|
Σε άλλη αναφορά από ιστορικό Φωτάκο προκύπτει ότι ο Κολιός Μπακόπουλος Δαριώτης(Γ.Ν.Ρεβελιώτης) Τσεκόπουλος και πολλοί συμπατριώτες τους κυνήγησαν τους Κεχαγιάδες του Γκιουσού και του Παλαιόπυργου μέχρι τις Τρόκλες του Κάψια όπου ενώθηκαν και ο Αλεξ.Λεβιδιώτες και Κων.Σκουντριάνος Καψιώτης με τους συμπατριώτες τους και πολέμησαν μαζί και σκότωσαν το Κουτσομπραίμη.
==Συμμετοχή στην επανάσταση του '21==
Από αρχεία στο αρχείο αγωνιστών τμήμα χειρογράφων της Εθνικής Βιβλιοθήκης και σε καταστάσεις του Υπουργείου Πολέμου των Γενικών Αρχείων του Κράτους από το χωριό Κάψια προέρχονταν οι οπλαρχηγοί Νίκος Καλτεζιώτης, Κ. Σκουντριάνος (Κ Δημητρίου ή Σκονδριάνος λόγω υιοθεσίας), Δ.Καπόγιαννης και Γιαννούλης. Η επιτροπή αμοιβών επί των θυσιών του Αγώνα κατέταξε στους υπαξιωματικούς και τους παρακάτω: Αναγνώστης Ιωάννου, Πάνος Ρουσσιώτης, Γεώργιος Ηλιόπουλος ή Σπανολιάς με αριθμό 28427, Δημητράκης Γεροθανάσης, Βασίλης της Δημονύμφης, Σταύρος Κασίμος, Δημ.Κλαδούρης, Γρηγόρης του Μέλου, Γ.Παπούλιας, Σπύρος του Προκόπν, Στάθης Ρουσιώτης, Δημήτρης Σάμπρας, Δημήτρης Τζιρογιάννης, Κωνσταντής του Χτενά.
Κατά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας μετοίκησαν στο χωριό Κάψια ο κλέφτης Βερβενιώτης από τα Βέρβενα της Κυνουρίας στα βόρεια του χωριού. Γιος του ο αγωνιστής Βερβρνιώτης. Άλλος κλέφτης που ήρθε στο χωριό επί [[τουρκοκρατία]]ς ο Σταυρόπουλος κατά άλλη εκδοχή Αναγνωστόπουλος από τις Καλτεζές απόγονοι των οποίων είναι η οικογένεια Καλτεζιώτη.
==Η ιστορία του χωριού στον Β΄ Παγκόσμιο Πολέμο==
Το χωριό του Κάψια Αρκαδίας,έχει αξιόλογη σύγχρονη ιστορία, που τιμά τους κατοίκους του χωριού και προάγει την συμφιλίωση των λαών, ανεξαρτήτως διαφορών.
Κατά την εποχή του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, την 3η Σεπτεμβρίου 1943 οι Σύμμαχοι εισέβαλαν στην κεντρική Ιταλία υπό την αρχηγία του Bernard L. Montgomery. Τότε η Ιταλία υπέγραψε ανακωχή και έμεινε εκτός πολέμου. Στις 10 Σεπτεμβρίου 1943, ο Ιταλικός στόλος παραδόθηκε στα λιμάνια της Μάλτας και της Μεσογείου. Από τις 13 Σεπτεμβρίου 1943 Γερμανοί και Ιταλοί στρατιώτες μάχονταν μεταξύ τους στην Ελλάδα. Στις 21 Σεπτεμβρίου γίνεται το Μακελειό της Κεφαλονιάς κατά το οποίο η Ιταλική μεραρχία Άκουι παραδόθηκε στους Γερμανούς στη Κεφαλονιά. Κατά τις επόμενες μέρες, 4.500 Ιταλοί εκτελέστηκαν και άλλοι 3.000 πνίχτηκαν από τους Γερμανούς. Στις 13 Οκτωβρίου 1943 η Ιταλία κήρυξε πόλεμο στη Γερμανία.<ref name="ReferenceA">(«Η Ιστορία του χωριού Κάψια Αρκαδίας και της οικογένειας του Ιωάννη Π. Ορφανού, Δημοδιδάσκαλου» (βιβλίο ISBN 978-618-80049-0-0 & e-book ISBN 978-618-80049-1-7), Έκδοση 2012, εκδόσεις "VIPAPHARM" Πλαστήρα 30 & Ιοκάστης, Ν. Ζωγράφου, Τ.Κ. 15772, Αθήνα.)</ref><ref name="ReferenceB">(“Ιστορία της Αρκαδίας", Αντώνης Κάτσικας Εκδόσεις Κόσμος 1995)</ref>
Τις ημέρες λοιπόν εκείνες, ο Ιταλός στρατιώτης με το όνομα Σαλβατόρε (Σωτήρης) ζήτησε την βοήθεια των ανταρτών, προκειμένου να γλυτώσει από τους γερμανούς. Οι αντάρτες της περιοχής, οδήγησαν τον Σαλβατόρε στο χωριό Κάψια, όπου ζήτησαν την βοήθεια του Δημοδιδάσκαλου του χωριού Ιωάννη Ορφανού του Παρασκευά, για να οργανώσει τους κατοίκους, και να κρύβουν εναλλάξ στα σπίτια τους τον Ιταλό Σαλβατόρε. Πράγματι, όλοι οι κάτοικοι αμέσως κινητοποιήθηκαν και εναλλάξ προσέφεραν στέγη, τροφή και καταφύγιο στον Ιταλό Σαλβατόρε από τους γερμανούς στρατιώτες. Ο Ιταλός Σαλβατόρε, ήθελε να ξεπληρώνει την βοήθεια και τα έξοδα του φαγητού του, με το να κάνει εργασίες στην κάθε οικογένεια, που τον φιλοξενούσε. Είχε φιλότιμο και όταν δεν είχε εργασία να κάνει, αρνιόταν να φάει. Επειδή όμως, η κατάσταση κατά την κατοχή ήτανε δύσκολη και οι μήνες περνούσαν, όσο και να είχανε την θέληση να βοηθήσουν οι κάτοικοι, είχανε αρχίσει να δυσανασχετούν. Τότε ο Δημοδιδάσκαλος του χωριού η οικογένεια του Ιωάννη Π. Ορφανού και η οικογένεια του Νικολάου Αρμόνη ανέλαβαν να κρύβουν στα σπίτια τους τον Ιταλό Σαλβατόρε, εναλλάξ. Ο δημοδιδάσκαλος Ιωάννης Π. Ορφανός βοήθησε τον Σαλβατόρε σαν αδελφό του, μέχρι την στιγμή που μπόρεσε ο Σαλβατόρε να επιβιβαστεί στην Πάτρα σε πλοίο με προορισμό την Ιταλία. Η ιστορία του Σαλβατόρε είναι αληθινή και αποτελεί αιώνια φωτεινό παράδειγμα προς μίμηση για όλους τους ανθρώπους και τους λαούς.<ref name="ReferenceA"/><ref name="ReferenceB"/>
Kατά τη διάρκεια της Γερμανοϊταλικής κατοχής ορισμένοι νέοι από το κάψια , συνεχίζοντας την ηρωική παράδοση της κλευτουριάς των Κολοκοτρωναίων και σε αντίθεση με τους απογόνους των κοτσαμπάσηδων, που συνεργάστηκαν με τον κατακτητή, πήραν μέρος στην εθνική αντίσταση του ΕΑΜ -ΕΛΑΣ και πολέμησαν για την ελευθερία της Ελλάδας και για μια δίκαιη και ελεύθερη κοινωνία . Ήταν παιδιά της αγροτιάς, ξωμάχοι, που δεν είχαν ιδέα από πόλεμο .Από μανάδες που γεννούν παιδιά για την Ελλάδα και τα θάβουν για αυτή. Για αυτούς τους νέους που πολέμησαν τον εχθρό με πείσμα και θυσίασαν τα πάντα έτσι όπως το καλούσε ο αγώνας για εθνική ανεξαρτησία και κοινωνική δικαιοσύνη , οι χαρμόσυνες καμπάνες της λευτεριάς και η δαφνοστεφανωμένη υποδοχή από το λαό της μαντινείας κράτησαν πολύ λίγο. Γρήγορα μετατράπηκαν σε διώξεις στρατοδικεία, φυλακές και εξορία, από τους δοσίλογους προδότες που με την υποστήριξη των Άγγλων ιμπεριαλιστών και μετά τη διάλυση του τιμημένου στρατού του ΕΛΑΣ πήραν την εξουσία. Χάρη σε αυτούς τους νέους ειναι χαραγμένο καιτο όνομα ΚΑΨΙΑ ανάμεσα σε πολλά άλλα Αρκαδικά χωριά στα διάσελα κα στις κορυφές του Μενάλου. Ένας από αυτούς ήταν ο Γιάννης Παπαδόπουλος , αντάρτης του 11ου συντάγματος του ΕΛΑΣ ( Τα ονόματα των άλλων , αν και δεν τα ξέρω όλα καλό είναι να τα γράψουν οι απόγονοί τους)
== Αξιοθέατα του χωριού ==
* Το Δημοτικό Σχολείο στην έξοδο του χωριού προς Λεβίδι.Κτίσθηκε στη δεκαετία του 1930 στο πλαίσιο πολλών σχολείων που χτίστηκαν με σύναψη δανείου με υπουργό παιδείας τον [[Γεώργιος Παπανδρέου|Γ. Παπανδρέου]] στην κυβέρνηση [[Ελευθέριος Βενιζέλος|Βενιζέλου]].
* Το αρχοντικό Καλτεζιώτη με το ομώνυμο Ξενοδοχείο.
* Το οινοποιείο Κλαδούρη.
* Το Εκκλησάκι του προφήτη Ηλία
* Το φυλακείο Κάψια ΒΔ του προφήτη Ηλία.<ref>(Πέτρος Σαραντάκης ΑΡΚΑΔΙΑ εκδόσεις ΟΙΑΤΗΣ)</ref>
*Το χωριό απέχει 3.5 χιλιόμετρα από το Αρχαίο Θέατρο της Μαντίνειας και τον ναό της Αγίας Φωτεινής.
*Καταβόθρες Κάψια μέρος του αποστραγγιστικού συστήματος του οροπεδίου Μαντίνειας (γεωλογικό φαινόμενο που οδηγεί τα νερά του οροπεδίου στον Αργολικό κόλπο-κάμπο, Κεφαλάρι Άργους και Ανάβαλος ή στο Ιόνιο πέλαγος)
* Οι '''τρεις μαρμάρινες προτομές''' του [[Ιωάννης Ορφανός (δημοδιδάσκαλος)|Ιωάννη Π. Ορφανού δημοδιδασκάλου του χωριού]], του Νικολάου Π. Ορφανού, Μεγάλου ευεργέτη του χωριού και της Ελπίδας Ι. Ορφανού, κτήτορος του Ιερού Ναού "Προφήτου Ηλία".''' Οι προτομές είναι γλυπτά του παγκοσμίου φήμης γλύπτη Ζεγκ και κατασκευή της επιχείρησης Vipapharm.<ref name="ReferenceA"/><ref name="ReferenceB"/>
* Στην εκκλησία του Αγ. Νικολάου βρίσκεται '''η μεγάλης χρηματικής και καλλιτεχνικής αξίας επίχρυση εικόνα της Παναγίας της Ελευθερώτριας''' υπό τρόπον δωρεάς εις μνήμην των Ιωάννη Π. Ορφανού, Ελπίδας Ι. Ορφανού και του Νικολάου Π. Ορφανού.<ref name="ReferenceA"/><ref name="ReferenceB"/>
* Σε απόσταση 1 χλμ. από τον οικισμό βρίσκεται το '''Σπήλαιο Κάψια'''. Μπροστά από την είσοδό του βρίσκονται τρεις καταβόθρες, ενώ εντός του έχουν εντοπιστεί ανθρώπινα οστά. Ανθρώπινη δραστηριότητα στο σπήλαιο χρονολογείται κατά τη νεολιθική, ελληνιστική περίοδο και στον 4ο-6ο αιώνα μ.Χ.
==Συνεισφορά προσώπων==
Η Ελπίδα Ορφανού ήταν κόρη του Γεώργιου Τσαντίζου μεγαλοκτηματία και εργοστασιάρχη λαδιού από τα πάκια Λακωνίας και της Αργυρής Δεληγιάννη του [[Βασίλης Δεληγιάννης|Βασίλη Δεληγιάννη]] . Η συμβολή της στην ανάπτυξη του χωριού ήταν καθοριστικής σημασίας για το χωριό. Όντας από την ανώτερη κοινωνικο-οικονομικά οικογένεια Δεληγιάννη και Τσαντρίζου και αναλαμβάνοντας τον ρόλο της συζύγου του δασκάλου του χωριού, βοήθησε στο να υπάρξουν επί εποχής της για πρώτη φορά συνθήκες υγιεινής στο χωριό. Επίσης βοήθησε στην καταπολέμηση του ανταγωνισμού και των εχθροτήτων μεταξύ των χωρικών και στην προαγωγή του συναγωνισμού και της φιλίας. Παράλληλα, ξεκίνησε ως κτήτωρ, να κτίζει τον Ιερό Ναό του Προφήτη Ηλία στην απόκρημνη κορυφή του χωριού.<ref name="ReferenceA"/><ref name="ReferenceB"/>
Ο Ιωάννης Π. Ορφανός (1903-1993) γεννήθηκε στο χωριό Κάψια το 1903, ήταν διαπρεπής δημοδιδάσκαλος του χωριού, υπόδειγμα εκπαιδευτικού και έσωσε στον Β' παγκόσμιο πόλεμο ανθρώπους από τους γερμανούς κατακτητές. Η προσφορά του στην εκπαίδευση των κατοίκων του χωριού Κάψια Αρκαδίας είναι ανυπολόγιστη. Η κυριότερη προσφορά του ήταν η θαρραλέα δράση του κατά τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο όπου οι αντάρτες, του είχαν αναθέσει, ανάμεσα στα άλλα, να συγκεντρώνει τρόφιμα για αυτούς.<ref name="ReferenceA"/><ref name="ReferenceB"/><ref>http://www.orphanos.web44.net</ref><ref>http://www.kapsia.site40.net</ref>
Ο Νικόλαος Παρασκευά Ορφανός, γεννήθηκε στο χωριό Κάψια Αρκαδίας το 1893. Μετανάστευσε στις Ηνωμένες πολιτείες Αμερικής σε νεαρή ηλικία. Ήταν πολύ εργατικός και σύντομα απέκτησε μεγάλη περιουσία. Υπήρξε ο '''Μέγας Ευεργέτης του ενοριακού Ιερού Ναού «Αγίου Νικολάου» Κάψια Αρκαδίας και έκτισε το νεώτερο Δημοτικό σχολείο του Κάψια.''' Βοήθησε με τεράστια χρηματικά ποσά το χωριό του και τους κατοίκους του χωριού και έμεινε στις μνήμες όλων για τον καλό του χαρακτήρα και το φιλότιμό του.<ref name="ReferenceA"/><ref name="ReferenceB"/>
== Βιβλιογραφία - Πηγές - Σύνδεσμοι==
* Ιστορία της Τριπολιτσάς του Τάσου Γριτσόπουλου Αθήνα 1973 Έκδοση ένωση Τριπολιτών Αττικής.
* Κανέλλος Δεληγιάννης του Κωστή Παπαγιώργη
* '''«Η Ιστορία του χωριού Κάψια Αρκαδίας και της οικογένειας του Ιωάννη Π. Ορφανού, Δημοδιδάσκαλου» Δρ. Βίκτωρ Γ. Παπαγιαννόπουλος(βιβλίο ISBN 978-618-80049-0-0 & e-book ISBN 978-618-80049-1-7), Έκδοση 2012, εκδόσεις "VIPAPHARM"''' Πλαστήρα 30 & Ιοκάστης, Ν. Ζωγράφου, Τ.Κ. 15772, Αθήνα.
* http://www.kapsia.site40.net
* [http://www.arcadiaportal.gr/news/fotografiki-ksenagisi-sto-spilaio-kapsia Φωτογραφική ξενάγηση στο σπήλαιο Κάψια]
| 