείχαν στα μυστήρια αυτά, όπως ο ιστορικός [[Ηρόδοτος]], ο Σπαρτιάτης ηγεμόνας [[Λύσανδρος]], και πολλοί Αθηναίοι, ενώ αναφορές στο ναϊκό συγκρότημα γίνονται από τον [[Πλάτων|Πλάτωνα]] και τον [[Αριστοφάνης|Αριστοφάνη]]. Κατά την περίοδο της βασιλείας του [[Φίλιππος Β΄ της Μακεδονίας|Φιλίππου Β´ της Μακεδονίας]] και τηντη μετέπειτα [[ελληνιστική εποχή]] με τηντη βασιλεία του [[Αλέξανδρος ο Μέγας|Μεγάλου Αλέξανδρου]], ο ναός αποτέλεσε ιερό των Μακεδόνων και κατά την περίοδο των [[Διάδοχοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου|Διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου]] το νησί αποτέλεσε σημείο σύγκρουσης ως προς την κυριότητα του. Παρέμεινε σημαντική θρησκευτική τοποθεσία κατά τη [[Ρωμαϊκή περίοδος|ρωμαϊκή περίοδο]], με τον αυτοκράτορα [[Αδριανός|Αδριανό]] να το επισκέπτεται και τον συγγραφέα [[Μάρκος Τερέντιος Βάρρων|Μάρκο Τερέντιο Βάρρωνα]] να περιγράφει τα μυστήρια, πριν αρχίσει να περνά στην αφάνεια κατά την ύστερη αρχαιότητα.<ref name=":6" />
Παρέμεινε σημαντική θρησκευτική τοποθεσία κατά τη [[Ρωμαϊκή περίοδος|ρωμαϊκή περίοδο]], με τον αυτοκράτορα [[Αδριανός|Αδριανό]] να το επισκέπτεται και τον συγγραφέα [[Μάρκος Τερέντιος Βάρρων|Μάρκο Τερέντιο Βάρρωνα]] να περιγράφει τα μυστήρια, πριν αρχίσει να περνά στην αφάνεια κατά την ύστερη αρχαιότητα.<ref name=":6" /> Η τοποθεσία είναι επίσης γνωστή ως ο τόπος όπου βρισκόταν αρχικά το άγαλμα της [[Νίκη της Σαμοθράκης|Νίκης της Σαμοθράκης]].
== Λατρευτικές τελετές ==
Η ταυτότητα και η φύση των θεοτήτων που λατρεύονταν παραμένει αινιγματική, κατά κύριο λόγο επειδή θεωρούνταν πως τα ονόματα τους δεδεν θα έπρεπε να προφέρονται ή να καταγράφονται. Οι γραπτές πηγές της αρχαιότητας αναφέρουν τις θεότητες αυτές συνολικά ως [[Κάβειροι]], ενώ ο πιο συνήθης χαρακτηρισμός τους είναι οι ''Μεγάλοι Θεοί''.<ref name=":1" /><ref name=":2" /><ref name=":5">Karl Lehmann, ''Samothrace : A Guide to the Excavations and the Museum'', J. J. Augustin, <time>1966, σελ. 29-45,</time> </ref>
